Met de nieuwe app Gezondheid in iOS 8 kun je in één oogopslag zien hoe het met je gaat, beweert Apple. Maar waarom willen we dat eigenlijk? Redacteur Bart Boersma testte het twee weken lang uit en hield een dagboek bij.

"Jij hebt zo te zien een goede vakantie gehad", zeggen mijn vrienden als ik thuiskom na een paar weken Zuid-Frankrijk. Het gaat helaas niet over mijn gezonde bruine huidje of uitgeruste staat van zijn, maar ze geven een vriendschappelijke klap op mijn iets te dikke buik. Etters.

Als ik na een paar weken die opmerking nog steeds krijg, begin ik mij te realiseren dat het meer is dan een post-vakantie-buikje. Ik sport nauwelijks meer en eet stokbroden en croissants alsof het werkende leven nog niet is begonnen. Als ik hijgend voor de tweede keer die week de lege flessen wijn naar de glasbak breng, denk ik: dit moet anders. Maar hoe?

Het antwoord komt niet veel later als ik mijn iPhone update naar iOS 8. Op mijn scherm staat ineens een icoontje met een hartje erin en eronder het woordje 'Gezondheid'. Natuurlijk! Gezond worden doe je met Gezondheid. Het leven is soms zo logisch. De nieuwe applicatie laat mij 'in één oogopslag zien hoe ik ervoor sta', aldus Apple. Maar hoe doet hij dat en helpt mij dit echt om mijn leven te beteren? Ik besluit ik hem twee weken te testen om die vragen te beantwoorden.

©PXimport

De voorbereiding

In Gezondheid kan ik een duizelingwekkend aantal parameters bijhouden. Niet alles is nuttig, daarom is het zaak een goede selectie te maken. Iemand met diabetes wil zeker zijn bloedsuikerspiegel weten, maar ik niet. Ook informatie over mijn eiwit- en ijzerinname is mij te gedetailleerd. Ik focus mij vooral op beweging, calorieën, gewicht en slapen.

Mijn iPhone 6 meet automatisch het aantal stappen dat ik zet, de afstand die ik afleg en het aantal verdiepingen dat ik met de trap bereik. De overige informatie haalt Gezondheid uit HealthKit, een soort verzamelbak aan gegevens die door andere applicaties worden toegevoegd.

Gezondheid geïsoleerd testen is daarom een beetje onzin. Ik bekijk ook of losse apps en apparaten mij helpen om weer fit te worden. Twee weken lang stel ik mijzelf vragen als: beweeg ik genoeg? Eet ik gezond? Slaap ik voldoende? Ben ik gestresst? En de duizenddollarvraag: hoeveel weeg ik?

Dag 1: goedemorgen

Op de eerste testdag word ik bruut gewekt door de app Sleep Time. Het is een kwartier vroeger dan normaal en ook mijn vriendin wordt er wakker van. Ze is boos en eist een verklaring: "Wat is dit voor app?". Sleep Time gebruikt de bewegingssensor van de iPhone om mijn slaappatroon te analyseren. 's Nachts ligt de iPhone op mijn matras en aan de hand van mijn bewegingen registreert hij of ik diep of licht slaap. In het halfuur voordat mijn wekker afgaat, maakt Sleep Time mij wakker als ik in mijn lichte slaapfase zit. Zo word ik fris en energiek wakker, is de bedoeling. Maar mijn vriendin is nog niet overtuigd, want ze vindt me nog steeds knorrig. "Als hij na een week niet werkt, moet hij uit", zegt ze dreigend.

Sleep Time

Prijs Gratis

Score 4 / 5

©PXimport

Dag 2: hartslagcoach

Zodra de wekker gaat, sneak ik uit bed, want ik heb geen zin in nog meer kritisch commentaar. In de woonkamer doe ik een hartslagmeter om en ga twee minuten op de grond liggen. Hartslagmeters schrikken mij normaal gesproken af. Ik associeer ze met onbegrijpelijke termen als 'anaerobe level' en ik verwacht dan ook dat ik een internetcursus nodig heb om te begrijpen hoe hij werkt. Maar met de Wahoo Tickrx en hartslagoortjes van Jabra Pulse hoeft dat gelukkig niet. Ze geven mij geen grafieken, maar berekenen aan de hand van mijn rusthartslag hoe hard ik moet lopen. Vandaar dat ik eerst op de grond lig.

