In berglanden als Oostenrijk en Zwitserland zie je hem al overal, maar in Nederland was de elektrische mountainbike tot voor kort nog een bezienswaardigheid. Want heb je de trapondersteuning van een e-mtb niet vooral nodig als je moet klimmen? Ja, dat klopt, maar e-mtb’en is óók in Nederland geweldig leuk om te doen. Daarom: 10 plekken waar een e-mtb helemaal tot zijn recht komt.

Lees ook: Elektrische mountainbikes: welke soorten zijn er?

E-mountainbiken is in opmars, ook in het vlakke Nederland. E-mountainbiken is namelijk veel sportiever dan je geneigd bent te denken, en minder ‘gratis’ dan je zou vermoeden. Om te beginnen moet je zelf al trapkracht leveren om vooruit te komen. Daarnaast is een e-mtb vanwege zijn hoge gewicht lastiger te hanteren en ten slotte ondersteunt hij slechts tot een wettelijk bepaalde snelheid van 25 km/u. Ga je harder, dan dat dan valt de motorkracht weg en zijn het puur en alleen je benen die de noppenbanden over het zanderige bospad of andere offroad-ondergrond moeten voortbewegen. Nee, de eigen inbreng op een e-mtb valt niet te onderschatten, zeker als je in eco- of tourmodus rijdt om de hele rit lang accuvermogen te blijven houden. 

Ook sportfietsers kunnen dus hun hartje ophalen op een e-mtb. Het liefst wel op een parcours met wat hoogteverschil erin, want juist op een klim voel je het voordeel van de trapondersteuning. Je komt gemakkelijker boven, je hebt meer tijd om van de omgeving te genieten en je kunt langer door blijven gaan. Hetzelfde geldt voor passages met los zand of in de duinen. Waar je met een gewone mtb al rap je evenwicht verliest omdat het losse zand je te traag doet gaan, trekt een e-mtb je vrolijk en zonder sputteren naar de overkant. Los zand is er in Nederland in overvloed, maar ook heuveltjes en pittige hellinkjes zijn er her en der voldoende om van de kracht van een e-mtb te kunnen genieten.

4 tips voordat je op de e-mtb stapt

Voordat je verder leest welke 10 plekken het ontdekken absoluut waard zijn, geven we je nog wat nuttige kennis mee:

Tip 1: Zorg ervoor dat je je e-mtb goed kent voordat je ermee aan technische trails en steile afdalingen begint. Even ‘bunny-hoppen’ over een omgevallen boom is er met een e-mtb niet bij, en de kracht van de motor (in turbo-stand bijvoorbeeld) kan je (op een onbewaakt moment) verrassen.
Tip 2: Draag altijd een helm.
Tip 3: Op sommige plaatsen in Nederland is een mtb-vignet verplicht, bijvoorbeeld op de Utrechtse Heuvelrug en op de routes van Natuurmonumenten (klik op de links om te zien hoe en waar je het benodigde vignet bestelt), maar ook op andere routes kan een vignet verplicht zijn. Ga dit vooraf na zodat je niet tegen een strenge boswachter aan loopt.
Tip 4: De natuur in Nederland is er voor iedereen en dat betekent dat wandelaars, ruiters, joggers en fietsers elkaar wel eens zullen kruisen. Als je rekening met elkaar houdt en wandelaars hun wandelroutes laat en ruiters hun ruiterpaden, dan heb jij als mountainbiker je mountainbikepad voor jou en je collega-bikers.

©Roel van Schalen

10x: e-mountainbiken in Nederland

1) Limburg: Mountainbikeroute Vijlen

In het meest zuidoostelijke stukje Limburg ligt de mtb-route van Vijlen, een van de hoogst gelegen dorpen van Nederland. De route voert je 25,7 km lang over brede grindpaden, smalle holle wegen, pittige klimmetjes en uitdagende tot zeer uitdagende rotsige afdalingen. Aan afwisseling geen gebrek dus, en de prachtige vergezichten over het Limburgse heuvellandschap geven je fietsbeleving nog een extra boost. Een boost die je trouwens prima kunt gebruiken op de 580 hoogtemeters van de route, want het klimwerk valt niet te onderschatten. Gelukkig kun je af en toe even op adem komen op een stuk asfalt. Wil je even langer uitrusten, dan is een terrasje hier of daar nooit ver weg. Ben je na 25 km klimmen en dalen nog niet verzadigd, combineer Vijlen dan met de mtb-route Mechelen of de mtb-route Gulpen. Zorg er dan wel voor dat je genoeg accupower mee hebt (lees: een extra accu), want ook je e-bike voelt Limburg in de benen.

