Een elektrische auto is slaapverwekkend saai. Dat hoor je nog steeds vaak gezegd worden. Fout! Want met de Fiat 500e Cabrio ervaar je de wereld om je heen heel intens. We schoven het canvas vouwdak van de 500e Cabrio open en snoven de zomer op tijdens een uitgebreide review. Maar dat genoegen is niet goedkoop …

©Igor Stuifzand | ID.nl

Eerst even een rondje om de Fiat 500e Cabrio

Het staat vast dat de Fiat 500 een klassieker is. Het aloude ‘Rugzakje’ uit de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw kent vele liefhebbers, maar ook het jongste model trekt nog steeds volop aandacht. Een prestatie van formaat, want de ‘next generation’ 500 is naar de vluchtige maatstaven van de auto-industrie inmiddels stokoud. De eerste exemplaren verschenen namelijk al in 2007 op de weg. Maar tussentijds heeft Fiat niet zitten slapen. Dankzij bescheiden facelifts en allerlei technische updates – waarbij we de tweecilinder TwinAir-motor nou niet bepaald als hoogtepunt zien – heeft de tijd nog steeds geen vat op de auto gekregen. Dat geldt natuurlijk net zozeer voor de elektrische Fiat 500e, die naast de (oudere) 500 met benzinemotor wordt aangeboden. Inmiddels is het alweer drie jaar geleden dat de 500e werd gepresenteerd, maar het blijft een vrolijke en frisse verschijning, die immuun is voor veroudering.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Uiterlijk verschilt de 500e slechts subtiel van de ‘gewone’ Vijfhonderd. Je herkent de elektrische versie aan de verlichte led-ringen in het bolle neusje en de rechthoekige achterlichten, al geeft het grote 500-logo op de neus de elektrische identiteit van de auto prijs. Dat embleem zit immers niet op de benzineversie. Uiteraard zijn de bumpers anders, en liggen de handgrepen van de deuren mooi gestroomlijnd in het plaatwerk. Pas als je de meetlat erbij pakt, kom je tot de ontdekking dat de 500e een compleet nieuw ontwikkelde auto is. Vergeleken met de oude 500 is hij 6 centimeter langer en 6 centimeter breder, en staan de voor- en achteras 2 centimeter verder uit elkaar.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Ook het interieur is een wereld van verschil. In de 500e is de digitalisatie niet meer te keren. Met uitzondering van instapversie Red, is in het midden van het dashboard een 10,25-inch touchscreen gemonteerd, met eenvoudig te bedienen functies. Ook achter het stuur is de informatievoorziening helemaal digitaal. Gelukkig zitten er wel echte knoppen voor de airco onder het scherm. Een versnellingspook ontbreekt uiteraard: je hebt vier drukknoppen waarmee je de rijrichtingen, neutraal en parkeerstand kiest. Door het ontbreken van een pookconsole ontstaat wat meer beenruimte. Afhankelijk van de gekozen uitvoering wordt het dashboard afgewerkt met in carrosseriekleur gelakte sierlijsten of met een reliëfpatroon. Wij testten de 500e Cabrio in de duurste uitvoering La Prima by Bocelli, waarin stoelen en stuur met chic tweekleurig kunstleer zijn bekleed. Kijk je nog verder, dan ontdek je geinige details, zoals de in het leer gestikte Fiat-logo’s en subtiele ‘Easter eggs’ die verwijzen naar de geschiedenis van de 500. Let bijvoorbeeld op het ‘Rugzakje’ in de deurgrepen en op de skyline van Turijn in het bakje onder de aircoknoppen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Is de Fiat 500e Cabrio een praktische auto?

De Fiat 500e is zo praktisch als je mag verwachten van een slechts 3,63 meter lange auto waarbij de nadruk op design ligt. Een volwaardige gezinsauto zal het nooit worden. Wat niet betekent dat hij ongeschikt is voor de dagelijkse haal- en brengservice voor de kinderen, zolang die nog op de lagere school zitten. Als ze gaan puberen en de lengte in schieten, kan de achterbank van de 500 maar beter tot ‘no-go area’ worden verklaard. De bagageruimte heeft een inhoud van 185 liter. Klap je de twee delen van de bankleuning neer, dan is de 500e in een handomdraai omgetoverd tot tweezitter, en kun je het riante volume van 550 liter bijvoorbeeld gebruiken voor je vakantie-uitrusting. Bij de 500e Cabrio scharniert het kleine achterklepje net onder de achterruit, daardoor is de laadruimte moeilijk bereikbaar. De 500e Berlina (zonder vouwdak) heeft een grote ‘derde deur’ die vanuit de dakrand openzwaait. Voor een aanhangwagen of fietsendrager is de 500e ongeschikt.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat kost de Fiat 500e en wat heeft de auto voor die prijs allemaal te bieden?

