In tegenstelling tot iOS 7, wat een aantal belangrijke visuele veranderingen met zich meebracht voor Apple's mobiele besturingssysteem, is iOS 8 slechts een serie tweaks en toevoegingen. Deze maken het OS voor iPhone en iPad echter nog beter dan voorheen.

Laten we beginnen met een aantal van iOS 8's beste nieuwe functies, waaronder notificaties, de verbeterde Camera app, en het QuickType toetsenbord.

Notificaties in iOS 8

Notificaties zijn nu interactief, zodat je niet van app hoeft te wisselen om bijvoorbeeld een SMS-bericht te beantwoorden. Wanneer er een notificatie verschijnt ziet deze er hetzelfde uit als voorheen, maar je kunt hem omlaag slepen om opties te krijgen, zoals het accepteren van een uitnodiging voor een vergadering, of een tekstveld om een antwoord te typen.

Camera app

De camera app heeft een aantal nieuwe functies gekregen, waaronder een zelfontspanner optie die een vertraging van 3 of 10 seconden biedt. Er is ook een geheel nieuwe time-lapse modus die automatisch een passende intervaltijd kies tussen frames op basis van wat je aan het opnemen bent.

Een nuttigere tool is de mogelijkheid om de belichting handmatig aan te passen. Dit hoort bij de tap-to-focus functie: je drukt en kunt vervolgens het zon icoon omhoog of omlaag slepen om de belichting aan te passen.

De app ondersteunt ook extensies, dus ontwikkelaars kunnen nieuwe filters en mogelijk andere functies toevoegen, dus we moeten wachten en zien waar ze mee op de proppen komen.

©PXimport

QuickType toetsenbord

Tijdens het typen draagt de nieuwe QuickType functie woorden aan waarop je kunt drukken om ze aan je zin toe te voegen. Dit is niet alleen gebaseerd op het woord dat je aan het typen bent; het voorspelt ook wat je daarna zou kunnen gaan typen. Het is verrassend effectief en soms voorspelt het een rij woorden correct waardoor je alleen maar op elk woord hoeft te drukken om je zin af te maken. Je kunt de suggesties omlaag vegen om ze weg te halen, en als je omhoog veegt komen ze weer terug.

De voorspellingen zijn contextbewust, dus je zult afhankelijk van de app andere woorden te zien krijgen. In Mail krijg je formelere suggesties terwijl je in Messages wat informelere woorden krijgt.

©PXimport

Apple heeft ook het toetsenbord opengesteld voor ontwikkelaars, dus je kunt toetsenborden downloaden - net als met Android - en Swype-achtige mogelijkheden krijgen voor het typen door te swipen.

Kleine tweaks

Door het hele besturingssysteem heen zul je kleine verschillen opmerken die je leven wat vereenvoudigen. Bijvoorbeeld, in de Mail app kun je nu over het scherm swipen om snel een bericht te verwijderen of te archiveren in plaats van op de corresponderende knoppen te hoeven drukken. Naar rechts of links swipen markeert een bericht als gelezen (of ongelezen als je het al geopend hebt). En er is een nieuwe Flag optie waarmee je snel een e-mail kunt markeren zonder deze te openen.

De actieknop is veel nuttiger dan voorheen. Je kunt nu via nog meer apps dingen delen, omdat Apple ook op dit gebied ontwikkelaars toegang heeft verleend.

©PXimport

Het is niet echt eerlijk om deze "extensies" als kleine tweaks te behandelen, maar deze nieuwe functie betekent dat apps in iOS 8 informatie met elkaar kunnen delen in plaats van in hun eigen isolement te draaien. Het is meer dan simpelweg een foto op Facebook of Twitter delen: je kunt nu widgets in het Notification Centre hebben en je kunt in een heleboel apps extra extensies in het Sharing menu zien staan.

Ze zijn ook nog eens aanpasbaar. Wanneer je naar het einde van de Activities lijst scrolt, kun je met de More... optie de volgorde veranderen zodat je meest gebruikte acties te bereiken zijn zonder dat je hoeft te scrollen. Hetzelfde geldt voor de lijst met apps, en je kunt ook bepaalde opties uitschakelen zodat ze helemaal niet in de lijst verschijnen. Dus als je Flickr niet gebruikt hoeft dat niet in je lijst te staan.

Door tweemaal op de thuisknop te drukken in iOS 8 krijg je nog steeds het multitasking scherm te zien, maar dan met recente contactpersonen en apps. Druk op een gezicht en je krijgt verschillende opties zoals bellen of een bericht sturen via FaceTime. Het maakt eenvoudiger om snel contact op te nemen met mensen die je vaak spreekt.

©PXimport

Siri is niet veel veranderd, maar kan nu muziek die gedraaid wordt identificeren dankzij een koppeling met Shazam. Meestal zal er ook een Buy knop bij staan zodat je het nummer op iTunes kunt kopen. (Slim gedaan van Apple.)

