Niets is lekkerder dan thuiskomen in een schoon huis. Maar wat als er niemand thuis is om dagelijks even een stofzuiger door de kamer te halen en er vrolijk huisdieren rondlopen? Een robotstofzuiger is wat dat betreft de ideale metgezel. Altijd een schone – en soms zelfs gedweilde! – vloer, zonder dat je er omkijken naar hebt. Welke robotstofzuiger precies aansluit op jouw wensen, dat lees je in onze gebruikersreview.

De robotstofzuiger is geen nieuwe productgroep. Het is wel een productgroep waar veel innovatie in zit. In plaats van meer zuigkracht krijgen de stofzuigers meer rekenkracht, om zo optimaal de taak van het stofzuigen op zich te kunnen nemen. Met geavanceerde algoritmes wordt vervolgens de kamer in kaart gebracht, vuil herkend en de beste schoonmaakmethode voor de ondergrond bepaald.

Er zijn dan ook aardig wat factoren die meespelen bij het schoonmaken van een huis. Al deze variabelen zorgen voor een wiskundige formule; een algoritme waarmee de stofzuiger zijn schoonmaaktaak uitvoert. Daarnaast zijn er nog de traditionele factoren die meewegen: allergiefilters, zuigkracht, accuduur, opladen, formaat, een optionele dweilfunctie, roterende borstels, opvangbakken – en hoe gaat je stofzuiger om met de haren van je hond of kat?

Persoonlijke voorkeuren, persoonlijke omstandigheden

Want tja, elk huis is anders. Elk mens is anders. En zo kunnen drempels letterlijk een drempel vormen: daar kan geen slim algoritme een stofzuiger overheen duwen. Ook is het huishouden van invloed op de robotstofzuigerkeuze. Huisdieren en allergieën bijvoorbeeld, of jonge kinderen die binnen de kortste keren een huis vol rotzooi veroorzaken, terwijl een opruimfunctie (helaas) nog niet op specificatielijstjes van robotstofzuigers te vinden is.

Ook tellen zaken als kamerindeling (met of zonder drempels) mee, evenals de vloer: zowel oppervlak als oppervlakte. Vooral als de stofzuiger ook dweilt. Kortom, veel verschillende robotstofzuigers, veel verschillende woningen, veel verschillende bewoners. Wie heeft een antwoord op de vraag bovenaan dit artikel: Welke robotstofzuiger is geschikt voor jou? 

©PXimport

Zo werkt een robotstofzuiger

Voor wie hoopt met zo'n robot permanent van een vervelende taak af te zijn: helaas. Een robotstofzuiger is géén definitieve vervanging voor je gewone stofzuiger. Maar als je een goede robotstofzuiger hebt, zul je de reguliere stofzuiger veel minder hoeven gebruiken. Een robotstofzuiger helpt je de woning schoner te houden en neemt je een hoop werk uit handen. Het doel van het apparaat is namelijk om volledig zelfstandig het schoonmaakwerk te verrichten. Heb je verder geen omkijken naar.

Als je een robotstofzuiger uitpakt, vind je naast de stofzuiger ook een thuisbasis in de doos. Dat is het vertrek- en eindpunt van de stofzuiger en zorgt er tevens voor dat de accu van de stofzuiger wordt opgeladen. Soms is zo'n basisstation ook voorzien van een stofbak waar de stofzuiger zijn afval in loost. Of van een waterreservoir; sommige robotstofzuigers beschikken namelijk over een dweilfunctie, waardoor een watertankje aan boord van de stofzuiger dient te worden bijgevuld. Het vloeroppervlak wordt gereinigd door de stofzuiger, die wordt bijgestaan door borstels die het vuil richting de zuigmond vegen. Een robotstofzuiger heeft door zijn beperktere zuigkracht en formaat wel wat meer moeite met vuil als blaadjes en steentjes.

Lees ook: Robotstofzuiger, iets voor jou?

Techniek

Om de schoonmaaktaak naar behoren uit te voeren, is een hoop techniek nodig. Allereerst zijn er sensoren, zoals camera’s om de omgeving te kunnen waarnemen en infraroodsensoren om diepte in te kunnen schatten. Zo kan de robot door de omgeving navigeren zonder tegen objecten aan te botsen. Naast sensoren is ook de nodige rekenkracht nodig om de omgeving dankzij slimme algoritmes in kaart te brengen. Zo kan de robotstofzuiger ervoor zorgen dat de hele verdieping wordt gereinigd en de stofzuiger na het reinigen (of wanneer de accu leeg raakt) zijn weg naar het basisstation weer terugvindt. Het maakt een robotstofzuiger zelfstandig, waardoor je deze zo kunt programmeren dat hij zijn werk heeft gedaan als je thuiskomt of 's ochtends opstaat.

