Van de meeste nieuwe modellen die BMW de laatste tijd heeft gepresenteerd, verscheen meteen een volledig elektrische versie. De BMW iX1 is de EV-variant van de kleinste SUV uit het programma van het Duitse merk, de X1. We maken kennis met de meest krachtige versie: de iX1 xDrive30.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Eerst even een rondje om de BMW iX1

In de zomer van 2022 werd de derde generatie van de BMW X1 gepresenteerd. Vergeleken met het vorige model groeide de nieuwe X1 zowel in de lengte, in de breedte als in de hoogte enkele centimeters. De afstand tussen de voor- en achteras (de wielbasis) werd daarbij ook iets verlengd, en dat is goed nieuws voor de beschikbare binnenruimte.

Ten opzichte van het vorige model is de nieuwe X1 vooral te herkennen aan de hoekigere neus, waarbij de voor BMW kenmerkende ‘nieren’ tussen de koplampen een maatje groter zijn geworden. Bij de elektrisch aangedreven BMW iX1 zijn deze nieren afgesloten met een gedecoreerde plaat, waarin de radar voor de adaptieve cruisecontrol schuilgaat. Los van het iX1-embleem op de achterklep is deze neusplaat het enige detail waaraan je de elektrische iX1 kunt onderscheiden van de versies met benzine- en dieselmotor.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Vanbinnen is er bij de nieuwe modelgeneratie veel veranderd. Het dashboard met de klassieke ronde instrumenten ging op de schop. Ervoor in de plaats is een volledig digitaal, licht gebogen breedbeeldscherm gekomen. Bovendien is de door BMW jarenlang toegepaste en tot perfectie verfijnde iDrive-knop op de middentunnel verdwenen. Je bedient tal van functies nu via het centrale aanraakscherm.

Een traditionele keuzehendel voor de rijrichting heeft de iX1 niet; je kiest met een kleine tuimelschakelaar of je vooruit of achteruit wilt. Het interieur is prachtig afgewerkt en BMW past erg mooie materialen in zijn modellen toe. De optieprijslijst van de iX1 is een dik boekwerk: als het budget toereikend is, kan de koper helemaal losgaan op de aankleding van de auto.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat zijn de batterij- en vermogensopties?

Basisversie is de BMW iX1 eDrive20. Dit model wordt aangedreven door een enkele, voorin geplaatste elektromotor. Deze levert een maximumvermogen van 204 pk bij een hoogste koppel van 250 Nm. De auto beschikt over een batterij met een netto capaciteit van 64,7 kWh. Met een vastgesteld gemiddeld stroomverbruik van 15,4 kWh/100 km (WLTP) zou de iX1 eDrive20 in standaard specificatie een afstand van 475 kilometer halen op een volle batterij. Een warmtepomp met geïntegreerd warmte- en koelsysteem voor het interieur is standaard.

Daarnaast levert BMW de tweemotorige iX1 xDrive30. De elektromotor voor- en achterin verdelen een gecombineerd vermogen van 272 pk en een maximumkoppel van 494 Nm over de voor- en achterwielen. Met een hendeltje links aan het stuur kan een vermogensboost worden opgeroepen en staat er kortstondig 313 pk tot je beschikking. Met zo veel kracht ligt een sprintje vanuit stilstand naar 100 km/u in 5,6 seconden binnen bereik.

De iX1 xDrive30 beschikt eveneens over de 64,7kWh-batterij. Vanwege het hogere motorvermogen en het extra gewicht dat de tweede elektromotor met zich meebrengt, is het gemiddelde stroomverbruik vastgesteld op 16,9 kWh/100 km (WLTP), goed voor een maximale actieradius van 438 kilometer.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Hoe snel laadt de BMW iX1 op?

Het pakket batterijen dat in de vloer en onder de achterbank in de auto is gelegd, werkt met een spanning van 286 volt. Snelladen blijft beperkt tot een vermogen van 130 kW – menig concurrent streeft de BMW iX1 daarin voorbij. Snelladen van 10 naar 80 procent ‘State of Charge’ neemt volgens BMW 29 minuten in beslag.

Standaard is de iX1 uitgerust met een 11kW-boordlader; een 22kW-boordlader is optioneel te verkrijgen. De laadpoort zit boven het rechter achterwiel, wat ons betreft een handige plek. Wanneer je parallel aan de straat moet parkeren om bij te laden, zit de aansluiting aan de stoepzijde.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Is het beloofde verbruik in de praktijk haalbaar?

Voor de verbruikstest hadden we de beschikking over de tweemotorige BMW iX1 xDrive30. De testauto staat op 20-inch wielen met 245/40-banden, in plaats van de standaard 17-inch wielen met 225 mm brede banden. Door de extra rolweerstand heeft het brede rubber beslist invloed op het energieverbruik. We verwachten daarom dat het door BMW opgegeven gemiddelde stroomverbruik van 16,9 kWh/100 km moeilijk te benaderen is.