Als ik even later in hardloop-outfit buiten sta, verbind ik de Jabra Pulse via bluetooth met mijn iPhone. In mijn oor zegt een zwoele vrouwenstem: "Heart rate detected". Dat stimuleert. Ook tijdens het lopen laat ze regelmatig van zich horen. Vooraf heb ik ingesteld op welk niveau ik wil trainen en als mijn hartslag boven dit niveau komt, remt ze me af. Ze is eigenlijk mijn persoonlijke coach. Hoe fijn is dat! Thuis word ik nog enthousiaster als ik de extra opties ontdek die Jabra Pulse mij als amateur biedt. Via een eenvoudige test (15 minuten liggen en dan opstaan en 15 seconden staan) meet hij of ik overtraind ben. Ook kan ik 1,6 kilometer wandelen zodat hij mijn zuurstofopname meet, als indicatie van mijn algehele fitheid. Jammer dat deze informatie niet wordt doorgezet naar HealthKit.

Jabra Sport

Prijs Gratis

Score 5 / 5

©PXimport

Dag 3: gewicht in de schaal

Er is iets geks aan de hand. Ik heb al drie dagen zin om me te wegen. Echt zin. Ik kijk er zelfs naar uit. Niet dat ik al veel ben afgevallen, maar op de weegschaal waan ik mij even in een Star Trek-film. Zodra ik mijn blote voeten op de glimmende sensoren van de zwartmatte iHealth plaats, fluister ik tegen mijzelf: "Beam me up, Scotty."

©PXimport

Op dat moment ligt mijn iPhone nog rustig op mijn nachtkastje. Pas als ik 's avonds op de bank naar DWDD kijk, besluit ik al mijn data van de afgelopen dagen te synchroniseren met de app My Vitals via wifi. Hij geeft mijn vetpercentage, bot- en spiermassa en BMI. Allemaal heel interessant, maar het belangrijkste bericht voor mij is toch: ik ben ietsepietsie afgevallen.

Het contrast met de degelijke weegschaal van Wahoo kan bijna niet groter. Die doet gewoon wat hij moet doen: mijn gewicht meten en doorzetten naar mijn iPhone. Als enig extraatje beoordeelt hij mijn BMI door een boos gezichtje te tonen. Dat neem ik hem niet in dank af.

iHealth My Vitals

Prijs Gratis

Score 4 / 5

©PXimport

Wahoo Wellness

Prijs Gratis

Score 3 / 5

©PXimport

Dag 4: calorieën

Mijn leven draait nu om calorieën. Mijn hartslag, mijn passen, mijn afstand, mijn eten, mijn work-out ... alles wordt omgezet in goede (actieve) en slechte (diëtische) calorieën. Mijn onvrede is dan ook groot als blijkt dat mijn potje squash vandaag niet wordt meegerekend, omdat ik mijn iPhone op de baan niet bij mij draag. Ook het bezoekje aan de sportschool van gisteren blijft onvermeld. Toch knak ik pas echt nadat ik de sit-ups, push-ups en springbewegingen heb gedaan van de app 7 Minute Workout. Na twaalf korte maar zware oefeningen, schat hij dat ik slechts 44 calorieën heb verbrand. "Waar doe ik dit eigenlijk voor?", verzucht ik.

7 Minute Workout

Prijs Gratis

Score 3 / 5

©PXimport

Dag 5: calorie-explosie

Actieve calorieën zijn vooral waardevol omdat MyFitnessPal ze oppikt uit HealthKit en aftrekt van de calorieën die ik eet. In de app sla ik alles op wat ik binnenkrijg: alle bananen, boterhammen, boerenkoolmaaltijden etc. Om mijn streefgewicht te halen, mag ik maximaal 1900 calorieën per dag binnenkrijgen. Maar vandaag explodeert die calorieteller dankzij bier, chips en een uitgebreide lunch. Mijn oplossing: Ik loop een extra rondje hard, zodat ik een buffertje opbouw. In tien kilometer heb ik 1.131 calorieën verbrand en dat staat volgens MyFitnessPal gelijk aan tien extra biertjes. Hoera!