Sommige robotstofzuigers kunnen meerdere omgevingen opslaan, wat handig is als je meerdere verdiepingen hebt. Hiervoor dien je natuurlijk wel zelf de stofzuiger heen en weer te sjouwen: trappen en hoge drempels zijn namelijk een onneembare horde voor robotstofzuigers. Dat doet natuurlijk wel een beetje af aan de zelfstandigheid van je robotstofzuiger. Ook speelt dan de accuduur en het in kaart brengen van meerdere omgevingen een rol; de stofzuiger kan niet even terugkeren naar de thuisbasis voor een tussentijdse oplaadbeurt. Kortom, de rekenkracht en algoritmes zijn belangrijker dan je zou verwachten van een stofzuiger.

Borstelen, zuigen of dweilen?

Die sensoren en algoritmes kijken tenslotte ook naar het vloeroppervlak, om zo te bepalen hoe deze moet worden gereinigd. Bijvoorbeeld als het erg vies is, of als de robotstofzuiger een tapijt op rijdt. Borstelen en mild stofzuigen is voldoende voor bijvoorbeeld laminaat, maar wanneer de robot een tapijt op rijdt, is meer zuigkracht nodig. Vooral als dat hoogpolig is. En vergeet de dweilfunctionaliteit niet waar sommige robots over beschikken! De algoritmes moeten wel zo slim zijn dat ze geen vloerbedekking of tapijt gaan dweilen, of laminaat kletsnat maken. Op dat gebied zijn robotstofzuigers de afgelopen jaren flink verbeterd, waardoor je ze met een gerust gevoel hun werk kunt toevertrouwen wanneer je zelf van huis bent.

Al die chipjes en rekenkracht zorgen er ook voor dat de robotstofzuiger kan worden verbonden met andere smarthome-apparaten of een appje. Zo kun je de robotstofzuiger bijvoorbeeld op afstand starten of nagaan wat de status is. Met wat slimmere koppelingen kun je dat zelfs automatiseren, zodat je stofzuiger automatisch aan de slag gaat wanneer je de deur uitgaat of naar bed gaat.

©PXimport

De opvallendste eigenschap van de AEG-robotstofzuiger is zijn vorm: driehoekig. Alle drie de testers roemen het ontwerp. De kunststof behuizing voelt solide aan en kan daarmee tegen een stootje. Over stootjes gesproken: alle botsingen vinden met beleid plaats, waardoor meubel en stofzuiger er weinig van meekrijgen. Verder zorgt de driehoekvorm ervoor dat de zuigmond dieper in de hoeken komt, hoewel het onmogelijk blijft om de uiterste randjes in de hoek mee te pakken. De AEG RX9 maakt de vloer schoon door deze te borstelen én te stofzuigen.

Ook hadden de testers de stofzuiger razendsnel gekoppeld aan de desbetreffende 'AEG Wellbeing'-app. AEG gebruikt deze app ook voor andere verbonden huishoudelijke apparatuur; wel zo handig. Niet erg privacyvriendelijk is dat de robotstofzuiger pas zijn eerste rondje maakt nadat je een account hebt aangemaakt. Al bij dat eerste rondje wordt de kamer zichtbaar in kaart gebracht, waarbij twee laserogen voorkomen dat er tegen objecten wordt op gebotst, ook nadat je die objecten verplaatst. Nadat alles in kaart is gebracht, kun je ook aangeven waar de stofzuiger niet mag komen.

De testers waren positief over het schoonmaakresultaat, zowel op tapijt als op een gladde vloer. Bij hoogpolig tapijt waren de resultaten iets minder indrukwekkend. Verder leek het geluidsniveau wel ongeveer gelijk aan dat van een reguliere stofzuiger. Het reinigen van de robotstofzuiger zelf bleek een fluitje van een cent: "Het legen van de stofbak, dat is echt easy-peasy. Bovenop het gouden knopje indrukken, bakje optillen en legen. Filters even afvegen en hij is weer goed om te gaan", Aldus tester Marijn, die daarbij aangaf dat het ontbreken van een vuilbak in het basisstation daardoor geen gemis was.

