Krik je gezondheid op met Apple's HealthKit

"Jij hebt zo te zien een goede vakantie gehad", zeggen mijn vrienden als ik thuiskom na een paar weken Zuid-Frankrijk. Het gaat helaas niet over mijn gezonde bruine huidje of uitgeruste staat van zijn, maar ze geven een vriendschappelijke klap op mijn iets te dikke buik. Etters.

Als ik na een paar weken die opmerking nog steeds krijg, begin ik mij te realiseren dat het meer is dan een post-vakantie-buikje. Ik sport nauwelijks meer en eet stokbroden en croissants alsof het werkende leven nog niet is begonnen. Als ik hijgend voor de tweede keer die week de lege flessen wijn naar de glasbak breng, denk ik: dit moet anders. Maar hoe?

Het antwoord komt niet veel later als ik mijn iPhone update naar iOS 8. Op mijn scherm staat ineens een icoontje met een hartje erin en eronder het woordje 'Gezondheid'. Natuurlijk! Gezond worden doe je met Gezondheid. Het leven is soms zo logisch. De nieuwe applicatie laat mij 'in één oogopslag zien hoe ik ervoor sta', aldus Apple. Maar hoe doet hij dat en helpt mij dit echt om mijn leven te beteren? Ik besluit ik hem twee weken te testen om die vragen te beantwoorden.

De voorbereiding

In Gezondheid kan ik een duizelingwekkend aantal parameters bijhouden. Niet alles is nuttig, daarom is het zaak een goede selectie te maken. Iemand met diabetes wil zeker zijn bloedsuikerspiegel weten, maar ik niet. Ook informatie over mijn eiwit- en ijzerinname is mij te gedetailleerd. Ik focus mij vooral op beweging, calorieën, gewicht en slapen.

Mijn iPhone 6 meet automatisch het aantal stappen dat ik zet, de afstand die ik afleg en het aantal verdiepingen dat ik met de trap bereik. De overige informatie haalt Gezondheid uit HealthKit, een soort verzamelbak aan gegevens die door andere applicaties worden toegevoegd.

Gezondheid geïsoleerd testen is daarom een beetje onzin. Ik bekijk ook of losse apps en apparaten mij helpen om weer fit te worden. Twee weken lang stel ik mijzelf vragen als: beweeg ik genoeg? Eet ik gezond? Slaap ik voldoende? Ben ik gestresst? En de duizenddollarvraag: hoeveel weeg ik?

Dag 1: goedemorgen

Op de eerste testdag word ik bruut gewekt door de app Sleep Time. Het is een kwartier vroeger dan normaal en ook mijn vriendin wordt er wakker van. Ze is boos en eist een verklaring: "Wat is dit voor app?". Sleep Time gebruikt de bewegingssensor van de iPhone om mijn slaappatroon te analyseren. 's Nachts ligt de iPhone op mijn matras en aan de hand van mijn bewegingen registreert hij of ik diep of licht slaap. In het halfuur voordat mijn wekker afgaat, maakt Sleep Time mij wakker als ik in mijn lichte slaapfase zit. Zo word ik fris en energiek wakker, is de bedoeling. Maar mijn vriendin is nog niet overtuigd, want ze vindt me nog steeds knorrig. "Als hij na een week niet werkt, moet hij uit", zegt ze dreigend.

Sleep Time

Prijs Gratis

Score 4 / 5

Dag 2: hartslagcoach

Zodra de wekker gaat, sneak ik uit bed, want ik heb geen zin in nog meer kritisch commentaar. In de woonkamer doe ik een hartslagmeter om en ga twee minuten op de grond liggen. Hartslagmeters schrikken mij normaal gesproken af. Ik associeer ze met onbegrijpelijke termen als 'anaerobe level' en ik verwacht dan ook dat ik een internetcursus nodig heb om te begrijpen hoe hij werkt. Maar met de Wahoo Tickrx en hartslagoortjes van Jabra Pulse hoeft dat gelukkig niet. Ze geven mij geen grafieken, maar berekenen aan de hand van mijn rusthartslag hoe hard ik moet lopen. Vandaar dat ik eerst op de grond lig.

