ID.nl logo
Rijke Apple-historie straks in Nederlands Apple Museum
© PXimport
Huis

Rijke Apple-historie straks in Nederlands Apple Museum

Het design en het gebruiksgemak van Apple-producten drukken al decennialang een stempel op de computerindustrie. Het nieuwe Nederlandse Apple Museum, dat vanaf 2022 open zal zijn voor publiek, belicht die rijke historie. We spreken erover met initiatiefnemer Ed Bindels.

Langs de A2 bij Leidsche Rijn staat een knalrood langgerekt winkelcentrum, dat ook dient als geluidswal. Het heet The Wall en ging in 2009 open. Aan één van de twee uiteinden, in een ruime winkel met een hoge glazen pui, kun je sinds 2019 Apple-producten kopen bij een Premium Reseller die Amac heet. Het is de 47ste vestiging in een keten, waarvan eigenaar Ed Bindels in 2005 het eerste filiaal oprichtte. In The Wall vestigde hij ook zijn hoofdkantoor en in 2020 het restaurant Liemès. 

Een verdieping lager wacht een lege ruimte van 1600 vierkante meter op inrichting. Vanaf 2022 komt daar het nieuwe Nederlandse Apple Museum. De definitieve naam is overigens nog niet bekend op het moment van schrijven.

De collectie van het museum omvat nu al zo’n 5000 Apple-objecten. Daarbij gaat het niet alleen om Apple-apparatuur, maar ook om handleidingen, posters en software. Een groot deel van de collectie komt uit het voormalige Apple Museum in Westerbork. Dat werd tot nu toe door zo’n drie- tot vijfduizend mensen per jaar bezocht, maar moest tijdens de coronacrisis noodgedwongen zijn deuren sluiten.

Opknappen

De machines uit Westerbork verkeren in goede staat, maar dat geldt niet voor alle items binnen de Utrechtse collectie. Sommige items kreeg Bindels cadeau van bevriende Apple-liefhebbers, andere kocht hij aan op online marktplaatsen “Een deel van de items restaureren we alleen aan de buitenkant. We gaan de vergeling tegen. Dat gebeurt, net als bij de kapper, met waterstofperoxide.” 

Andere machines krijgen ook aan de binnenkant een opknapbeurt. Dat is geen overbodige luxe: “Eind 2020 hadden we een Apple IIe kunnen aankopen. Hij stond in het kantoor en een medewerker heeft hem toen aangezet. Dat ging even goed, maar toen klonk er een harde plof en kwam er rook uit de machine. Die computer is veertig jaar oud. Die moet je eerst van binnen schoonmaken, zodat al het stof eruit is en de condensators vervangen, voordat je hem aanzet.”

Voor Bindels persoonlijk hebben de Apple-producten uit de jaren zeventig en tachtig de grootste emotionele waarde. 

©PXimport

“Ik werkte toen bij Rotor in Den Dolder, een elektronica- en computerwinkel. In die tijd was er nog geen verschil tussen elektronica en computers. De meeste computers moest je nog helemaal zelf bouwen op basis van elektronicacomponenten. Het bijzondere aan de Apple I was dat je alleen nog maar de behuizing hoefde toe te voegen. Andere computers bestonden vooral uit een berg chips en weerstanden.” 

Dat gold bijvoorbeeld voor de Altair 8800, die in 1975 desondanks een enorme sensatie was. Deze ‘personal computer kit’ werd uitgebreid bewonderd tijdens de eerste bijeenkomst van de Homebrew Computer Club, in maart 1975, in een garage in het Californische Menlo Park. Onder de aanwezigen bevonden zich twee Steves, die samen een paar maanden later samen een bedrijf zouden oprichten: Apple Computers.

