Misschien heb je wel eens van Windows PowerShell gehoord of het gebruikt, maar ook als er geen belletje rinkelt, is dat niet heel verwonderlijk. Met Windows PowerShell kun je complexe handelingen op de computer met commando's eenvoudiger maken. Wat is het, en hoe je kun je het beginnen te gebruiken?

Windows is een grafisch besturingssysteem waar je met de muis activiteiten start en stuurt. Om de interface mooi en opgeruimd te houden, is maar een beperkt aantal functies direct toegankelijk, voor andere moet u diep in het systeem duiken en vaak veel handelingen verrichten. Hetzelfde resultaat, maar dan sneller en gemakkelijker is te bereiken via PowerShell. PowerShell is de command-line-interface van Windows waar je tekstopdrachten aan het besturingssysteem geeft. Lees ook: 80 Tips voor Windows 8.

Nu denken velen als het woord PowerShell valt, dat het heel snel heel moeilijk wordt. Dat hoeft echter helemaal niet. Ook voor dagelijks gebruik heeft PowerShell voldoende te bieden. Iets wat bijvoorbeeld in PowerShell al veel sneller gaat dan in het Windows van de muis, is het verkrijgen van systeeminformatie. Een overzicht van de netwerkkaarten, de MAC-adressen en de IP-configuratie bijvoorbeeld. In PowerShell is het één commando, in Windows veel klikken en vensters openen en sluiten.

Bovendien kun je de output van PowerShell altijd filteren of weer verder verwerken in een volgend commando. Een overzicht van alle gedeelde mappen, een overzicht van de geplande taken, een taak toevoegen, het is allemaal met één commando te doen in PowerShell.

01 De console starten

PowerShell begint met het openen van de console waar je commando's kunt invoeren die de computer uitvoert zodra je op Enter drukt. Windows heeft twee van dergelijke consoles, de Opdrachtprompt en de PowerShell, de laatste is verreweg de krachtigste. Om de PowerShell te starten klik je op Start / Alle programma's / Bureau-accessoires / PowerShell / PowerShell. Gebruik je geen Windows 7, maar Windows 8 of 8.1, druk dan op de Windows-toets om naar de Metro-interface te gaan en typ dan PowerShell. Klik dan op Windows PowerShell.

©PXimport

Windows beschikt over twee commando-vensters. PowerShell is hiervan de meest krachtige.

©PXimport

PowerShell starten via de Metro-interface in Windows 8.

©PXimport

Helemaal overschakelen op de PowerShell is goed mogelijk. De vertrouwde DOS-commando's kun je gewoon blijven gebruiken.

02 Opdrachten geven en uitvoeren

Het PowerShell-venster is op de hongerig knipperende prompt na, helemaal leeg. Die leegte komt al snel intimiderend over (ook omdat er geen enkele aanwijzing is wat je kunt doen). De werking is echter eenvoudig. Achter de prompt kun je een commando typen dat zodra je op Enter drukt, door de computer wordt uitgevoerd.

Om te zien welke versie van PowerShell je gebruikt, typ je het commando host en druk op Enter. Bij Version zie je nu de versie van PowerShell, versie 1 was Windows XP en Vista. Versie 2 tot en met zitten respectievelijk in Windows 7, 8 en 8.1. Om de console te sluiten gebruik het commando Exit opnieuw gevolgd door een druk op Enter. Met de pijltjestoets omhoog en omlaag blader je door eerder gebruikte commando's.

©PXimport

In Windows XP, Vista 7, 8 en 8.1 zitten verschillende versies van PowerShell, al zien die er allemaal hetzelfde uit.

03 Cmdlets

Een opdracht die PowerShell kan uitvoeren heet een cmdlet (command-let). Daarvan bestaan duizenden varianten, maar het aantal dat echt op een pc beschikbaar is, is helemaal afhankelijk van de versie van Windows en eventueel extra geïnstalleerde software. PowerShell in Windows 8 heeft bijvoorbeeld standaard iets meer dan 400 cmdlets. Om ze allemaal te zien, kun je het commando Get-Command gebruiken. Na de Enter vliegt de lange lijst over het scherm.