📍 Start route: Boscafé ’t Hijgend Hert, Harles 23, 6294 NG Vijlen (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 25,7 km / 580 hm

2) Drenthe: Mountainbikeroute Gieten-Gasselte

Op de Drentse Hondsrug ligt de mtb-route Gieten-Gasselte. Je toert er door de bossen van Staatsbosbeheer over brede zandpaden, je rijdt langs weilanden en je komt onderweg ook heidelandschap tegen. Op de vele vloeiende singletracks slinger je van bocht tot bocht en bij de zwemplas het Gasselterveld (een voormalige zandafgraving) kan er ook nog geklommen worden. Het aanwezige hoogteverschil op de route is zoveel mogelijk benut en dat levert mooie klimmetjes op die flink in de kuiten bijten. De beloning is een soepele trail met prachtig uitzicht over het helder blauwe zwemwater. Tip: start bij het Boomkroonpad voor een rustige aanloop en bewaar het meer uitdagende klimwerk voor vanaf halverwege de rit. 

📍 Start route: Koerscafé Gasselte, Houtvester Jansenweg 2, 9462 TB Gasselte (kaart) | Buitencentrum Boomkroonpad, Steenhopenweg 4, 9533 PN Drouwen (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 33,9 km / 276 hm

3) Gelderland: Mountainbikeroute Groesbeek

Het Rijk van Nijmegen hoort bij de meest heuvelachtige streken van Nederland en dus valt er van alles te beleven voor mountainbikers. Op de mtb-route Groesbeek moet je 376 hoogtemeters overwinnen in 17 km. Dat is heel wat, maar onderweg word je beloond met een 1,5 km lange afdaling met vele vloeiende bochten, hoge kuipbochten en kleine sprongetjes. De technische afdaling kreeg de veelbetekenende naam Traumapad mee. Niet voor beginners dus! Gelukkig kunnen die voor een parallelpad kiezen. De route biedt volop afwisseling tussen brede bospaden, kort draaiwerk en high-speed secties. Voor wie na 17 km nog niet verzadigd is, zijn er de routes van Mook (ten zuiden, 15 km) en de (iets zwaardere) route van Nijmegen (ten noordoosten, 15 km). 

📍 Start route: Boscafé de Zweef, Groesbeekseweg 55A, 6581 BJ Malden (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 17 km / 376 hm 

©Dan Edwards

4) Noord-Brabant: Bikepark WielerExperience Roosendaal

Wil je als beginnende e-mtb’er je bike beter leren kennen of eerst gecontroleerd oefenen voordat je de vrije natuur in trekt, dan is de mountainbiketrail van WielerExperience Roosendaal wellicht iets voor jou. Het fietspark aan de noordkant van Roosendaal is 3500 m² groot en herbergt een trail met allerlei natuurlijke en kunstmatige hindernissen. Rotspartijen, boomwortels, kombochten, hoogteverschillen en enkele drops (plotse verlagingen) bieden volop uitdaging. Niet alleen voor beginners trouwens, ook ervaren rijders kunnen hier hun vaardigheden aanscherpen. Prettig is ook nog dat er vaak collega-bikers aan het rondtoeren zijn. Kun je een beetje sparren, en van elkaar leren! Het bikepark is gratis toegankelijk.

📍 Start route: Buijenstraat 14, 4705 RD Roosendaal (kaart) Lengte parcours: 1,2 km

5) Friesland: Mountainbikeroute Appelscha

Als Nederland érgens plat is, dan wel in de noordelijke provincies Friesland en Groningen. Toch hebben de parcoursbouwers van mtb-route Appelscha een fraaie lus door het al even fraaie landschap van het Drents-Friese Wold weten te realiseren. Elk hoogteverschil is benut en dus rijd je regelmatig lekker technisch bergop en bergaf, slingerend tussen de bomen. Of kun je snelheid maken door de open bossen of zigzaggend over mooie heidevlakten met weids uitzicht. Afgezien van het losse zand waar je geregeld mee te maken krijgt, is de route is fysiek niet bijzonder zwaar. Een aanrader is daarom om de aparte route (lengte 4 km) naar de Bosberg mee te pikken. Volop speelplezier op swingende singletracks! Is je honger dan nog niet gestild, of heb je toch de hele dag, pak dan de mtb-route Diever mee (sluit ten zuiden aan, 22 km).

