Eigenlijk had de Ford Explorer al een halfjaar geleden bij de dealer moeten staan, maar aanscherping van de veiligheidsregels dwong Ford ertoe om de batterijtechnologie nog eens nader onder de loep te nemen. Bij kopers van het eerste uur werd het geduld daarom danig op de proef gesteld. Is de nieuwe elektrische Ford Explorer het lange wachten waard?

©Ford

De Ford Explorer oogt veel groter dan hij daadwerkelijk is. Met een lengte van 4,47 m is hij nog geen 10 centimeter langer dan een Focus Wagon.

De nieuwe Ford Explorer deelt zijn naam met een joekel van een Amerikaanse SUV. Bij ons vrij onbekend, maar aan de andere kant van de Atlantische Oceaan heeft de naam ‘Explorer’ een magische weerklank. Ford wil zijn historische iconen eren met nieuwe modellen die toekomstgericht en elektrisch aangedreven zijn. Zoals de Mustang Mach-E een eerbetoon is aan de originele 'ponycar' uit 1964, moet de nieuwe Explorer worden gezien als het Europese hommage aan de avontuurlijke SUV uit de States.

Binnen Fords modellenaanbod neemt de nieuwe Explorer het plekje in van de Focus. Van dat succesnummer wordt de productie volgend jaar definitief gestaakt. Ford kondigde eerder aan dat het vanaf 2030 alleen nog elektrische auto’s bouwt, maar vanwege de afgevlakte vraag naar EV's laat het merk dat besluit inmiddels weer een beetje varen. Er is een nieuw platform in ontwikkeling dat geschikt is voor zowel volledig elektrische aandrijflijnen als voor hybride tussenvormen met benzinemotoren.

©Ford

De Explorer draagt zijn naam met trots: zowel op de neus als op de achterklep is deze voluit uitgeschreven.

Solide fundament

Misschien weet u dat Ford nauw samenwerkt met Volkswagen, met name op het gebied van bedrijfswagens. Maar dat niet alleen: terwijl VW de ontwikkeling en productie van de nieuwe Transporter heeft uitbesteed aan Ford, winkelt Ford op zijn beurt bij VW voor elektrische platforms. De nieuwe Explorer is zodoende gebaseerd op de modulaire MEB-bodempartij, die bijvoorbeeld ook door de Volkswagen ID.4 en ID.5 wordt gebruikt. De elektrische aandrijfeenheden van de Explorer komen eveneens uit de magazijnen van Volkswagen.

Maar daarmee heeft Ford een solide fundament in huis, dat met het verscherpen van de wetgeving op het gebied van batterijveiligheid nog eens extra werd verbeterd. Aanvankelijk zou de Explorer eind 2023 al in productie gaan, maar het merk heeft besloten dat ook de allereerste kopers mochten profiteren van de opgelegde modificaties aan het platform. Zodoende is de productie in de voor miljarden euro's vernieuwde fabriek in Keulen pas een halfjaar later opgestart.

©Ford

In de Premium-uitvoering is boven op het dashboard een soundbar van Bang & Olufsen geplaatst.

Magische grens

Aanvankelijk wordt de nieuwe elektrische Ford Explorer in twee verschillende batterij- en vermogensvarianten op de markt gebracht. In de Extended Range RWD heeft de accu een bruikbare capaciteit van 77 kWh, waarmee de Explorer (volgens de WLTP-berekening) de magische grens van 600 kilometer weet te overtreffen. Maar dan ook nét, want Ford geeft een actieradius op van 602 km. Niettemin een knappe prestatie. Voor de aandrijving zorgt een 286 pk sterke elektromotor op de achteras.

Als Extended Range AWD krijgt de Explorer een tweede motor, die bij behoefte de voorwielen van vermogen voorziet. Het gecombineerde vermogen bedraagt 340 pk. De AWD-versie heeft met een capaciteit van 79 kWh een iets grotere batterij dan de RWD. Daarmee haalt de auto 566 kilometer uit een volle batterij. De RWD haalt een hoogste laadsnelheid van 135 kW, de AWD trekt 185 kW uit de snellaadpaal. In het eerste kwartaal van 2025 wordt de Explorer Standard Range RWD (170 pk, 52 kWh) nog aan de reeks toegevoegd.