Blader er doorheen en je ziet dat de naam van een cmdlet meteen ook beschrijft wat het commando doet. De naam begint altijd met een bewerking, dan een streepje en dan het onderdeel waar het commando op uitgevoerd moet worden, bijvoorbeeld Get-Printjob of Set-Date.

©PXimport

PowerShell in Windows 8 heeft standaard iets meer dan 400 cmdlets.

PowerShell starten met meer rechten

Wanneer je PowerShell start, krijgt het programma dezelfde rechten als jijzelf. En was je onder Windows XP en Vista veelal de beheerder van de pc, onder Windows 7 en 8(.1) ben je dat niet meer. Je bent nog maar een gewone gebruiker en dus is PowerShell dat ook. Maar voor veel taken heeft PowerShell meer rechten nodig. PowerShell starten met de extra rechten van een beheerder kan door met de rechtermuisknop op de PowerShell-koppeling te klikken en te kiezen voor Als administrator uitvoeren.

Als PowerShell met extra rechten is gestart, kun je dit zien in de titelbalk, daar staat dan in plaats van Windows PowerShell, Administrator: Windows PowerShell. Je kunt dit ook standaard inschakelen door met rechts te klikken op de snelkoppeling, klik dan op Eigenschappen / Snelkoppeling / Geavanceerd / Als administrator uitvoeren.

©PXimport

Een foutmelding in PowerShell is vaak het gevolg van te weinig rechten. PowerShell starten met de rechten van administrator is dan vaak de oplossing.

04 Parameters

Behalve als losse opdracht kunnen de cmdlets ook nog worden aangevuld met extra parameters. De extra parameters bieden de mogelijkheid de uitvoering van de cmdlet te sturen. Een parameter begint altijd met een spatie en een streepje met de naam van de parameter er aan vast, dan een spatie en dan de invulling van de parameter.

Bijvoorbeeld Get-Process geeft een overzicht van alle actieve processen met hun geheugen en processorgebruik, maar Get-Process -ProcessName explorer geeft dat alleen specifiek voor het proces met de naam explorer.

©PXimport

Het verschil tussen de cmdlet Get-Process en Get-Process met aanvullende parameters.

05 Knippen en plakken in PowerShell

Met een paar parameters erbij wordt een PowerShell-commando al snel lang en complex. Bovendien zul je veelgebruikte commando's al snel willen bewaren in een document buiten de console om ze via kopiëren en plakken gemakkelijk te kunnen hergebruiken. Om tekst in de console te selecteren, gebruik je de muis.

Is de selectie gemaakt, dan is Enter voldoende om het te kopiëren. Om tekst te plakken in de console, is een klik met de rechtermuisknop voldoende. De bekende toetscombinaties voor knippen, kopiëren en plakken werken niet in de PowerShell-console.

06 Helpfunctie

PowerShell beschikt over uitgebreide helpfuncties. Om uitleg te krijgen bij een cmdlet gebruik je Get-Help, bijvoorbeeld Get-Help -Name Get-Process. Voor uitleg over de concepten van PowerShell of taalspecifieke zaken is er Get-Help About_ zoals Get-Help About_Modules. De uitleg die PowerShell geeft komt van het internet, maar is gedownload naar de computer. Met Update-Help kun je de gedownloade uitleg updaten. Is de uitleg te groot en vliegt die over het scherm, gebruik dan de toevoeging | more om het te doseren, bijvoorbeeld Get-Help -Name Get-Process | more.

De output stopt dan als het beeld vol is en gaat als je Enter drukt een regel verder, of als je de spatiebalk indrukt een vol beeld verder. Dat |-teken heet overigens een pipe of het sluisteken. Het kan ook handig zijn de uitleg direct online te lezen, met de parameter -online, bijvoorbeeld Get-Help -online Get-Process. PowerShell opent dan de juiste webpagina van Microsoft TechNet meteen in de browser.

©PXimport

Na een update van de helpfunctie geeft de opdracht geen foutmelding, maar duidelijke uitleg.

