Na het downloaden van het pakket vanaf de Website start ik de installatie. Ik gebruik hiervoor een oude Dell latitude E7440 met een Engelse Windows 10 Enterprise.

Installatie

Na het kiezen van een taal (ik kies hier voor Engels) loopt er een wizard door de installatie van versie 1.1.107 van de software. Voordat deze echt van start gaat, krijg ik een nogal schreeuwerige license-agreement te zien. Deze is helaas niet te resizen, dus moeilijk leesbaar. Na op ‘agree’ geklikt te hebben, start de installatie. Het is helaas niet mogelijk om zelf een installatiedirectory te kiezen. De installatie verloopt vlot en zonder problemen.

©PXimport

©PXimport

Gebruik

Na het starten van het programma word ik direct geconfronteerd met een Windows Security Alert. De Windows Firewall heeft sommige features van Norton Wifi Privacy geblokkeerd. Ik vink aan dat het pakket mag communiceren op alle netwerken en klik op allow access. Er gebeurt eigenlijk niets en ik moet in de taskbar zoeken naar de software. Daar blijkt je nog een keer je Norton account gegevens in te moeten voeren.

Hierna krijg ik nog steeds geen apart window te zien waar ik iets in kan doen. Het blijkt dat de software enkel als icoontje in de taskbar zichtbaar blijft. Dubbelklik ik hierop, dan krijg ik een klein venster te zien waarin staat dat ik nu een beveiligde verbinding heb. Vreemd genoeg lijkt Norton in het Nederlands geinstalleerd te zijn. Volgens Norton bevind ik mij in “Amsterdam, 07” ook al zou dit Haarlem moeten zijn en vertelt Norton mij wat mijn publieke IP adres is. Waar de 07 op slaat wordt mij niet duidelijk.

Bovenin het venster kan ik nog kiezen om een andere virtuele locatie te kiezen. Ik probeer een andere virtuele locatie te kiezen (Belgie) en na enkele momenten zegt Norton dat ik mij in Belgie bevind. Kies ik de Verenigde Staten dan lijkt er niet direct iets te gebeuren. Maar na enige moment zegt Norton dat ik in San Jose California zit (I whish!).

Tenslotte kun je advertentie trackers blokkeren met deze software. Dit staat standaard aangevinkt en geeft een overzicht van hoeveel advertenties geblokkeerd zijn. Deze staan allemaal nog op 0.

©PXimport

Eerste indruk

Ik vind het onhandig dat de enige manier om de software te benaderen via de taskbar is. Je kunt het venster ook niet verplaatsen en de fontkeuze van de menu’s is een beetje onduidelijk. Op het moment dat Norton aan staat, is mijn internetverbinding direct beduidend langzamer. Ik vind ook vreemd dat de taal lijkt te zijn gekoppeld aan het land dat je bij je Norton account hebt gekozen. Ik heb alle software in het Engels geïnstalleerd, en tijdens de installatie gekozen voor Engels, maar de software staat alsnog in het Nederlands. Al met al ziet het er wat slordig en niet al te gebruiksvriendelijk uit.

Nieuwsgierig naar de andere reviews? Je leest ze hier.

Surfen op vliegveld

Voor mijn werk reis ik regelmatig door Europa, en om die reden zit ik vaak op netwerken van luchthavens. Deze zijn in de regel openbaar en niet veilig. Vanuit mijn werk heb ik een vpn account, waarmee ik een Zweeds ip adres krijg (ons hoofdkantoor staat in Zweden). Normaal gesproken is dit geen probleem, ik kan veilig werken en het ip-adres is mij om het even. Tijdens mijn laatste vlucht van Stockholm naar Amsterdam besluit ik om eens te experimenteren met Norton. Nadat ik verbind met de wifi van Stockholm-Bromma airport, start Norton vrijwel direct een VPN verbinding op.

©PXimport

Hierbij kon ik zelf kiezen welke virtuele locatie ik mij wilde bevinden. Ik kies voor Amsterdam, 07. Volgens de app ben ik beveiligd, maar er is niet echt een makkelijke manier om te verifiëren of dit ook daadwerkelijk zo is. Ik moet hier maar op vertrouwen. IP-adres is wel te verifiëren via whatismyip.com. Ik heb verder geen last van vertraging, maar om heel eerlijk te zijn is de verbinding op vliegvelden meestal enkel geschikt voor e-mail en wat websurfen. Ik kan in ieder geval geen noemenswaardig verschil in snelheid ervaren.

©PXimport

Tv kijken in hotel

Hotels over heel de wereld hebben vaak enkele zenders die je kunt bekijken, maar voor Nederlandse tv zul je vrijwel nergens terecht kunnen. Ik ben klant bij Ziggo en via Ziggo Go kun jij met behulp van een Webbrowser ook Nederlandse tv kijken. In het buitenland werkt dit nooit vanwege rechtenissues. Ik heb hiervoor zelf een VPN server opgezet op mijn thuisserver, die ik gebruik via mijn iPad. Omdat ik deze iPad deze reis niet mee heb, besluit ik het eens met Norton te proberen. Ik merk dat in het hotel in Stockholm (waar ik via Ookla zie dat ik een 20 Mb down verbinding heb) ik zoals verwacht geen verbinding kan krijgen met Ziggo Go omdat ik geen internetverbinding heb van Ziggo. Met Norton op locatie Amsterdam, 07 krijg ik opeens wel verbinding en is het mogelijk om alle zenders te bekijken zonder dat er gebufferd hoeft te worden.