©Ford

Dat zit lekker: elektrisch verstelbare stoelen met verwarming én massagefunctie zijn standaard.

Onbelemmerd zicht

De Ford Explorer oogt groot, maar schijn bedriegt: met een lengte van 4,47 meter is hij nog geen 10 centimeter langer dan de Focus Wagon. Ondanks de hoekige vormgeving is de Explorer een erg gestroomlijnde auto; gunstig voor het energieverbruik. De auto werd ontworpen onder leiding van de Nederlander Amko Leenarts, die getracht heeft het stoere, onverwoestbare karakter van de Amerikaanse Explorer te vertalen naar zijn kleinere elektrische naamgenoot. Dankzij de hoge, vierkante neus en de vorm van de koplampen en achterlichten is Leenarts wat ons betreft geslaagd in die opzet.

Geinig detail: van buiten lijkt het achterste zijruitje veel kleiner dan hij daadwerkelijk is. Het formaat van de glasplaat wordt gemaskeerd met een streepjespatroon in de vorm van een surfzeil of haaienvin. Kijk je van binnen naar buiten, dan zie je die streepjes echter niet. Daardoor heb je vanaf de bestuurdersstoel vrijwel onbelemmerd zicht op de verkeerssituatie als je over je schouder schuin naar achteren kijkt. In tegenstelling tot heel veel andere EV's biedt de Explorer rondom een uitstekend overzicht.

©Ford

De 'surfzeilen' op de flanken van de Explorer zijn vanaf binnenuit niet te zien, zodat je rondom onbelemmerd zicht hebt.

Doordachte details

Binnen in de Ford Explorer zijn nog veel meer geinige, maar vooral doordachte en functionele details te vinden. Zoals het bedienings- en multimediascherm. Daarvan is de hellingshoek in kleine trapjes te verstellen, zodat je alle tegels op het touchscreen goed onder handbereik hebt of hinderlijke reflecties van het buitenlicht kunt tegengaan. Als je het scherm helemaal rechtop zet, openbaart zich daaronder een opbergvak. Schuif je het scherm vervolgens weer terug, dan wordt dit vak vergrendeld zodra je de auto verlaat en de deuren op slot doet.

Ook erg handig is het grote bergvak in de middentunnel, tussen de voorstoelen. Dit vak heeft een inhoud van 17 liter. Je kunt er een laptop in kwijt, of meerdere anderhalveliterflessen frisdrank. Volgens Amko Leenarts lost deze 'megaconsole' voor veel vrouwen een belangrijk praktisch probleem op: ze hebben nu eindelijk een plek om hun handtas uit het zicht in op te bergen. "Naar mijn weten is dat niet eerder vertoond", aldus de designbaas van Ford of Europe.

©Ford

Doordacht detail: het verstelbare touchscreen dat gelijktijdig als afsluitbaar kastdeurtje dient.

Verwarmde stoelen mét massage

Sowieso biedt de Ford Explorer veel ruimte. Door de vlakke vloer zit je op de achterbank weliswaar met opgetrokken knieën, maar over de been- en hoofdruimte zal niemand iets te klagen hebben – zelfs niet wanneer de auto is geleverd met een groot glazen panoramadak. De kofferbak heeft een inhoud van 470 liter, met de achterbank neergeklapt gaat er tot 1422 liter achterin. De RWD-versies mogen een aanhangwagen met een geremd gewicht van 1000 kilo trekken, de tweemotorige AWD-versie heeft een hoogste trekgewicht van 1200 kilo.

Dankzij het grote verstelbereik van de elektrisch bediende bestuurdersstoel (standaard met verwarming én massage) is het heel eenvoudig een aangename zitpositie achter het stuur te vinden. Als het budget het toelaat, kies dan voor de optionele AGR-stoelen. Die bieden je lichaam een nog wat betere ondersteuning dan de standaardzetels. Voor een warmtepomp moet trouwens ook een meerprijs worden betaald.

