In berglanden als Oostenrijk en Zwitserland zie je hem al overal, maar in Nederland was de elektrische mountainbike tot voor kort nog een bezienswaardigheid. Want heb je de trapondersteuning van een e-mtb niet vooral nodig als je moet klimmen? Ja, dat klopt, maar e-mtb’en is óók in Nederland geweldig leuk om te doen. Daarom: 10 plekken waar een e-mtb helemaal tot zijn recht komt.

Lees ook: Elektrische mountainbikes: welke soorten zijn er?

E-mountainbiken is in opmars, ook in het vlakke Nederland. E-mountainbiken is namelijk veel sportiever dan je geneigd bent te denken, en minder ‘gratis’ dan je zou vermoeden. Om te beginnen moet je zelf al trapkracht leveren om vooruit te komen. Daarnaast is een e-mtb vanwege zijn hoge gewicht lastiger te hanteren en ten slotte ondersteunt hij slechts tot een wettelijk bepaalde snelheid van 25 km/u. Ga je harder, dan dat dan valt de motorkracht weg en zijn het puur en alleen je benen die de noppenbanden over het zanderige bospad of andere offroad-ondergrond moeten voortbewegen. Nee, de eigen inbreng op een e-mtb valt niet te onderschatten, zeker als je in eco- of tourmodus rijdt om de hele rit lang accuvermogen te blijven houden. 

Ook sportfietsers kunnen dus hun hartje ophalen op een e-mtb. Het liefst wel op een parcours met wat hoogteverschil erin, want juist op een klim voel je het voordeel van de trapondersteuning. Je komt gemakkelijker boven, je hebt meer tijd om van de omgeving te genieten en je kunt langer door blijven gaan. Hetzelfde geldt voor passages met los zand of in de duinen. Waar je met een gewone mtb al rap je evenwicht verliest omdat het losse zand je te traag doet gaan, trekt een e-mtb je vrolijk en zonder sputteren naar de overkant. Los zand is er in Nederland in overvloed, maar ook heuveltjes en pittige hellinkjes zijn er her en der voldoende om van de kracht van een e-mtb te kunnen genieten.

4 tips voordat je op de e-mtb stapt

Voordat je verder leest welke 10 plekken het ontdekken absoluut waard zijn, geven we je nog wat nuttige kennis mee:

Tip 1: Zorg ervoor dat je je e-mtb goed kent voordat je ermee aan technische trails en steile afdalingen begint. Even ‘bunny-hoppen’ over een omgevallen boom is er met een e-mtb niet bij, en de kracht van de motor (in turbo-stand bijvoorbeeld) kan je (op een onbewaakt moment) verrassen.
Tip 2: Draag altijd een helm.
Tip 3: Op sommige plaatsen in Nederland is een mtb-vignet verplicht, bijvoorbeeld op de Utrechtse Heuvelrug en op de routes van Natuurmonumenten (klik op de links om te zien hoe en waar je het benodigde vignet bestelt), maar ook op andere routes kan een vignet verplicht zijn. Ga dit vooraf na zodat je niet tegen een strenge boswachter aan loopt.
Tip 4: De natuur in Nederland is er voor iedereen en dat betekent dat wandelaars, ruiters, joggers en fietsers elkaar wel eens zullen kruisen. Als je rekening met elkaar houdt en wandelaars hun wandelroutes laat en ruiters hun ruiterpaden, dan heb jij als mountainbiker je mountainbikepad voor jou en je collega-bikers.