©PXimport

Veiligheid

Gezien de beperkte configuratiemogelijkheden ervaar ik niet echt een gevoel van veiligheid, ik moet maar van Norton aannemen dat de connectie beveiligd is. Wat ik echt storend vind is het feit dat de app totaal niet gemakkelijk te benaderen is, enkel vanuit de taskbar en op een of andere manier verdwijnt het schermpje steeds. Het zorgt er voor dat het product een beetje aanvoelt als een work in progress. De help functie verwijst naar een website, maar ik krijg een beetje het gevoel dat het product bedoeld is voor consumenten die weinig kennis hebben van beveiligde verbindingen.

Na een drietal weken testen van Norton ben ik nog niet overtuigd. Ondanks het feit dat het product doet wat het zegt (een VPN verbinding opzetten) mis ik het gevoel van een “echte” applicatie die ik in kan stellen. Het feit dat de applicatie enkel in de taskbar leeft maak dat het instellen van de applicatie lichte irritatie opwerpt. Ik denk dat Norton prima geschikt is als laagdrempelige applicatie voor gebruikers die zonder veel poespas standaard een VPN verbinding willen hebben en trackers willen blokkeren. Voor deze gebruikers is de applicatie zeker geschikt. Voor meer veeleisende gebruikers doet het product toch wat te licht aan.

Pluspunten

Het grote voordeel van Norton is dat je er geen enkel omkijken naar hebt. Het installatieproces is simpel, je voert je credentials in en het product werkt meteen. Instelmogelijkheden zijn miniem, maar of dat voor de gemiddelde gebruiker uitmaakt betwijfel ik. Ook het blokkeren van advertentie trackers zal veel gebruikers een veilig gevoel geven. Op de vliegvelden waar ik Norton gebruikt heb de afgelopen weken kreeg ik steeds zonder problemen een VPN verbinding, en was het mogelijk om mijn “land” zonder problemen aan te passen. Dit had als aanvullend voordeel dat ik in mijn hotel ook kon kijken naar Nederlandse programma’s via Live tv functionaliteit van Ziggo.

©PXimport

Minpunten

Ik hou er van om binnen een applicatie meer mogelijkheden te hebben om een en ander in te stellen. Dit mis ik volledig bij Norton. Het programma leeft enkel in de taskbar en los van de drie tabjes kun je eigenlijk niets instellen of verifiëren. Ik vind het benaderen van het product via de taskbar ook lastig en priegelig. Het is me ook niet helemaal duidelijk wat de advertentie tracker blokkering nou precies doet, en het geeft me ook geen mogelijkheid om uit te zoeken wat er nou precies geblokkeerd is op welke pagina’s.

©PXimport

Een nieuwe week, een nieuw product. Komende weken test ik de Norton Family. Na het invoeren van de productcode krijg je de mogelijkheid om te kiezen voor een installatie op de computer zelf of op een andere computer. Ik kies voor deze computer en download het installatiebestandje. Dit bestandje start een programma op dat Norton Security download en de werkelijke installatie start.

Aan het einde hiervan wordt een overzicht getoond waarbij standaard een optie staat aangevinkt dat er informatie over beveiligingsdreigingen naar Symantec wordt gestuurd. Ik vind het vreemd dat dit standaard staat aangevinkt, want ik heb geen idee welke informatie hier nu precies gedeeld gaat worden. Dit is ook niet makkelijk te achterhalen.

©PXimport

Er zijn een aantal opties aan te klikken, om de installatiedirectory aan te passen, het privacybeleid en kennisgeving van derden. Ik kies de standaarddirectory en klik op “toestemmen en installeren”.

Er begint weer een installatieproces waarbij een progessiemeter gaat lopen (dit is de derde). Hierbij word ik geconfronteerd met wederom een aantal reclameuitingen over andere producten van Norton. Aan het einde word ik negatief verrast als het product ongevraagd 2 Chrome extenties probeert te installeren. Wel krijg ik de mogelijkheid het product ook op een andere computer te installeren.

©PXimport

Ik heb persoonlijk enorme aversie tegen programma’s die een toolbar proberen te installeren, zeker als dit niet heel duidelijk van tevoren wordt aangegeven. Ik durf niet te zeggen waarom het nodig is om een toolbar te instaleren, maar ik vind het storend dat dit wordt gedaan.

De installatie verloopt verder vlekkeloos. Een snelle scan laat zien dat er 4 tracking cookies waren.

Ik heb Norton inmiddels een week draaien op mijn hoofdcomputer. Ik moet zeggen dat ik weinig merk van enige vertraging in mijn systeem, al was ik hier wel wat huiverig voor. Het programma draait eigenlijk zonder dat ik er iets van merk. Wat wel een beetje vervelend is, is dat er af en toe grote pop-ups rechts onderin van het scherm verschijnen waarin ik word gevraagd om bepaalde zaken in te stellen. Dit komt af en toe een beetje schreeuwerig over, al is het zo weg te klikken.