In april 2023 heeft Fiat flink lopen snoeien in de prijslijsten. Afhankelijk van de gekozen uitvoering, is de 500e daardoor maar liefst tot 3.400 euro goedkoper geworden. Of ‘minder duur’. Want onze testauto, een 500e Cabrio met 42 kWh-accupakket in de luxe uitvoering La Prima by Bocelli, kost nog altijd 42.990 euro (juli 2023). Ook al komt hij daarmee in aanmerking voor 2.950 euro SEPP-aanschafsubsidie, het blijft een heleboel geld voor zo’n kleine auto.

Voor die hoge prijs krijg je echter ook een heleboel spulletjes. Zoals tweekleurig kunstleer op de stoelen en het stuur, een 10,25-inch touchscreen voor het multimediasystem, navigatie, een JBL Premium Sound System (dat erg goed klinkt!), een achteruitrijcamera, 17-inch multispaakswielen, een elektrisch bediend vouwdak met Fiat-monogrammen, full-led koplampen en stoelverwarming. Om niet te vergeten het hele arsenaal aan veiligheids- en hulpsystemen, zoals adaptieve cruise control met file-assistent, dodehoekwaarschuwing, grootlichtassistent en verkeersbordinformatie.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Goedkoper kan ook, maar dan moet je al deze luxe inleveren. Voor 5.500 euro minder heb je de Urban-uitvoering, die allerminst spartaans kan worden genoemd. Automatische airco en het 10,25-inch bedieningsscherm zitten erop, maar navigeren zal (draadloos) moeten met Apple CarPlay of Android Auto. Prima! Is 37.490 euro (juli 2023) nog steeds boven budget, dan zou je kunnen opteren voor het kleinere 24 kWh-accupakket. In Urban-uitvoering kost de 500e Cabrio dan 32.990 euro. Het instapmodel is de Red, waarin je automatisch vast zit aan de kleine batterij. Kan dat stoffen vouwdak je gestolen worden, dan beginnen de prijzen van de 500e Berlina (met stalen dak) bij 28.990 euro (juli 2023). Private lease tarieven die Fiat opgeeft, beginnen bij 349 euro (72 maanden, 5.000 km/jaar). Voor de 500e Cabrio met 42 kWh-batterij ligt de vanafprijs op 476 euro.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat zijn de concurrenten van de Fiat 500e Cabrio?

Wanneer je een kleine elektrische auto zoekt waarvan het dak kan worden opengevouwen, dan is er op dit moment bar weinig keuze. Alleen de Renault Twingo E-Tech Electric (82 pk), die tegen meerprijs te bestellen is met een groot canvas vouwdak, kan worden aangedragen als alternatief voor de Fiat 500e. Met zijn bescheiden motorvermogen van 82 pk en kleine 22 kWh-batterij wordt de elektrische Twingo echter gemakkelijk door de 500e overklast. Zelfs als je kiest voor de instapversie met 95 pk en 24 kWh-batterij.   

©Igor Stuifzand | ID.nl

De accutechniek en aandrijflijn van de Fiat 500e nader onder de loep

Hoewel Fiat tegenwoordig onderdeel is van de Stellantis-groep, en (net als Alfa Romeo en Jeep) toegang heeft tot hetzelfde onderdelenmagazijn als Peugeot, Citroën, Opel en DS Automobiles, zitten er grote verschillen tussen de 500e en de elektrische modellen van deze merken. Dat komt doordat de kleine Italiaanse EV nog is ontwikkeld in de tijd dat Fiat (maar ook Alfa Romeo) samen met de Amerikaanse merken Jeep, Chrysler en Dodge onder hetzelfde dak woonde. De 500e staat daarom op een ander elektrisch platform dan bijvoorbeeld de Opel Corsa Electric en Peugeot e-208. En dat is maar goed ook, want de accutechnologie en aandrijfeenheid van die modellen staan nou niet bepaald te boek als energiezuinig …