Er zijn meer instellingen, en er is een nieuw menu voor batterijgebruik wat (net als Android) laat zien welke apps energievreters zijn. Dit is geweldig om snel te ontdekken waarom je batterij leegloopt in plaats van alle apps af te sluiten en er door middel van een eliminatieproces achter proberen te komen.

©PXimport

Het is echter jammer dat er nog steeds geen manier is om naar een specifieke instelling te zoeken, zelfs niet met de nieuwe Spotlight zoeker. In plaats van het Search this iPhone veld wanneer je omlaag veegt op het thuisscherm, krijg je nu een Spotlight Search te zien wat ook het web en Wikipedia doorzoekt, afhankelijk van je zoekopdracht: het is contextbewust. Gezien het grote aantal instellingen in iOS 8 is het vervelend dat Spotlight ze niet doorzoekt.

Continuïteit

Als je ook een Mac hebt, zul je nog meer kunnen profiteren van iOS 8. Handoff is een functie waarmee je op je iOS 8 apparaat een taak kunt beginnen en er op je Mac mee verder kunt gaan, als je Yosemite of later hebt. Dit kan een e-mail, een document, of iets anders zijn. Ontwikkelaars kunnen Handoff ook gebruiken, dus het zullen niet alleen Apple apps zijn die dit hebben.

Je kunt ook SMS'jes als notificaties op je Mac laten verschijnen, en zelfs telefoonoproepen beantwoorden - of bellen, als je iPhone zich binnen het bereik van de Wi-Fi bevindt natuurlijk. Als je ergens bent waar een router is kunnen de twee apparaten Wi-Fi direct gebruiken om met elkaar te communiceren.

Delen met het gezin

Tot nu toe heb je gekochte apps op de apparaten van het hele gezin mogen installeren. Met iOS 8 is er Family Sharing. Iemand - doorgaans een ouder - kan maximaal vier andere mensen uitnodigen om een account te delen zodat alle aankopen op iTunes of de App Store met één kaart betaald worden.

Dit is bijna het tegenovergestelde van wat Google doet met accounts. Met Family Sharing heeft elke persoon zijn eigen iPhone, iPad of iPod touch en er kunnen beperkingen worden opgelegd voor toegestane content voor kinderen onder de 13 jaar. Je kunt het zo instellen dat kinderen (of wie dan ook) toestemming moeten krijgen van de eigenaar voordat ze iets kunnen kopen. Dit werkt ook voor aankopen binnen apps, waardoor je de kosten in bedwang kunt houden.

Delen met gezinsleden betekent ook dat alles wat door wie dan ook gekocht wordt meteen op ieders apparaat te downloaden is, afhankelijk van de content beperkingen natuurlijk. Zoals altijd kun je instellen dat apps en media automatisch gedownload worden of juist niet.

Het laatste onderdeel is een gedeelde gezinskalender, die iedereen kan inzien en waaraan iedereen dingen kan toevoegen.

Messages

Messages heeft een aantal nieuwe functies gekregen - waarvan je er waarschijnlijk een aantal in concurrerende messaging apps bent tegengekomen, met name WhatsApp. Een van de nieuwe functies is het snel opnemen van een gesproken bericht door het nieuwe microfoon icoon ingedrukt te houden. Je kunt het bericht meteen naar een vriend sturen door omhoog te swipen.

©PXimport

Apple heeft ook Find My Friends geïntegreerd. Er is een nieuwe Details knop bovenaan die nieuwe opties laat zien. Je kunt je huidige locatie verzenden, waarbij er een kaar wordt meegestuurd, en je kunt kiezen hoe lang je je huidige locatie wilt delen. Het Details scherm laat ook een lijst met recente bijlagen zien van de contactpersoon, waaronder foto's en video's.

Het is eenvoudiger om groepsberichten te beheren, omdat je ze een naam kunt geven en contactpersonen kunt toevoegen aan of verwijderen uit de thread. Je kunt ook individuen "muten" zodat je geen notificaties krijgt wanneer ze antwoorden.

Photos app

Er zijn een aantal grote veranderingen in de Photos app, waaronder een nieuwe bewerkingsoptie met een wijzerplaat icoon. Druk erop en je krijgt drie nieuwe opties: Light, Colour en B&W. Je kunt erop drukken om een schuifbalk tevoorschijn te halen waarmee je de afbeelding kunt aanpassen. Als je op het lijst icoon drukt krijg nog meer opties te zien, zoals de Saturation, Contrast en Cast opties binnen Colour.

In iOS8 heb je veel fijnere controle over het roteren van afbeeldingen en met slechts één druk zal de Auto optie proberen om je afbeelding recht te zetten. Alle bewerkingen kunnen ongedaan worden gemaakt. Daarom is er nu een gele Done knop in plaats van Save. Je kunt op elk moment naar je bewerkte foto teruggaan en er zal een rode Revert knop staan waarmee je het origineel terug kunt halen.