Ik ben persoonlijk nogal gevoelig voor het verliezen van data na een recente crash van mijn harde schijf, zonder daar een recente backup van te hebben. Een van de eerste zaken die ik dus probeerde was het instellen van een backup. Ik koos voor de online variant en gebruikte hiervoor de credentials van mijn account. Helaas liep het programma een aantal keer vast bij het uitvoeren van de backup. Na 2 keer de applicatie gesloten te hebben lukte het de derde keer wel. Helaas blijkt mijn backupset groter dan de meegeleverde 25Gb, en moest ik voor het uitvoeren van de backup meer opslag bijkopen.

©PXimport

De resterende functionaliteiten werken gelukkig wel en zorgen er voor dat ik een beter gevoel over m’n veiligheid heb overgehouden. De verschillende scans laten tot op heden geen vreemde zaken zien. Ook het gevoel dat mijn identiteit wordt beschermd door het product geeft een veiliger gevoel. Norton heeft een leuk rapportkaartje waarin je kunt zien wat Norton tot op heden heeft gedaan om je te beschermen.

Los van de wat schreeuwerige waarschuwingen over nog in te stellen functionaliteiten, ben ik tot op heden zeer tevreden over het product. Het is gebruiksvriendelijk, het vertraagt het systeem minimaal en het doet z’n werk goed. Het testen bij mijn dochter van 6 liep helaas wat mis toen zij begin vorige week de iPad kapot liet vallen. Dit heeft mijn vermogen om de familie functionaliteiten te testen wat beperkt, aangezien ik geen andere apparaten heb waar zij iets mee kan doen. Ik zal voor volgende week wat testen doen waarbij ik zelf op mijn andere apparaten kan testen om te zien of ik het product wat beter op de proef kan stellen.

Deze week heb ik gekeken naar wat er mogelijk is om de (inmiddels gerepareerde) iPad van mijn dochter door Norton te laten beveiligen. Aangezien ik zelf werkzaam ben in de IT, en er altijd een grote hoeveelheid apparatuur in huis is te vinden, weet mijn dochter al sinds jaren hoe ze hiermee om moet gaan. Ze heeft een oude iPad waarmee ze vaak Netflix en Youtube filmpjes kijkt, en daarnaast een oude iPod touch die als haar ‘telefoon’ fungeert. Voor Youtube heeft ze enkele jaren geleden geleerd dat ze die kan vinden door op het microfoon icoontje te drukken en gewoon te praten. Dit doet ze dan ook regelmatig, met als resultaat dat daar ook wel eens vreemde resultaten tussen zitten. Enige controle zou prettig zijn.

©PXimport

Op de Norton pagina creëer ik een nieuw gezinslid en voeg ik haar apparaat toe (een antiek iPad 2). Het toevoegen van de iPad binnen Norton is eigenlijk binnen enkele minuten gebeurd. Via de app store installeert Norton een mobile device management agent op de iPad en verwijdert toegang to Safari. Met de vervangende browser (die te vinden is onder het “Ouderlijk toezicht” icoontje). Zodra je deze browser gebruikt merk je dat het onmogelijk is om naar social media pagina’s te gaan. Deze worden op voorhand geblokkeerd. Overigens stond ook Chrome op de iPad, en als je deze gebruikt is het nog wel mogelijk om naar deze pagina’s te gaan.

©PXimport

Via de portal is te zien dat de mogelijkheden voor wat betreft het toezicht op de iPad beperkt zijn. Ik kan niet toezien op tijdgebruik, sociale netwerken en apps. Ook lijkt de informatie niet real time te syncen, waardoor het me niet helemaal duidelijk is wanneer ik geinformeerd wordt over de acties die ik test. Ik kan via de Norton Browser zoeken naar termen als “seks”, maar krijg daarbinnen geen resultaat. Ga ik naar google.nl, dan krijg ik wel resultaten bij deze zoekterm. Als ik binnen de Youtube app zoek naar Harry Potter word ik direct geconfronteerd met een nogal schaarsgeklede dame. Het lijkt er dus op dat de zaken die door Norton beveiligd zouden zijn in ieder geval niet op de iPad 2 werken.

©PXimport

Na het controleren van mijn prive e-mail blijkt er echter een melding van Norton binnen gekomen te zijn dat er nog een actie moet worden uitgevoerd. Na het nogmaals installeren van de agent blijken alle acties die ik heb uitgevoerd wel door Norton te zijn gedetecteerd. Norton geeft een overzicht van alle zoektermen en welke geblokkeerd zijn.

Ik trek de conclusie dat Norton voor mijn persoonlijke gebruik heel prettig werkt. Er is weinig te merken van vertraging van mijn systeem, installatie gaat vlekkeloos en het product is gemakkelijk te gebruiken. Voor het toezicht van mijn dochter blijkt het echter te weinig functionaliteit te hebben om echt bruikbaar te zijn. Het controleert inderdaad zoekfuncties en geeft hiervan een overzicht, maar toezicht op de video’s vind ik van groter belang. De functionalieit is hier beperkt, wat waarschijnlijk ook te maken heeft met een beperkte classificering binnen Youtube.

Sinds LG de OLED C-serie introduceerde, heeft dit model door zijn combinatie van prestaties en prijs een reputatie opgebouwd als de maatstaf voor andere oled-tv’s. Sinds de lancering van die eerdere serie is er echter flink wat concurrentie bij gekomen. Tijd dus om te kijken of deze nieuwe LG OLED65C4 nog steeds als referentie kan dienen.