Het weer is de iX1 echter gunstig gezind: het is licht bewolkt en er staat weinig wind. De boordcomputer geeft bovendien een comfortabele buitentemperatuur aan. De iX1 toont zich op de verbruiksronde van zijn beste kant en overtreft al onze verwachtingen: wanneer we auto op het eindpunt van onze route weer aan de laadpaal hangen, geeft de boordcomputer een gemiddeld verbruik aan van 16,7 kWh/100 km. Zuiniger dan BMW belooft! Op een volle accu zou daarmee een range van 388 kilometer haalbaar zijn.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Is de BMW iX1 een praktische auto?

BMW heeft bij de ontwikkeling van de nieuwe X1 veel aandacht besteed aan de zogenaamde ‘packaging’, oftewel de verdeling van de batterij, elektromotoren en aanverwante randapparatuur over het platform, waarbij zo min mogelijk leefruimte voor de inzittenden wordt opgeofferd.

Ten opzichte van de X1 met benzinemotor levert de elektrische iX1 maar heel weinig nuttig bruikbare bagageruimte in. De kofferbak van de iX1 heeft een inhoud van 495 liter. Dat is een verwaarloosbare 5 liter minder dan de benzineversie te bieden heeft. Met de achterbank neergeklapt past er een lading van 1495 liter achterin – een verschil van slechts 50 liter ten opzichte van de benzine-X1. Extra laadruimte voorin – een ‘frunk’ – ontbreekt echter.

Het trekvermogen van de iX1 is afhankelijk van de gekozen aandrijflijn. De standaardversie iX1 eDrive20, met zijn enkele elektromotor en voorwielaandrijving, mag maximaal 750 kilo trekken. De krachtiger iX1 xDrive30 heeft ook tussen de achterwielen een elektromotor, waarmee vierwielaandrijving wordt gecreëerd. Voor deze versie staat een geremde aanhangwagen met een maximumgewicht van 2000 kilo voorgeschreven. Dat maakt van de iX1 xDrive30 een uitstekende caravantrekker.

©Igor Stuifzand | ID.nl

En hoe rijdt dat nou, zo’n BMW iX1?

Wanneer je van stevig doorrijden houdt, zul je het verlaagde onderstel in combinatie met de grote 20-inch wielen van de testauto beslist waarderen. Je voelt dat de auto stevig contact met het wegdek onderhoudt, de auto reageert scherp op je stuurbewegingen en de brede banden rollen resoluut over het asfalt. Korte hobbeltjes en bobbeltjes voel je duidelijk. Daarvan moet je een liefhebber zijn.

Gaat je voorkeur uit naar meer veercomfort, dan kun je die 20-inch wielen beter laten zitten en kiezen voor de standaard 17-inch wielen. Daarbij hebben de banden een hogere wang en dus meer absorptievermogen. Standaard beschikt de iX1 xDrive30 over elektronisch gestuurde schokdempers. Tussen de bedrijvigheid van de 20-inch wielen door voelen we dat het onderstel van de testauto ook zijn zachte kant wil laten zien. Met name op de snelweg ontpopt de iX1 zich tot een heerlijk comfortabele reisauto, waarin je met plezier werk uit handen geeft aan de prettig functionerende semi-autonome rijhulpsystemen.

Met een paraat motorvermogen van 294 pk kom je hoogstzelden sprintkracht tekort. Als je wilt, win je vrijwel elk stoplichtduel. Met de Boost-hendel achter het stuur kun je kortstondig gebruikmaken van 313 pk, maar dat bewijst eigenlijk alleen in uiterste noodgevallen zijn nut. Een verkeerd ingeschatte inhaalactie los je eenvoudig op door de Boost-hendel aan te trekken, zodat er geen reden tot paniek is. Met een gewicht van bijna 2.000 kilo roept de iX1 xDrive30 echter weinig sportieve aspiraties op. Afgezien van enkele uit pure nieuwsgierigheid geboren Boost-sprintjes hebben we tijdens de testperiode geen moment de behoefte gevoeld om de stuurhendel veelvuldig ter hand te nemen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Hoe ziet het kostenplaatje eruit?

Voor SEPP-aanschafsubsidie komt de BMW iX1 niet in aanmerking. De basisversie eDrive20 is er voor iets meer dan 48.000 euro (private lease via BMW vanaf 799 euro). Daarmee blijft hij keurig onder de magische grens van de 50.000 euro, en past hij bij veel zakelijke rijders binnen het leasebudget. Concurrenten zijn bijvoorbeeld de Volvo XC40 Recharge Pure Electric Single Motor en Volkswagen ID.4 met 204 pk.

Gaat je voorkeur uit naar de krachtiger iX1 xDrive30 met standaard verlaagd onderstel, adaptieve schokdempers en 2000 kilo trekvermogen, dan betaal je bijna 58.000 euro (private lease vanaf 839 euro). Zit er nog meer geld in de kas? Lees de optieprijslijst dan op je gemak na en leef je uit! Alternatieven voor de iX1 xDrive30 zijn bijvoorbeeld de Mercedes EQB 350 4Matic en Audi Q4 e-tron 45 quattro.\

©Igor Stuifzand | ID.nl

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.