Jarenlang liep Nederland achter in het huren van elektrische scooters en fietsen, maar inmiddels zijn ze in veel steden niet meer uit het huidige straatbeeld weg te denken. Overal duiken aanbieders van deelfietsen en -scooters op. In een paar stappen kun je er al één huren.

Tier, Bird, Lime, Dott… Het zijn allemaal partijen die zich richten op elektrisch vervoer in grote steden. In Nederland zijn vooral Check, felyx, GO Sharing en Tier actief. Het idee is dat je via een app snel een scooter of fiets kunt huren om korte afstanden af te leggen.

Eén app voor alle aanbieders

Ondanks dat er meerdere aanbieders zijn heb je geen verschillende apps nodig om deelscooters of -fietsen te huren. Alle vervoersopties zijn namelijk ondergebracht in één app, Gaiyo. Wel heb je voor iedere aanbieder waar je in Gaiyo een scooter of fiets van wilt huren, een los account nodig.

In de app kun je zien welke scooters er in de buurt beschikbaar zijn en of ze volledig zijn opgeladen. Of in andere woorden: hoe ver je ermee kunt rijden. Het bereik van deelscooters loopt uiteen van 70 tot 100 kilometer.

In Gaiyo zoek je gemakkelijk naar deelauto’s, -scooters en -fietsen in de buurt en kun je zelfs je treinrit regelen. Nadat je de app hebt ingesteld en je je deelvervoer hebt gevonden, start je een rit en wordt de betaling direct geregeld. Om een scooter te huren, heb je uiteraard wel een geldig rijbewijs nodig. Die scan je van tevoren in de app. Neem deze ook mee als je vertrekt.

©Evgeniy & Karina Gerasimovi

Prijs

Hoe duur een ritje is, hangt onder meer af van de aanbieder. Zo betaal je bij Check, dat actief is in Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Breda, bijvoorbeeld 0,25 euro per minuut met een starttarief van 0,50 euro. Go Sharing, dat nu nog op nog veel meer plekken in Nederland actief is (zie kader), rekent 0,23 euro per minuut, zonder starttarief. En felyx hanteert in principe een prijs van 0,30 euro per minuut, maar is de vraag naar scooters in een stad laag, dan gaat de huurprijs omlaag. Bij een hoge vraag, stijgt de prijs juist.

Tier is de duurste optie met een standaardprijs van 0,35 euro per minuut met een starttarief van 1,00 euro. Bij Tier kun je in tegenstelling tot andere aanbieders ook e-fietsen huren.

Overigens bieden diverse partijen ook een dagpas aan of prepaid-pakketten waarmee je tot 20 procent bespaart op je rit.

Go Sharing doet stapje terug

Stallen

Na afloop van de rit breng je de scooter of fiets terug naar vaste locaties. Dit voorkomt dat scooters overal en nergens worden neergegooid. Met behulp van technologie kan worden gecontroleerd of het voertuig op de juiste plek is gestald. Doe je dit niet op de juiste manier, dan kan de aanbieder extra kosten of zelfs een boete in rekening brengen. Ook verkeersboetes zijn uiteraard voor eigen rekening.  

En meer komt er niet kijken bij het huren van een deelscooter of elektrische fiets.

Bij hoofdtelefoons en draadloze oortjes kom je wel eens de headtracking-functie tegen. Wat is dit precies en wat kun je ervan verwachten?

Lees ook: Waarom de gehoortest van je koptelefoon écht verschil maakt

Wat is headtracking?

Headtracking is een functie die op steeds meer hoofdtelefoons en draadloze oordoppen opduikt. Het heeft één doel: je beter onder te dompelen in film, games en muziek. Dat gebeurt door je hoofdbewegingen te detecteren en compenserend geluid virtueel mee te bewegen. Je merkt het meteen als je het uitprobeert. Het uitleggen doet het vaak complexer overkomen, terwijl het even inschakelen op je hoofdtelefoon meteen duidelijk maakt wat het biedt.

Dankzij headtracking lijkt muziek of filmgeluid uit een vaste plaats in de kamer te komen. Als je bij het tv-kijken bijvoorbeeld je hoofd naar rechts draait, dan zullen de stemmen van acteurs naar je linkeroor verschuiven en geluidseffecten die zich links afspelen naar achter je. Kortom, het geluid is verankerd aan het scherm. Gebruik je een doorsnee koptelefoon zonder headtracking, dan zit het geluid altijd naast je oren.