Dyson is een merk dat hoog aangeschreven staat als het aankomt op stofzuigers. Daar betaal je naar verhouding dan ook een stevige prijs voor. Het is daarom niet gek dat zich een groot aantal testers had aangemeld om met deze Dyson 360 Heurist-robotstofzuiger aan de slag te gaan. Uiteindelijk is een vijftal testers voor deze klus geselecteerd. Dat leverde flink uiteenlopende scorekaarten op, die varieerden van diepe onvoldoendes tot rapportcijfers waar je de vlag voor uithangt. De scores werden vooral bepaald door eigenschappen waar de gebruiker waarde aan hecht, zoals de schoonmaakkwaliteit en het gebruiksgemak van de robotstofzuiger. Op het eerste gebied maakte Dyson zijn reputatie waar. Kijken we naar het gebruiksgemak, dan laat de stofzuiger het hier en daar afweten.

De Dyson-zuiger bleek tijdens het testen moeite te hebben met het goed in kaart brengen van de ruimte, waardoor het apparaat de weg terug naar het basisstation kwijtraakte. Dat vastlopen gebeurde helaas regelmatig; niet alleen vanwege de strubbelingen bij het in kaart brengen van de omgeving, maar ook omdat objecten over het hoofd werden gezien en stroeve ondergronden lastig bleken. De testers klagen dat de Dyson helemaal niet zo slim was, waardoor hij steeds een handje nodig had om zijn schoonmaakweg te vervolgen. Al met al dus niet de meest onafhankelijke robotstofzuiger die je een schone huiskamer presenteert wanneer je thuiskomt.

Waar wel hoge scores mee werden behaald, zijn de schoonmaakkwaliteiten van de Dyson 360 Heurist. Dat is gelukkig een gebied waar je Dyson op kunt vertrouwen. De zuigkracht en sterke ronde borstel nemen al het vuil mee, inclusief de hardnekkige hondenharen en het kortpolige tapijt in het huishouden van tester Elise. Dat deed de robotstofzuiger overigens niet bepaald stilletjes, en dat komt dus nog eens boven op het feit dat de Dyson Heurist 360 niet zo onafhankelijk is. Al met al een ervaring die niet helemaal strookt met de reputatie van het merk en de hoge prijs.

Er zijn vijf testers aangewezen voor de robotstofzuiger van Imou, en de eensgezindheid was groot: alle testers geven deze robotstofzuiger een 8 als rapportcijfer. Hoewel het merk relatief onbekend is en de prijs laag, waren de resultaten en functionaliteit juist opvallend positief. De Imou Robot is namelijk niet alleen in staat de vloer te stofzuigen en te vegen, maar dweilt ook nog eens. Het maakt de robot dan ook voornamelijk geschikt voor harde vloeren als plavuizen, pvc- en houten vloeren.

Deze positieve ervaring wordt vooral getekend door de snelheid waarmee de robotstofzuiger door de kamer blaast. Of eigenlijk zuigt. Daarnaast is het apparaat in staat zijn taakjes te doen zonder botsingen te veroorzaken. In de praktijk bleek een kamer van zo’n 45 m2 in een halfuur te zijn schoongemaakt, waarna de robot zijn weg naar het basisstation terugvindt zónder lege accu. Wanneer de Imou zijn thuisbasis heeft gevonden, is het wel even schrikken 'geblazen'. De robotstofzuiger blaast het verzamelde vuil namelijk in een afvalbak van het basisstation, en dat gaat gepaard met een hoop onverwachte herrie.

De kritiekpuntjes die er zijn kwamen vooral neer op de dweilkwaliteit van de robot. Sommige vieze plekken op de vloer bleven zichtbaar, waardoor onze testers daar zelf nog even met een lapje overheen moesten. Hoewel de robot efficiënt omgaat met zijn accu, kan het gebeuren dat het waterreservoir leeg raakt en de robot begint te dweilen met een droge dweil. Tevens merkt een van de testers op dat de robot slechts geheugen heeft voor één oppervlak. Dat maakt het lastig om hem ook op een andere verdieping in te zetten.