©Ford

Praktisch: de achterbank heeft een skiluik en kan in twee delen worden neergeklapt, de vloerplaat van de bagageruimte is in hoogte verstelbaar.

Bovengemiddeld verfijnd

Hoewel Ford gebruikmaakt van Volkswagen-onderdelen, is voor een afwijkende afstemming van het onderstel gekozen voor andere schroefveren en schokdempers. Ford wilde namelijk dat de Explorer als een échte Ford rijdt. Vrij vertaald: bovengemiddeld verfijnd. Opvallend is de stevigheid van de schokdempers. In de Explorer zijn deze niet adaptief; liefhebbers van hoogstaand veercomfort zullen de auto daarom mogelijk als wat stug en stuiterig ervaren.

Vanachter het stuur wekt de Explorer in eerste instantie een veel grotere indruk dan hij daadwerkelijk is. Daardoor benaderen we krappe bochten met meer voorzichtigheid dan noodzakelijk is. Wanneer er even geen ander verkeer is, ondergaan we het meer dan toereikende vermogen door het rechterpedaal diep in te trappen en snijdt de Explorer speels en zonder oncontroleerbare bewegingen door bochten. Wanneer je de bochtsnelheid hoger opvoert, lijkt de Explorer wel te krimpen, zo gemakkelijk verandert de auto van koers.

©Ford

Het onderstel van de Explorer heeft een relatief stugge afstemming. De auto moest rijden als een échte Ford.

602 kilometer én SEPP

Wij reden de Explorer Extended Range AWD met 340 pk, die vanuit stilstand in slechts 5,3 seconden naar 100 km/u accelereert. In de standaarduitvoering kost deze versie 53.950 euro, als nog completer uitgeruste Premium staat hij voor 57.950 euro in de prijslijst. De Nederlandse importeur verwacht vooral veel vraag naar de Explorer Extended Range RWD, die wordt geleverd vanaf 45.950 euro en met zijn fiscale waarde nét in aanmerking komt voor SEPP aanschafsubsidie. Kies je voor de 4.000 euro duurdere Premium, dan vervalt de subsidiemogelijkheid.

Een kort rondje met deze 286 pk sterke RWD-versie leert dat je met die uitvoering helemaal niets tekort komt. Wat hem behalve de complete uitrusting en scherpe prijsstelling extra aantrekkelijk maakt, is de beloofde actieradius van 602 kilometer. In hoeverre dat in de praktijk haalbaar is, gaan we testen zodra de Explorer in Nederland is. Een halfjaartje later dan verwacht, maar deze eerste kennismaking op de weg wijst uit dat het lange wachten beslist wordt beloond.

©Ford

Ook als Extended Range RWD (actieradius: 602 km) komt de Ford Explorer in aanmerking voor SEPP-subsidie.

De Oppo Pad SE is een budgettablet met een prijskaartje van 269 euro. Dat ligt aan de bovenkant van wat je meestal onder budget verstaat, dus dan is het de vraag of de tablet de verwachtingen waarmaakt. We verklappen alvast van wel, en dit is waarom.

De Oppo Pad SE pakt uit met een modern en verfijnd design. Met afmetingen van 25,5 bij 16,6 bij 0,7 cm en een gewicht van rond de 530 gram is dit een relatief lichte en dunne tablet voor zijn formaat. Je hebt bovendien de keuze uit chique kleuren als Starlight Silver en Night Blue. Hoewel een vingerafdrukscanner ontbreekt, ontgrendel je de tablet gelukkig snel via gezichtsherkenning. De Pad SE voelt solide aan en ligt comfortabel in de hand. Qua ontwerp doet dit model sterk denken aan de OnePlus Pad Go; beide hebben op de achterkant een horizontale strook die visueel afwijkt van de rest van de behuizing.