📍 Start route: Parkeerplaats Het Groote Veen, Bosweg, 8426 SJ Appelscha (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 17 km / 80 hm

6) Utrecht: Mountainbikeroute Leersum

Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug is het op één na grootste bosgebied van Nederland en (dus)  ook een mtb-paradijs. Er liggen liefst 10 mtb-routes te wachten en vanwege het hoogteverschil is die van Leersum voor e-mtb’ers heel interessant. Het terrein varieert van 8 meter boven NAP tot 69 m boven NAP. Je rijdt door grove dennenbossen afgewisseld met loofbos, heide en stuifzand, en natuurlijk over eindeloze singletracks. Het is draaien en keren en naar boven en naar beneden manoeuvreren. Heb je na 20 intensieve kilometers nog power in de benen (en in de accu), dan is de oversteek naar de mtb-route Amerongen zo gemaakt. Die is 18 km lang en heeft 260 hoogtemeters. Let op: voor al deze routes is een mtb-vignet verplicht.

📍 Start route: BBQ De Heuvelrug, Scherpenzeelseweg 45, 3956 KB Leersum (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 20 km / 340 hm

©anton havelaar

7) Noord-Holland: Mountainbikeroute Schoorl

‘Schoorl’ is een begrip onder mountainbikers en wie er gaat fietsen, snapt meteen waarom. De Schoorlse Duinen is een prachtig natuurgebied met alles wat het hartje van een natuurliefhebber begeert. Zandverstuivingen, dichte bebossing, heidegebied en open duinen: je komt het allemaal tegen. Als mountainbiker geniet je bovendien van serieuze hoogteverschillen: je klautert naar 48 m boven NAP, de Schoorlse Nok op, maar als beloning voor die pittige klim krijg je een lange en steile afdaling. Technische secties en vlakke stukken wisselen elkaar af, en dan is er ook nog altijd die zilte zeebries. Wat wil je nog meer?

📍 Start route: hoek Postweg/Duinweg 66, 1871 AH Schoorl (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 14,3 km / 359 hm

8) Overijssel: Mountainbikeroute Hellendoorn

Bergop en bergaf rijden kan maar op een paar plekken in Nederland en de Sallandse Heuvelrug is er daar één van. Het natuurgebied van 5.000 hectare kent flinke hoogteverschillen met mooie vergezichten. De mtb-route Hellendoorn gaat langs het gelijknamige avonturenpark en je rijdt constant in prachtige open bossen, door heidegebied en vooral over vlotte singletracks. De route is zeer goed onderhouden en in de snelle afdalingen kun je dan ook lekker je skills oefenen, swingend van linkerbocht naar rechterbocht en vice versa. Kun je niet genoeg krijgen van de mooie omgeving dan kun je aan de zuidkant van de route vlot aansluiten op de route van Holten. Die voert over 30 km en is minder uitdagend wat hoogtemeters betreft.

📍 Start route: Buitencentrum Staatsbosbeheer, Grotestraat 281, 7441 GS Nijverdal (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 19,5 km / 366 hm

9) Limburg: Mountainbikeroute Landgraaf Strijthagen

Voor ervaren bikers die hun rijvaardigheid tot het uiterste willen testen, liggen er in de Limburgse stadsregio Parkstad (o.a. Heerlen-Brunssum-Landgraaf) vijf schitterende mtb-routes te wachten. Brunssumerheide, Roode Beek, Heerlen, Landgraaf en Strijthagen. Het strijdtoneel voor de mtb-route Strijthagen is de Wilhelminaberg, ontstaan als stortplaats voor afvalsteen uit de Staatsmijnen. Ook Snowworld Landgraaf heeft er zijn thuis gevonden, en aan de achterkant daarvan heb je de uitdagende ‘half-pipe’-afdaling en de ‘wortel’-afdaling. Ze worden tot de meest uitdagende afdalingen in Nederland gerekend. Wie over goede benen beschikt, kan de route vervolgen door er die van Brunssumerheide aan te koppelen. Klimwerk, technische secties, snelle afdalingen en heel veel vloeiende singletracks. Allemaal in een landschap om je vingers bij af te likken.

📍 Start route: Park Strijthagen/VV Schaesberg, Hofstraat 5, 6372 XC Landgraaf (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 23 km / 450 hm

10) Noord-Brabant: Mountainbikeroute Best

Ten noorden van Eindhoven, net boven recreatiepark Aquabest ligt een groot bosgebied waar het heerlijk mountainbiken is. Loofbos en stukken heide wisselen elkaar af. De mtb-route Best bestaat uit twee lussen, gescheiden door het Wilhelmina-kanaal. De noordelijke groene lus is 10 km lang en ideaal om lekker op te warmen over niet al te uitdagende (brede) paden; perfect voor beginnende bikers om ervaring op te doen. De zuidelijke rode lus is met 5 km een stuk korter maar vraagt meer stuurmanskunst en klimvermogen, want er zitten flink wat bochtige stukken in en korte hellinkjes.