Waarom heeft het een grote impact?

Headtracking werd oorspronkelijk ontwikkeld als deel van VR-technologie. Dat geluiden uit de omgeving onafhankelijk van jou gepositioneerd zijn, is immers even belangrijk als VR-graphics om je onder te dompelen in een virtuele wereld. Het komt allemaal neer op het effectiever misleiden van je brein.

Ons brein gebruik geluidsinformatie om een idee te krijgen van hoe een ruimte of omgeving eruitziet. Zonder dat we er bewust van zijn, weten we zo meteen waar een bepaald geluid vandaan komt. Denk aan een glas dat achter je op de grond valt of een deur die opent aan de zijkant van een kamer. Headtracking simuleert dat effect en zorgt ervoor dat wat je ziet levensechter overkomt.

©Audeze

De Audeze Maxwell is een hoofdtelefoon met headtracking die ook door creators wordt gebruikt.

Wat is de link met spatial audio?

Headtracking zorgt dus dat geluid op een natuurlijke manier vast in de ruimte wordt geplaatst. Het hangt wat van koptelefoon tot koptelefoon af, maar meestal beschouwt het systeem het scherm van je telefoon of tv als het geluidscentrum of 'voorzijde'. Overigens gaat het niet om de grote veranderingen, zoals wanneer je naar de persoon naast je kijkt wanneer hij of zij iets zegt. Het realismegevoel dat headtracking biedt tijdens het gamen en filmkijken komt door de kleine veranderingen in het geluid als je microbewegingen maakt met je hoofd. Dat doe je eigenlijk bijna doorlopend. 

In theorie kan headtracking ook werken met muziek in stereo, maar meestal is het een extra optie bij de spatial- of ruimtelijke audiofunctie in de app van je hoofdtelefoon. Je krijgt dus dikwijls de keuze tussen surroundgeluid dat met je meebeweegt of (net zoals bij een bioscoop) verankerd is aan een punt (het scherm).

Wanneer gebruiken?

Los van virtual reality-toepassingen, is headtracking vooral een aanrader bij het kijken naar een film op een groter scherm. Het effectiefst is het als je naar een tv op enkele meters afstand kijkt, omdat het ruime geluidsbeeld dan beter past bij het grotere beeld. Maar ook als je met headtracking kijkt naar een kleiner scherm tijdens een vlucht levert het meerwaarde op. Ook bij gaming is spatial audio samen met headtracking fijn. Wat dan weer minder is, is headtracking gebruiken terwijl je rondloopt en naar muziek luistert, omdat je brein dan te veel beweging moet verwerken.

©JBL

Via de Smart Case van de Tour Pro 3 kun je headtracking instellen tijdens een vlucht.

Het gebruiken met een tv of in-flight scherm gaat het vlotst met in-ears die komen met een slimmere case of koptelefoons die je bekabeld kunt aansluiten maar tegelijkertijd nog met de app kunt bedienen. De AirPods Pro en Max van Apple zijn ook heel spectaculair op dit vlak in combinatie met een Apple TV.

Op welke toestellen vind je het?

Voor headtracking moet je meestal bij duurdere modellen zijn, al komt het ook steeds vaker voor bij iets goedkopere koptelefoons. Samen met ruimtelijke audio (spatial audio) is het een extraatje dat vaak wordt aangehaald om te verklaren waarom een bepaald toestel een forser prijskaartje bezit. Nu goedkopere hoofdtelefoons en TWS'en steeds betere noise-cancelling krijgen, blijven er zo minder zaken over om een koptelefoon uit de hogere prijsklasse een meerwaarde te geven. Spatial audio en headtracking zijn de enige 'grote' functies die overblijven. 

©Sonos

De Sonos Ace-koptelefoon is uniek omdat het samenwerkt met een Sonos-soundbar, niet de tv.

Dat headtracking iets meer kost, valt te begrijpen. Het volgen van je hoofdbewegingen vereist extra sensors en ook relatief veel rekenkracht. Dit is waarom onder meer Apple en Sonos het continue berekenen van de vereiste geluidsveranderingen laten uitvoeren door een iPhone, iPad of Apple TV respectievelijk de Sonos Arc-soundbar. Bij weer andere merken, zoals Samsung of Oneplus, kun je het alleen gebruiken in combinatie met andere apparaten van hetzelfde merk.

