Was ons leven een jaar of vijftien geleden nog een papierwinkel, tegenwoordig bewaren we steeds meer digitaal, zónder papieren reservekopie. Dat betekent wel dat je die gegevens zo goed en veilig mogelijk moet bewaren. Tegelijkertijd willen we ook graag dat die gegevens snel tot onze beschikking staan en gekopieerd kunnen worden. Hoe vind je nu de opslagmethode die het beste bij je behoefte past?

Tip 01: Online of offline?

We beginnen direct maar even met de belangrijkste vraag: wil je je gegevens online opslaan, of wil je ze fysiek bij je in de buurt hebben? Als je het niet eng vindt om je gegevens online op te slaan (en eerlijkheidshalve zitten daar veel minder risico’s aan verbonden dan vaak wordt gedacht), dan zou je kunnen overwegen om helemaal geen mediadrager aan te schaffen, maar online opslagcapaciteit, oftewel het zogenaamde opslaan in de cloud. De cloud is simpelweg een server die ergens ter wereld staat en die beheerd wordt door het bedrijf dat de clouddienst aanbiedt. Jij kunt daar je gegevens tegen betaling stallen, en zij zorgen ervoor dat je gegevens beschikbaar én veilig zijn. Het voordeel? Je hoeft je geen zorgen te maken om diefstal van of schade aan je schijf en je gegevens zijn altijd en overal beschikbaar zolang … en dat is het nadeel: je internet hebt. Zonder internettoegang kun je niet bij je bestanden. Nu zal dat zelden voorkomen, maar het kán natuurlijk wel gebeuren en dan is onbereikbaar ook écht onbereikbaar. Een ander nadeel zijn de terugkerende kosten (al zijn die met twee euro per maand voor 100 GB (bij bijvoorbeeld Google Drive) gering, en de snelheid van gegevensoverdracht die beperkt wordt door je eigen internetsnelheid.

©PXimport

Tip 02: Intern of extern

De tweede vraag die je jezelf kunt stellen, is of je liever je gegevens op een interne of een externe schijf wilt opslaan. De voordelen van een interne schijf zijn dat je je niet druk hoeft te maken om kabels en voeding en er dus letterlijk geen omkijken naar hebt. Dat gezegd hebbende, betekent een interne schijf wel dat je data opgesloten zit in je computer zelf. Wanneer je systeem is gecrasht of er iets anders aan de hand is waardoor je computer niet wil starten, dan kun je dus niet bij je gegevens. Je zult dan je pc open moeten schroeven, je schijf moeten verwijderen en deze in een externe behuizing óf in een andere pc moeten plaatsen om bij je gegevens te kunnen. Als je je daar zorgen om maakt, is een externe schijf misschien handiger, ook omdat je die schijf gewoon met je mee kunt nemen. Kortom, je gegevens worden er een stuk draagbaarder door. Een nadeel is natuurlijk wel dat een externe schijf kwetsbaarder is, omdat je er tegenaan kunt stoten of hem kunt laten vallen. Ga je voor extern, zorg dan dat je deze op een veilige en stabiele plaatst neerlegt/zet.

©PXimport

Tip 03: Netwerk?

Een andere mogelijkheid, al heeft die niet direct te maken met de drager zelf maar meer met de manier van benaderen, is de externe harde schijf aan een nas (Network Attached Storage) koppelen. Een nas is een apparaat dat ervoor zorgt dat de schijven die in die nas zijn ingebouwd, beschikbaar zijn via je thuisnetwerk, en, afhankelijk van je wensen, ook via internet. Daarmee heb je dan ook de voordelen van het werken in een cloud, terwijl je ondertussen je gegevens wel in eigen beheer houdt. Het nadeel is dat een nas wel een stuk prijziger is dan een losse externe schijf (voor een basis-nas van Synology betaal je bijvoorbeeld 330 euro en dan heb je nog geen schijven). Je krijgt er echter wel veel voor terug. Is dat je te duur, dan kun je ook altijd nog kijken naar een externe schijf met netwerkfunctionaliteit, zoals de WD My Passport Wireless Pro.