Als ik even later in hardloop-outfit buiten sta, verbind ik de Jabra Pulse via bluetooth met mijn iPhone. In mijn oor zegt een zwoele vrouwenstem: "Heart rate detected". Dat stimuleert. Ook tijdens het lopen laat ze regelmatig van zich horen. Vooraf heb ik ingesteld op welk niveau ik wil trainen en als mijn hartslag boven dit niveau komt, remt ze me af. Ze is eigenlijk mijn persoonlijke coach. Hoe fijn is dat! Thuis word ik nog enthousiaster als ik de extra opties ontdek die Jabra Pulse mij als amateur biedt. Via een eenvoudige test (15 minuten liggen en dan opstaan en 15 seconden staan) meet hij of ik overtraind ben. Ook kan ik 1,6 kilometer wandelen zodat hij mijn zuurstofopname meet, als indicatie van mijn algehele fitheid. Jammer dat deze informatie niet wordt doorgezet naar HealthKit.

Jabra Sport

Prijs Gratis

Score 5 / 5

Dag 3: gewicht in de schaal

Er is iets geks aan de hand. Ik heb al drie dagen zin om me te wegen. Echt zin. Ik kijk er zelfs naar uit. Niet dat ik al veel ben afgevallen, maar op de weegschaal waan ik mij even in een Star Trek-film. Zodra ik mijn blote voeten op de glimmende sensoren van de zwartmatte iHealth plaats, fluister ik tegen mijzelf: "Beam me up, Scotty."

Op dat moment ligt mijn iPhone nog rustig op mijn nachtkastje. Pas als ik 's avonds op de bank naar DWDD kijk, besluit ik al mijn data van de afgelopen dagen te synchroniseren met de app My Vitals via wifi. Hij geeft mijn vetpercentage, bot- en spiermassa en BMI. Allemaal heel interessant, maar het belangrijkste bericht voor mij is toch: ik ben ietsepietsie afgevallen.

Het contrast met de degelijke weegschaal van Wahoo kan bijna niet groter. Die doet gewoon wat hij moet doen: mijn gewicht meten en doorzetten naar mijn iPhone. Als enig extraatje beoordeelt hij mijn BMI door een boos gezichtje te tonen. Dat neem ik hem niet in dank af.

iHealth My Vitals

Prijs Gratis

Score 4 / 5

Wahoo Wellness

Prijs Gratis

Score 3 / 5

Dag 4: calorieën

Mijn leven draait nu om calorieën. Mijn hartslag, mijn passen, mijn afstand, mijn eten, mijn work-out ... alles wordt omgezet in goede (actieve) en slechte (diëtische) calorieën. Mijn onvrede is dan ook groot als blijkt dat mijn potje squash vandaag niet wordt meegerekend, omdat ik mijn iPhone op de baan niet bij mij draag. Ook het bezoekje aan de sportschool van gisteren blijft onvermeld. Toch knak ik pas echt nadat ik de sit-ups, push-ups en springbewegingen heb gedaan van de app 7 Minute Workout. Na twaalf korte maar zware oefeningen, schat hij dat ik slechts 44 calorieën heb verbrand. "Waar doe ik dit eigenlijk voor?", verzucht ik.

7 Minute Workout

Prijs Gratis

Score 3 / 5

Dag 5: calorie-explosie

Actieve calorieën zijn vooral waardevol omdat MyFitnessPal ze oppikt uit HealthKit en aftrekt van de calorieën die ik eet. In de app sla ik alles op wat ik binnenkrijg: alle bananen, boterhammen, boerenkoolmaaltijden etc. Om mijn streefgewicht te halen, mag ik maximaal 1900 calorieën per dag binnenkrijgen. Maar vandaag explodeert die calorieteller dankzij bier, chips en een uitgebreide lunch. Mijn oplossing: Ik loop een extra rondje hard, zodat ik een buffertje opbouw. In tien kilometer heb ik 1.131 calorieën verbrand en dat staat volgens MyFitnessPal gelijk aan tien extra biertjes. Hoera!

Calorie Counter & Diet Tracker by MyFitnessPal

Prijs Gratis

Score 4 / 5

Dag 6: virtuele realiteit

Sommige dagen laten zich het beste vanuit twee werkelijkheden beschrijven. Eerst de virtuele. Ik ben erg goed bezig vandaag. De app Human, die mijn beweging continu bijhoudt, strooit met complimentjes. Via pushberichten laat hij weten dat ik 'awesome' en 'excellent' ben. Ook MyFitnessPal is erg tevreden, want ik zit zwaar in het groen qua calorieën en kan dus flink bunkeren als ik zou willen. Kebabje misschien?