©PXimport

PowerShell kan ook uitleg online zoeken en direct in de browser openen.

07 Handig formuleren

Bij het invoeren van commando's kun je in de console gebruikmaken van een aantal handigheidjes. De eerste is tab-completion, dat wil zeggen dat als je het eerste deel van een opdracht typt en dan de Tab-toets indrukt, het commando wordt aangevuld. Is er maar één vervolg mogelijk, komt dat er te staan, zijn er meer mogelijkheden dan kun je net zo vaak de Tab-toets indrukken tot de goede aanvulling er staat. Dus met Get- en de Tab-toets blader je door alle Get-commando's.

En dat werkt ook bij argumenten. Zo gaat het sneller en maak je minder fouten. Ook kun je gebruikmaken van wildcards om delen van tekst te vervangen. Zoek je informatie over Outlook, iets wat later in dit artikel nog gebeurt, dan hoef je geen Outlook te typen maar volstaat Outl*. Een sterretje (*) geeft aan dat alles wat daarna komt akkoord is, terwijl een vraagteken (?) aangeeft dat op die plek in de opdracht elk willekeurig ander teken akkoord is.

08 PowerShell ISE

Het PowerShell-team binnen Microsoft wilde de console nog veel beter maken, maar werd daarbij door het Windows-team gehinderd. Dus besloten ze een eigen PowerShell-programmeeromgeving te bouwen. Dat werd PowerShell ISE: de Integrated Scripting Environment. Je kunt deze starten net als elk ander Windows-programma via het startmenu of met het commando ISE vanuit de PowerShell-console.

ISE combineert het consolevenster met een handige bibliotheek waarin alle cmdlets staan. Mocht je die niet zien, via View / Show Command Add-on schakel je deze in. Bovendien werkt de tab-completion hier nog beter, je krijgt tijdens het typen al de mogelijkheden te zien waarmee je het commando verder kunt bouwen. Er is een menu- en knoppenbalk met opties en zoals je in het menu Edit kunt zien, werken plakken, knippen en kopiëren in ISE wel op de standaard Windows-manier.

©PXimport

PowerShell ISE is de betere versie van de PowerShell-console: dezelfde mogelijkheden en nog veel meer.

09 Hangend proces stoppen

PowerShell is ook handig voor systeembeheer. Hangt er bijvoorbeeld een proces, dan kun je dat via het Taakbeheer opzoeken en afsluiten.

Via Get-Proces zie je alle draaiende processen. Via Get-Process en dan de naam van het proces, zie je die informatie voor alleen dat ene proces. Dus Get-process Outl* geeft de status van het programma (proces) Outlook. Lees de ID af en met het commando Stop-Process -id en dan het ID-nummer van Outlook sluit je in één keer de hangende Office-applicatie af.

©PXimport

Een hangend programma sluiten via PowerShell.

10 Programma's zoeken

Behalve wanneer er een snelkoppeling op het bureaublad staat, kan het starten van een programma ook veel klikken kosten. Dat gaat opnieuw sneller via de PowerShell. Met Start-Process kun je een programma starten, bijvoorbeeld Excel via Start-Process Excel. Zien welke programma's allemaal geïnstalleerd zijn, is iets lastiger. Windows kent namelijk vele soorten programma's.

Om de normale Windows-programma's te zien gebruik je Get-WmiObject -Class Win32_Product of Get-StartApps voor alle Metro-Apps op de pc. Om een specifiek programma of Metro-App te zoeken kun je gebruikmaken van de mogelijkheid commando's na elkaar te gebruiken via het |-teken. Get-StartApps | where name -like "b*" geef alle applicaties die beginnen met de letter 'b'. Het deel na de verticale streep gebruikt de uitkomst van het deel voor de streep als input voor de eigen verwerking.

©PXimport

Specifieke programma's zoeken met PowerShell.

11 Overzicht van services en status

Via Configuratiescherm / Systeembeheer/ Services kun je de services zien die op de pc aanwezig zijn, welke gestart en welke gestopt. Dat zijn alweer een aantal klikken en als je wilt sorteren op welke opstart of gestopt zijn, komen er daar nog een paar bij. Het kan ook met het commando Get-Service | Where-Object {$_.Status -eq "Stopped"} om de services te zien die gestopt zijn of met "Running" voor alle actieve services.