Calorie Counter & Diet Tracker by MyFitnessPal

Prijs Gratis

Score 4 / 5

©PXimport

Dag 6: virtuele realiteit

Sommige dagen laten zich het beste vanuit twee werkelijkheden beschrijven. Eerst de virtuele. Ik ben erg goed bezig vandaag. De app Human, die mijn beweging continu bijhoudt, strooit met complimentjes. Via pushberichten laat hij weten dat ik 'awesome' en 'excellent' ben. Ook MyFitnessPal is erg tevreden, want ik zit zwaar in het groen qua calorieën en kan dus flink bunkeren als ik zou willen. Kebabje misschien?

Nu de werkelijkheid. Ik zit de hele dag in de auto of achter mijn bureau. Ik negeer pushberichten van MyFitnessPal, omdat ik het veel te druk heb. De reden dat ik toch genoeg beweging krijg? Een file op de A9, waardoor Human denkt dat ik fiets. Even later rij ik op de krappe Utrechtse grachtjes achter een fietser, wat hij herkent als hardlopen. De enige échte beweging krijg ik tijdens een concert als ik halfdronken meewieg op de maat van de muziek. Human noteert twee uur actief dansen. Ik laat het bier onvermeld. 's Avonds haal ik een kebabje en ga vervolgens tevreden slapen. You fool.

©PXimport

Dag 7: 30 minuten

Nadat ik me gisteren even niets van Human aantrok, moet ik toch concluderen dat het wel de fijnste app is die ik deze week gebruik. Hij ziet er visueel bijzonder fraai uit en is gebaseerd op het idee dat je minimaal 30 minuten per dag moet bewegen. Dat blijkt soms verrassend lastig te zijn. Vandaag kom ik bijvoorbeeld maar tot twintig. Twintig! Bedenk dat Human zelfs de wandelingetjes naar de wc en de kantine meetelt. Dit is een schrikbarend inzicht.

©PXimport

Maar de berichtjes van Human, hoe suf ze ook zijn, stimuleren mij. Ik pak vaker de fiets naar de supermarkt en in de pauzes ga ik met een collega een stukje wandelen. Iedere keer dat ik op mijn iPhone lees dat ik 30 of 60 minuten heb bereikt, krijg ik een tevreden gevoel. Het voordeel ten opzichte van een stappenteller is dat ik mij bij minuten iets kan voorstellen. Tien minuten fietsen betekent bijvoorbeeld naar de supermarkt op en neer. Maar wat zijn 10.000 stappen? Na zeven dagen heb ik daar nog steeds geen flauw benul van.

Human

Prijs Gratis

Score 4 / 5

©PXimport

Dag 8: zen-punten

Even rust. Even ontspannen. Ik adem en ik adem uit, op het ritme van de cirkels op mijn iPhone die groter worden en daarna weer kleiner. Iedere dag als ik thuiskom van mijn werk pak ik dit korte zen-momentje, waarbij mijn duim op de Zensorium ligt die onder in de iPhone is geplugd. Daarna krijg ik 'zen-punten' toebedeeld. Op de eerste dag kreeg ik er 44, wat betekent dat ik 'composed' ben. Dat is level 2 van de 4. Eigenlijk meet Zensorium mijn hartslagvariabiliteit. Hoe constanter het klopt, hoe relaxter ik ben, is de logica. Onzin? Misschien. Maar vandaag zit ik op bijna op level 3. Deze routine lijkt voor mij dus wel te werken.

Zensorium geeft mij ook 'vita-punten', die zijn gebaseerd op mijn hartslag, ademhalingsfrequentie en het zuurstofpercentage in mijn bloed. Hierin doe ik het gelukkig een stuk beter: 84, wat inhoudt dat ik 'fresh' ben. Die puntentelling klinkt kinderachtig, maar werkt wel. Een aparte meting zegt mij namelijk niet zoveel. Alleen jammer dat ik de punten niet in Gezondheid kan zien. Dat is meteen het nadeel van een eigen systeem.

Zensorium Tinké

Prijs: Gratis

Score 3,5 / 5

©PXimport

Dag 9: problemen

Mijn dashboard is leeg ... de openingspagina van Gezondheid toont opeens geen enkele gegevens meer en ik krijg ze met geen mogelijkheid terug. Wat nu? Ben ik alles kwijt? Gezondheid heeft qua PR een slechte start gemaakt, want het grote publiek kent het vooral van de bugs waar het in de eerste maanden mee te maken had. Enkele apps moesten zelfs uit de App Store worden verwijderd omdat ze niet goed werkten. Ook hadden veel bekende gezondheid- en fitnessapps nog geen update beschikbaar om een verbinding met HealthKit mogelijk te maken. Mijn huidige probleem van het lege dashboard komt ook vaker voor, leert een korte zoektocht op internet. De oplossing: wachten. Ik leef daarom een paar dagen in het donker.