De LG C4 mag dan wel geen topmodel zijn, een premium uitstraling heeft hij wel. Er zit een dunne metalen rand om het slanke scherm en dat detail geeft deze tv scherpe lijnen. De behuizing van de elektronica en aansluitingen is natuurlijk wat dikker, maar een profiel van 48 mm blijft slank en oogt ongetwijfeld mooi aan de muur.

De donkerbruine achterkant (LG noemt dat Umber Brown) heeft een opvallende textuur die aan stof of leer doet denken. De C4 staat op een centrale voet met geborstelde metaalkleur. Wil je een soundbar bij deze televisie aanschaffen, houd er dan rekening mee dat je onder het scherm slechts 5,5 cm ruimte hebt. 

Aansluitingen

De vier HDMI-poorten van de C4 bieden allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte (48 Gbit/s). Ze ondersteunen ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en Nvidia G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. Dat maakt het toestel interessant voor gamers die een soundbar willen, want zelfs met een soundbar op de eARC-poort houd je drie HDMI-poorten over die 4K op 120 Hz aankunnen voor high end-gameconsoles, of zelfs 4K op 144 Hz als je een game-pc aansluit. Ook de input-lag (vertraging) bewijst dat we hier met een gamevriendelijke tv te maken hebben: bij 4K60 bedraagt die 10,1 ms, en bij 2K120 slechts 5,5 ms.

De bijgeleverde infraroodmodule kun je gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook wanneer deze uit het zicht staan. De C4 ondersteunt ook het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Daarmee kun je compatibele draadloze luidsprekers aansluiten. Een draadloze surround-opstelling is echter niet mogelijk; je bent in dat geval beperkt tot 2.1-configuraties.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Premium piekhelderheid

De LG C4 is uitgerust met een Evo-oledpaneel en Brightness Booster-algoritme. Dit type paneel nestelt zich qua prestaties tussen de oledpanelen met microlenzen (zoals de G4) en standaard oledpanelen (zoals de B4). De piekhelderheid scoort uitstekend: 1060 nits op een 10%-venster, en zelfs iets meer bij 2%. 

LEES OOK: Zo testen we tv's voor ID.nl

Een volledig wit beeld haalt 198 nits. Vergelijkbare modellen zoals de Sony Bravia 8 en de Panasonic Z85A zitten daar duidelijk onder. De Philips OLED809 komt meer in de buurt, maar de C4 pakt duidelijk de leiding. Qua kleurbereik presteren alle modellen vergelijkbaar met ongeveer 97% P3-dekking. Het Evo-oledpaneel heeft een goede kijkhoek en gaat reflecties goed tegen, maar de G4 doet het net iets beter. De beelduniformiteit ziet er uitstekend uit: er is geen dirty screen-effect zichtbaar. 

©LG

Dat LG goed weet hoe het prachtige beelden op het scherm tovert, zagen we al op de G4. En we merken dat de C4 die lijn mooi doorzet. In SDR is de HDR Filmmaker-modus erg goed gekalibreerd, met een accurate kleurweergave. Er is voldoende schaduwdetail, al was dat iets donkerder dan verwacht. Dolby Vision IQ met Precision Detail blijft de beste keuze voor topkwaliteit, al wordt het verschil met HDR10 steeds kleiner.

Voor HDR10 is de Filmmaker-modus een tikje te helder gekalibreerd, vooral in donkere en midtinten. Maar die afwijking is klein genoeg om door de vingers te zien. Ondersteuning voor HDR10+ ontbreekt, maar LG compenseert dat met slimme dynamische tone mapping. Net als de G4 analyseert de tv het beeld in verschillende zones voor optimale aanpassing. Met 1000 nits piekhelderheid is tone mapping niet per se nodig, maar door die slimme aanpak kun je het veilig aan laten staan. Als het algoritme moet ingrijpen, levert het uitstekend witdetail met rijke kleuren. Ook in moeilijke, donkere HDR-scènes laat de tv zich niet op een fout betrappen en toont hij zeer goede schaduwnuances. 

Uitstekende beeldverwerking

De Alpha9 Gen7-beeldprocessor verschilt maar heel weinig van de Alpha 11-processor in de G4. De features die ontbreken, lieten op de G4 geen sterke indruk achter (AI Directors Processing en Perceived Object Enhancing), dus lijkt de C4 het nauwelijks beter te doen. Bij het testen merken we dat ook. Zowel upscaling als ruisonderdrukking scoren zeer goed. Hinderlijke kleurstroken in zachte kleurovergangen kan de processor duidelijk elimineren, zonder dat je aan detail hoeft in te leveren.

Oledpanelen hebben een erg goede bewegingsscherpte, te danken aan de snelle pixelresponstijd. Dat heeft echter een nadeel: filmbeelden in 24 fps kunnen zichtbaar beginnen te stotteren als de camera snel beweegt. Dat effect kun je wegwerken met de functie Trumotion, al speelt persoonlijke smaak daarbij een grote rol. Voor vloeiende beelden is de Vloeiend-stand prima, al creëert die soms wel beeldfouten als de achtergrond erg complex is.

De instelling Cinematografische Beweging is voor filmpuristen; persoonlijk opteren we liever voor de stand Natuurlijk. Dat is een mooi compromis dat veel van het gestotter wegwerkt, zonder andere beeldfouten te introduceren. 