De Rowenta X-Plorer-robotstofzuiger is een eigenwijs apparaat dat niet altijd even snugger is. De route die de stofzuiger aflegt, is ondoorgrondelijk, waardoor het sporadisch voorkomt dat een plekje wordt overgeslagen of juist meermaals wordt gereinigd. Ook heeft deze stofzuiger geen zin in drempels of om te stoppen bovenaan de trap. Het gedrag van de Rowenta X-Plorer beter doorgronden aan de hand van de app en handleiding lijkt voor de hand te liggen, maar bood voor de testers geen uitweg. Ons testpanel gaf aan geen idee te hebben wat foutmeldingen in de app of piepjes uit het basisstation nou duidelijk wilden maken.

De stofzuiger doet gewoon zijn ding en neemt daar dan ook ruim de tijd voor, maar gelukkig doet de Rowenta zijn schoonmaakwerk wel goed. Het zuig-, veeg- én dweilresultaat is de moeite waard. Ook kan de stofzuiger prima overweg met laagpolig tapijt. Het formaat van het apparaat is subtiel: de robotzuiger is niet zo hoog, waardoor hij onder veel banken en meubels door kan schoonmaken. Minder subtiel is de Rowenta X-Plorer als het aankomt op geluidsniveau: vrijwel alle testers gaven aan dat de robotstofzuiger behoorlijk lawaaierig is.

Ondanks de eigenaardige eigenschappen kun je vertrouwen op een schoon resultaat. Ook hoef je je geen zorgen te maken over de accuduur en is het reinigen van de opvangbak van de Rowenta-stofzuiger zo gepiept.

De duurste en meest luxe uitvoering uit dit overzicht is de Samsung JetBot AI+, een robotstofzuiger die eruitziet alsof je ‘m op mars kunt landen. Wellicht komt dat doordat het lijkt alsof de stofzuiger op rupsbandjes rijdt. Hoewel we geen testers hebben kunnen vinden op Mars, heeft de JetBot AI+ wel zijn rondjes kunnen maken op verschillende ondergronden, zoals laminaat, tapijttegels en hoogpolig tapijt. Alle oppervlaktes werden keurig schoongemaakt met borstels en stofzuiger, en dat zonder vastlopers. Hierbij werd ook duidelijk dat Samsungs robotstofzuiger daadwerkelijk zaken aanleert. Zo merkt een van de testers op dat schoonmaakrondes die de eerste keren anderhalf uur duurden, uiteindelijk binnen een halfuur werden uitgevoerd. De SmartThings-app van Samsung is daarbij een handige aanvulling. Zo kun je bijvoorbeeld instellen dat de robotstofzuiger vast begint als je van je werk naar huis vertrekt, zodat je thuiskomt in een keurig schoongemaakt huis.

Samsung gaat er prat op dat de JetBot AI+ niets te duchten heeft van wat dieren zoal achterlaten. Daarom hebben we de stofzuiger rondjes laten maken bij dierenvrienden. De testers hadden kittens, vogels en honden in huis, en allemaal kwamen ze tot de conclusie dat de JetBot AI+ daar goed mee overweg kan. Toch kon de robot niet voorkomen dat in sommige hoekjes nog weleens wat vuil achterbleef, en tester Carmen vond nog wel wat zaadjes rondom de vogelkooi. Dat is te wijten aan het feit dat de stofzuiger netjes twee centimeter afstand van meubels en muren houdt. Dat is uit te schakelen, maar zorgt wel voor wat botswerk.

De testers geven allemaal aan dat deze robotstofzuiger ondanks de hoge prijs doet wat Samsung belooft en uitblinkt in gebruiksgemak en slimme functies. Zonder al te veel herrie, zonder accuproblematiek en met een handig oplaadstation met vuilbak, waar de JetBot AI+ automatisch zijn verzamelde vuil in stort.

De Severin RB 7026 is een slimme koop. De prijs is bijzonder toegankelijk en de ervaringen van alle vijf de testers waren opvallend positief, met twee zevens, een acht en twee negens(!) als rapportcijfers. Alle testers waren tevreden over de zuigkracht van de robotstofzuiger en het feit dat alle hoekjes en randjes prima worden schoongemaakt.  De lange borstels zijn daar ideaal voor. Het apparaat gaat makkelijk over op tapijt en andere ondergronden. Laagpolig tapijt kan de stofzuiger prima aan, waarbij wordt opgemerkt dat de Severin automatisch meer zuigkracht gebruikt zodra deze een vloerkleed aanpakt.