©PXimport

Dag 10: toch weer squashen

Wát een goed nieuws! Nee, mijn dashboard is nog steeds leeg, maar ik blijk toch mijn calorieën te kunnen meten tijdens het squashen en fitnessen. Halverwege de week heb ik mijn fraaie hartslagoortjes van Jabra Sport omgeruild voor de eenvoudig ogende Wahoo Tickrx. Maar wat blijkt: hij heeft een geheugenfunctie. Zo kan ik ook mijn hartslag meten en calorieverbranding schatten als ik mijn iPhone niet bij me heb. Na afloop van het (gewonnen!) potje squash blijkt de Tickrx misschien zelfs wel té geavanceerd. Hij synchroniseert automatisch de gegevens als hij om je lichaam zit. Maar nu ik hem af heb gedaan, krijg ik dit met geen mogelijkheid voor elkaar. Ik zie geen andere oplossing dan hem maar weer om te doen.

Overigens heeft de Tickrx bijna net zo'n prettige coach-functie als de Jabra, al ontbreekt de zwoele vrouwenstem. Toch lijkt hij meer geschikt voor fanatieke renners. Na afloop weet ik bijvoorbeeld hoe hoog ik mijn voet optil tijdens het lopen en hoe lang hij contact met de grond maakt. Mijn gedachte hierbij: laat ik eerst maar eens fit worden, daarna bekommer ik mij wel om mijn techniek.

Wahoo Fitness

Prijs: Gratis

Score 4 / 5

©PXimport

Dag 11: bloeddruk

De grootste tegenvallers in mijn zelfmonitoringweek zijn ongetwijfeld de bloeddrukmeters. Niet omdat ze slecht werken, integendeel zelfs, maar ik heb eigenlijk geen idee wat ik met die informatie moet doen. Vandaag vind ik het genoeg en bel ik een huisarts. Ik vertel haar hoe ik iedere dag een bloeddrukmeter om mijn arm wikkel, verbind via bluetooth en toekijk hoe hij zichzelf opblaast en mijn arm afknelt. Dan lees ik haar mijn uitslagen. Zowel het resultaat in de app My Vitals van de iHealth bloeddrukmeter als die in de app Health Mate van Withings, worden als prima beoordeeld. Ze vertelt dat als er niet direct een aanleiding is om mijn bloeddruk te meten (en een 'buikje' is dat volgens haar niet), ik dit ook niet hoef te doen. Pas als ik bepaalde klachten krijgt, stress voel of echt overgewicht heb, kan het nuttig zijn als indicator.

Na dit telefoongesprek verwijder ik de bloeddrukmeters uit HealthKit mijn iPhone. Dat kan inmiddels weer, want Gezondheid is weer beschikbaar. Gelukkig zijn alle gegevens, ook die uit mijn 'donkere dagen', bewaard gebleven.

Health Mate

Prijs: Gratis

Score 3 / 5

©PXimport

Dag 12: anderhalve marathon?

Er klopt iets niet. Ik swipe zoals iedere avond even snel door de gegevens in Gezondheid als ik ontdekt dat ik vandaag bijna 60 kilometer heb hardgelopen en daarmee 6000 calorieën heb verbrand. Een nadere inspectie leert dat zowel de hartslagmeter, als Strava, als Human, als de iPhone stappenteller, de afstand hebben doorgezet naar HealthKit. Die heeft deze gegevens keurig bij elkaar opgeteld en voilà: ik heb anderhalve marathon gelopen. Dit is zorgwekkend. Bedenk dat MyFitnessPal al die gemeten calorieën ook inleest en er ontvouwt zich een spinnenweb aan dubbele en dus foutieve informatie.

Hoe los ik dit op? Ik besluit sommige gegevens niet langer door te zetten naar HealthKit. De stappenteller van de iPhone kan ik niet uitzetten, dus dit wordt mijn afstandsmeter. Human houdt voortaan als enige mijn actieve calorieën bij. De rest zet ik uit. De betekent helaas ook het einde van mijn 'squash-oplossing' met de Wahoo Tickrx hartslagmeter, omdat de metingen tijdens het hardlopen dubbel zullen tellen. Snik.