12 Informatie over netwerkadapters

Een andere handige informatiebron is de Get-NetAdapter cmdlet. Deze geeft een overzicht van de netwerkkaarten in de pc, merk en model, de status van de verbinding en het MAC-adres en de snelheid. Een mooi overzicht van alle geavanceerde instellingen die zo diep weggestopt in Windows zitten, krijg je via Get-NetAdapterAdvancedProperty en dankzij een streepje kun je de output beperken tot alleen de actieve netwerkkaart, bijvoorbeeld Get-NetAdapterAdvancedProperty | where name -like "Ethernet 2" als Ethernet 2 de actieve netwerkkaart is. En via Get-NetConnectionProfile zie je of het netwerk dat de kaart gebruikt als openbaar, werk of privé is aangemerkt.

©PXimport

Een snel en compleet overzicht over de netwerkverbindingen en alle instellingen kost in PowerShell maar een paar commando's.

13 DOS-commando's gebruiken

In de PowerShell-console kun je ook bijna alle 'oude' DOS-commando's gebruiken, zoals ping en ipconfig. Alleen interactieve DOS-commando's zoals nslookup werken daar niet. Het PowerShell-alternatief voor ipconfig is Get-NetIPAdress. Of via Get-NetIPAddress | where InterfaceAlias -eq "Ethernet 2" als je alleen de IP-configuratie van netwerkkaart 2 wilt weten.

Waar de uitkomst van ipconfig alleen 'domme' tekst is, kun je die van het krachtigere PowerShell-commando altijd weer gebruiken om vervolgslagen mee te maken zoals filteren op een van de kenmerken.

PowerShell bronnen op internet

Op internet is erg veel informatie te vinden over PowerShell. Allereerst op de Microsoft-website en de PowerShell Team weblog.

Ook YouTube is een goede plek om uitleg te vinden voor PowerShell. Veel van de video's zijn nog voor oudere versies van PowerShell, maar zoeken op 'PowerShell introduction' en 'PowerShell beginner' geeft goede resultaten om met PowerShell te beginnen. Wel gaat veel informatie over scripting (het combineren van cmdlets tot miniprogramma's), maar ook over slim gebruik van cmdlets voor alledaags computergebruik is veel te vinden.

Wanneer je naar Windows 11 overstapt, zijn er ongetwijfeld zaken waaraan je moet wennen. Maar soms kunnen die dingen ronduit irritant zijn. Daarom bekijken we de grootste ergernissen van Windows 11 én de manieren om ze te verhelpen.

Wat voor de een ergernis is, kan voor de ander simpelweg een verrassende functie zijn. Alles draait om persoonlijke perceptie. We zijn in de fora van Windows 11-gebruikers gedoken om de pijnpunten te vinden. De belangrijkste klachten zijn: de dagelijkse prestatieproblemen die worden veroorzaakt door te veel achtergrondprocessen, Microsoft stuurt je voortdurend richting haar betaalde diensten en overdreven bemoeizucht bij meldingen, badges en reclame. In plaats van te klagen, zorgen wij voor een oplossing. 

Opstartvertraging

Onnodige opstartapps zijn altijd al een bron van ergernis geweest in Windows. Ze belasten de pc doordat ze waardevolle cpu-bronnen aanspreken en zorgen voor een opstartvertraging. Windows 11 bevat zelfs meer bloatware dan Windows 10. Bloatware is een term voor toepassingen die je niet nodig hebt en die het systeem afremmen. Deze toepassingen worden vaak voor de aankoop op nieuwe apparaten geïnstalleerd of ze sluipen op je pc via downloads waarin ze gebundeld zitten. Hoe meer programma’s je hebt, hoe meer achtergrondprocessen die het opstarten kunnen vertragen.