©Roel van Schalen

10x: e-mountainbiken in Nederland

1) Limburg: Mountainbikeroute Vijlen

In het meest zuidoostelijke stukje Limburg ligt de mtb-route van Vijlen, een van de hoogst gelegen dorpen van Nederland. De route voert je 25,7 km lang over brede grindpaden, smalle holle wegen, pittige klimmetjes en uitdagende tot zeer uitdagende rotsige afdalingen. Aan afwisseling geen gebrek dus, en de prachtige vergezichten over het Limburgse heuvellandschap geven je fietsbeleving nog een extra boost. Een boost die je trouwens prima kunt gebruiken op de 580 hoogtemeters van de route, want het klimwerk valt niet te onderschatten. Gelukkig kun je af en toe even op adem komen op een stuk asfalt. Wil je even langer uitrusten, dan is een terrasje hier of daar nooit ver weg. Ben je na 25 km klimmen en dalen nog niet verzadigd, combineer Vijlen dan met de mtb-route Mechelen of de mtb-route Gulpen. Zorg er dan wel voor dat je genoeg accupower mee hebt (lees: een extra accu), want ook je e-bike voelt Limburg in de benen.

📍 Start route: Boscafé ’t Hijgend Hert, Harles 23, 6294 NG Vijlen (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 25,7 km / 580 hm

2) Drenthe: Mountainbikeroute Gieten-Gasselte

Op de Drentse Hondsrug ligt de mtb-route Gieten-Gasselte. Je toert er door de bossen van Staatsbosbeheer over brede zandpaden, je rijdt langs weilanden en je komt onderweg ook heidelandschap tegen. Op de vele vloeiende singletracks slinger je van bocht tot bocht en bij de zwemplas het Gasselterveld (een voormalige zandafgraving) kan er ook nog geklommen worden. Het aanwezige hoogteverschil op de route is zoveel mogelijk benut en dat levert mooie klimmetjes op die flink in de kuiten bijten. De beloning is een soepele trail met prachtig uitzicht over het helder blauwe zwemwater. Tip: start bij het Boomkroonpad voor een rustige aanloop en bewaar het meer uitdagende klimwerk voor vanaf halverwege de rit. 

📍 Start route: Koerscafé Gasselte, Houtvester Jansenweg 2, 9462 TB Gasselte (kaart) | Buitencentrum Boomkroonpad, Steenhopenweg 4, 9533 PN Drouwen (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 33,9 km / 276 hm

3) Gelderland: Mountainbikeroute Groesbeek

Het Rijk van Nijmegen hoort bij de meest heuvelachtige streken van Nederland en dus valt er van alles te beleven voor mountainbikers. Op de mtb-route Groesbeek moet je 376 hoogtemeters overwinnen in 17 km. Dat is heel wat, maar onderweg word je beloond met een 1,5 km lange afdaling met vele vloeiende bochten, hoge kuipbochten en kleine sprongetjes. De technische afdaling kreeg de veelbetekenende naam Traumapad mee. Niet voor beginners dus! Gelukkig kunnen die voor een parallelpad kiezen. De route biedt volop afwisseling tussen brede bospaden, kort draaiwerk en high-speed secties. Voor wie na 17 km nog niet verzadigd is, zijn er de routes van Mook (ten zuiden, 15 km) en de (iets zwaardere) route van Nijmegen (ten noordoosten, 15 km). 

📍 Start route: Boscafé de Zweef, Groesbeekseweg 55A, 6581 BJ Malden (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 17 km / 376 hm 

©Dan Edwards

4) Noord-Brabant: Bikepark WielerExperience Roosendaal

Wil je als beginnende e-mtb’er je bike beter leren kennen of eerst gecontroleerd oefenen voordat je de vrije natuur in trekt, dan is de mountainbiketrail van WielerExperience Roosendaal wellicht iets voor jou. Het fietspark aan de noordkant van Roosendaal is 3500 m² groot en herbergt een trail met allerlei natuurlijke en kunstmatige hindernissen. Rotspartijen, boomwortels, kombochten, hoogteverschillen en enkele drops (plotse verlagingen) bieden volop uitdaging. Niet alleen voor beginners trouwens, ook ervaren rijders kunnen hier hun vaardigheden aanscherpen. Prettig is ook nog dat er vaak collega-bikers aan het rondtoeren zijn. Kun je een beetje sparren, en van elkaar leren! Het bikepark is gratis toegankelijk.