De Fiat 500e werd al tijdens de ontwikkelingsfase voorbereid op elektrische aandrijving. Er hoefde achteraf dus geen ruimte opgeofferd te worden voor de batterijen. De batterijmodules zijn in de vlakke bodem van de auto verwerkt, en de elektromotor ligt voorin. In de testauto heeft de batterij (lithium-ion) een brutocapaciteit van 42 kWh, daarvan is 37,3 kWh bruikbaar. Bij deze batterij hoort een elektromotor met een vermogen van 87 kW (118 pk), goed voor vlotte prestaties binnen én buiten de bebouwde kom. Want ook op de snelweg kun je prima met het verkeer meekomen. Volgens de folder accelereert de 500e in 9,0 seconden vanuit stilstand naar 100 km/h en haalt hij een topsnelheid van 150 km/h.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Fiat belooft onder gunstige omstandigheden een gemiddeld stroomverbruik van 14,8 kWh/100 km. Dat wil zeggen: wanneer je de Cabrio bestelt met 17-inch wielen, zoals onder de 500e La Prima by Bocelli. Kies je voor een versie met de kleinere 15-inch wielen, dan gaat het verbruik dankzij de smallere banden een paar cijfers achter de komma omlaag. Volgens de WLTP-berekening is op een volle accu een afstand van een kleine 300 kilometer haalbaar. Zou je uitsluitend in de stad rijden, dan moet 425 kilometer zelfs lukken. Wij scoorden 16,8 kWh/100 km gedurende de testperiode, de website praktijkverbruik.nl vermeldt via gebruikers van de Travelcard-laadpas een gemiddelde van 19,0 kWh/100 km. Daar hangt een reële actieradius van een kleine 200 kilometer aan vast.

Bij de versie met 42 kWh-accu gaat snelladen met maximaal 85 kW. Van ‘leeg’ naar 80 procent laden duurt zo’n 35 minuten. Elke 500e is geschikt voor 3-fase laden, met een vermogen van 11 kW. Zet je de auto aan de publieke laadpaal met 15 procent batterijvulling, dat zit hij na tweeënhalf uur weer op 80 procent.

©Igor Stuifzand | ID.nl

En hoe bevalt de Fiat 500e Cabrio in de praktijk?

Wanneer je instapt, zak je niet diep weg in een zacht kussen, maar zit je voor je gevoel vrij hoog op een stevig gevulde stoel. Het portier komt dicht bij je schouder en ook de stijl voor de voorruit komt dichtbij. Maar dat doet weinig af aan de rijkwaliteiten van de Fiat 500e. De besturing is licht, waardoor je de auto in druk stadsverkeer eenvoudig in de kleinste gaatjes prikt. Je voelt dat de vering op het verhoudingsgewijs hoge gewicht van de auto is berekend; de 500e Cabrio weegt 1305 kilo. Op lange glooiingen in het asfalt voel je de auto soepel in- en uitveren. Als de oneffenheden wat korter worden, rekenen de schokdempers resoluut af met de reacties van de wielen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Dat stevige karakter van het onderstel maakt de 500e des te leuker op een bochtige binnendoorweg. Door de directe beschikbaarheid van de motorische krachten kun je krappe bochten snel uitaccelereren. Zonder ergernis op te wekken bij omwonenden, want de elektromotor doet zijn werk uiteraard in stilte.

Met het vouwdak helemaal open geef je de zon vrij entree en hoor de bomen ruisen en vogels fluiten. Binnen de mogelijkheden van de 500e Cabrio – de dakstijlen blijven altijd staan, dus een échte cabriolet is de auto daardoor niet – creëer je de ultieme open rijbeleving door het canvas dak inclusief de achterruit helemaal tot het kofferdeksel op te vouwen. Door de binnenspiegel zie je dan helemaal niks meer, en dat werkt in druk verkeer toch op de zenuwen. Ook hinderlijk is het dat het dak boven de 70 km/h niet meer te bedienen is. Wanneer op de snelweg de tocht om je nek slaat, moet je dus eerst een afslag of parkeerplek zoeken om het dak een stukje te kunnen sluiten.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Heb je een laadpaal nodig voor je elektrische auto? 👇

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.