Het basisstation van de Severin RB 7026 moet even goed worden gepositioneerd, met minstens 50 centimeter ruimte aan weerszijden. Zo kan de stofzuiger optimaal zijn koers bepalen en natuurlijk de weg weer terugvinden. Wanneer dat niet gebeurt, lijkt de stofzuiger wat onhandiger en onzekerder, waarbij de robot wat huiverig en met botsinkjes de kamer rondgaat.

De ene tester liet de robotstofzuiger 's nachts het schoonmaakwerk doen, om zo 's ochtends op te staan in een schone woning. Het geluidsniveau van de Severin RB 7026 liet dat gewoon toe. Dat zorgt er ook voor dat je gewoon op de bank kunt zitten terwijl de robotstofzuiger voorbij rijdt. Een unieke functie hierbij is dat de Severin-robotstofzuiger over een afstandsbediening beschikt waarmee je het apparaat gericht naar een plek stuurt waar vuil ligt, of naar een andere kamer, wanneer het geluid je toch even te veel wordt. De robotstofzuiger weet goed welke plekken wel en niet gedaan zijn, dus als een stukje wordt overgeslagen vanwege een commando via de afstandsbediening of een lege accu, dan komt de stofzuiger op een later moment alsnog terug voor een poetsbezoekje.

Conclusie: wat is de beste robotstofzuiger voor jou?

De meest eenduidige conclusie uit alle verzamelde reviews van onze testers? Nou, zo’n robotstofzuiger weet meer vuil te vinden dan je zou denken. Alle testers verbaasden zich over de oogst van de stofzuiger bij het legen van de vuilbak. Ongeacht het geteste model. Wel was er enige teleurstelling over het geluidsniveau van vrijwel alle robotstofzuigers.

De beloofde functies van de stofzuigers werden nagekomen: functies met betrekking tot dweilen, huisdierfilters en vloeroppervlakken bijvoorbeeld. Elke robot paste zijn schoonmaakmethode uitstekend aan op de vloer: laminaat, pvc of vloerbedekking was geen probleem. Hoogpolig tapijt is echter niet voor elke robotstofzuiger weggelegd.

Sommige robotstofzuigers konden niet deelnemen aan de test, zoals modellen van Eufy en iRobot. Mocht je een robotstofzuiger op het oog hebben die niet aan deze gebruikerstest heeft deelgenomen, ga dan goed na wat je behoeftes zijn (bijvoorbeeld als je een allergie, huisdieren of hoogpolig tapijt hebt) en stem de functionaliteit van de robotstofzuiger hierop af. Ga van de robotstofzuiger die aan jouw eisen voldoet ook de (onafhankelijke) gebruikersreviews na. Zo weet je goed wat je kunt verwachten en kun je zorgeloos je stofzuigwerk uitbesteden.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. In de categorie klussen in en om het huis hebben we deze keer vijf goede schuurmachines voor je gevonden.

Een schuurmachine gebruik je om oppervlakken glad te maken, verf of lak te verwijderen, of hout voor te bereiden op verdere afwerking. Het apparaat schuurt met roterende of trillende bewegingen en is handig bij houtbewerking, meubelrenovatie of het opknappen van deuren en kozijnen. De redactie van ID.nl zocht en vond vijf exemplaren voor een goede prijs.

Makita DBO180ZJ

Deze Makita schuurmachine handig als je wat bewegingsvrijheid nodig hebt. Geen snoer dat in de weg zit of een verlengsnoer dat nét te kort is. Je klikt een 18V Makita accu erin en kunt direct aan de slag. Het schuurblad van deze Makita draait rond én beweegt tegelijkertijd in kleine ellipsvormige (excentrische) cirkels. Hierdoor schuur je gelijkmatig zonder zichtbare schuurkringen, en dat maakt dit type vooral geschikt voor het fijn afwerken van hout, metaal of laklagen. Het lichte gewicht en de ergonomische vorm zorgen dat je de machine zelfs met één hand kunt bedienen, zonder dat je snel moe wordt. Dit model is vooral fijn als je al Makita-accu’s hebt liggen, want hij wordt zonder accu geleverd.