©PXimport

Garageperiode

Steve Wozniak werkte naast zijn baan bij HP in de avonduren aan zijn eigen terminal. Daarmee kon hij vanaf een toetsenbord en een scherm inbellen bij een minicomputer. Tijdens de bijeenkomst van de computerclub kreeg hij een inzicht: als hij in zijn eigen terminal ook een microprocessor zou inbouwen, werd het een standalone computer. Maar dan eentje met een toetsenbord en een tv-scherm, in plaats van schakelaars en ledjes. 

“Het hele idee voor een personal computer verscheen in een keer in mijn hoofd”, vertelt hij in het boek ‘Steve Jobs: The Exclusive Biography’ van Walter Isaacson. Diezelfde nacht schetste Wozniak het eerste ontwerp van wat later de Apple I zou worden. Wozniak had op dat moment totaal niet de intentie een computerbedrijf te beginnen. Als een kind van de jaren zestig en sterk beïnvloed door de hackerscultuur, vond hij dat alle informatie gratis toegankelijk moet zijn voor iedereen. Hij wilde het ontwerp van zijn microcomputer dan ook graag delen. 

Zijn vriend Steve Jobs had een ander voorstel: hij kende wel iemand bij zijn werkgever Atari die printplaten zou kunnen tekenen en produceren. Zoiets hadden ze al eerder gedaan, toen Wozniak een digitale versie van een ‘Blue Box’ bouwde: een hackersapparaat dat beltonen exact kon repliceren, waardoor je er wereldwijd gratis mee kon bellen.

Tot grote vreugde, maar ook lichte verbazing van de beide Steves, wilde computerwinkel-uitbater Paul Terrell, die een jaar daarvoor de eerste Byte Shop had geopend, maar liefst 500 dollar per stuk voor de Apple I betalen. Hij had wel een voorwaarde: de computer moest volledig geassembleerd zijn. Hij vertikte het om klanten alleen een bouwpakket te verkopen, waarvoor ze zelf dan ook nog de chips moesten inkopen. 

Jobs transformeerde de garage en delen van het huis van zijn ouders tot werkplaats en kon al snel een paar exemplaren aan Terrell leveren. Die was wat teleurgesteld bij de aanblik van de stapel moederborden. Hij had eigenlijk gehoopt op een iets afgemaakter product, inclusief bekasting, stroomaansluiting, scherm en toetsenbord.

©PXimport

Aanraakexemplaar

De gebrekkige looks van de Apple I werden door de Apple II ruimschoots goedgemaakt. Hoe belangrijk afwerking is, drong voor het eerst goed tot Jobs door tijdens het Personal Computer Festival in Atlantic City in 1976. Hoewel de Apple I en het prototype van de Apple II qua functionaliteit met gemak de concurrentie op de beurs versloegen, ging de aandacht van het publiek toch naar een computer in een strakke metalen behuizing, voorzien van toetsenbord en stroomaansluiting: de SOL-20. 

De Apple IIe zou daarom een kant-en-klare, geïntegreerde machine worden, zo besloot Jobs. Ook kreeg de computer een bijzondere en laagdrempelige behuizing van plastic. De keuze voor dat materiaal werd geïnspireerd door een foodprocessor van het merk Cuisinart, waarvan Jobs het ontwerp bewonderde.

Een Apple IIe zal ook deel uitmaken van de tentoonstelling in het Apple Museum. Die zal ‘museaal en strak’ georganiseerd zijn. Behalve Apple-producten gaat het museum ook een bibliotheek herbergen met handleidingen en software. Bindels: “Dus als je thuis een systeem hebt staan uit 1984, dan kun je bij ons software komen kopiëren op een floppy.” 

Ook zullen bezoekers sommige systemen mogen aanraken. “Dat is natuurlijk fantastisch, zeker voor jongeren. We moeten nog bepalen welke dat zullen zijn. Natuurlijk niet de kwetsbaarste. Ik kan me voorstellen dat we van de Macintosh-reeks bijvoorbeeld de meest recente neerzetten als aanraakexemplaar.”