Toch zijn er heel wat opties die merkonafhankelijk werken. Bij Bose, JBL en bij Sony vind je bijvoorbeeld verschillende hoofdtelefoons en draadloze in-ears met headtracking. De JBL Tour One M3 of Tour Pro 3 bijvoorbeeld, net als de populaire Sony WH-1000XM5 en WF-1000XM5's.  

 Kijk wel goed op de website van een fabrikant als je een koptelefoon overweegt, want niet iedereen gebruikt het woord 'head tracking'. Neem nu Bose: dat merk spreekt over Immersion of Immersive Audio, met de opties 'Still' en 'Motion'. Bij het kiezen van een nieuwe headset kan het dus nodig zijn om je even goed in de specificaties te verdiepen.

Ben je uitgekeken op die standaardwerkomgeving? Wij ook! In Windows kun je aan de slag met het maken van een eigen thema. Dat betekent werken in een omgeving die je volledig naar je hand zet, met onder meer een aangepast bureaublad, frisse vensters en strakke aanwijzers. Lastig? Zeker niet: een thema heb je zo gemaakt.

Of je nu gebruikmaakt van Windows 10 of Windows 11: beide besturingssystemen hebben de mogelijkheid om een eigen omgeving te maken. Ben je na een grondige klusmiddag toch niet tevreden met de aangepaste werkomgeving? Dan kun je altijd nog de hulp inschakelen van externe programma’s, daarover vertellen we je straks meer.

In Windows vind je de belangrijkste opties om je eigen thema te maken in het instellingenvenster. Druk op Windows+I om dat te openen en kies voor Persoonlijke instellingen. Linksboven zie je het thema staan dat momenteel actief is. Rechts daarvan vind je een beknopte lijst met kant-en-klare thema’s. Deze kun je proberen door erop te klikken. Je kunt zo’n thema direct gebruiken, of je gebruikt het als een basis die je verder aanpast.

Windows biedt flink wat personalisatiemogelijkheden via het instellingenvenster.

Eigen thema

Natuurlijk maken wij een eigen Windows-thema. Kies voor Thema’s. Rechtsboven vind je de onderdelen waaruit een thema is opgebouwd, zoals achtergrond, kleuren en geluiden. Onder elk onderdeel staat de huidige instelling benoemd. Klik op een onderdeel om de achterliggende instellingen te openen en bepaal stap voor stap je thema verder.

Het tweede gedeelte van het themavenster geeft een overzicht van beschikbare thema’s. Met de volgende stappen passen we de verschillende onderdelen van het thema aan. Daarnaast zetten we andere onderdelen van Windows naar onze hand, die niet aan een thema zijn gekoppeld. Zodra we tevreden zijn over het resultaat, slaan we het thema op.

Een thema bestaat onder meer uit een achtergrond, kleuren en geluiden.

Achtergrond

Klik op Achtergrond en bedenk of je een vaste achtergrond of wisselende achtergronden wilt inzetten. Je kunt ook kiezen voor een effen kleur of een verrassingsafbeelding die regelmatig door Microsoft wordt ververst. Geef je de voorkeur aan meerdere afbeeldingen, dan maak je eerst een map aan waarin je de geselecteerde afbeeldingen plaatst. Keer terug naar het instellingenvenster en kies Diavoorstelling. Klik vervolgens op Bladeren en wijs de map aan.

Hierna stel je in hoe de diavoorstelling zich gedraagt. Kies bij Afbeelding wijzigen elke hoe snel de afbeeldingen verversen, bijvoorbeeld 6 uur of 1 dag. Voor de afwisseling activeer je de optie Volgorde van afbeeldingen in willekeurige volgorde weergeven. Via Afbeelding aanpassen zodat deze op uw bureaublad past geef je aan hoe je de afbeeldingen wilt tonen. Met Centreren voorkom je uitgerekte afbeeldingen.

Of ga voor wat meer sjeu: Bewegende bureaubladachtergrond: een kijkbuis op je computer

Kies voor een diavoorstelling die uit meerdere afbeeldingen bestaat.

Kleuren

Nu wordt het tijd om de kleuren onder handen te nemen. Klik op Kleuren en bepaal (in het geval van Windows 11) of je de lichte of donkere modus wilt activeren (bij Kies de modus). Interessant is de optie Aangepast. Hiermee maak je voor de kleurmodus onderscheid tussen Windows en de apps. Zo kun je Windows in een donkere modus zetten, terwijl je de apps in een lichte modus houdt.