Scherpe beelden

Het scherm stelt gelukkig allesbehalve teleur, maar is tegelijkertijd vrij standaard op dit prijspunt. De tablet heeft 11-inch lcd-paneel met een scherpe resolutie van 1920 bij 1200 pixels en een prettige 16:10 beeldverhouding. Het biedt scherpe beelden en levendige kleuren. Welkom is ook vooral de adaptieve beeldverversing tot 90 Hertz, waardoor alles ook heel vloeiend oogt (vooral games). De piekhelderheid van 500 nits zorgt er wel eens voor dat je buitenshuis tegen je eigen onderkin aankijkt, maar voor gebruik binnenshuis volstaat dat gelukkig gewoon.

©Wesley Akkerman

Snel genoeg voor de meeste scenario's

De Oppo Pad SE draait op een MediaTek Helio G100-processor, een chipset die zorgt voor fijne prestaties bij alledaagse taken en lichte games. De processor wordt vergezeld door 6 GB aan werkgeheugen, waardoor je ook redelijk kunt multitasken. Hier zit wel een grens aan: wanneer je te veel apps opent of zware games draait, dan kan het systeem, geheel volgens verwachting, wat gaan stotteren. Je hebt daarnaast maximaal 128 GB aan opslag tot je beschikking. Dat is niet veel; en je kunt die opslag helaas ook niet verder uitbreiden.

Lange accuduur

Daarnaast heeft de Oppo Pad SE een vrij grote batterij aan boord, waarmee je het gemakkelijk dagen uithoudt. Dat is natuurlijk afhankelijk van je gebruik. Maar als je af en toe wat leest, je dagelijkse spelletjes speelt of even een video kijkt, dan hoef je hem echt niet meerdere keren per week aan de lader te leggen. Fijn is dat de tablet nooit echt heet wordt: niet tijdens het gebruik en ook niet tijdens het opladen. Dat betekent dat je hem altijd comfortabel kunt vasthouden, ongeacht wat je op dat moment aan het doen bent.

©Wesley Akkerman

(Beveiligings)updates

De tablet draait uit de doos op Android 15, voorzien van Oppo's eigen interface: ColorOS. Die combinatie zorgt, zoals vaker, voor een soepele gebruikerservaring. Houd er rekening mee dat de Oppo Pad SE alvast voorzien is van wat (verplichte) Google- en Oppo-apps, maar het aanbod blijft gelukkig relatief beperkt. Verder is het goed om te zien dat de budgettablet vier Android-upgrades en zes jaar aan beveiligingsupdates ontvangt. Dat kunnen we haast uitzonderlijk veel noemen in dit segment – maar tegelijkertijd vinden we het ook de absolute mininum.

Camera's functioneel, maar niet meer dan dat

De Oppo Pad SE beschikt over twee vijf megapixelcamera's: een voorop en een achterop. Verwacht geen baanbrekende fotografische prestaties; die camera's zijn primair bedoeld voor de typische tablettaken. Denk dan aan het scannen van een document of echt even een snel kiekje. De frontcamera voldoet prima voor heldere videogesprekken of vergaderingen. De focus ligt hier duidelijk op functionaliteit. En dat is gewoon oké, omdat de meeste mensen foto's maken met hun smartphones en hun tablets niet (altijd) meenemen naar concerten of andere plekken.

©Wesley Akkerman

Oppo Pad SE kopen?

De Oppo Pad SE is een lichte en slanke tablet met een modern ontwerp en een lcd-scherm dat vloeiende beelden en scherpe details levert. De helderheid van het scherm kan buitenshuis wat beperkt zijn, maar binnenshuis is het beeld prettig om naar te kijken. De prestaties zijn goed voor alledaagse taken en lichte games; bij zwaardere apps merk je soms wat vertraging. De tablet valt op door zijn indrukwekkende batterijduur. Met vier Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates biedt Oppo bovendien uitzonderlijk lange ondersteuning in deze prijsklasse. Als we kijken naar de prijs, de solide basis, de lange accuduur en de uitstekende softwareondersteuning, vinden we de Oppo Pad SE zeker zijn geld waard voor als je een betrouwbare en simpele tablet zoekt voor alledaagse taken en lichte spelletjes.

Je game-ervaring hangt sterk af van hoe goed je hardware aansluit bij de vaak hoge eisen van moderne games. Maar zelfs met minder krachtige hardware kun je met de juiste instellingen vaak soepel gamen zonder storende elementen.