📍 Start route: Joe Mann Paviljoen, Joe Mannweg 4, 5681 PT Best (kaart)
Lengte/hoogtemeters: 10+5 km / 135 hm

De Apple AirPods zijn razend populaire draadloze oordoppen, de Apple TV is dan weer een geslaagde mediaspeler. Voeg de twee samen en je kunt films, tv-series en games beleven in meeslepend 3D-ruimtelijke audio. Dit is hoe je dat doet!

In dit artikel hebben we het over de Ruimtelijke audio-ervaring die je kunt beleven als je bepaalde oordoppen of koptelefoons aan een Apple TV koppelt. Het is enorm indrukwekkend, met geluidseffecten die driedimensionaal rond je worden afgespeeld. Net als in de bioscoop, maar dan bij je thuis. Het werkt even goed of beter dan een soundbar, en is ideaal voor wie alleen tv-kijkt en echt ondergedompeld wil worden in de actie.

Wat kun je verwachten?

Ruimtelijke audio is niet helemaal hetzelfde als Dolby Atmos en ander surroundgeluid. Maar het doel is wel hetzelfde: jezelf onderdompelen in een geluidsbubbel waarbij bijvoorbeeld geluidseffecten van een film 360 graden om je heen te horen zijn. De AirPods voegen daar bovendien headtracking aan toe, waarbij het geluid aan het scherm wordt 'verankerd'. Hierdoor blijven onder meer dialogen altijd uit het beeld komen, wat de kijkervaring realistischer maakt.

Wat heb je nodig?

Ruimtelijke audio (of Spatial Audio) is een Apple-technologie voor hoofdtelefoons die ingebouwd is in de AirPods 3, AirPods 4 (beide modellen) en alle AirPods Pro. Ook de over-ear AirPods Max-hoofdtelefoon is ermee uitgerust. Ruimtelijke audio is er ook bij de Beats Fit Pro, de Beats Studio Pro of de Beats Solo 4. Je hebt dus een van deze toestellen nodig. Om het eenvoudig te houden, spreken we verder in dit artikel alleen over 'AirPods'.

©Apple

Daarnaast moet je beschikken over een Apple TV 4K (alle versies); de nagenoeg identieke Apple TV HD is helaas niet geschikt. Hier ontdek je hoe je het verschil kunt zien. De Ruimtelijke audio-functie is al even beschikbaar, maar voor alle veiligheid kun je via de Instellingen het best even je Apple TV updaten naar de nieuwste versie van tvOS.

©Jamie Biesemans

Hoe moet je alles instellen?

Apple heeft het heel eenvoudig gemaakt om je AirPods met een Apple TV te verbinden. Schakel eerst de Apple-mediaspeler in. Als het hoofdscherm alle apps toont, open je het doosje van je AirPods (of schakel je de hoofdtelefoon in). Bijna onmiddellijk verschijnt er in de bovenhoek een melding. Druk je op de knop met het tv-icoon, dan wordt het geluid van je Apple TV afgespeeld via je oortjes of koptelefoon. Ben je net te laat om de melding te bevestigen? Dan druk je lang op de tv-knop op de Apple-remote en kies je Audio. Hier zie je een lijst van AirPlay-speakers én als het goed is ook je AirPods. 

©Apple

Ruimtelijke audio wordt standaard ingeschakeld. Maar als je zelf in de opties wilt duiken, dan kan dat. Druk opnieuw lang op de tv-knop en klik op het pictogram van de hoofdtelefoon of oortjes (net rechts van de klok). Je ziet dan verschillende opties in een lijst, terwijl de content verder speelt. Zo kun je ook tijdens het bekijken van een film ruisonderdrukking of gespreksdetectie instellen. Iets lager zie je een pictogram van de actieve app (bijvoorbeeld Netflix of Disney+) en in welke kwaliteit audio wordt aangeleverd (bijvoorbeeld Dolby Atmos). Je kunt dan Ruimtelijke audio instellen, met of zonder headtracking. De optie Vast wil zeggen dat je ruimtelijke audio krijgt zonder hoofdtracking. 

©Jamie Biesemans

Welke apps bieden Ruimtelijke audio? 