Ben je geen voorstander van doorzichtige vensters? Dan zet je de schuif op Uit bij Transparantie-effecten. In dit venster bepaal je ook een accentkleur die in het startmenu en de taakbalk worden getoond. Klap de gelijknamige sectie uit en kies de gewenste kleur. Je kunt de accentkleur op meerdere locaties binnen Windows laten terugkomen. Zet de schuif op Aan bij Accentkleur weergeven op Start en de taakbalk en bij Accentkleur weergeven op titelbalken en vensterranden.

Geluiden

Hoewel de populariteit van geluidseffecten in Windows de afgelopen jaren flink is afgenomen, kun je nog steeds geluiden toevoegen. Je maakt hiervoor gebruik van een geluidsschema. In het venster voor thema’s klik je bovenin op Geluiden. Neem het standaardschema van Windows als uitgangspunt: klik op Windows-standaard. In het vak Programmagebeurtenissen kies je een actie waaraan je een geluid wilt koppelen. Acties met een bestaand geluid herken je aan het pictogram van een megafoon. In het menu Geluiden kies je het gewenste geluid. Heb je een eigen geluid? Dat voeg je eenvoudig toe via de knop Bladeren. Windows ondersteunt hiervoor wav-bestanden. Andere formaten moet je eerst omzetten voordat je ze kunt gebruiken.

Je kunt aparte geluidseffecten voor verschillende activiteiten instellen.

Muiscursor

Ben je uitgekeken op de standaardmuisaanwijzer van Windows? Dan pakken we die toch ook aan. Klik in het venster van thema’s op Muiscursor en open de tab Aanwijzers. In de sectie Schema kun je kiezen uit een flinke hoeveelheid alternatieve aanwijzers. Een goed voorbeeld zijn de schema’s Extra groot, waarmee je de meeste aanwijzers een stuk groter maakt.

Wil je de zichtbaarheid van de aanwijzers verder verbeteren? Plaats dan een vinkje bij Aanwijzerschaduw inschakelen. Heb je eigen cursorbestanden, dan kun je deze ook gebruiken. Klik op Bladeren en wijs het bestand aan. Online vind je verschillende collecties met cursor- en muisbestanden. Deze bestaan uit een aantal afbeeldingen (al dan niet geanimeerd). Een goede bron hiervoor is DeviantArt. Bij elke collectie vind je de installatie-instructies.

Klik het venster van de muiscursor niet te snel weg. Werp ook eens een blik op de tab Opties voor de aanwijzer. Hier vind je mogelijkheden om de weergave verder te verbeteren. Zo kun je in de sectie Zichtbaarheid een aanwijzerspoor activeren, zodat je de muis beter ziet. Ben je de muisaanwijzer soms kwijt, dan kun je deze snel vinden via de optie Locatie van de aanwijzer weergeven als ik op CTRL druk. In het vak Beweging kun je nog bepalen hoe snel de aanwijzer over het scherm beweegt.

Uiteraard nemen we geen genoegen met de standaardaanwijzers van Windows.

Pictogrammen

In Windows kun je afscheid nemen van de standaardpictogrammen en kiezen voor een eigen set. Deze optie zit wel wat verborgen. Klik op Persoonlijke instellingen / Thema’s. Onderin het venster ga je naar Instellingen voor bureaubladpictogrammen. In het vak Bureaubladpictogrammen geef je aan welke pictogrammen het bureaublad moet krijgen. Standaard is dit de prullenbak, maar je kunt ook kiezen voor de documentenmap (Bestanden van gebruiker) en het thuisnetwerk (Netwerk).

Via hetzelfde venster kun je de standaardpictogrammen vervangen. Kies het pictogram dat je wilt aanpassen en klik op Ander pictogram. Een nieuw venster met beschikbare pictogrammen opent. Standaard toont Windows het pictogrambestand Imageres.dll, maar er zijn ook andere pictogrammen. Ben je niet tevreden over Imageres.dll, dan maak je het invoervak bovenin leeg en druk je op Enter. Windows toont vervolgens de pictogrammen uit het bestand Shell32.dll. Handig!

Thema bewaren

Ben je tevreden over hoe Windows er na je inspanningen uitziet? Je kunt je eigen thema nu opslaan. Ga naar Persoonlijke instellingen / Thema’s. Rechtsboven zie je wederom de onderdelen waaruit een thema bestaat en je eigen instellingen die je in de stappen hiervoor hebt aangegeven. Klik op Opslaan. Geef het thema vervolgens een naam en klik weer op Opslaan. Het thema wordt nu toegevoegd aan de lijst in het vak eronder.