©PXimport

Tip 04: Veiligheid

Veiligheid is natuurlijk ook een belangrijk aspect. Een externe schijf wordt natuurlijk makkelijker gestolen dan een interne schijf, en een usb-stick al helemaal. Nu is dat uiteraard niet van belang als je deze apparaten alleen maar gebruikt op je zolderkamer, maar neem je de externe schijf, usb-stick of sd-kaart mee naar buiten, dan is dat wel iets om rekening mee te houden. Bij veiligheid kun je echter ook denken aan hackers en dát kan je ook treffen op je zolderkamer. Stel dat je gehackt wordt of er wordt ransomware op je pc losgelaten, dan kun je zomaar al je gegevens kwijt zijn. Wat dat laatste betreft is de remedie overal hetzelfde: zorg voor goede antivirussoftware. Wil je je gegevens ook buitenshuis kunnen benaderen, maar ben je bang dat je apparatuur gestolen wordt, dan is een cloudoplossing of de eerdergenoemde nas een uitkomst. Ben je juist bang voor hackers en vrees je dat zelfs antivirussoftware niet goed genoeg is, dan kun je overwegen om je gegevens op een cd, dvd of blu-ray te branden. Doe je dit op een schijf die niet herschrijfbaar is, dan is er geen hacker die je gegevens ooit kan verwoesten. Berg dat schijfje dan natuurlijk wel veilig op.

©PXimport

Tip 05: Duurzaamheid

Wanneer je je gegevens opslaat, wil je natuurlijk wel dat je deze over pakweg een jaar nog kunt benaderen. Wat dit betreft kunnen we je geruststellen, de kwaliteit van gegevensdragers is in de afgelopen decennia zo sterk verbeterd dat je je geen zorgen hoeft te maken over de levensduur van het apparaat. Gegevens op een cd of dvd bijvoorbeeld kunnen doorgaans meer dan honderd jaar bewaard worden, iets waar jij dit leven dus geen probleem mee gaat hebben. Wat uiteraard wél een punt is, is de veerkracht van het opslagmedium. Laat je een cd, dvd of blu-ray vallen, dan is er niets aan de hand, maar komt er een flinke kras op, dan kunnen de gegevens onleesbaar raken. Een harde schijf zal van nature niet snel beschadigd raken, maar krijgt deze een flinke opdonder (dit geldt zowel voor een interne als externe harde schijf), dan kunnen ook dan je gegevens onleesbaar raken. Het meest duurzaam op dit gebied is een usb-stick, ssd-schijf of sd-kaartje. Een usb-stick en sd-kaart kun je in principe de kamer doorslingeren zonder dat er iets aan de hand is (op eigen risico, dat wel). Met een ssd-schijf raden we niet aan, maar dat komt vooral omdat de behuizing en de elektronische componenten dat niet overleven. Het meest duurzaam is op dit moment opslag in de cloud, simpelweg omdat de cloudprovider zorgdraagt voor vervanging van de hardware als dat nodig is.

©PXimport

Tip 06: Draagbaarheid

Ben je op zoek naar een draagbare oplossing, iets wat je altijd mee kunt nemen, dan valt een interne harde schijf uiteraard direct af. Een externe harde schijf zal daarentegen al snel boven aan je lijstje staan. We raden je wel aan om een zogenaamde rugged versie te kopen, oftewel eentje die is ingebouwd in een behuizing die tegen een stootje, water, zand enzovoort kan, omdat je nooit weet waar je in terechtkomt. In theorie zou een sd-kaart hier, vanwege z’n compactheid, ook geschikt zijn, maar de opslagcapaciteit van deze kaartjes is beperkt. Bovendien heeft niet iedere computer een ingebouwd slot voor sd-kaarten, hetgeen betekent dat je dus altijd een kaartlezer bij je zou moeten hebben. Verreweg de meest gebruikelijke oplossing voor draagbare opslag is een usb-stick. De opslagcapaciteit van deze sticks is door de jaren heen enorm gegroeid. Voor een stick van 256 GB betaal je zo’n 100 euro, en ze zijn zo compact dat ze in je broekzak of aan je sleutelhanger kunnen. Daarbij hebben steeds meer usb-sticks de mogelijkheid tot gegevensbescherming. Heb je meer opslag nodig, dan is een ssd-schijf je beste optie, maar weet wel dat dit nog betrekkelijk duur is: voor 1 TB betaal je al snel 250 euro.

©PXimport

Tip 07: Vast of vluchtig?

Een belangrijke afweging is of de gegevens die je wilt opslaan, permanent of tijdelijk zijn. Zit je in een situatie waarin je regelmatig gigabytes aan informatie te verwerken krijgt, maar je die informatie niet (lang) te bewaren hoeft, dan is een harde schijf of ssd een ideale oplossing. Een cloudoplossing raden voor deze situatie niet aan, omdat je dan constant al die gegevens moet downloaden en uploaden, en dat kan, afhankelijk van je internetverbinding, je werktempo behoorlijk vertragen. Heb je echter gegevens die veel ruimte in beslag nemen en (voor eeuwig) wilt bewaren, maar die je niet voortdurend nodig hebt, dan raden we je blu-ray aan. Denk bijvoorbeeld aan al je foto’s en filmpjes. Gevoelsmatig wil je die altijd paraat hebben, maar als je eerlijk bent, weet je dat ze een grote chaos vormen op je pc en smartphone en je er vrijwel nooit meer naar kijkt. Je kunt dan wel grotere harde schijven blijven kopen, omdat je schijf vol zit met foto’s en filmpjes, maar handiger (en goedkoper) is het om een blu-ray-brander te kopen, en elk jaar alle foto’s en filmpjes van dat jaar op een schijfje te zetten en op te bergen in de kast. Zo hoef je ten eerste niet te vrezen dat je die waardevolle herinneringen kwijtraakt door ransomware én ze zijn ook nog eens op jaar gecategoriseerd.