©LG

Dolby Atmos en DTS:X

Bij die knappe beeldprestaties hoort ook aangenaam geluid. De LG C4 beschikt over 2.2-kanalen, 40 watt vermogen en hij ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X. Voor echte hoogte-effecten is een goede soundbar vereist, maar de surround-ervaring van de C4 is prima. De AI Sound-modus klinkt te scherp, zeker bij muziek, maar bij films viel dat gelukkig mee.

We raden aan om de Standaard-, Muziek- of Bioscoop-stand te kiezen, afhankelijk van wat je kijkt of luistert. We zijn vooral gecharmeerd van de warme, goed gebalanceerde klank van de C4. Die bevat ook aardig wat bas en er is meer dan voldoende volume voor de doorsnee huiskamer. Wie de volumeknop iets te enthousiast opendraait (verder dan echt noodzakelijk), kan wel vervorming horen. 

webOS 24 en webOS Re:New

Wie een C4 in huis haalt, krijgt webOS 24 als besturingssysteem. Maar dankzij het webOS Re:New-programma krijg je gedurende vijf jaar de meest recente versie van webOS op je tv. Dat is in elk geval een mooie garantie dat je smart-tv nog wel even up-to-date blijft. Houd er wel rekening mee dat de eerste update (naar webOS 25) vermoedelijk pas in het najaar van 2025 naar deze modellen komt. Hier lees je meer over WebOS. Het artikel behandelt webOS 23, maar de meeste wijzigingen zijn puur cosmetisch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De belangrijkste nieuwe functie is de toevoeging van Google Cast. Omdat LG al AirPlay 2 ondersteunde, maakt de C4 het nu voor zowel Android- als iOS-gebruikers erg eenvoudig om content naar het tv-scherm te streamen. De Quick Cards op het startscherm zijn iets compacter geworden, maar functioneren nog steeds op dezelfde manier. Ze groeperen bepaalde functies, zoals Games, Muziek, de Thuis-hub, Thuiskantoor, Sport, Leren en Toegankelijkheid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Het app-aanbod is bijzonder volledig; zowel internationale als lokale streaming-apps zijn ruim vertegenwoordigd. De lay-out werkt prima en je navigeert vlot door het aanbod. De Magic Remote is een integraal onderdeel van het gebruiksgemak. Je beweegt de cursor op het scherm eenvoudig door met de remote naar het scherm te wijzen.

Helaas, we hebben ook een negatieve opmerking. LG plaatst advertenties op het Home-scherm en in de screensaver. En dan bedoelen we niet de gebruikelijke aanbevelingen voor content, maar echte ongerelateerde reclame (automerken, sportwinkels, dat werk). Gelukkig kun je het wel uitschakelen: je leest in dit artikel hoe je reclame verwijdert. 

Conclusie

De conclusie is duidelijk: de LG OLED65C4 is nog steeds een referentie voor wie de echte topmodellen te duur vindt, maar toch premium beeld wenst. Reclame op het Home-scherm en in de screensaver is echt ongewenst, maar je kunt het via de instellingen gelukkig wel uitschakelen. Voor de volledigheid zien we graag HDR10+-ondersteuning, maar door de uitstekende dynamische tone mapping vinden we dat niet meer zo belangrijk.

Wat krijg je dan wel? De beste piekhelderheid in deze categorie, uitstekende kalibratie in de Filmmaker-modus, prachtige, levensechte kleuren en een natuurlijk perfect contrast. De beeldverwerking levert betrouwbare en erg goede resultaten – ook met oudere bronnen. Dankzij het webOS Re:New-programma krijg je nu vijf jaar updates op het webOS smart-tv-systeem. Een zeer ruim app-aanbod, AirPlay2 en Google Cast maken het entertainment-aanbod erg volledig. Ook gamers vinden alles wat ze nodig hebben op de C4. De prijs is wat ons betreft eveneens gerechtvaardigd.

Stel, je wilt je thuisnetwerk beter afschermen en beveiligen. Wellicht heb je hiervoor een oude pc of mini-pc ter beschikking of je zet een hypervisor in. Dan is de gratis en opensource-firewall en -routersoftware OPNsense precies wat je zoekt. We geven je hier een solide basis.

Je router zorgt al voor enige bescherming van je netwerk en waarschijnlijk gebruik je ook een softwarematige firewall, zoals de Windows Firewall. Maar als je meer flexibiliteit wilt en liever alles zelf instelt, dan is OPNsense een uitstekend alternatief. Het is gratis en opensource. Het tweede betekent dat iedereen de broncode kan bestuderen, wat de kans op achterdeurtjes verkleint. De naam ‘opensense’ is dus zeker niet toevallig gekozen.

OPNsense is een afsplitsing van pfSense, een firewallproject dat op zijn beurt weer gebaseerd is op m0n0wall (dat ongeveer twintig jaar geleden begon). Toen het pfSense-team tien jaar later aankondigde te willen commercialiseren, leidde dit in 2015 tot de lancering van OPNsense door het Nederlandse netwerkbedrijf Deciso. In tegenstelling tot pfSense blijft OPNsense volledig gratis en opensource onder de BSD-licentie.

De software heeft een moderne, gebruiksvriendelijke webinterface en ondersteunt functies als IPS/IDS (Intrusion Detection/Prevention System), VPN (zoals WireGuard), verkeersmonitoring en bandbreedtebeheer, en biedt een architectuur voor opensource-plug-ins.