Nu de werkelijkheid. Ik zit de hele dag in de auto of achter mijn bureau. Ik negeer pushberichten van MyFitnessPal, omdat ik het veel te druk heb. De reden dat ik toch genoeg beweging krijg? Een file op de A9, waardoor Human denkt dat ik fiets. Even later rij ik op de krappe Utrechtse grachtjes achter een fietser, wat hij herkent als hardlopen. De enige échte beweging krijg ik tijdens een concert als ik halfdronken meewieg op de maat van de muziek. Human noteert twee uur actief dansen. Ik laat het bier onvermeld. 's Avonds haal ik een kebabje en ga vervolgens tevreden slapen. You fool.

Dag 7: 30 minuten

Nadat ik me gisteren even niets van Human aantrok, moet ik toch concluderen dat het wel de fijnste app is die ik deze week gebruik. Hij ziet er visueel bijzonder fraai uit en is gebaseerd op het idee dat je minimaal 30 minuten per dag moet bewegen. Dat blijkt soms verrassend lastig te zijn. Vandaag kom ik bijvoorbeeld maar tot twintig. Twintig! Bedenk dat Human zelfs de wandelingetjes naar de wc en de kantine meetelt. Dit is een schrikbarend inzicht.

Maar de berichtjes van Human, hoe suf ze ook zijn, stimuleren mij. Ik pak vaker de fiets naar de supermarkt en in de pauzes ga ik met een collega een stukje wandelen. Iedere keer dat ik op mijn iPhone lees dat ik 30 of 60 minuten heb bereikt, krijg ik een tevreden gevoel. Het voordeel ten opzichte van een stappenteller is dat ik mij bij minuten iets kan voorstellen. Tien minuten fietsen betekent bijvoorbeeld naar de supermarkt op en neer. Maar wat zijn 10.000 stappen? Na zeven dagen heb ik daar nog steeds geen flauw benul van.

Human

Prijs Gratis

Score 4 / 5

Dag 8: zen-punten

Even rust. Even ontspannen. Ik adem en ik adem uit, op het ritme van de cirkels op mijn iPhone die groter worden en daarna weer kleiner. Iedere dag als ik thuiskom van mijn werk pak ik dit korte zen-momentje, waarbij mijn duim op de Zensorium ligt die onder in de iPhone is geplugd. Daarna krijg ik 'zen-punten' toebedeeld. Op de eerste dag kreeg ik er 44, wat betekent dat ik 'composed' ben. Dat is level 2 van de 4. Eigenlijk meet Zensorium mijn hartslagvariabiliteit. Hoe constanter het klopt, hoe relaxter ik ben, is de logica. Onzin? Misschien. Maar vandaag zit ik op bijna op level 3. Deze routine lijkt voor mij dus wel te werken.

Zensorium geeft mij ook 'vita-punten', die zijn gebaseerd op mijn hartslag, ademhalingsfrequentie en het zuurstofpercentage in mijn bloed. Hierin doe ik het gelukkig een stuk beter: 84, wat inhoudt dat ik 'fresh' ben. Die puntentelling klinkt kinderachtig, maar werkt wel. Een aparte meting zegt mij namelijk niet zoveel. Alleen jammer dat ik de punten niet in Gezondheid kan zien. Dat is meteen het nadeel van een eigen systeem.

Zensorium Tinké

Prijs: Gratis

Score 3,5 / 5

Dag 9: problemen

Mijn dashboard is leeg ... de openingspagina van Gezondheid toont opeens geen enkele gegevens meer en ik krijg ze met geen mogelijkheid terug. Wat nu? Ben ik alles kwijt? Gezondheid heeft qua PR een slechte start gemaakt, want het grote publiek kent het vooral van de bugs waar het in de eerste maanden mee te maken had. Enkele apps moesten zelfs uit de App Store worden verwijderd omdat ze niet goed werkten. Ook hadden veel bekende gezondheid- en fitnessapps nog geen update beschikbaar om een verbinding met HealthKit mogelijk te maken. Mijn huidige probleem van het lege dashboard komt ook vaker voor, leert een korte zoektocht op internet. De oplossing: wachten. Ik leef daarom een paar dagen in het donker.

Dag 10: toch weer squashen

Wát een goed nieuws! Nee, mijn dashboard is nog steeds leeg, maar ik blijk toch mijn calorieën te kunnen meten tijdens het squashen en fitnessen. Halverwege de week heb ik mijn fraaie hartslagoortjes van Jabra Sport omgeruild voor de eenvoudig ogende Wahoo Tickrx. Maar wat blijkt: hij heeft een geheugenfunctie. Zo kan ik ook mijn hartslag meten en calorieverbranding schatten als ik mijn iPhone niet bij me heb. Na afloop van het (gewonnen!) potje squash blijkt de Tickrx misschien zelfs wel té geavanceerd. Hij synchroniseert automatisch de gegevens als hij om je lichaam zit. Maar nu ik hem af heb gedaan, krijg ik dit met geen mogelijkheid voor elkaar. Ik zie geen andere oplossing dan hem maar weer om te doen.