📍 Start route: Buijenstraat 14, 4705 RD Roosendaal (kaart) Lengte parcours: 1,2 km

5) Friesland: Mountainbikeroute Appelscha

Als Nederland érgens plat is, dan wel in de noordelijke provincies Friesland en Groningen. Toch hebben de parcoursbouwers van mtb-route Appelscha een fraaie lus door het al even fraaie landschap van het Drents-Friese Wold weten te realiseren. Elk hoogteverschil is benut en dus rijd je regelmatig lekker technisch bergop en bergaf, slingerend tussen de bomen. Of kun je snelheid maken door de open bossen of zigzaggend over mooie heidevlakten met weids uitzicht. Afgezien van het losse zand waar je geregeld mee te maken krijgt, is de route is fysiek niet bijzonder zwaar. Een aanrader is daarom om de aparte route (lengte 4 km) naar de Bosberg mee te pikken. Volop speelplezier op swingende singletracks! Is je honger dan nog niet gestild, of heb je toch de hele dag, pak dan de mtb-route Diever mee (sluit ten zuiden aan, 22 km).

📍 Start route: Parkeerplaats Het Groote Veen, Bosweg, 8426 SJ Appelscha (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 17 km / 80 hm

6) Utrecht: Mountainbikeroute Leersum

Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug is het op één na grootste bosgebied van Nederland en (dus)  ook een mtb-paradijs. Er liggen liefst 10 mtb-routes te wachten en vanwege het hoogteverschil is die van Leersum voor e-mtb’ers heel interessant. Het terrein varieert van 8 meter boven NAP tot 69 m boven NAP. Je rijdt door grove dennenbossen afgewisseld met loofbos, heide en stuifzand, en natuurlijk over eindeloze singletracks. Het is draaien en keren en naar boven en naar beneden manoeuvreren. Heb je na 20 intensieve kilometers nog power in de benen (en in de accu), dan is de oversteek naar de mtb-route Amerongen zo gemaakt. Die is 18 km lang en heeft 260 hoogtemeters. Let op: voor al deze routes is een mtb-vignet verplicht.

📍 Start route: BBQ De Heuvelrug, Scherpenzeelseweg 45, 3956 KB Leersum (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 20 km / 340 hm

©anton havelaar

7) Noord-Holland: Mountainbikeroute Schoorl

‘Schoorl’ is een begrip onder mountainbikers en wie er gaat fietsen, snapt meteen waarom. De Schoorlse Duinen is een prachtig natuurgebied met alles wat het hartje van een natuurliefhebber begeert. Zandverstuivingen, dichte bebossing, heidegebied en open duinen: je komt het allemaal tegen. Als mountainbiker geniet je bovendien van serieuze hoogteverschillen: je klautert naar 48 m boven NAP, de Schoorlse Nok op, maar als beloning voor die pittige klim krijg je een lange en steile afdaling. Technische secties en vlakke stukken wisselen elkaar af, en dan is er ook nog altijd die zilte zeebries. Wat wil je nog meer?

📍 Start route: hoek Postweg/Duinweg 66, 1871 AH Schoorl (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 14,3 km / 359 hm

8) Overijssel: Mountainbikeroute Hellendoorn

Bergop en bergaf rijden kan maar op een paar plekken in Nederland en de Sallandse Heuvelrug is er daar één van. Het natuurgebied van 5.000 hectare kent flinke hoogteverschillen met mooie vergezichten. De mtb-route Hellendoorn gaat langs het gelijknamige avonturenpark en je rijdt constant in prachtige open bossen, door heidegebied en vooral over vlotte singletracks. De route is zeer goed onderhouden en in de snelle afdalingen kun je dan ook lekker je skills oefenen, swingend van linkerbocht naar rechterbocht en vice versa. Kun je niet genoeg krijgen van de mooie omgeving dan kun je aan de zuidkant van de route vlot aansluiten op de route van Holten. Die voert over 30 km en is minder uitdagend wat hoogtemeters betreft.