De Macintosh-reeks is, net als overigens de LISA, bijzonder, omdat dit de eerste personal computer was met een grafische user interface en een muis. Dat idee is zoals bekend niet afkomstig van Apple, maar van de onderzoekers van het Xerox Corporation Palo Alto Research Center (Xerox PARC). 

Tot ontzetting van deze onderzoekers moesten ze van hun directie een bezoek toestaan van een Apple-delegatie. De investeringstak van Xerox wilde namelijk dolgraag investeren in Apple, dat in die periode hoge ogen gooide met de Apple II. Jobs had daarmee ingestemd, onder de voorwaarde dat hij toegang kreeg tot het Xerox PARC-lab.

Xerox en Macintosh

De grafische user interface die de onderzoekers van Xerox PARC hadden bedacht, was mogelijk geworden dankzij bitmapping: daarbij bestond het scherm uit puntjes, in plaats van karakters. Daardoor kon je op het scherm opeens grafische objecten tonen, die je bovendien met de muis kon manipuleren.

Jobs was euforisch over wat hij in het lab te zien kreeg. “Jullie zitten op een goudmijn”, schreeuwde hij volgens ooggetuigen, zo staat in het boek van Isaacson. “Ik kan niet geloven dat Xerox hier geen profijt van heeft.” Uiteindelijk zou Xerox een zwakke poging daartoe doen. Ook al was de printerfabrikant daarmee veel eerder dan Apple – zowel de LISA als de eerste Macintosh liep ernstige vertraging op – toch maakte de Xerox Star weinig kans. De machine was traag – het duurde minuten om een bestand op te slaan. En dan werd het apparaat ook nog eens verkocht voor het astronomische bedrag van 16.595 dollar. 

Toen Jobs dan ook met zijn team een Xerox-dealer bezocht om de Star te bekijken, overviel hem een enorm gevoel van opluchting. “We wisten dat ze het niet goed hadden gedaan. En dat wij dat wel konden, voor een fractie van de prijs.”

©PXimport

Apple verfijnde de Xerox-concepten op allerlei fronten. Zo kon je op een Macintosh bestanden niet alleen verslepen, maar ze ook in mappen laten vallen. Daarnaast bedacht Apple de dubbelklik om bestanden en mappen te openen. Ook de muis werd geperfectioneerd. De Xerox Star-muis kostte 300 dollar, had drie knoppen en bewoog stroef. De Macintosh-muis had maar één knop, kostte 15 dollar en rolde een stuk beter. Job had dan ook van het ontwerpbureau geëist dat hij de muis niet alleen op een tafel van formica zou kunnen gebruiken, maar ook op zijn eigen spijkerbroek.

Daarnaast werden de esthetische eigenschappen van de Macintosh-GUI door Jobs op bijna maniakale wijze geperfectioneerd. Aan de kalligrafielessen die hij als student had gevolgd, had hij een enorme voorliefde voor grafische vormgeving overgehouden. De Macintosh kreeg daarom een reeks zorgvuldig ontworpen lettertypes, met namen als Chicago, New York, Geneva, London, San Francisco, Toronto en Venice. Ook liet hij ontwerpster Susan Kare iconen ontwerpen, waaronder de beroemde prullenbak.

1984 en de donkere periode erna

Ondanks alle tijd en aandacht die in het ontwerpproces waren gaan zitten, kon de Macintosh – die in 1984 op de markt kwam – het succes van de Apple II niet evenaren. Dat kwam vooral door de prijs. De eerste Mac had een computer voor de massa moeten worden, met een prijs van 1000 dollar. Het langdurige ontwerpproces van vijf jaar maakte het noodzakelijk dat bedrag te verdubbelen. En toen besloot Apple-topman Sculley – met wie Jobs een steeds stekeliger relatie begon te ontwikkelen – vlak voor de lancering ook nog eens dat de marketing- en promotiekosten in de prijs moesten worden verdisconteerd. 