Je kunt ze te slim af zijn door ze te beëindigen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op alle processen die zijn gekoppeld aan ongebruikte applicaties en gebruik de opdracht Beëindigen. Daarna schakel je de onnodige opstartapps definitief uit. Druk op Windows-toets+I om de Instellingen te openen. Ga naar Apps / Opstarten en zet de apps uit waarvan je niet wilt dat ze samen met het systeem automatisch opstarten.

Wees terughoudend wat betreft toepassingen die automatisch opstarten.

Nieuwsfeeds uitschakelen

Widgets zijn een soort mini-apps. Ze tonen bijvoorbeeld de weersverwachting, een overzicht van je agenda-afspraken of de voetbalresultaten. Standaard toont Microsoft ook zijn nieuwsfeed van het MSN-netwerk, wat doorgaans geen toegevoegde waarde heeft. Oorspronkelijk waren widgets bedoeld om nieuwsfeeds en sociale media in het besturingssysteem te integreren.

Sommige gebruikers houden ervan, anderen haten de widgets hartgrondig, omdat er toch al van alle kanten steeds meer nieuws en sociale info op ons afkomen. Wie zit te wachten op de volgende vondst die meer van hetzelfde levert? Als je tot deze laatste groep behoort, dan kun je de functie uitschakelen. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk / Taakbalkitems en schakel daar Widgets uit.

Gebruik je de widgets zelden of nooit, zet ze dan uit.

OneDrive beperken

Microsoft heeft er een handje van om je met zachte hand naar haar online opslagdienst OneDrive te dirigeren. Bij de eerste set-up krijg je de vraag om OneDrive te gebruiken en daarna maakt OneDrive automatisch en zonder waarschuwing verschillende back-upmappen op OneDrive aan. Dat lijkt op een assertieve dienstverlening, maar de waarheid is dat je als gebruiker op die manier sneller tegen de limiet van 5 gigabyte gratis OneDrive-opslagruimte aanbotst. Het is een marketingtactiek van Microsoft waardoor je gedwongen wordt om te upgraden. Hierdoor ga je sneller overwegen om een betaald abonnement te nemen. Met een Personal Microsoft 365-account krijg je 1 TB aan opslag en 6 TB met een Microsoft Family-abonnement.

Je kunt je overigens afvragen in hoeverre hier een loopje wordt genomen met je privacy. Online back-ups zijn handig, maar ben je ermee gediend dat je gegevens op de servers van Microsoft worden opgeslagen? Misschien wil je liever gebruikmaken van een andere online back-updienst? Nu wordt de indruk gewekt dat de concurrentie tweede keuze is. Ben je het niet eens met deze overijverige OneDrive-synchronisatie, dan klik je met rechts op het pictogram van OneDrive in het systeemvak. Vervolgens selecteer je het tandwieltje rechtsboven om de Instellingen van OneDrive te openen om naar het tabblad Synchroniseren en back-up maken te gaan. Dan klik je op Back-up beheren. Daar kun je aangeven om documenten, afbeeldingen of je bureaublad niet online te bewaren.

Bepaal zelf de mappen waarvan OneDrive een back-up moet maken.

OneDrive ontkoppelen

Wanneer je OneDrive niet vaak gebruikt, kun je deze dienst op je Windows-apparaat ontkoppelen en zelfs verwijderen. Door de koppeling met je Microsoft-account zijn de persoonlijke bestanden in OneDrive beschikbaar op elk apparaat waarop je bent ingelogd met hetzelfde Microsoft-account. Je bent dus niet meer aan een vaste werkplek gebonden. Door te ontkoppelen weet je zeker dat de lokale map niet meer kan synchroniseren met de online opslag.

Klik met rechts in het systeemvak op het pictogram van OneDrive (het wolkje). Kun je dit pictogram niet zien? Klik dan eerst op het PijltjeOmhoog van het systeemvak. Daarna open je het instellingenvenster van OneDrive en ga je naar het tabblad Account. Onder je account selecteer je Deze pc ontkoppelen / Account ontkoppelen. De gegevens die al in OneDrive staan, blijven hierdoor onaangeroerd en de speciale OneDrive-map op de computer verandert in een normale map. Je kunt er bestanden in plaatsen, verwijderen en verplaatsen, maar ze worden niet langer automatisch gesynchroniseerd in de cloud.