In het kader ‘Game-pc’ vind je specifieke tips voor het aanschaffen van hardwarecomponenten die ideaal zijn voor een krachtige game-pc. Dit lijkt ons nuttig, maar het is natuurlijk minder relevant als je niet bereid bent (flink) te investeren in nieuwe onderdelen. Met dit artikel richten we ons daarom hoofdzakelijk op de lezer die met een beperkt budget zijn bestaande systeem wil behouden en optimaliseren.

Je kunt namelijk op veel vlakken verbeteringen aanbrengen, vooral bij hardware (zoals cpu, gpu, monitor en opslagmedium), netwerk, besturingssysteem, drivers, processen en applicaties.

Voor je begint met optimaliseren, is het belangrijk inzicht te krijgen in de belangrijkste factoren voor ‘glitchvrij’ gamen, zodat je weet waar je aandacht aan moet besteden.

1 Factoren

Een van de belangrijkste factoren is een hoge framerate, doorgaans uitgedrukt in fps (frames per seconde). Dit is de snelheid waarmee de beelden worden getoond en hangt sterk af van je gpu en cpu. Bij eenvoudige games volstaat 30 fps vaak, maar grafisch intensieve games spelen merkbaar beter bij 60 fps. Voor intens competitief gamen is zelfs 144 of meer fps raadzaam. Het is belangrijk dat de fps daarbij stabiel blijft, aangezien schommelingen haperingen in het beeld kunnen veroorzaken.

Ook invoervertraging (input latency) is van belang, zeker bij competitieve games. Een lage vertraging tussen je acties, zoals muisklikken of toetsindrukken, en wat je ziet op het scherm is essentieel. Deze vertraging wordt beïnvloed door de gpu, cpu, monitor en bij online gamen ook door je internetverbinding. Ook netwerkvertraging (lag) wil je in dit geval zeker vermijden.

Daarnaast wil je het zogeheten ‘tearing’ voorkomen, waarbij het beeld lijkt te breken of te verschuiven. Dit probleem ontstaat door een gebrekkige synchronisatie tussen je gpu en monitor, doordat de gpu te weinig of net te veel frames levert.

In dit artikel geven we concrete tips en technieken om precies zulke storende factoren als te lage of inconsistente fps, te hoge invoer- of netwerkvertraging en tearing te vermijden.

Bij tearing lijkt het beeld op te breken in meerdere delen, dat wil je natuurlijk voorkomen.

2 Benchmarking

Voor je met optimalisatietechnieken start, is het verstandig eerst te meten hoe goed je huidige configuratie presteert. Na upgrades of optimalisaties kun je dezelfde meting herhalen voor een duidelijke vergelijking.

Zo’n meting voer je uit met een benchmark. Een van de bekendste is 3DMark. Deze tool bevat verschillende tests om prestaties van je gpu, cpu en je systeem als geheel in een game-context te meten. Je kunt bijvoorbeeld Time Spy gebruiken om DirectX 12-prestaties van games te analyseren. Fire Strike focust op DirectX 11 (voor mid-range-systemen), terwijl Port Royal geschikt is voor raytracing-prestaties. Voor meer technische uitleg van deze benchmarks kun je de online gebruikersgids raadplegen.

Andere benchmarks zijn ook beschikbaar. Cinebench bijvoorbeeld meet via hoge kwaliteit 3D-afbeeldingen de prestaties van je cpu, inclusief afzonderlijke kernen. Voor grafische benchmarking en stresstests van je gpu kun je bijvoorbeeld Unigines Heaven of Superposition gebruiken.

Time Spy van 3DMark meet de prestaties van de Microsoft API DX12.

3 Monitoring

Tijdens het gamen is het nuttig om de prestaties van verschillende onderdelen te meten. Een handig hulpmiddel hiervoor is RivaTuner Statistics Server (RTSS), dat bijvoorbeeld geïntegreerd is in MSI Afterburner. Deze tool is ideaal voor veilig en eenvoudig gpu-overklokken zonder veel technische kennis (zie paragraaf 5).