©PXimport

Je zult ook twee nieuwe albums zien staan: Recently Added en Recently Deleted. De laatste is zoiets als een prullenbak die je verwijderde foto's 30 dagen bewaart, voor het geval je per ongeluk iets hebt weggegooid. Je kunt individuele foto's herstellen of alles in één keer. Als je ruimte probeert vrij te maken kun je op de Delete all knop drukken - een actie die niet ongedaan gemaakt kan worden.

Beter nog, je kunt je foto's doorzoeken op datum, plaats, of album naam, wat veel sneller gaat dan door honderden foto's heen scrollen.

iCloud Drive

De nieuwe iCloud Drive werkt net zoals traditionele cloudopslag, waarbij je kiest welke bestanden je in iCloud Drive wilt stoppen. Voorheen synchroniseerde iCloud alleen bepaalde data en kon je geen specifieke bestanden, foto's of video's synchroniseren zoals bijvoorbeeld met Dropbox.

Er is geen iCloud app, maar wanneer je in een app bent die iCloud Drive ondersteunt, kun je de inhoud van je drive zien met een bekende mappen en bestanden weergave.

Bovendien is er de nieuwe iCloud Photo Library. Dit gaat verder dan My Photo Stream (wat nog steeds bestaat) en maakt het mogelijk om je gehele foto - en video - library in iCloud op te slaan en te benaderen. Vroeger was er geen manier om automatisch video's naar iCloud te sturen zodat je ze op andere apparaten kunt bekijken. Nu kan dat wel, en dat is erg goed nieuws.

Het minder goede nieuws is dat je ervoor moet betalen. Ja, je krijgt 5GB gratis, en het kost inderdaad een stuk minder per GB dan vorig jaar, maar foto's en video's tellen nu mee voor die 5GB, en dat is niet voldoende om zelfs een iPhone met de kleinste capaciteit te back-uppen.

Health app

Health is een geheel nieuwe app voor iOS 8 die fitness en gezondheidsinformatie op één plek integreert. Het is vroeg dag, dus we hebben de Health app nog niet kunnen uitproberen. We weten wel dat het data uit bepaalde activiteitstrackers kan importeren, zoals de Nike Fuelband en hartslagmeters.

©PXimport

Het zal ook werken met gezondheidsapps en helpen om je gezondheid en fitness bij te houden, je cholesterol, inname van vitamines en veel meer op te meten. Je kunt ook een "kaart" aanmaken voor noodgevallen met daarop belangrijke informatie zoals allergieën, bloedgroep, huidige medicatie, en andere dingen die hulpdiensten nodig kunnen hebben.

Je kunt kiezen welke informatie je wel of niet wilt delen, en alles wordt versleuteld wanneer je telefoon vergrendeld is.

Beveiliging

iPhones zijn waardevoller voor dieven, en daarom worden ze sneller gestolen. De politie weet dit, en Apple weet dit. In iOS 8 is de beveiliging nog meer versterkt dan in iOS 7, waardoor een gestolen iPhone vrijwel onbruikbaar is. Daarom is het belangrijk dat je bij het instellen van je nieuwe telefoon geen stappen overslaat.

Wanneer je een iPhone die op iOS 8 draait opnieuw opstart, zullen Control Centre en Notification Centre niet werken totdat je de telefoon ontgrendelt (en Siri werkt ook niet als je het zo hebt ingesteld dat het beschikbaar is op het vergrendelscherm), en daarom kan niemand als ze je telefoon stelen de vliegtuigmodus inschakelen, het apparaat uitschakelen en later opnieuw aanzetten.

Extensies lijken op Android in de zin dat er gevraagd wordt welke app je voor een bepaalde taak wilt gebruiken. Maar Apple claimt dat dit veel veiliger gemaakt is. In plaats van de volledige app te laten draaien, wordt er een "stub" gebruikt om de taak uit te voeren - zoals posten op LinkedIn - en apps kunnen geen data delen.

Privacy is ook van cruciaal belang, en iOS 8 waarschuwt je nu wanneer een app op de achtergrond je locatie gebruikt heeft, en geeft je de optie om naar Settings te gaan waar je kunt voorkomen of toestaan dat dat gebeurt.

Conclusie

Met alle nieuwe functies, extra beveiliging en privacy, en het feit dat het gratis is, is het alleen maar logisch om de update te installeren. Download hem zo snel mogelijk.

De enige uitzondering is als je een iPhone 4s hebt. Er is nog niet veel bekend over de prestaties op de 4s, maar als we kijken naar eerdere iOS updates, zijn de oudste apparaten die ondersteund worden vaak trager omdat ze moeite hebben met de extra eisen die aan de hardware worden gesteld. We zeggen niet dat je niet moet updaten, maar het is de moeite waard om even te wachten totdat je van anderen gehoord hebt of iOS 8 soepel draait of niet.

We hebben iOS 8 de afgelopen maanden getest op een iPhone 5c, en hoewel we betaversies gebruikt hebben waren er nooit problemen met de prestaties - het draait zeker zo goed als iOS 7. Dat betekent dat iedereen met een iPhone 5, 5c of 5s geen problemen zou moeten ondervinden met de snelheid, en het zou redelijk veilig moeten zijn om meteen te updaten.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.