Overigens heeft de Tickrx bijna net zo'n prettige coach-functie als de Jabra, al ontbreekt de zwoele vrouwenstem. Toch lijkt hij meer geschikt voor fanatieke renners. Na afloop weet ik bijvoorbeeld hoe hoog ik mijn voet optil tijdens het lopen en hoe lang hij contact met de grond maakt. Mijn gedachte hierbij: laat ik eerst maar eens fit worden, daarna bekommer ik mij wel om mijn techniek.

Wahoo Fitness

Prijs: Gratis

Score 4 / 5

Dag 11: bloeddruk

De grootste tegenvallers in mijn zelfmonitoringweek zijn ongetwijfeld de bloeddrukmeters. Niet omdat ze slecht werken, integendeel zelfs, maar ik heb eigenlijk geen idee wat ik met die informatie moet doen. Vandaag vind ik het genoeg en bel ik een huisarts. Ik vertel haar hoe ik iedere dag een bloeddrukmeter om mijn arm wikkel, verbind via bluetooth en toekijk hoe hij zichzelf opblaast en mijn arm afknelt. Dan lees ik haar mijn uitslagen. Zowel het resultaat in de app My Vitals van de iHealth bloeddrukmeter als die in de app Health Mate van Withings, worden als prima beoordeeld. Ze vertelt dat als er niet direct een aanleiding is om mijn bloeddruk te meten (en een 'buikje' is dat volgens haar niet), ik dit ook niet hoef te doen. Pas als ik bepaalde klachten krijgt, stress voel of echt overgewicht heb, kan het nuttig zijn als indicator.

Na dit telefoongesprek verwijder ik de bloeddrukmeters uit HealthKit mijn iPhone. Dat kan inmiddels weer, want Gezondheid is weer beschikbaar. Gelukkig zijn alle gegevens, ook die uit mijn 'donkere dagen', bewaard gebleven.

Health Mate

Prijs: Gratis

Score 3 / 5

Dag 12: anderhalve marathon?

Er klopt iets niet. Ik swipe zoals iedere avond even snel door de gegevens in Gezondheid als ik ontdekt dat ik vandaag bijna 60 kilometer heb hardgelopen en daarmee 6000 calorieën heb verbrand. Een nadere inspectie leert dat zowel de hartslagmeter, als Strava, als Human, als de iPhone stappenteller, de afstand hebben doorgezet naar HealthKit. Die heeft deze gegevens keurig bij elkaar opgeteld en voilà: ik heb anderhalve marathon gelopen. Dit is zorgwekkend. Bedenk dat MyFitnessPal al die gemeten calorieën ook inleest en er ontvouwt zich een spinnenweb aan dubbele en dus foutieve informatie.

Hoe los ik dit op? Ik besluit sommige gegevens niet langer door te zetten naar HealthKit. De stappenteller van de iPhone kan ik niet uitzetten, dus dit wordt mijn afstandsmeter. Human houdt voortaan als enige mijn actieve calorieën bij. De rest zet ik uit. De betekent helaas ook het einde van mijn 'squash-oplossing' met de Wahoo Tickrx hartslagmeter, omdat de metingen tijdens het hardlopen dubbel zullen tellen. Snik.

Dag 13: driegangenmenu

Als ik 's avonds in het restaurant zit, geef ik het definitief op. Hoe vermeld ik dit driegangenmenu in hemelsnaam in MyFitnessPal? Waarom heeft een restaurant niet een streepjescode naast elk gerecht op de menukaart?

Bijna twee weken heb ik heel trouw al mijn eetgegevens bijgehouden. Dit leek gemakkelijk, want ik scande de barcode van de producten en dan hoefde ik alleen de hoeveelheid ervan aan te passen. Maar zonder dat ik het door had, kwam de klad erin. Ik was te druk, te afgeleid of ik had gewoon geen zin. Dat kwam vooral door moeilijke lunches of diners. Want bij een ovenbroodje met gebraden kip, avocado en mayonaise moest ik die allemaal apart noteren. Dat wil niemand.