De uiteindelijke prijs van 2495 dollar voelde voor Jobs als een grote fout. “Het is de belangrijkste reden dat de verkoop van de Macintosh vertraagde en Microsoft de kans kreeg de markt te gaan domineren”, vertelde hij later aan zijn biograaf Isaacson.

In mei 1985 werd Steve Jobs door CEO Sculley, met steun van de Raad van Bestuur, ontslagen. Hij werd verantwoordelijk geacht voor de vele vertragingen die waren ontstaan tijdens de ontwikkeling van de Macintosh, en die deels te wijten waren aan zijn perfectionistische instelling. Een veel belangrijker aanleiding was dat veel mensen inmiddels genoeg hadden van zijn tirannieke en gevoelloze gedrag. Jobs wisselde manische buien af met woedeaanvallen. Hij maakte er een gewoonte van om collega’s verbaal volledig met de grond gelijk te maken.

Toch ging Apple na het vertrek van Jobs een donkere periode in. Het bedrijf raakte steeds verder uit koers. Pas toen Jobs vanaf 1997 weer terugkeerde op het nest – na zowel NeXT als Pixar groot te hebben gemaakt – ontstond er weer lijn in het productaanbod, waarin door Jobs enorm gesnoeid werd.

Het betekende ook het begin van zijn intensieve samenwerking met ontwerper Jonathan Ive. Die bedacht onder meer de toegankelijke look and feel van de eerste iMacs. Die hadden een handgreep aan de bovenzijde – net zoals de Macintosh dat overigens had gehad. Dat was niet uit praktische overwegingen, maar om mensen het gevoel te geven dat zij controle hadden over de machine. Ook kwam met de iMac G3 letterlijk de kleur terug binnen Apple.

Gezocht: Apple I en LISA I

In de jaren na Jobs terugkeer volgden grote successen, onder meer met de introductie van de iPod, de iPhone en de iPad. Stuk voor stuk zetten deze innovatieve producten een nieuwe standaard, zowel qua functionaliteit als gebruiksgemak. Ook opende Apple vanaf 2001 Apple Stores op toplocaties over de hele wereld. 

Het bedrijf kreeg zo niet alleen meer controle over de distributie van producten, maar kon bovendien de winkelervaring van klanten exact bepalen. Door de stijlvolle inrichting en vernieuwende inrichting van de winkels, inclusief een Genius Bar voor technische ondersteuning, zette Jobs bovendien een nieuwe standaard op het gebied van retail.

Ondanks de vele vernieuwingen die Apple de afgelopen decennia heeft gebracht, werden nieuwe producten regelmatig behoorlijk sceptisch ontvangen. Amac-directeur Ed Bindels: “Dat geldt bijvoorbeeld voor de eerste iMac. Mensen vonden het ongehoord: een computer zonder floppy drive.”

Ook de eerste iPhone werd in eerste instantie lauw ontvangen. “Microsoft-topman Steve Ballmer voorspelde schaterlachend dat niemand ‘de duurste telefoon ter wereld’ zou kopen. En een deel van de journalisten was uiterst kritisch. Die kritische quotes wil ik graag tentoonstellen.”

Aan de collectie ontbreken nog een Apple I en een LISA I. “Als mensen die dit lezen er één hebben, dan kom ik graag met ze in contact.” Daarnaast zoekt Bindels nog een Pearcom, een (illegale) kloon van de Apple II. 

“Die ken ik zelf nog van vroeger. En het mooie is dat die van Nederlands fabricaat is. Dat is ook voor mij echt jeugdsentiment. Ik sprak laatst met de zoon van de toenmalige fabrikant. Hij heeft nog een brief liggen van Steve Jobs, waarin Jobs op hoge toon eist dat ze stoppen met de productie van die machines. Die brief hoop ik ook nog aan de collectie toe te kunnen voegen.”