Installeer MSI Afterburner samen met de RivaTuner-software en start het programma. Klik op het tandwielpictogram en controleer of de juiste gpu is geselecteerd. Ga naar het tabblad Toezicht en vink de onderdelen aan die je wilt monitoren, zoals GPU temperatuur, GPU gebruik, GPU core klok, GPU ventilator snelheid, GPU temp/power/voltage limit, CPU temperatuur/gebruik/klok (genummerde cpu-kernen hoef je niet te selecteren), CPU power, Beeldverversings snelheid en Frame tijd. Zet bij elk item ook een vinkje bij Toon informatie op het scherm (OSD) en bevestig je keuzes.

Open vervolgens het instellingenvenster van RTSS via het pictogram in het Windows-systeemvak. Controleer of Show On-Screen Display is ingeschakeld en kies bij voorkeur Raster 3D als weergave. Optimaliseer en positioneer deze naar wens. Deze OSD werkt doorgaans goed in DirectX- en OpenGL-games. Overigens bevat Steam een fps-teller die je met behulp van Alt+Tab op je scherm kunt zetten.

RivaTuner Server Statistics is hier gekoppeld aan de monitoringtool MSI Afterburner.

4 Hardware

Meten is weten, en die fase hebben we afgerond. Nu richten we ons volledig op diverse optimalisaties, opgesplitst in verschillende (en deels overlappende) categorieën. We beginnen met de hardware, met de gpu in de hoofdrol.

Houd je gpu-drivers regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, up-to-date. Gebruik hiervoor bij voorkeur de software van de fabrikant, zoals GeForce Experience of de Nvidia-app, of AMD Adrenalin Edition. Via het configuratiescherm van deze tools krijg je vaak extra opties voor betere gameprestaties, met invloed op zowel fps als beeldkwaliteit.

We nemen Nvidia als voorbeeld. Open NVIDIA Control Panel en ga naar 3D-instellingen beheren. Overweeg bij Algemene instellingen de volgende instellingen voor het basisprofiel: Energiebeheermodus op Optimaal vermogen; Textuurfilteren – Kwaliteit op Prestatie; Thread Optimalisering op Aan; Grootte shadercache op Onbeperkt; en Weinig vertraging-modus op Aan of Ultra. Bevestig met Toepassen. Klik op Beginwaarden om terug te keren naar de standaardinstellingen.

Je kunt hier ook Verticale synchronisatie op Uit zetten, maar in principe horen de gpu-frames afgestemd te zijn op de verversingsfrequentie (refresh rate) van je monitor. Heb je last van tearing, zet deze instelling dan op Aan of kies een van de andere opties.

Controleer ook even de instellingen van je muis of controller via Instellingen / Bluetooth en apparaten. Kies hier Muis / Aanvullende muisinstellingen. Voor preciezere en consistentere muisaansturing kun je op het tabblad Opties voor de aanwijzer de optie Precisie van de aanwijzer verbeteren uitschakelen, waarmee je aanwijzerversnelling uitzet, wat de cursorbeweging voorspelbaarder maakt.

Vanuit het configuratiescherm kun je allerlei instellingen van je gpu aanpassen.

5 Hardware overklokken

Gevorderde gebruikers kunnen ook overwegen hun gpu te overklokken. Ga eerst na of er in het UEFI/BIOS van je systeem hiervoor geen zogeheten XMP’s (eXtreme Memory Profile) beschikbaar zijn gesteld door de geheugenfabrikant. Je herkent deze aan opties zoals XMP, Memory Profile of DOCP. Kies het gewenste profiel waarbij je geheugen op een hogere snelheid kan werken.

Bij de meeste games kun je voordeel halen uit een overgeklokte gpu. Hiervoor is MSI Afterburner zeer geschikt, omdat je hiermee veilig kunt werken. Je combineert dit bij voorkeur met MSI Kombustor (klik na installatie op het K-pictogram in MSI Afterburner), een stresstest-tool die de stabiliteit van jouw gpu na overklokken controleert via zware grafische workloads.