Heb je meerdere computers of wil je het thema graag met anderen delen? Gelukkig hoef je het thema niet telkens opnieuw op te bouwen. In het overzicht met thema’s klik je met de rechtermuisknop op het thema dat je wilt delen. Kies voor Thema voor delen opslaan. Een nieuw venster opent. Geef het thema een naam en bepaal waar je het bewaart (bijvoorbeeld op een externe schijf). Je kunt het thema op een andere computer toepassen door op het bestand te dubbelklikken.

Handig: exporteer het thema voor andere computers of om te delen.

Vergrendelingsscherm

We gaan voor een volledig gepersonaliseerde Windows-omgeving, dus uiteraard passen we ook het vergrendelingsscherm aan. Kies in de Windows-instellingen voor Vergrendelingsscherm. Kies bij Uw vergrendelingsscherm personaliseren hoe je je het scherm eigen wilt maken. Kies voor Afbeelding om een eigen foto op het scherm te tonen. Je kunt ook online afbeeldingen tonen die elkaar regelmatig afwisselen. Kies dan voor Windows-spotlight. Wij kiezen ervoor om onze afbeelding op zowel het vergrendelingsscherm als het aanmeldingsscherm te tonen: zet de schuif op Aan bij De achtergrondafbeelding voor het vergrendelingsscherm weergeven op het aanmeldingsscherm.

Op het moment van schrijven kun je in Windows 11 één app op het vergrendelingsscherm plaatsen. Deze app geeft beknopte informatie over het weer (Weer), binnengekomen e-mail (Mail) of aankomende afspraken (Agenda). Je vindt ze bij de optie Status van vergrendelingsscherm.

Een app voegt extra informatie toe aan het vergrendelingsscherm.

Meer eigen foto’s

Interessant aan het vergrendelingsscherm is de mogelijkheid om meerdere eigen foto’s te selecteren en aan te geven wanneer je die wilt zien. Kies voor Diavoorstelling. Geef aan welke fotomap je hiervoor wilt gebruiken: klik op Bladeren en wijs de map aan. Je kunt meerdere mappen toevoegen, die je later altijd kunt uitschakelen via een klik op Verwijderen. Haal in dezelfde sectie het vinkje weg bij Leuke weetjes, tips en trucs en meer op uw vergrendelingsscherm weergeven, zodat het scherm opgeruimd blijft, en vooral ook reclamevrij.

Open hierna de sectie Geavanceerde instellingen voor diavoorstelling. Wil je voorkomen dat afbeeldingen worden uitgerekt, dan kies je voor Alleen afbeeldingen gebruiken die goed op mijn scherm passen. Standaard schakelt Windows de diavoorstelling uit als je gebruikmaakt van accustroom, bijvoorbeeld bij een laptop. Wil je dat de diavoorstelling altijd wordt gebruikt, dan plaats je ook een vinkje bij Een diavoorstelling afspelen als er batterijstroom wordt gebruikt.

Laat het vergrendelingsscherm foto’s van meerdere bronnen tonen.

Externe hulp

Niet tevreden over het ingebouwde startmenu van Windows? Met Start11 zet je het startmenu volledig naar je hand. Zo kun je het klassieke menu uit Windows 7 kiezen en de Windows-taakbalk onder handen nemen. Prettig is dat je ook onderdelen uit het startmenu kunt verwijderen die normaal gesproken niet kunnen worden verwijderd.

Betere zichtbaarheid

Heb je een verminderd zicht, dan kun je Windows hiermee rekening laten houden. Open het Startmenu en typ Contrast. Klik op Een contrastthema kiezen. Je kunt nu kiezen uit vier thema’s met kleuren die sterk verschillen, zodat je schermtekst en apps beter zichtbaar maakt. Elk van de thema’s kun je verder aanpassen.

Kies een thema en klik op Bewerken. Pas het thema naar eigen inzicht aan, kies Opslaan als en geef het thema een naam. Naast het gebruik van een thema, kun je ook losse onderdelen van de Windows-omgeving verbeteren op het gebied van zichtbaarheid. In de Windows-instellingen kies je voor Toegankelijkheid. De sectie Gezichtsvermogen bevat aanvullende opties, zoals kleurfilters.

Een contrastthema is handig bij een verminderd gezichtsvermogen.