Dag 14: goedenavond

Een week kreeg ik van mijn vriendin met mijn wek-app. Het is nu twee weken later en mijn iPhone 6 kruipt nog steeds iedere avond bij mij in bed. Ik stap vaker uitgerust uit bed en ook mijn vriendin merkt dat ik minder knorrig ben. Verdwenen zijn de urenlange snooze-sessies waarna ik mij met halfdichte ogen naar de badkamer begeef en pas na drie koppen koffie een vrolijk gesprek kan voeren. De enige die nu nog knorrig wakker wordt, is mijn vriendin. Zij wordt immers nog steeds regelmatig uit haar diepe slaap gewekt. Waarvoor mijn excuses.

Conclusie

Fitness-apps helpen, wijst een blik op Gezondheid uit. Ik ben in twee weken namelijk twee kilo afgevallen. Maar belangrijker: ik vóel mij fitter. Dankzij Human beweeg ik bewuster, ik train beter met de hartslagmeters en ik sta zelfs relaxter op door Sleep Time. Mijn vrienden geven geen klappen meer op mijn buik. Heeft HealthKit hierbij geholpen? Gezondheid kan voor veel parameters niet op tegen de losse apps, die vaak meer diepgang en uitleg geven. Human biedt motivatie, MyFitnessPal zet actieve en eetcalorieën in één grafiek en Jabra Pulse leert mij meer over mijn hardloopsessie. Ten opzichte van al die informatie is Gezondheid niet meer dan een verzameling eendimensionale gegevens.

Maar dat is tegelijk ook zijn kracht. Het is voor de snelle samenvatting in de ochtend en avond. Eén blik is genoeg om te weten hoeveel je hebt bewogen, geslapen én gegeten. Het is als een uittreksel van een boek: het hele boek is interessanter, maar het kost ook meer tijd. Met een samenvatting kun je bovendien prima je examen halen.

Er is ook nog een ander, vaak onderbelicht aspect dat HealthKit in gang heeft gezet. Apps kunnen de gegevens uit HealthKit gebruiken voor een eigen analyse. Daar wordt op dit moment nog maar beperkt gebruik van gemaakt, maar bijvoorbeeld Sleepio, een app die je helpt met slaapproblemen, gebruikt de slaapuren uit HealthKit al wel. Ook wordt de informatie via HealthKit beter gestroomlijnd. Nu leven veel apps in hun eigen bubbel en bepalen ze zelf met welke apps ze een-op-een gegevens uitwisselen. Dat zorgt voor een wirwar aan dwarsverbanden.

In de toekomst zal veel via HealthKit gaan. Is dit revolutionair, zoals Apple beweert? Laat ik het een verlengde revolutie noemen. Apple stelt bedrijven al jaren in staat om producten te ontwikkelen die mij via de iPhone monitoren en mij helpen om gezonder te worden. Apple pakt nu de regie terug.

HealthKit op de iPhone 5

Nu er alweer twee nieuwe generaties iPhones zijn sinds de iPhone 5, denk je misschien dat HealthKit niet meer relevant is voor deze telefoon. Je hebt immers niet zo'n hypermoderne 'motion sensor' (bewegingssensor). Maar hoewel je niet álles kunt gebruiken, geeft HealthKit je ook met de iPhone 5 genoeg inzicht in je gezondheid.

Het belangrijkste verschil met de iPhone 6 is dat je stappen niet worden geteld en dat dit dus ook niet wordt omgezet naar je loopafstand en het aantal calorieën dat je hebt verbrand. Ook de intrigerende mogelijkheid om het traplopen bij te houden, is er niet. Dit betekent ook dat apps die gebruik maken van de stappenteller van de iPhone, dit niet zullen bijhouden, zoals Withings en MyFitnessPal.

Maar geen nood, er zijn genoeg alternatieven. Een app als Human houdt ook op de iPhone 5 keurig de hele dag je beweging bij. Dit wordt daarna ingelezen door MyFitnessPal, zodat je beweegcalorieën nog steeds van je eten worden afgetrokken.

Een andere mogelijkheid is natuurlijk om een activiteitstracker aan te schaffen, die je bewegingen bijhoudt, zoals Nike+ Fuelband of Jawebone. Let er dan wel op hij verbonden kan worden met HealthKit. Het bekende Fitbit liet in oktober weten dit niet van plan te zijn.

Bedenk ook dat je met de iPhone 5 in de 'luxe-positie' verkeert dat je de keuze hebt om je stappen helemaal niet te meten. Bij de iPhone 6 kun je dit niet uitschakelen. Dat kan onhandig zijn, omdat tijdens de test bleek dat verschillende apps elkaar kunnen overlappen.