Begin met het verhogen van de Core Clock (MHz) - niet de Core-voltage - in stappen van ongeveer 20. Boven de 50 verhoog je bij voorkeur in stappen van 10. Bevestig telkens met Toepassen (ronde knop met vinkje). Lukt dit niet, zet dan (indien mogelijk) de schuifknoppen bij Power Limit (%) en Temp Limit (°C) tijdelijk op het maximum, en stel via de A-knop de Fan Speed (%) in op 75%. Bevestig je instellingen met Toepassen.

Laat tijdens de aanpassingen de stresstest in Kombustor draaien en houd de resultaten in de gaten, zoals de gpu-temperatuur (je kunt hier ook de OSD van RTSS oproepen). Als deze te hoog wordt of de stresstest crasht, verlaag de waarde dan met ongeveer tien procent.

Verhoog daarna de Memory Clock in stappen van maximaal 10. Blijf ook hier tien procent onder de waarde waarbij de stresstest onstabiel wordt. Klik vervolgens op Opslaan (diskette-pictogram) en selecteer profielknop 1. Tot slot klik je rechtsboven op de Windows-knop, zodat je systeem voortaan met deze profielwaarden opstart.

Overklokken met MSI Afterburner, met Kombustor als ‘waakhond’ (je ziet hier ook de RTSS-overlay).

6 Systeeminstellingen

Op het niveau van je besturingssysteem kun je enkele instellingen optimaliseren. We nemen Windows 11 als uitgangspunt. Ga naar Instellingen / Gaming. Open Gamemodus en schakel deze in. Hiermee verbeter je de prestaties tijdens het gamen door cpu- en gpu-bronnen prioriteit te geven (onder meer om framedrops te voorkomen), achtergrondprocessen te beperken en storende meldingen uit te schakelen.

Zorg er ook voor dat Windows-updates niet tijdens een gamesessie starten. Ga naar Instellingen / Windows Update, klik op Geavanceerde Updates en stel bij Gebruikstijden instellen de gewenste uren in via Handmatig.

Met de ingebouwde module Energiebeheer kun je het voorkeurschema instellen op Hoge prestaties. Voor snellere pc’s kun je zelfs de optie Topprestaties activeren door op de Opdrachtprompt dit commando uit te voeren:

Met powercfg /list controleer je of het schema is toegevoegd. Verwijder een schema met powercfg /delete <ID>. Of maak in Energiebeheer je eigen schema met Een energiebeheerschema maken.

Je kunt ook grafische instellingen per app aanpassen. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Graphics. Zoek de gewenste app, selecteer deze, klik op Opties en kies bijvoorbeeld Hoge prestaties. Bevestig met Opslaan.

Je kunt ook een extra energiebeheerschema voor topprestaties zichtbaar maken.

7 Extra instellingen

Je kunt een paar extra systeeminstellingen aanpassen om de gameprestaties verder te verbeteren. Controleer bijvoorbeeld de locatie van het bestand pagefile.sys, vooral bij beperkt intern geheugen. Windows verplaatst data van het RAM naar dit virtuele geheugenbestand om ruimte vrij te maken. Zorg dat dit bestand op een snelle ssd staat.

Controleer dit via Instellingen / Systeem, klik op Geavanceerde systeeminstellingen en druk op Instellingen op het tabblad Geavanceerd. Klik op Wijzigen. Staat je Windows-schijf niet op een snelle ssd, dan beperk je via Aangepaste grootte de ruimte op deze schijf en wijs je het grootste deel toe aan de snelste schijf. Of kies Grootte wordt door het systeem beheerd. Bevestig met Instellen en OK.

Daarnaast kun je HAGS (Hardware GPU Scheduling) activeren, waarmee de gpu grafische taken rechtstreeks afhandelt. Dit versnelt processen en verbetert grafische prestaties, met minder stutter en invoervertraging. Ga hiervoor naar Instellingen / Systeem, kies Beeldscherm / Graphics en klik op Standaardinstellingen voor afbeeldingen wijzigen. Als je gpu dit ondersteunt, kun je hier GPU met hardwareversnelling plannen inschakelen. Eventueel schakel je hier ook Optimalisaties voor games met vensters in, wat de prestaties van DirectX 10/11-games in venstermodus ten goede kan komen.