Ook al ontkoppel of verwijder je OneDrive, de virtuele map blijft staan in het navigatievenster van Windows Verkenner.

Weg met OneDrive en Edge

Ben je OneDrive echt helemaal beu? Weet dan dat je OneDrive zelfs kunt verwijderen. Het zal je Windows-pc niet beschadigen. Ga naar Instellingen / Apps en open het lijstje met Geïnstalleerde apps. Daar vind je Microsoft OneDrive. Klik op de drie puntjes achter de naam van deze app en selecteer Verwijderen net zoals je dat met elk ander programma zou doen. Het duurt een paar seconden voor de app is verwijderd. Ondertussen heeft Microsoft er ook voor gezorgd dat je op dezelfde manier de browser Edge kunt verwijderen. In het begin van Windows 11 was deze functie nog lichtgrijs gemarkeerd.

Dankzij de nieuwe antimonopoliewet kun je sinds maart 2024 ook de browser van Microsoft verwijderen.

Game Bar voor niet-gamers

De instellingen van Windows 11 bevatten een speciaal onderdeel bedoeld voor gaming. Wanneer je de toetscombinatie Windows-toets+G gebruikt, open je de Windows Game Bar. Daarmee kun je schermafdrukken en clips vastleggen van games die door Microsoft zijn geverifieerd. Eigenlijk is deze functie bedoeld voor het vastleggen van Xbox-games, maar je kunt hem ook gebruiken voor schermopnames van gewone programma’s.

Geen kwaad woord over de Windows Game Bar. Maar als je geen of zelden games speelt, heeft het geen zin om de Game Bar en Game Mode op de computer in te schakelen. Bovendien kan deze applicatie veel cpu en geheugen gebruiken. Om de Game Bar uit te schakelen, ga je weer naar het instellingenvenster van Windows. Daar kies je Gaming / Game Bar. Vervolgens schakel je bovenaan de optie uit bij Je controller mag Game Bar openen. Daarna ga je terug naar het venster Gaming en je kiest het tabblad Gamemodus om ook hier de optie Gamemodus uit te zetten.

Ben je geen gamer, schakel dan de Game Bar uit.

Badges in de kiem smoren

Windows 11 toont voortdurend meldingen op de taakbalk die je waarschuwen voor onder meer updates en nieuwe e-mail. Deze zogenaamde badges staan standaard ingeschakeld. Ze blijven eindeloos opduiken. Bankwebsites sturen je constant badges, maar ook browserextensies doen dat. Het wordt snel te veel van het goede. Nogal wat gebruikers ergeren zich hieraan, wat heel begrijpelijk is.

Je kunt de badges uitschakelen door met rechts op de taakbalk te klikken en dan te kiezen voor Taakbalkinstellingen. Scrol aan de rechterkant naar beneden en klik op Taakbalk. Vervolgens scrol je nog wat verder naar beneden tot je bij Gedrag van taakbalk bent. Hier kun je de optie uitschakelen bij Badges weergeven in taakbalk-apps. Dit is trouwens ook de plaats waar je de uitlijning van de taakbalk wijzigt. Standaard staan de pictogrammen gecentreerd op de taakbalk. Hier kun je aangeven dat die links moeten worden uitgelijnd. Hierdoor wordt het Startmenu aan de linkerkant weergegeven zoals vroeger.

In de taakbalk kun je de badges verbergen.

Terug naar bekend startmenu

Mis je het startmenu van Windows 10? Er is een interessante tweak waarbij je het Windows 11-startmenu vervangt door het type uit Windows 10. Download Open-Shell van de GitHub-website. De laatste versie op het moment van schrijven is OpenshellSetup 4.4.195. Je hebt de keuze tussen een zelfuitvoerbaar exe-bestand of een gecomprimeerd 7Z-bestand. Wij gaan voor het exe-bestand.