©PXimport

Tip 08: Capaciteit

Dit onderwerp hebben we al heel even aangestipt bij tip 6: welke mediadrager je nodig hebt, hangt sterk af van de opslagcapaciteit die je nodig hebt. Gaat het om gegevens die je voornamelijk op je eigen pc nodig hebt, en heb je aan 500 GB genoeg, dan raden we je absoluut een ssd-schijf aan. Deze zijn snel en betrouwbaar, maar vergeleken met de traditionele harde schijf beperkt in opslagcapaciteit en ook veel duurder. Heb je terabytes nodig, dan is een harde schijf de enige oplossing. Gaat het echt maar om enkele gigabytes én vind je het belangrijk om die gegevens altijd bij je te dragen, ga dan voor een usb-stick, mét de kanttekening dat snelheid niet de belangrijkste overweging voor je is.

©PXimport

Tip 09: Snelheid

Wellicht ben je van mening dat snelheid niet het allerbelangrijkste criterium is bij aankoop van een mediadrager. Die mening zul je waarschijnlijk bijstellen wanneer je probeert om een bestand van 20 gigabyte over te zetten naar, bijvoorbeeld, je pc. Snelheid is belangrijk voor het kopiëren van gegevens, maar vooral ook wanneer je de gegevens rechtstreeks uitleest vanaf de mediadrager, zoals bij videobewerking. Voor dit soort oplossingen is een usb-stick bijvoorbeeld totaal ongeschikt. De SanDisk Cruzer Ultra Flair 64 GB usb-stick, bijvoorbeeld (prima merk), heeft een maximale leessnelheid van 150 MB per seconde en een maximale schijfsnelheid van 60 MB per seconde.

Ter vergelijking: een Samsung 860 EVO 500GB ssd-schijf haalt ter vergelijking een maximale lees-/schrijfsnelheid van zo’n 550 MB per seconde. De lees-/schrijfsnelheid van een harde schijf ligt doorgaans aanzienlijk lager dan die van ssd, al verschilt dat sterk per merk en type schijf. Sd-kaartjes zijn eigenlijk geen optie voor snelle gegevensoverdracht, zelfs de Sandisk SDXC Extreme Pro heeft slechts een leessnelheid van 95 MB per seconde.

©PXimport

Tip 10: Compatibiliteit

Tot slot een punt dat nog weleens over het hoofd wordt gezien: de compatibiliteit van mediadragers. Wanneer je je gegevens op een blu-ray brandt, en de computer waarop je ze wilt uitlezen geen blu-ray-speler heeft, houdt het snel op (tenzij je een externe speler aanschaft). Hetzelfde geldt voor een sd-kaartje, zoals we al eerder aangaven (sd-kaartjes blijken toch echt vooral geschikt voor het overdragen van bestanden uit een camera of smartphone naar de pc). De meest veilige keuze die je kunt maken, is een apparaat dat gebruikmaakt van usb, zoals een usb-stick of externe ssd-schijf of harde schijf. Al blijft het belangrijk om goed te kijken naar de specificaties. Koop je bijvoorbeeld een razendsnelle usb3.1-schijf, maar blijkt dat je op je computer slechts een usb 1.0-poort hebt zitten, dan kun je de capaciteiten van je razendsnelle schijf totaal niet gebruiken. Sinds de komst van usb-c is daar nog een complexiteit bijgekomen. Niet alleen heeft usb-c een andere stekker dan je gewend bent, het heeft ook nog eens andere mogelijkheden, zoals het doorgeven van (veel) stroom. Dit betekent niet alleen dat je soms bepaalde apparaten niet kunt aansluiten, maar ook dat je een poort volledig kunt doorbranden (al geldt dit vooral bij het gebruik van goedkope (verloop)kabels zonder beveiliging, gekocht via Chinese discounters). Het is dus belangrijk dat je goed nadenkt over de apparaten waarop je je mediadragers wilt gaan gebruiken, en wat de specificaties daarvan zijn.

©PXimport

Kooptips

©PXimport

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!