Makita BO3710

Wie graag netjes werkt, zonder al te veel lawaai of trillingen, vindt in deze Makita BO3710 een stille kracht. Hij is niet opvallend in uiterlijk, maar tijdens het schuren merk je meteen dat hij z’n werk serieus neemt. De rechthoekige zool maakt hem ideaal voor grotere oppervlakken zoals deuren, kasten of vensterbanken. Wat fijn is: je hoeft geen kracht te zetten, de machine doet het werk. Je hoeft hem alleen maar rustig over het oppervlak te bewegen. Hij laat geen krassen achter, ook niet op kwetsbaarder hout. En hij is stil genoeg om binnen te gebruiken zonder dat de hele buurt meeluistert. Hij ligt goed in de hand en blijft ook bij langer gebruik prettig om mee te werken. Voor wie het schuren graag rustig, secuur en zonder poeha aanpakt, is dit een uitstekende keuze.

Einhell TH‑OS 1016

De Einhell TH-OS 1016 is een typische 'even-snel-pakken'-machine. Als je een hoekje wilt bijwerken, een kleine beschadiging wil gladmaken of een randje verf moet verwijderen, dan is dit apparaat je vriend. Door z’n driehoekige zool kom je makkelijk in smalle hoeken en langs randen waar grotere schuurmachines moeite mee hebben. Hij is licht en eenvoudig te bedienen, zelfs als je geen ervaren klusser bent. En ondanks z’n bescheiden formaat en prijs, voelt hij verrassend stevig aan. Voor kleine karweitjes is dit eigenlijk alles wat je nodig hebt. Je hoeft hem niet op te bergen in een kast, want hij past gewoon in een lade of gereedschapskist. Het is een eenvoudig apparaat dat doet wat het moet doen, zonder poespas.

DeWalt DWE6423

Deze DeWalt schuurmachine is misschien wel de beste balans tussen kracht en comfort. Perfect voor grotere klussen waarbij je langere tijd aan het werk bent. De rubberen grip ligt goed in de hand en helpt om trillingen te dempen. Met zijn 125 mm schijfoppervlak schuur je snel grote delen weg, maar het apparaat blijft precies genoeg om ook bij de afwerking mooi werk te leveren. Je merkt dat hier goed is nagedacht over gebruiksgemak: de aan-uitknop zit op een logische plek, het stofopvangsysteem werkt behoorlijk goed en hij is stil. Een solide keuze voor wie regelmatig wil schuren zonder elke keer met zware, logge machines te moeten werken.

PARKSIDE Accu-excenterschuurmachine

Deze schuurmachine van PARKSIDE is vooral handig als je af en toe iets kleins moet schuren en niet te veel wilt uitgeven. Hij is licht, makkelijk vast te houden en komt dankzij zijn compacte formaat goed in hoeken en langs randen. Wat hem 'multifunctioneel' maakt, is de mogelijkheid om verschillende schuurzolen te gebruiken. Daarmee kun je van alles aanpakken: een schilderijtje opschuren, een hoekje verf verwijderen of een kastdeur gladmaken. Je moet geen professioneel apparaat verwachten, maar voor simpele klussen is hij meer dan voldoende. En omdat hij zo weinig kost, is het een prima keuze als je af en toe iets wilt bijwerken zonder meteen een duur merk aan te schaffen. Handig als tweede machine of voor beginnende klussers die gewoon iets praktisch zoeken.

Vier op de tien Nederlanders gebruiken ChatGPT, blijkt uit onderzoek van Telecompaper. Daarvan kiest 87 procent voor de gratis versie. Die blijkt voor de meesten ruim voldoende – mits je weet hoe je de tool slim inzet. Met deze tien tips haal je alles uit de gratis variant van ChatGPT.

Lees ook: ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

1. Stel gerichte vragen

Wie zomaar wat typt, krijgt een antwoord dat alle kanten op kan gaan. Begin daarom met een duidelijke vraag of opdracht. Noem drie eenvoudige pasta­gerechten die binnen 20 minuten klaar zijn werkt bijvoorbeeld beter dan Vertel iets over pasta. Wees ook niet bang om tussendoor verder te vragen of je opdracht te verfijnen. ChatGPT onthoudt binnen een gesprek wat je eerder vroeg, zolang je in hetzelfde chatvenster blijft. 

©ID.nl

2. Geef ChatGPT een rol (zoals docent of tekstschrijver)

Je kunt ChatGPT laten denken als een docent, redacteur of programmeur, afhankelijk van wat je nodig hebt. Begin je vraag bijvoorbeeld met: Doe alsof je een leraar bent die uitlegt hoe fotosynthese werkt aan een kind van 10. Of: Je bent een tekstschrijver. Verbeter deze alinea op stijl en duidelijkheid. Zo krijg je antwoorden die beter aansluiten bij je doel.