In de set-upwizard schakel je de opties Classic Explorer en Classic IE uit. De optie Create a start menu folder moet aangevinkt blijven. Zodra het installatieproces voltooid is, open je via Windows Zoeken de Open-Shell Menu Settings. Daarna kun je kiezen tussen de Classic Style, Classic with two columns of Windows 7 style.

Misschien wil je ook de knop naar het startmenu aanpassen zodat deze op die van Windows 10 lijkt. Hiervoor vink je de optie Replace start button aan. Vervolgens kies je een van de drie voorstellen uit, of je klikt op Pick Image. Zoek op het web naar een afbeelding van het Windows 10-startmenu en selecteer die. Wil je op je schreden terugkeren en Open-Shell verwijderen? Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Selecteer Open-Shell en gebruik de optie Verwijderen.

Geef het startmenu zijn oude look terug.

Advertenties uitschakelen

Windows 11 genereert een unieke identifier, een zogenaamde reclame-ID, om je activiteiten te volgen. Hiervoor gebruikt Microsoft je zoekopdrachten, eerdere aankopen van Microsoft-producten en online activiteiten die gekoppeld zijn aan je Microsoft-account. Adverteerders kunnen die gebruiken om jou gerichte advertenties te sturen wanneer je apps gebruikt. Ben je gevoelig voor je privacy, dan zet je hier ook het mes in.

Open Instellingen en ga naar Privacy en beveiliging. Klik rechts op het onderdeel Algemeen. Zet de schakelaar uit bij Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Doe hetzelfde bij Websites hebben toegang tot mijn lijst met talen zodat er inhoud kan worden weergegeven die relevant is voor mijn locatie. Optioneel schakel je ook de optie daaronder uit: Start en zoekresultaten door Windows laten verbeteren door app-lanceringen bij te houden. Tot slot zet je ook de vierde optie uit: Suggesties voor inhoud in de app Instellingen weergeven.

Draag zorg voor je privacy en schakel reclamemeldingen uit.

Meldingen uitschakelen

In het Berichtencentrum komen ook systeemwaarschuwingen, ongelezen berichten, nieuwe artikelen van je favoriete websites en meer meldingen binnen. Deze kunnen nuttig zijn om je op de hoogte te houden van wat er gebeurt, maar het is best mogelijk dat de hoeveelheid meldingen en geluiden overweldigend is en op je zenuwen gaat werken. Daarom kun je meldingen uitschakelen om afleiding te minimaliseren. Open de Instellingen en klik op Systeem. Aan de rechterkant klik je op de pagina Meldingen. Hier kun je de schakelaar Meldingen uitschakelen omzetten. Wil je nog verder gaan, dan zet je de schakelaar Niet storen aan.

Zo, dat scheelt een hoop afleiding.

Snoeien in bloatware

Een nieuwe pc komt met een hoop bloatware en bij Windows 11 is dat niet anders. Het gaat om software waar je niet om hebt gevraagd. Bloatware neemt niet alleen geheugenruimte in beslag, hij verslechtert ook de prestaties van het systeem. Meestal gaat het om spelletjes, testversies van beveiligingssuites en virusscanners, cloudservices en zelfs fotoboeken.

Er zijn freewaretools die scannen naar bloatware, ook wel crapware genoemd, om die automatisch te verwijderen. Maar als je er niet goed in thuis bent, kun je hiermee meer kwaad dan goed doen. Sommige applicaties zijn immers noodzakelijk voor de goede werking van het systeem. De website Should I Remove It is gespecialiseerd in het vinden en verwijderen van bloatware. Hier vind je uitgebreide overzichten van bloatware bij alle belangrijke computermerken. Neem bijvoorbeeld Toshiba, die heeft meer dan dertig applicaties die als testversie worden geïnstalleerd. Snoei de bloatware dus handmatig. Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Daar zie je alle programma’s die op de machine zijn geïnstalleerd. Blader door de lijst en controleer welke programma’s je kunt verwijderen.

Volgens de website Should I Remove It bevat een Toshiba de meeste bloatware.