1 Benodigdheden

OPNsense draait op diverse hardware en er zijn zelfs ‘security appliances’ beschikbaar waarop OPNsense reeds is geïnstalleerd. Voorbeelden zijn de DEC700-serie van Deciso voor kleinere netwerken en de DEC4200-serie voor grotere bedrijven (geschikt voor 19inch-racks). Maar in dit artikel installeren we OPNsense zelf. We gebruiken hiervoor een gratis en opensource hypervisor, Oracle VM VirtualBox, maar je kunt dit op vrijwel identieke wijze op bijvoorbeeld een bare-metal-machine doen, zoals een oude pc of een mini-pc (zie ook het kader ‘Zuinige mini-pc’).

De minimale systeemeisen zijn bescheiden, zeker voor een thuisnetwerk. Je kunt al starten met een 1GHz-dualcore-processor, 2 GB RAM en 4 GB opslagruimte. In de praktijk is het beter om iets krachtigere hardware te gebruiken: minstens een 1,5GHz-processor met meer dan twee cores, 4 tot 8 GB RAM en minimaal 40 GB. Dit hangt natuurlijk ook af van welke functies je activeert. Een cache-webproxy zoals Squid of een Captive Portal kunnen bijvoorbeeld flink wat cpu-belasting veroorzaken.

Deciso maakt ook eigen hardware voor kleine en grote bedrijven.

2 Fysieke machine

De benodigde schijfkopiebestanden voor OPNsense vind je op de officiële website. Op het moment van schrijven is versie 24.7 Thriving Tiger de meest recente stabiele versie. Klik op de Download-knop en selecteer amd64 als architectuur. Ga je voor een fysieke installatie, zoals op een (mini-)pc, dan kies je vga als image-type.

De download komt weliswaar in de vorm van een bz2-archief, maar dit kun je naar een img-schijfkopiebestand uitpakken met een gratis tool als 7-Zip. Dit img-bestand kun je vervolgens naar een bootstick schrijven, bijvoorbeeld met het gratis Rufus of balenaEtcher. Bij deze laatste selecteer je Install from file, verwijs je naar het img-bestand, kies je bij Select target een usb-stick en start je de procedure met de Flash!-knop.

De pc die je vervolgens met dit bootmedium opstart, dient wel over minstens twee netwerkadapters te beschikken. Of zelfs drie voor bijvoorbeeld een gastnetwerk of een DMZ-zone voor servers die je van je primaire netwerk wilt isoleren. In de meeste scenario’s is een van deze adapters direct met je modem(/router) verbonden.

In paragraaf 4 lees je meer over de installatieprocedure.

Je kunt het img-bestand omzetten naar een bootstick met balenaEtcher.

3 Virtuele machine

Doe je liever een installatie op een virtuele machine, kies dan voor dvd als image-type om een iso-schijfkopiebestand te krijgen. Zo’n virtuele installatie kan bijvoorbeeld handig zijn om een veilig testlab te bouwen met meerdere virtuele machines. De gratis en opensource-hypervisor Oracle VM VirtualBox is een goed programma om te gebruiken.

Installeer VirtualBox, start deze op en druk op de knop Nieuw. In het dialoogvenster geef je OPNsense op bij Naam, kies je een geschikte map (met voldoende opslagruimte) en verwijs je bij ISO-image naar het uitgepakte iso-bestand. Stel Type in op BSD, Subtype op FreeBSD, en Versie op FreeBSD (64-bit).

Open de sectie Hardware, waar je afhankelijk van je systeembronnen en het beoogde gebruik het veld Basisgeheugen instelt op bijvoorbeeld 4096 MB, en Processoren op 2. Stel Harde schijf in op bijvoorbeeld 40 GB en bevestig met Afmaken. De nieuwe virtuele machine wordt nu toegevoegd.

Voor je deze start, klik je eerst met rechts op de (nog uitgeschakelde) VM en kies je Instellingen. In het onderdeel Netwerk moet je nu minimaal twee netwerkadapters instellen. In het kader ‘Virtuele netwerkconfiguratie’ en in de tabel lees je meer over hoe je dit kunt aanpakken.

Stel de nodige parameters in voor de virtuele machine van OPNsense.

4 Installatie

Start de installatie van OPNsense door de bootstick of virtuele machine op te starten en het proces te voltooien. Dit duurt grofweg vijf minuten. Aan het eind hoor je doorgaans een korte piep. De live-versie van OPNsense draait nu en is bereikbaar via het standaard ip-adres 192.168.1.1, zowel via de webinterface als via SSH met bijvoorbeeld met het gratis Putty. De standaard inloggegevens zijn gebruikersnaam root met wachtwoord opnsense.

Omdat deze live-omgeving in het geheugen draait, wordt de configuratie niet permanent opgeslagen. Dit geeft je de kans om de omgeving eerst te testen. Voor een permanente installatie moet je opnieuw installeren. Meld je hiervoor aan in de consoleprompt met de naam installer en wachtwoord opnsense. Als dit toch niet lukt: log dan in als root, kies Shell in het menu (optie 8) en typ opnsense-installer, of gebruik hiervoor SSH.