Tekst: Jolein de Rooij

▼ Volgende artikel
Nieuw van Sony:  WH-1000XM6 met verbeterde noise cancelling en duidelijker geluid
© Sony | Christopher Collie
Huis

Nieuw van Sony: WH-1000XM6 met verbeterde noise cancelling en duidelijker geluid

Sony introduceert de WH-1000XM6, de nieuwste draadloze koptelefoon in de bekende 1000X-serie. Het model bouwt voort op zijn voorganger met nog betere ruisonderdrukking, helderdere gesprekskwaliteit en meer comfort. De koptelefoon is vanaf mei verkrijgbaar voor 450 euro.

Noise cancelling met twaalf microfoons

De WH-1000XM6 gebruikt een nieuwe processor die de ruisonderdrukking in realtime aanpast. De koptelefoon beschikt over twaalf microfoons – vier keer zoveel als bij de WH-1000XM5 – en detecteert storende geluiden nauwkeuriger. De adaptieve algoritmes passen zich automatisch aan op basis van je omgeving en de luchtdruk.

Verbeterd draagcomfort en opvouwbaar ontwerp

Sony heeft het ontwerp aangepast met een bredere hoofdband en zachtere oorkussens van veganistisch leer. De pasvorm is ontworpen voor langdurig gebruik, zonder druk op het hoofd. Het opvouwbare frame is verstevigd met metaal en de case heeft nu een magnetische sluiting.

©Sony

Audio in studiokwaliteit

De nieuwe driverunit zorgt voor meer detail en helderheid. Dankzij ondersteuning voor LDAC en High-Resolution Audio Wireless levert de koptelefoon ook draadloos hoge geluidskwaliteit. Met DSEE Extreme worden gecomprimeerde audiobestanden in realtime opgewaardeerd. Voor ruimtelijk geluid is er ondersteuning voor 360 Reality Audio, inclusief een upmix-functie voor films.

Helder bellen met AI-gestuurde microfoons

Voor telefoongesprekken gebruikt de WH-1000XM6 zes beamforming-microfoons die achtergrondgeluid actief onderdrukken en je stem isoleren. Daardoor blijf je goed verstaanbaar, ook in rumoerige omgevingen.

©Sony

Slimme functies en snelladen

De koptelefoon ondersteunt multipoint-connectiviteit, LE Audio en schakelt automatisch tussen apparaten. Via de Sound Connect-app pas je het geluid aan, stel je equalizers in of gebruik je functies zoals Quick Access en Scene-based Listening. Opladen gaat snel: drie minuten laden is goed voor drie uur luisteren.

Prijs en beschikbaarheid

De Sony WH-1000XM6 is beschikbaar in drie kleuren: Black, Platinum Silver en Midnight Blue. De adviesprijs bedraagt 450 euro.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 waterdichte smartwatches met GPS-functie
Gezond leven

Waar voor je geld: 5 waterdichte smartwatches met GPS-functie

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Wanneer je met een smartwatch je gezondheid in de gaten wilt houden en bijvoorbeeld tijdens activiteiten je hartslag wilt meten, is het handig als zo'n slim horloge ook waterdicht is. En met een GPS-functie kun je ook goed bijhouden welke afstand je hebt afgelegd.

Een smartwatch is meer dan alleen een horloge: het is een slimme assistent om je pols. Met een smartwatch kun je eenvoudig meldingen van je smartphone ontvangen, zoals berichten, oproepen en agenda-afspraken. Veel modellen bieden daarnaast functies zoals stappentellen, hartslagmeting, slaapregistratie en GPS-tracking. Dat maakt ze ideaal voor wie zijn gezondheid en activiteiten wil bijhouden. Sommige horloges ondersteunen zelfs contactloos betalen of muziekbediening, zodat je minder vaak je telefoon uit je zak hoeft te halen.