Dag 13: driegangenmenu

Als ik 's avonds in het restaurant zit, geef ik het definitief op. Hoe vermeld ik dit driegangenmenu in hemelsnaam in MyFitnessPal? Waarom heeft een restaurant niet een streepjescode naast elk gerecht op de menukaart?

Bijna twee weken heb ik heel trouw al mijn eetgegevens bijgehouden. Dit leek gemakkelijk, want ik scande de barcode van de producten en dan hoefde ik alleen de hoeveelheid ervan aan te passen. Maar zonder dat ik het door had, kwam de klad erin. Ik was te druk, te afgeleid of ik had gewoon geen zin. Dat kwam vooral door moeilijke lunches of diners. Want bij een ovenbroodje met gebraden kip, avocado en mayonaise moest ik die allemaal apart noteren. Dat wil niemand.

©PXimport

Dag 14: goedenavond

Een week kreeg ik van mijn vriendin met mijn wek-app. Het is nu twee weken later en mijn iPhone 6 kruipt nog steeds iedere avond bij mij in bed. Ik stap vaker uitgerust uit bed en ook mijn vriendin merkt dat ik minder knorrig ben. Verdwenen zijn de urenlange snooze-sessies waarna ik mij met halfdichte ogen naar de badkamer begeef en pas na drie koppen koffie een vrolijk gesprek kan voeren. De enige die nu nog knorrig wakker wordt, is mijn vriendin. Zij wordt immers nog steeds regelmatig uit haar diepe slaap gewekt. Waarvoor mijn excuses.

Conclusie

Fitness-apps helpen, wijst een blik op Gezondheid uit. Ik ben in twee weken namelijk twee kilo afgevallen. Maar belangrijker: ik vóel mij fitter. Dankzij Human beweeg ik bewuster, ik train beter met de hartslagmeters en ik sta zelfs relaxter op door Sleep Time. Mijn vrienden geven geen klappen meer op mijn buik. Heeft HealthKit hierbij geholpen? Gezondheid kan voor veel parameters niet op tegen de losse apps, die vaak meer diepgang en uitleg geven. Human biedt motivatie, MyFitnessPal zet actieve en eetcalorieën in één grafiek en Jabra Pulse leert mij meer over mijn hardloopsessie. Ten opzichte van al die informatie is Gezondheid niet meer dan een verzameling eendimensionale gegevens.

©PXimport

Maar dat is tegelijk ook zijn kracht. Het is voor de snelle samenvatting in de ochtend en avond. Eén blik is genoeg om te weten hoeveel je hebt bewogen, geslapen én gegeten. Het is als een uittreksel van een boek: het hele boek is interessanter, maar het kost ook meer tijd. Met een samenvatting kun je bovendien prima je examen halen.

Er is ook nog een ander, vaak onderbelicht aspect dat HealthKit in gang heeft gezet. Apps kunnen de gegevens uit HealthKit gebruiken voor een eigen analyse. Daar wordt op dit moment nog maar beperkt gebruik van gemaakt, maar bijvoorbeeld Sleepio, een app die je helpt met slaapproblemen, gebruikt de slaapuren uit HealthKit al wel. Ook wordt de informatie via HealthKit beter gestroomlijnd. Nu leven veel apps in hun eigen bubbel en bepalen ze zelf met welke apps ze een-op-een gegevens uitwisselen. Dat zorgt voor een wirwar aan dwarsverbanden.

In de toekomst zal veel via HealthKit gaan. Is dit revolutionair, zoals Apple beweert? Laat ik het een verlengde revolutie noemen. Apple stelt bedrijven al jaren in staat om producten te ontwikkelen die mij via de iPhone monitoren en mij helpen om gezonder te worden. Apple pakt nu de regie terug.

HealthKit op de iPhone 5

Nu er alweer twee nieuwe generaties iPhones zijn sinds de iPhone 5, denk je misschien dat HealthKit niet meer relevant is voor deze telefoon. Je hebt immers niet zo'n hypermoderne 'motion sensor' (bewegingssensor). Maar hoewel je niet álles kunt gebruiken, geeft HealthKit je ook met de iPhone 5 genoeg inzicht in je gezondheid.

Het belangrijkste verschil met de iPhone 6 is dat je stappen niet worden geteld en dat dit dus ook niet wordt omgezet naar je loopafstand en het aantal calorieën dat je hebt verbrand. Ook de intrigerende mogelijkheid om het traplopen bij te houden, is er niet. Dit betekent ook dat apps die gebruik maken van de stappenteller van de iPhone, dit niet zullen bijhouden, zoals Withings en MyFitnessPal.