Niet alle apps en diensten ondersteunen Ruimtelijke audio, maar de meerderheid wél. Nagenoeg alle streamingdiensten, waaronder Netflix, HBO Max en Disney+, bieden deze optie. Via Apple Music op je Apple TV kun je ook veel muziek in surround beleven. Daarnaast zijn er games die het ondersteunen, wat heel fijn werkt. Is de audio die de app levert toch in stereo (bijvoorbeeld oudere muziek), dan kun je nog altijd van ruimtelijke audio genieten door in de Instellingen te kiezen voor Maak stereo ruimtelijk.

©Apple

Zo personaliseer je Ruimtelijke audio

Om geluid realistisch om je heen te creëren, gebruikt het algoritme achter de Ruimtelijke audio-functie een model van het hoofd van een mens. Dat werkt meestal prima. Maar je kunt de ervaring nog natuurlijker maken door het algoritme informatie te geven over jezelf (onder meer over je hoofd- en oorvorm). Dat gebeurt via beelden gemaakt met een TrueDepth-camera. Zo'n camera vind je op recente iPhones (vanaf de iPhone X) waarop minstens iOS 16 draait. 

Het instellen van Gepersonaliseerde ruimtelijke audio doe je door de Instellingen op een geschikte iPhone te openen. Tik op je AirPods of AirPods Pro. Ook de Beats Fit Pro, Beats Solo 4 of Beats Studio Pro zijn compatibel met deze functie. Je ziet vervolgens de optie Gepersonaliseerde ruimtelijke audio. Selecteer dit en kies daarna Personaliseer ruimtelijke audio. Er verschijnt een stappenplan waarbij gevraagd wordt om je gezicht op een afstand van 30 cm in beeld te brengen. Daarna moet je langzaam je hoofd heen en weer bewegen om een afbeelding te maken van je oren. Het klinkt misschien wat merkwaardig, maar met deze informatie kan het Ruimtelijke audio-algoritme een betere inschatting maken van hoe je exact hoort.

In januari lijkt de tuin in winterslaap, maar schijn bedriegt. Dit is juist het moment om je tuin voor te bereiden op een prachtig voorjaar. Van snoeien tot het maken van een beplantingsplan en het verzorgen van overwinterende planten: er is genoeg te doen. Met een paar slimme klussen leg je de basis voor een gezonde en mooie tuin.

Wil je weten wat je in de andere maanden van het jaar in de tuin te doen hebt? Check dan onze tuinkalender!

Nu doen, voor de zomer: beplantingsplan maken

Januari is de maand om al na te denken over een mooie, bloeiende tuin in de zomer. Maak nu dus een beplantingsplan om te bepalen waar je waar wat gaat zaaien en planten. Denk daarbij ook aan de laatbloeiers, zodat je in het najaar ook nog kleur in de tuin hebt.

Beschermen tegen vorst en kleur aanbrengen

Om de planten te beschermen tegen vrieskou, leg je een laag compost, bladeren en takken op de grond. Daarmee zorg je ervoor dat de wortels van de planten niet zo snel bevriezen. Gelukkig vriest het in januari niet doorlopend. Tijdens zo'n vorstvrije periode kun je mooi bomen, hagen en struiken planten. Wil je gelijk al wat kleur aanbrengen in de tuin? Plant dan winterheide of zet winterharde viooltjes in plantenbakken of in de borders.

©Erkki Makkonen

Overwinterende planten verzorgen

Kuipplanten die in de schuur of garage overwinteren, hebben regelmatig water nodig. Bij vorstvrij weer kun je een raam of deur openen voor wat frisse lucht. Ook bollen in pot, binnen of buiten, geef je af en toe water om uitdroging te voorkomen.

Een echte winterklus: snoeien!

Januari en februari zijn ideale maanden om fruitbomen, planten en struiken te snoeien, zoals knotwilgen en leilindes. Zo bereid je ze voor op het voorjaar. Snoei alleen bij zacht, vorstvrij weer. Heb je een druif? Snoei die uiterlijk half januari, want daarna komt de sapstroom op gang en kan de plant doodbloeden als je te laat snoeit.

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke snoeiklus?

©natalialeb

Onkruidvrije bestrating

Heeft het gesneeuwd? Neem dan even de tijd om de sneeuw te schudden uit de groenblijvers , zoals de hagen. Hierdoor voorkom je dat er grote gaten in de haag ontstaan. En als laatste: het is nu een goede tijd om de voegen van de bestrating onkruidvrij te maken. Is de bestrating wat ingezakt? Dit is een goed moment om de tegels en klinkers wat om te hogen, om wateroverlast te voorkomen. Een drainage aanleggen helpt ook tegen wateroverlast.

Lees ook: Zelf een terras aanleggen? Dit is waar je op moet letten