Na een uitgebreid diner of gewoon een simpele doordeweekse maaltijd is het heerlijk dat je de afwas niet met de hand hoeft te doen. De vaatwasser regelt het wel. Maar met al die programma's en knopjes is het niet altijd duidelijk wat je nou precies wanneer moet gebruiken. Daarom zetten we de belangrijkste vaatwasprogramma's én functies voor je op een rij.

De meest gebruikte vaatwasprogramma's

Vrijwel elke vaatwasser beschikt over een basisset van vijf tot zes programma's. Daarnaast zijn er vaak nog aanvullende functies die je met een druk op de knop kunt inschakelen. We beginnen bij de standaardprogramma’s die je op vrijwel elk apparaat zult vinden:

Standaardprogramma (55-65°C)

Ideaal voor licht vervuilde vaat zoals ontbijtborden, kopjes en bestek. Laat je er pannen met aangekoekte etensresten in meedraaien? Dan is dit programma meestal niet krachtig genoeg. Vaak is dit het hoofdprogramma, tenzij de machine een automatisch programma heeft.

Autoprogramma (50-70°C)

De slimme keuze voor normaal bevuilde vaat. De machine scant hoe vuil alles is en past daar automatisch de temperatuur, duur en waterhoeveelheid op aan. Hoe viezer de vaat, hoe intensiever het programma.

Ecoprogramma (rond 50°C)

Wil je energie en water besparen? Dan is het ecoprogramma de beste optie voor je dagelijkse afwas. Het resultaat is vergelijkbaar met het autoprogramma, al duurt het gemiddeld wel vier uur. Langzamer, maar zuiniger.

©Suzi Media

Kort programma (40-45°C)

Heb je vooral borden en glazen gebruikt die nauwelijks vuil zijn? Dan is dit programma handig. Het is snel klaar, maar droogt vaak minder goed en verbruikt relatief veel energie. Sommige vaatwassers hebben in plaats hiervan een 'kort'-knop met hetzelfde effect.

Intensief programma (70-75°C)

Voor vieze pannen, ovenschalen en andere sterk vervuilde vaat is dit de krachtigste optie. Het schoonmaakresultaat is uitstekend, maar het programma verbruikt ook meer stroom en water.

Glas- of delicaat programma

Glaswerk en gevoelige items vragen om een zachte aanpak. Dit programma gebruikt minder agressieve temperaturen en past de waterhardheid aan om glascorrosie te voorkomen. Het droogt ook wat langer voor een glanzend resultaat.

©Paolo

De meeste vaatwassers geven via een display of projectie aan hoelang het programma nog draait.

Extra functies en speciale programma's

Naast de standaardprogramma's hebben veel vaatwassers ook aanvullende functies die je naar behoefte kunt inschakelen:

Voorspoelen

Geen zin om eerst met de hand af te spoelen? Met deze functie wordt grof vuil verwijderd voordat je het hoofdprogramma start.

Multitablet-functie

Gebruik je all-in-one tabletten? Dan zorgt deze functie ervoor dat het programma daar optimaal op is afgestemd. Vaak wordt de programmaduur iets verlengd en krijg je een melding als het glansspoelmiddel bijna op is.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Uitgestelde start

Handig als je de machine pas ’s nachts wilt laten draaien of op een goedkoper stroommoment. Je kunt vaak instellen hoeveel uur later het programma moet starten.

Hygiëne- of antibacterieel programma

Bij dit programma draait de vaatwasser extra heet – vaak rond de 80°C – om bacteriën te doden. Sommige machines voegen ook een extra spoelbeurt toe voor optimale hygiëne.

Babyprogramma

Speciaal voor jonge gezinnen: dit programma reinigt flesjes, speentjes en babyservies extra grondig op hoge temperatuur.

Halve belading

Geen volle vaatwasser, maar toch dringend wat servies nodig? Kies dan voor halve belading. De machine maakt dan alleen een deel van de vaat schoon (bijvoorbeeld boven- of onderin), en is sneller klaar én zuiniger in verbruik.

Intensieve zone

Sommige vaatwassers hebben een speciale zone – vaak onderin – waar extra krachtige sproeiers actief zijn. Ideaal voor aangekoekte pannen of servies met hardnekkig vuil.