Maar geen nood, er zijn genoeg alternatieven. Een app als Human houdt ook op de iPhone 5 keurig de hele dag je beweging bij. Dit wordt daarna ingelezen door MyFitnessPal, zodat je beweegcalorieën nog steeds van je eten worden afgetrokken.

Een andere mogelijkheid is natuurlijk om een activiteitstracker aan te schaffen, die je bewegingen bijhoudt, zoals Nike+ Fuelband of Jawebone. Let er dan wel op hij verbonden kan worden met HealthKit. Het bekende Fitbit liet in oktober weten dit niet van plan te zijn.

©PXimport

Bedenk ook dat je met de iPhone 5 in de 'luxe-positie' verkeert dat je de keuze hebt om je stappen helemaal niet te meten. Bij de iPhone 6 kun je dit niet uitschakelen. Dat kan onhandig zijn, omdat tijdens de test bleek dat verschillende apps elkaar kunnen overlappen.

Als je op zoek bent naar een nieuwe geur, kom je vast de termen parfum, eau de parfum (EDP) en eau de toilette (EDT) tegen. Maar wat betekenen ze precies en wat zijn de verschillen? Hier leggen we het uit.

Lees ook: Föhn, krultang of multistyler: wanneer gebruik je wat?

De belangrijkste factor die deze drie categorieën onderscheidt, is de concentratie van geurstoffen, ook wel parfumolie genoemd, in de alcoholbasis. Hoe hoger de concentratie, hoe krachtiger de geur en hoe langer deze blijft hangen.

Parfum bevat van deze drie de hoogste concentratie geurstoffen, meestal tussen de 20 procent en 30 procent. Dit zorgt voor een intense geur die urenlang, soms zelfs de hele dag, blijft hangen.

Eau de parfum (EDP) heeft een geurconcentratie van 15 procent tot 20 procent. Eau de parfum blijft doorgaans 6 tot 8 uur goed te ruiken, waardoor het geschikt is voor dagelijks gebruik of speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT) bevat 5 procent tot 15 procent geurstoffen en heeft daardoor een lichtere en frissere geur. Het blijft 3 tot 5 uur aanwezig. Door de lichte samenstelling is EDT ideaal voor overdag of voor de lente en zomer, omdat je dan niet een té zware geur wilt dragen.

Hoe en waar gebruik je parfum, eau de parfum en eau de toilette?

Wanneer je (nog) niet precies weet wat je moet hebben, kun je ook kijken naar waar en wanneer je van plan bent om de geur te dragen. Parfum is, vanwege de intensiteit vooral geschikt voor om ’s avonds te gebruiken of bijvoorbeeld voor feestjes. Een paar druppeltjes op de huid is vaak voldoende om urenlang heerlijk te ruiken. Eau de parfum is veelzijdig en kan zowel overdag als ‘s avonds worden gedragen. Het biedt een goede balans tussen geursterkte en draagbaarheid. Eau de toilette is ideaal voor dagelijks gebruik, vooral op het werk of tijdens casual activiteiten. De lichtere geur is minder overweldigend en gemakkelijk op te frissen gedurende de dag.

Prijsverschil

Hogere concentraties geurstoffen betekenen doorgaans hogere prijzen. Parfum wordt vaak in kleinere flesjes verkocht, omdat een kleine hoeveelheid al voldoende is. Eau de parfum en eau de toilette zit meestal in grotere flacons, omdat je hiervan doorgaans per keer meer gebruikt.

Sony zet volledig in op miniled voor het topmodel, een plaats die tot vorig jaar nog voorbehouden was voor een qd-qledmodel. De Bravia 9 (K-65XR90) belooft tophelderheid en uitstekend contrast dankzij een hoog aantal dimming zones. De beeldkwaliteit moet die van een studiomonitor benaderen, maar Is dat ook zo?

We beginnen meteen maar positief: we hebben zelden een mooier afgewerkte tv gezien dan deze Sony. Ondanks de miniled-achtergrondverlichting is hij nauwelijks vijf centimeter dik. Een kader is er uiteraard niet, maar rondom kreeg de tv een mooie donkerzilveren rand die het profiel mooi accentueert.