📍 Start route: Buitencentrum Staatsbosbeheer, Grotestraat 281, 7441 GS Nijverdal (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 19,5 km / 366 hm

9) Limburg: Mountainbikeroute Landgraaf Strijthagen

Voor ervaren bikers die hun rijvaardigheid tot het uiterste willen testen, liggen er in de Limburgse stadsregio Parkstad (o.a. Heerlen-Brunssum-Landgraaf) vijf schitterende mtb-routes te wachten. Brunssumerheide, Roode Beek, Heerlen, Landgraaf en Strijthagen. Het strijdtoneel voor de mtb-route Strijthagen is de Wilhelminaberg, ontstaan als stortplaats voor afvalsteen uit de Staatsmijnen. Ook Snowworld Landgraaf heeft er zijn thuis gevonden, en aan de achterkant daarvan heb je de uitdagende ‘half-pipe’-afdaling en de ‘wortel’-afdaling. Ze worden tot de meest uitdagende afdalingen in Nederland gerekend. Wie over goede benen beschikt, kan de route vervolgen door er die van Brunssumerheide aan te koppelen. Klimwerk, technische secties, snelle afdalingen en heel veel vloeiende singletracks. Allemaal in een landschap om je vingers bij af te likken.

📍 Start route: Park Strijthagen/VV Schaesberg, Hofstraat 5, 6372 XC Landgraaf (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 23 km / 450 hm

10) Noord-Brabant: Mountainbikeroute Best

Ten noorden van Eindhoven, net boven recreatiepark Aquabest ligt een groot bosgebied waar het heerlijk mountainbiken is. Loofbos en stukken heide wisselen elkaar af. De mtb-route Best bestaat uit twee lussen, gescheiden door het Wilhelmina-kanaal. De noordelijke groene lus is 10 km lang en ideaal om lekker op te warmen over niet al te uitdagende (brede) paden; perfect voor beginnende bikers om ervaring op te doen. De zuidelijke rode lus is met 5 km een stuk korter maar vraagt meer stuurmanskunst en klimvermogen, want er zitten flink wat bochtige stukken in en korte hellinkjes.

📍 Start route: Joe Mann Paviljoen, Joe Mannweg 4, 5681 PT Best (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 10+5 km / 135 hm

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.

Of het nu gaat om pizza's, ijs of zelf ingevroren maaltijden: een goede vriezer is onmisbaar. Maar kies je voor een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie? In dit artikel zetten we de verschillen op een rij, zodat jij de beste keuze kunt maken.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aanschaf van een nieuwe vriezer

Voordat je je zoektocht naar het juiste model vriezer start, is het belangrijk om te bepalen hoeveel vriesruimte je nodig hebt. Het zou zonde zijn als je een duur apparaat in de keuken of schuur hebt staan dat uiteindelijk te weinig opbergruimte blijkt te hebben, of juist een apparaat dat altijd maar tot de helft gevuld is en daardoor onnodig veel energie verbruikt. Of je nu een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie kiest: voor alle modellen geldt dat je zo'n 50 liter vriesruimte per persoon rekent. Bestaat jouw huishouden uit vier mensen, dan heb je dus een vriezer met een inhoud van minstens 200 liter nodig. Met z'n tweeën heb je vaak genoeg aan 100 tot 150 liter.

Vrieskast

Een vrieskast lijkt door zijn verticale model veel op een koelkast, met als verschil dat de gehele kast bedoeld is om te vriezen. De binnenkant van een vrieskast bestaat dan ook uitsluitend uit lades. Het fijne daaraan is dat een vrieskast erg overzichtelijk is: als je ervoor staat, zie je in één oogopslag welke producten waar liggen. Dat is anders bij een vrieskist, waarin diepvriesproducten op elkaar gestapeld liggen in één groot vriesvak. Ook kun je in een vrieskast over het algemeen erg veel producten kwijt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het compacte vriesgedeelte van een koelvriescombinatie. Vrieskasten zijn er ook in tafelmodellen, die ideaal zijn voor kleinere keukens of huishoudens. Een tafelmodel plaats je bijvoorbeeld onder het keukenblad, waardoor hij geen extra ruimte in je keuken inneemt.