Tijdens de installatie kies je: het toetsenbord (keymap); het bestandssysteem (bij voorkeur ZFS of eventueel UFS); de partitie-opties (doorgaans stripe zonder redundantie bij een enkele schijf); en de schijf zelf (meestal da0 of nvd0). Bevestig met Yes om de schijf te partitioneren en formatteren (kies bij UFS ook Yes voor de swap). Stel een sterk root-wachtwoord in (let op de correcte toetsenbordindeling) en bevestig dit. Selecteer tot slot Complete Install – Exit and reboot.

De ‘echte’ installatie van OPNsense is volop bezig.

5 Netwerkinterfaces

Na de herstart verschijnt, na aanmelding als root, het configuratiemenu van OPNsense. Hier vind je opties als Logout, Power off system en Reboot system. Boven dit menu zie je de toegewezen netwerkinterfaces, bijvoorbeeld:

LAN (em0) -> v4: 192.168.1.1/24

WAN (em1) -> v4/DHCP4: 192.168.0.171/24

De WAN-toewijzing kan per systeem verschillen. Als er geen WAN is toegekend, kies dan menuoptie 1 (Assign interfaces). Beantwoord de vraag over LAGG’s (Link Aggregation Groups) en VLAN’s met N. Voer eventueel zelf de naam in van de nog niet toegewezen netwerkadapter (in ons voorbeeld em1). Je kunt dit proces altijd nog onderbreken en terugkeren naar het menu met Ctrl+C.

Ga na of de netwerkinterfaces correct zijn toegewezen aan de LAN- en WAN-instellingen.

6 Informatie

Na de installatie van OPNsense kun je beginnen met de configuratie en optimalisatie via het grafische dashboard. Dit is toegankelijk via de webinterface op 192.168.1.1, waar je inlogt met je (inmiddels gewijzigde) inloggegevens.

Klik linksboven op het OPNsense-logo om widgets te bekijken met statusinformatie. Bij Traffic Graph en Interface Statistics zie je bijvoorbeeld live-grafieken voor inkomend en uitgaand verkeer. Ook kun je op de Firewall-grafiek klikken om gefilterd verkeer door de firewall te bekijken. Verder geeft een widget inzicht in het geheugen-, schijf- en cpu-gebruik en toont het blok Services welke services actief zijn, zoals DHCPv4Server, Unbound DNS en Web GUI. Hier kun je services (her)starten en sommige ook stopzetten.

In de widget System Information kun je via Click to check for updates controleren op updates. Scrol naar beneden en klik op Update om OPNsense bij te werken. Bevestig met OK om het systeem na de update te herstarten.

Om het dashboard aan te passen, klik je rechtsboven op het potloodpictogram Edit dashboard, waarna je ook extra widgets kunt toevoegen, zoals OpenVPN en WireGuard.

Extra rapporten vind je in de rubriek Reporting en subrubrieken als Health (met tabbladen Packets, System en Traffic) en Unbound DNS. Om de DNS-aanvragen te kunnen zien, moet je deze rapportage wel eerst activeren. Dit doe je bij Reporting / Settings, waar je Enables local gathering of statistics inschakelt. Ook interessant is Reporting / Traffic voor een live-weergave van het verkeer – kijk ook even op het tabblad Top Talkers, voor de actiefste systemen.

Dankzij live-widgets krijg je vanuit je dashboard een goed inzicht de status van je OPNsense.

7 Basisconfiguratie

Voordat je de geavanceerdere functies van OPNsense verkent, is het verstandig enkele basisinstellingen te controleren. Ga naar System / Settings / General, waar je de Hostname (standaard OPNsense), Domain (standaard localdomain, eventueel vervangen door je eigen domeinnaam) en Time zone (bijvoorbeeld Europe/Amsterdam) kunt instellen. De optie Dutch is vooralsnog niet beschikbaar bij Language.

Bij DNS servers kun je DNS-servers instellen voor het systeem, inclusief voor de DHCP-service. Wij laten deze lijst echter leeg en vinken Allow DNS server list to be overridden bij DHCP/PPP on WAN aan, zodat de DNS-servers van de internetprovider (mogelijk via je fysieke router) worden overgenomen. Klik altijd op Save (of soms Apply) om wijzigingen te bevestigen voordat je een andere rubriek in het dashboard opent.

Vervolgens kun je bij System / Settings / Administration de optie HTTP inschakelen bij Protocol als je het storend vindt om telkens het zelf-ondertekende SSL-certificaat te bevestigen (indien gewenst, kun je via System / Trust / Certificates trouwens een echt certificaat importeren). Je kunt bij Listen interface ook kiezen voor LAN in plaats van All als je alleen verbindingen van die specifieke netwerkinterface wilt accepteren.

Controleer als eerste een aantal basisinstellingen.

8 Interfaces

Standaard activeert OPNsense een DHCP-service binnen het LAN-subnet (192.168.1.0/24). Hierdoor krijgen clients die (wellicht via een switch) met de toegewezen netwerkinterface verbinden, automatisch een compatibel ip-adres en DNS-server (standaard 192.168.1.1) toegewezen. Je kunt dit controleren bij Services / ISC DHCPv4 / [LAN]. De optie Enable DHCP server on the LAN interface staat standaard aan met een ip-bereik van 192.168.1.100 tot 192.168.1.199, zodat je ruimte hebt om bepaalde apparaten een statisch ip-adres toe te kennen. Hier vind je trouwens ook diverse geavanceerde opties.