De vlakke rug heeft een vierkantmotief en er zijn inzetstukken bijgeleverd, zodat je alle aansluitingen kunt wegwerken voor een perfect vlakke afwerking. De metalen donkerzilveren voeten kun je op vier posities monteren, aan de uiteinden of meer naar het midden, telkens in een hoge of lage positie. Een echt stijlicoon in de woonkamer, maar wel eentje met het nodige gewicht. Want met 32,4 kilo (zonder voet) is dit een van de zwaarste 65inch-modellen die we tot nu toe hebben bekeken.

📺Lees ook: Kieskeurig.nl's grote tv-test: dit zijn de 15 beste televisies van 2024

Aansluitingen

Ondanks zijn topmodel-status moet ook deze Sony het toch stellen met vier HMDI-poorten, waarvan slechts twee HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible). Op een topmodel verwachten we eigenlijk vier HDMI 2.1-poorten. De tv ondersteunt geen 144Hz verversingsfrequentie, terwijl concurrenten dat wel doen, maar het is geen groot gemis. De meerwaarde is beperkt en dan nog alleen voor pc-gamers. De input-lag scoort geen topresultaat, maar blijft wel goed, we meten 19,7ms in 4K60 en 10,7ms in 2K120.

❔Lees zeker ook: Wat is Dolby Atmos, DTS:X en surroundgeluid?

©Eric Beeckmans | ID.nl

De resterende aansluitingen zijn twee usb-poorten, een dubbele tv-tuner met één CI+-slot, en een optische digitale audio-uitgang die gedeeld wordt met de S-Center speakeraansluiting. Met S-center kun je de tv als centerkanaal gebruiken met een externe Sony audio-oplossing. Live tv opnemen is ook mogelijk, daarvoor sluit je eenvoudig externe usb-opslag aan. Tot slot is de televisie ook voorzien van bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting. 

Beeldverwerking en softwareproblemen

We hadden tijdens het testen wat problemen met de televisie. Een keer herkende hij onze HDMI-beeldsignalen niet, een andere keer leek hij vast te zitten in bepaalde beeldinstellingen, waardoor we een overmatig aangescherpt beeld te zien kregen. In beide gevallen waren de problemen opgelost door de televisie te herstarten.

Sony moet dus absoluut nog werken aan de stabiliteit van de software. Los van die problemen levert de XR-processor zeer goede beeldverwerking. De upscaling is prima, met de opmerking dat Reality Creation iets krachtiger te werk gaat dan vroeger, zodat we het vaak uitschakelden om overmatig aangescherpt detail te vermijden. Vooral in dvd-content kon dat een probleem zijn. De ruisonderdrukking levert erg goed werk.

©Sony

De Bravia 9 beschikt nog steeds over de instelling Soepele Gradatie, waarmee je kleurovergangen vloeiend kunt maken zonder hinderlijke strepen. Die instelling was op de Bravia 8 verdwenen. De bewegingsscherpte is goed, maar er gaat duidelijk wat detail verloren in snel bewegende beelden.

Je kunt in MotionFlow de voor die techniek gebruikte helderheidsfunctie aanpassen om dat te verbeteren, maar daardoor krijg je dan een zichtbare dubbele rand rond bewegende voorwerpen en dat is juist veel storender. In de hoogste stand flikkert het beeld bovendien.

Met MotionFlow kun je er ook voor zorgen dat snelle camerabewegingen vloeiend weergegeven worden. We merkten wel dat de aarzelingen en beeldfouten die op de Bravia 8 verdwenen waren, hier wel nog zichtbaar waren.

Prachtig contrast, indrukwekkende helderheid

De Sony XR90 heeft een ambitieus doel, hij moet de prestaties van Sony's nieuwste masteringmonitor benaderen. Die monitor, de BVM-HX3110, wordt gebruikt in filmstudio's en kan een piekhelderheid van 4.000 nits halen. De XR90 kreeg daarvoor een nieuwe miniled-achtergrondverlichting met een hoog aantal zones, op ons 65inch-model waren dat er 54×28 (1512). Daarmee plaatst Sony zich naast de Hisense 65U8NQ (1600 zones) en de TCL 65C855 (1344 zones).