©carballo

Vrieskist

Iets minder populair dan de vrieskast en koelvriescombinatie is de vrieskist: een liggende vriezer met een deksel bovenop. Het voordeel van dit type vriezer is ook meteen een nadeel: een vrieskist is erg groot, waardoor hij niet in de gemiddelde keuken past. Vrieskisten scoren ook op esthetisch gebied wat minder hoog, waardoor de meeste mensen dit apparaat sowieso niet snel in de keuken zouden plaatsen. Toch kunnen vrieskisten juist vanwege hun grote formaat ontzettend handig zijn. Bijvoorbeeld als je vaak in bulk koopt, hobbykok bent, een moestuin hebt of in de zomer veel ijsjes of ijsblokjes wilt bewaren. Sommige vrieskisten hebben zelfs een netto inhoud van 600 liter! Als je ruimte overhebt in je schuur of garage en vaak voedsel invriest, is een vrieskist dus zeker het overwegen waard. Vrieskisten zijn daarnaast relatief goedkoop én energiezuinig, omdat de kou na het openen van het deksel direct weer terug in de kist 'valt'. Het apparaat hoeft na openen dus niet extra hard te werken om de vriesruimte weer op de juiste temperatuur te krijgen.

Lees ook: Een vrieskast in de schuur of garage? Een koud kunstje!

©Vinícius Bacarin

Koelvriescombinatie

Veruit de meeste huishoudens hebben een koelvriescombinatie: een koelkast en vriezer ineen. De vriezer bevindt zich meestal boven of onder het koelgedeelte. Zo'n koelvriescombinatie is natuurlijk hartstikke handig, want het bespaart een hoop ruimte in de keuken. Ook is een koelvriescombinatie over het algemeen goedkoper dan een losse koelkast en vriezer. En omdat er maar één compressor hoeft te draaien, is een koelvriescombinatie vaak ook energiezuiniger dan twee losse apparaten bij elkaar. Maar zo'n twee-in-één-apparaat heeft ook een nadeel: je kunt er veel minder diepvriesproducten in kwijt dan in een losse vrieskast of -kist. Vaak beslaat de koelruimte het grootste gedeelte van het apparaat, en blijven er drie tot vijf lades over voor het vriezen. Voor een gemiddeld gezin dat af en toe wat invriest is dat meestal wel voldoende. Heb je meer vriesruimte nodig, bijvoorbeeld omdat je vaak aanbiedingen koopt of aan mealpreppen doet? Dan heb je aan een koelvriescombinatie mogelijk niet genoeg en is een vrieskast of -kist voor jou een beter idee.

©Indofootage

Extra functies

Als je eenmaal besloten hebt voor welk type vriezer je gaat, zou je ook nog kunnen kijken welke functies je wilt dat het apparaat heeft. Veel moderne vrieskasten, -kisten en koelvriescombinaties beschikken over allerlei slimme functies die helpen om voedsel langer vers te houden en het apparaat efficiënt te laten werken. Zo hoef je met No Frost nooit meer te ontdooien, is de snelvriesfunctie handig voor het snel invriezen van nieuwe boodschappen en voorkomt een deuralarm dat warme lucht de vriezer binnendringt. Bij vrieskisten is binnenverlichting extra belangrijk, zodat je niet eindeloos hoeft te graaien als je een product zoekt. Let ook op het energielabel van je nieuwe vriezer, want vriezers vreten behoorlijk wat stroom. Wil je een zo zuinig mogelijk apparaat, ga dan voor een vriezer met energielabel C of hoger (tot A). Je kunt ook het energieverbruik in kWh/jaar gebruiken om apparaten te vergelijken; dit geeft het absolute verbruik van een vriezer aan.