Als alles goed is ingesteld, ga dan naar Interfaces / Assignments. Hier controleer je welke interface met welk MAC-adres aan de LAN- of WAN-interface is gekoppeld. Heb je een extra netwerkinterface, bijvoorbeeld voor een DMZ of gastnetwerk, dan kun je die hier toewijzen. Selecteer de interface bij + Assign a new interface, klik op Add en dan op Save om de interface aan de rubriek Interfaces toe te voegen. Open de nieuwe interface en vink Enable Interface en eventueel ook Prevent interface removal aan. Stel IPv4 Configuration Type in op Static IPv4 en geef een ip-adres, zoals 192.168.2.1 / 24. Bevestig met Save en Apply changes.

Ga vervolgens naar Services / ISC DHCPv4 / [interfacenaam] om de DHCP-server in te schakelen en een passend ip-bereik in te stellen. Je doet er wellicht ook goed aan om Services / Unbound DNS / General te openen en daar Register ISC DHCP4 Leases en Register DHCP Statis Mappings in te schakelen, zodat je de machines ook via hun hostnaam kunt bereiken.

Je moet de extra netwerkinterface wel nog even koppelen en configureren.

9 Firewall

Bij een extra netwerk zijn alle inkomende verbindingen standaard geblokkeerd door de firewall. Open Firewall / Rules en selecteer de LAN-interface. OPNsense heeft hier al pass-regels aangemaakt voor IPv4 en IPv6 (verwijder de IPv6-regel indien gewenst). De regel IPv4* LAN net * * * * * staat al het verkeer toe.

Voor je extra interface kun je regels toevoegen, bijvoorbeeld om toegang tot het LAN-netwerk te blokkeren. Klik op de rode plus-knop, stel Action in op Block, en kies DMZ bij Interface. Laat Protocol op any staan, stel Source in op DMZ net en kies LAN net bij Destination. Voeg een beschrijving toe, zoals Blokkeer LAN toegang. Sla deze wijzigingen op met Save en bevestig met Apply changes.

Om je DMZ wel toegang tot je DNS-server en gateway binnen het LAN te verlenen, kun je extra pass-regel toevoegen. Kies Pass bij Action, DMZ bij Interface, en Single host or network bij Destination. Vul hier het (standaard) ip-adres 192.168.1.1 in, stel Protocol in op TCP/UDP en kies bij Destination bij de optie Port (other) voor poort 53.

Kopieer deze pass-regel via de Clone-knop en pas deze aan voor TCP, en respectievelijk poort 80 en 443, zodat je HTTP(S)-verkeer naar je gateway toestaat. Zorg met behulp van de pijlknopjes dat de drie pass-regels boven de blokkeerregel staan, aangezien de firewall deze regels altijd van boven naar beneden doorloopt.

De kans is groot dat je de standaardfirewallregels nog wat moet verfijnen.

10 Firewall-regels voor DMZ-zone

Wil je wel verkeer van de DMZ naar het internet toestaan, voeg dan een extra regel toe. Kies Pass als Action en DMZ als Interface. Stel Source in op DMZ net en Destination op WAN net. Vul een beschrijving in, bijvoorbeeld Toegang naar internet toelaten, en bewaar de regel.

Voor het toegankelijk maken van services op de DMZ vanaf het internet, ga je naar Firewall / NAT / Port Forward. Klik op Add, kies WAN als Interface en stel het juiste protocol in, bijvoorbeeld TCP/UDP. Selecteer WAN address bij Destination en stel bij Destination Port Range de poort(en) in die je wilt openstellen, bijvoorbeeld HTTP. Vul bij Redirect target IP het ip-adres in van het DMZ-netwerk dat het verkeer moet ontvangen. Indien nodig stel je bij Redirect target Port een alternatieve poort in voor de service (bijvoorbeeld (other), 8080). Bewaar de regel en bevestig ook hier met Apply changes.

Zo zou de firewall-regelset van je extra netwerk (bijvoorbeeld een DMZ-zone) er eventueel uit kunnen zien.

11 Plug-ins

Zoals je aan de menu-opties in je dashboard kunt zien, biedt OPNsense allerlei mogelijkheden en services, zoals VPN (inclusief OpenVPN en WireGuard), OpenDNS en een Captive Portal. We hebben helaas niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar tonen je nog wel hoe je de functionaliteit van OPNsense kunt uitbreiden met gratis plug-ins. Bekende namen zijn clamav, ddclient, freeradius, os-intrusion-detection, iperf, nginx, squid, tftp, VirtualBox en VMware guest additions, zabbix enzovoort.

Om bijvoorbeeld ClamAV toe te voegen, zorg je er eerst voor dat OPNsense up-to-date is. Ga vervolgens naar System / Firmware / Plugins en klik op de plusknop Install bij os-clamav. Op het tabblad Updates volg je de voortgang van de installatie.

Na de installatie vind je ClamAV in de rubriek Services. Ga naar Configuration, klik op Download signatures en zorg dat Enable clamd service is ingeschakeld. Pas waar nodig de instellingen aan en klik op Save om de wijzigingen op te slaan.

Veel configuratiewerk vergt ClamAV dus niet, andere plug-ins vergen juist wat meer aanpassingen.

ClamAV is slechts een van de tientallen beschikbare plug-ins voor OPNsense.