Het lcd-paneel is uitgerust met een anti-reflectiefilm en kijkhoekfilm, en inderdaad is de kijkhoek is bijzonder breed. Zelfs vanuit een stevige hoek bekeken blijven het contrast en kleur goed bewaard. Enkel intense HDR-contrasten kunnen vaag de zones zichtbaar maken. Die lagen storen het contrast wel een beetje, want zonder lokale dimming komen we maar op ongeveer 2.600:1. Niet slecht, maar voor een modern lcd-paneel is het eerder matig.

Met de lokale dimming geactiveerd schiet dat echter naar 19.240:1 of zelfs naar oled-niveaus op eenvoudigere testpatronen. De dimming reageert snel en correct, en Sony vindt een uitstekende balans tussen heldere accenten intens weergeven en diepzwart bewaren. De uniformiteit is top in donkere beelden, maar in heldere beelden hadden we een heel vage donkere vlek centraal in beeld, dat gaf soms wat dirty screen-effect.

©Sony

En ja, deze Sony haalt naast uitstekend contrast ook een record helderheid. Op het 10%-venster meten we in de Professional HDR-beeldmodus een piekhelderheid van 3258 nits, en zelfs op het volledig wit beeld haalde de tv nog 848 nits. Doe er een kleurbereik van 93% P3 bij en de kaarten liggen perfect voor top HDR-beelden. En die levert de XR90 absoluut.

Zowel in Dolby Vision als HDR10 toont deze Sony hoe tastbaar een beeld kan worden met een uitzonderlijk dynamisch bereik. Hij bewaart nagenoeg alle witdetail en levert zelfs in heel heldere delen van het beeld nog duidelijke kleuren. Een echt plezier om naar te kijken. De Professional-beeldmodus is bovendien uitstekend gekalibreerd. In HDR maakt hij de middentinten weliswaar iets te helder, maar dat vergeven we graag. In donkere beelden behoudt hij heel veel zwartdetail, zodat je elke nuance kunt zien.

Geluid

Het zou echt jammer zijn als dit prachtige beeld niet vergezeld zou worden door dito geluid. We zijn dan ook erg blij dat ook de audioprestaties prima zijn. Het Acoustic Multi-Audio+-systeem is een 2.2.2-kanaalsopstelling van 70 watt.

Het systeem bestaat uit twee voorwaarts gerichte luidsprekers, ondersteund door twee woofermodules, twee tweeters in het frame links en rechts op halve hoogte en (nieuw dit jaar) twee beam-tweeters bovenaan achteraan. Die opstelling maakt het mogelijk om geluid te positioneren in het scherm, en de beam-tweeters verbeteren de surround en hoogteplaatsing van geluid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

We haalden flink wat volume uit die opstelling, met een erg goede basondersteuning. De bas zakte wat in als je het volume heel hoog zet, maar de vervorming blijft goed onder controle. Muziek klinkt dan ook erg goed op deze tv. En ja, ook surround klinkt naar tevredenheid, de beam-tweeters dragen wezenlijk bij aan de onderdompeling in het geluid. De verbeterde Voice Zoom-functie maakt het mogelijk om dialogen netjes te boosten zonder ook de rest van de soundtrack luider te maken. Een goede soundbar is uiteraard nog steeds beter, maar is voor deze televisie absoluut niet vereist.

Google TV

Net zoals de Bravia 8 gebruikt de Bravia 9 de Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 6GB RAM en de Mali-G57 GPU. De gebruikerservaring in Google TV is vlot. Het blijft bovendien een van onze favoriete smart tv-systemen. Dat heeft alles te maken met het bijzonder ruime app-aanbod, waar je zowel alle internationale als lokale streamingdiensten vindt.

Maar ook de aanwezigheid van Google Cast en Apple Airplay 2 is een fijne bijkomstigheid. Daarnaast biedt het platform heel uitgebreide aanbevelingen, niet per dienst maar per categorie en dat leidt tot een beter aanbod. Meer detail vind je in het artikel over Google TV. Sony heeft nog een extraatje voor je in petto, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core) is een exclusieve streamingdienst waarmee je films kunt huren of kopen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. Van de klassieke versie zijn we geen fan, van de moderne des te meer. Die afstandsbediening gebruikt een oplaadbare batterij (op te laden via usb-c), en een eenvoudige maar erg goede lay-out met verlichte toetsen. De toetsaanslag is aangenaam en precies. De instellingen-toets bovenaan rechts brengt je naar het snelmenu voor onder andere beeld- en geluidpresets, en de menu-toets daaronder zet extra functies zoals het on-screen-toetsenbord op het scherm.

Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.