Tip: Alle afbeeldingen in dit artikel kun je aanklikken om ze groter te bekijken. 👇🏻

©ID.nl

Tien x rollenspel

3. Gebruik ChatGPT om mee te sparren

De gratis versie is niet alleen handig om feitelijke informatie te vinden, maar ook om mee te denken als je even vastloopt of om je op nieuwe ideeën te brengen. Denk aan: Hoe pak ik een introductie aan voor een workshop over digitale veiligheid? of Geef vijf originele tekstjes voor op een verjaardagskaart. Zie de suggesties die ChatGPT dan geeft vooral als een middel om je op nieuwe ideeën brengen.

4. Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven

Heb je een lange tekst gekregen, zoals een rapport, artikel of e-mail? Of een tekst die je niet helemaal snapt omdat het taalgebruik te ingewikkeld is? Vraag ChatGPT om een samenvatting in gewone taal, zodat je snel begrijpt waar het over gaat. Andersom kan ook: als je zelf zo'n tekst hebt geschreven, kun je ChatGPT vragen om het korter, vriendelijker of zakelijker te maken.

5. Knip grote opdrachten op in kleinere stappen

Een complexe opdracht werkt vaak beter als je die opknipt. Begin klein en bouw op. Wil je bijvoorbeeld een sollicitatiebrief laten schrijven? Vraag dan eerst: Wat zijn de belangrijkste elementen van een goede sollicitatiebrief voor functie X? Je kunt daar eventueel iets aan toevoegen als Geef een beknopt lijstje met elementen. Je hoeft het verder nog niet uit te werken. Laat daarna pas een opzet maken. Zo houd je meer controle over het resultaat en kun je tijdig bijsturen wanneer dat nodig is.

©ID.nl

6. Weet wat de gratis versie wel en niet kan

De gratis versie werkt standaard met GPT‑4o. Deze versie heeft een kennisbasis tot oktober 2023, dus recente ontwikkelingen of nieuws van ná dat punt kent het model niet. Als gratis gebruiker mag je maar een beperkt aantal berichten met GPT‑4o sturen binnen een periode van vijf uur. Is die limiet bereikt, dan krijg je een melding. ChatGPT schakelt dan automatisch over op GPT‑4.1 mini – een lichtere variant met iets minder rekenkracht. Je merkt dat soms aan antwoorden die wat oppervlakkiger zijn of minder duidelijk opgebouwd. Controleer daarom altijd zelf of feiten kloppen. Goed om te weten: dat overschakelen kan ook gebeuren wanneer ChatGPT tijdelijk overbelast is door veel gebruikers tegelijk.

7. Zet ChatGPT in als taalhulp bij spelling of vertaling

Twijfel je over spelling, grammatica of interpunctie? ChatGPT helpt je bij het corrigeren van zinnen. Je kunt ook vragen naar het verschil tussen vergelijkbare woorden of hulp krijgen bij vertalen tussen bijvoorbeeld Nederlands en Engels – inclusief uitleg.

©ID.nl

8. Voeg je eigen kennis toe voor betere resultaten

ChatGPT is goed in structureren en herschrijven, maar mist gezond verstand en actuele kennis. Daarom ontstaan de beste antwoorden wanneer jij zelf iets toevoegt: een eigen doel, situatie of voorkeur. Denk aan: Ik wil deze uitleg gebruiken voor een workshop over cybersecurity. Kun je hem korter maken voor beginners? In dit voorbeeld geef je aan waarvoor je de tekst wilt gebruiken (de workshop), voor wie hij bedoeld is (beginners) en wat je nodig hebt (een kortere versie). Zulke aanwijzingen helpen ChatGPT om met een antwoord te komen waar je echt iets aan hebt.

9. Bouw voort op eerder antwoorden in dezelfde chat

Je hoeft niet bij elke nieuwe vraag opnieuw te beginnen. Blijf je in hetzelfde chatvenster, dan kun je voortbouwen op eerdere antwoorden. Zo werk je stap voor stap toe naar een tekst, idee of plan dat steeds beter past bij wat je zoekt.

10. Houd het gesprek overzichtelijk

Als een chat te rommelig wordt, is het soms handiger om opnieuw te beginnen. In een nieuw venster houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je dat ChatGPT blijft terugkomen op eerdere dingen die niet meer relevant zijn.