Een ander belangrijk voordeel is de waterbestendigheid, wat bij smartwatches wordt aangeduid met een zogeheten ATM-classificatie. ATM staat voor 'atmosfeer' en geeft aan hoe hoog de druk op het horloge mag zijn. Een smartwatch met 5 ATM is bijvoorbeeld bestand tegen waterdruk die overeenkomt met 50 meter diepte. Dat betekent dat je ermee kunt douchen, zwemmen of in de regen lopen, maar dat de watch niet per se geschikt is voor diepzeeduiken.

Amazfit Cheetah Square

De Amazfit Cheetah Square is een smartwatch met een rechthoekig AMOLED-scherm van 1,75 inch. Het model biedt uitgebreide sportondersteuning met meer dan 150 modi en beschikt over dual-band GPS voor nauwkeurige plaatsbepaling. Daarnaast zijn er sensoren voor hartslag, SpO₂ (het percentage zuurstof in je bloed dat via een saturatiemeter wordt gemeten, en aangeeft hoeveel van je rode bloedcellen verzadigd zijn met zuurstof), slaap en stress. De behuizing is lichtgewicht en de horlogeband is van siliconen. De waterdichtheid van 5 ATM maakt hem geschikt voor gebruik in het water. De batterijduur varieert afhankelijk van het gebruik, met tot 8 dagen bij gemiddeld gebruik en tot 28 uur met GPS ingeschakeld.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur
: Tot 8 dagen
📱 Schermdiagonaal
: 1,75 inch

Huawei Watch Fit 2

De Huawei Watch Fit 2 is een relatief compacte smartwatch met een AMOLED-display van 1,74 inch. Het model ondersteunt verschillende trainingsmodi en beschikt over sensoren voor onder andere hartslag, SpO₂ en slaapmonitoring. Hoewel deze watch geen ingebouwde GPS heeft, maakt hij gebruik van verbonden GPS via een smartphone. De batterijduur is met maximaal 10 dagen redelijk lang. De smartwatch is waterbestendig tot 5 ATM en is beschikbaar in verschillende edities en kleuren.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur
: Tot 10 dagen
📱 Schermdiagonaal
: 1,74 inch

Fitbit Sense 2

De Fitbit Sense 2 biedt een combinatie van gezondheidsmetingen, zoals een ECG-app, cEDA-sensor voor stressdetectie en SpO₂-metingen. Het horloge is uitgerust met een 1,58 inch AMOLED-scherm en een ingebouwde GPS. De batterij gaat bij normaal gebruik ongeveer 6 dagen mee. Daarnaast is de Sense 2 waterbestendig tot 50 meter (5 ATM). Het model ondersteunt contactloze betalingen via Fitbit Pay, maar mist functies zoals muziekopslag of volledige ondersteuning voor apps van derden.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur
: Tot 6 dagen
📱 Schermdiagonaal
: 1,58 inch

Garmin Venu 2

De Garmin Venu 2 heeft een 1,3 inch AMOLED-display en legt de nadruk op gezondheid en sport. De smartwatch beschikt over onder meer hartslagmeting, ademhalingsregistratie, Body Battery, stressmeting en Pulse Ox. GPS is ingebouwd, en de batterij gaat tot 11 dagen mee in smartwatch-modus. Bij gebruik van GPS en muziek is dit korter. Het horloge is waterdicht tot 5 ATM, wat standaard is voor dit soort toepassingen.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur
: Tot 11 dagen
📱 Schermdiagonaal
: 1,3 inch

OnePlus Watch 2

De OnePlus Watch 2 draait op Wear OS 4 en gebruikt een dubbele chipsetstructuur om prestaties en batterijduur te balanceren. Met een 1,43 inch AMOLED-scherm, ondersteuning voor dual-band GPS, en sensoren voor hartslag en slaap is hij geschikt voor dagelijks gebruik. De batterijduur is echter niet heel lang, maar het horloge is wel IP68-gecertificeerd en bestand tegen waterdruk tot 5 ATM.

🚿 Waterdichtheid: IP68 / 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur
: Tot 100 uur
📱 Schermdiagonaal
: 1,43 inch