HAGS kan de grafische prestaties wat opkrikken als je gpu dit ondersteunt.

Op zoek naar de optimale game-ervaring? Met deze accessoires creëer je jouw ideale gameroom

8 Software

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding of een draadloze router met 5GHz-wifi voor een lagere ping. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net.

Voordat je andere software aanpast, is het verstandig eerst de tuningsmogelijkheden van je game-applicaties zelf te bekijken. Veel games, zoals Age of Empires III, bieden via schuifbalken, numerieke waarden of andere instellingen opties om framerate en andere prestaties te beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan instellingen voor grafische detaillering, zoals texturen en schaduwen, anti-aliasing-technieken en tekenafstand (de mate waarin verder afgelegen objecten worden gerenderd).

Verder, om onnodig geheugenverbruik te beperken, kun je controleren welke apps automatisch opstarten met Windows. Schakel overtollige apps uit via Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) in de rubriek Opstart-apps.

In Taakbeheer kun je bij Processen en Services onnodige achtergrondprocessen en services tijdelijk uitschakelen via het contextmenu, vooropgesteld dat je goed weet wat je doet. Gevorderde gebruikers kunnen in de rubriek Details per applicatie via het contextmenu de opties Prioriteit (hoeveelheid toegewezen processortijd; kies bij voorkeur niet voor realtime) en eventueel Affiniteit (hoeveel en welke processorkernen worden gebruikt) aanpassen.

Overweeg ook het gebruik van gameboosters, die gameprestaties semiautomatisch optimaliseren. Een bekende gratis tool is Razer Cortex (extra tools niet installeren). Na aanmelding kun je via Game booster met Boost now meerdere optimalisaties uitvoeren, zoals Disable CPU Sleep Mode, Clear Clipboard, Clean RAM en Disable Telemetry. Ook kunnen geselecteerde processen en services worden uitgeschakeld om geheugen vrij te maken. Met de optie Restore now herstel je de oorspronkelijke instellingen.

Een andere populaire tool is MSI Dragon Center, die zich vooral richt op MSI-hardwarecomponenten en vergelijkbare functionaliteit biedt.

Gamebooster Razer Cortex automatiseert het optimaliseren van systeeminstellingen en achtergrondprocessen.

9 Netwerk

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding. Controleer in Apparaatbeheer (klik met rechts op de Windows-startknop) of de drivers van je netwerkadapter up-to-date zijn. Klik met rechts op een adapter en kies Stuurprogramma bijwerken.

Je kunt ook kiezen voor een draadloze 5GHz-wifi-router. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net. Daarnaast kun je voor draadloze netwerken een speciale tool gebruiken om de signaalkwaliteit te analyseren, zoals Acrylic Wi-Fi Analyzer. Dit onderdeel van de Acrylic Suite biedt een live signaalgrafiek en laat je kanaaloverlappingen en andere netwerkproblemen analyseren. De volledige functionaliteit is vijf dagen gratis beschikbaar.

Veel routers bieden QoS-instellingen (Quality of Service) waarmee je dataverkeer voor specifieke applicaties, poorten of apparaten kunt prioriteren. Dit kan latency en jitter verminderen. Sommige routers hebben een gamemodus in de QoS-configuratie voor automatische optimalisatie van populaire games en consoles, geavanceerdere routers bieden SQM (Smart Queue Management).

Controleer met de module Broncontrole (druk op Windows-toets+R en voer resmon uit) welke applicaties veel bandbreedte gebruiken. Sorteer bijvoorbeeld op de kolom Totaal (bytes/seconde) en sluit overtollige software af. Om de puntjes op de i te zetten, kun je de prestaties van de gebruikte DNS-server testen met DNS Benchmark. Open het tabblad Nameservers, klik op Run Benchmark en zet een vinkje bij Sort Fastest Nameservers: de snelste DNS-servers vind je nu in principe bovenaan. Deze kun je gebruiken in de netwerkconfiguratie van Windows of in je router voor je hele netwerk.

Controleer de kwaliteit van je draadloze verbinding met Acrylic Wi-Fi Analyzer.