Moderne auto’s nemen steeds meer taken over van bestuurders door de weg en andere weggebruikers te herkennen. Hoewel dat uiteindelijk een stuk veiliger moet worden, zit er ook een schaduwkant aan die ontwikkeling: automobilisten in semi-zelfrijdende auto’s letten steeds minder goed op.

Je moet er veel moeite voor doen een moderne auto te vinden waar niet op z’n minst één slimme feature in zit. Adaptive cruise control en automatisch wisselen van rijbaan op de snelweg zijn inmiddels standaardfuncties van moderne voertuigen. Zelfrijdende auto’s hebben veel voordelen. Ze blijken bijvoorbeeld veel veiliger. De zelfrijdende auto’s van Google hebben over testafstanden van miljoenen kilometers in druk stadsverkeer nog amper ongelukken gemaakt, en studies laten zien dat zelfrijdende auto’s zorgen voor veel minder schade en slachtoffers. Ook zorgen auto’s met adaptive cruise control voor minder files doordat het harmonicaeffect wordt verminderd, en dat zorgt op zijn beurt weer voor minder uitstoot.

Die loftrompetten gaan vaak echter alleen op voor puur zelfrijdende voertuigen, honderd procent autonome auto’s waarbij de bestuurder zelf helemaal niets hoeft te doen. Juist die auto’s die we nu op de weg zien, die slechts voor een deel zelf rijden, leveren gevaar op. Dat blijkt uit onderzoeken die de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) uitvoerde. Daarin staat bijvoorbeeld te lezen dat er ook gevaren zitten aan semi-autonome voertuigen.

Aandacht verslapt

Eén van die onderzoeken komt van Willem Vlakveld. Hij liet bestuurders in een rijsimulator rijden. Daarbij moest de bestuurder in sommige gevallen plotseling weer de taak van de zelfrijdende auto overnemen. Op dat moment werd in het verkeer ook een ‘potentieel gevaar’ getoond, een situatie die niet acuut gevaarlijk is maar dat wel kan worden. Tegelijk werd met een eyetracker bijgehouden waar de bestuurders naar keken. Het bleek dat bestuurders veel potentiële gevaren misten wanneer ze plotseling het stuur weer moesten overnemen.

“Bestuurders rijden het best als de taakbelasting niet te laag en niet te hoog is”, legt Vlakveld uit. Als bestuurders door de automatisering heel weinig meer te doen hebben, verslapt hun aandacht voor de rijtaak. Ze worden slaperig of gaan andere dingen onder het rijden doen. Als de taakbelasting juist heel hoog is, bijvoorbeeld als iemand hard rijdt in druk verkeer en in slechte weersomstandigheden, dan presteren bestuurders ook slecht, omdat ze te veel dingen moeten doen. “Het beste presteren bestuurders dus bij een gemiddelde taakbelasting.”

Vlakveld zegt dat gevaarlijke situaties in het verkeer ontstaan als bestuurders plotseling van een heel lage taakbelasting in een heel hoge taakbelasting terecht komen – bijvoorbeeld als zij het ineens moeten overnemen van een zelfrijdende auto. Uit het onderzoek van Vlakveld bleek dat het gemiddeld zes seconden duurde voordat bestuurders bij plotselinge overname van het stuur weer volledig bij de les waren.

Transitie

Volgens Vlakveld zitten we op dit moment in een transitieperiode, waarin auto’s weliswaar slimmer worden maar nog steeds afhankelijk zijn van bestuurders – en dat is juist de periode die nog relatief gevaarlijk is. “Het doel van de auto-industrie is om uiteindelijk honderd procent zelfrijdende auto’s te maken. Als die auto’s helemaal perfect zijn en het altijd in alle omstandigheden goed doen scheelt dat veel ongevallen. Maar nu hebben we auto’s die maar af en toe zelf rijden, en dat is gevaarlijk.” Hoe lang die transitieperiode gaat duren, is volgens experts moeilijk te voorspellen. Waarschijnlijk duurt het nog wel enkele tientallen jaren voor auto’s én helemaal automatisch én veilig zijn, én alle gewone auto’s op de weg vervangen zijn.

Het concentratievermogen van de bestuurder is niet het enige probleem in deze periode. SWOV deed bijvoorbeeld ook onderzoek naar hoe voetgangers en fietsers reageren op zelfrijdende voertuigen, en ook daar moet er nog heel wat veranderen. Vlakveld: “De automatische auto moet leren omgaan met voetgangers en fietsers, maar andersom moet dat ook. Zij moeten leren dat zulke voertuigen anders reageren.”

Oogcontact

Een onderdeel van dat probleem is oogcontact. Dat is nu nog een belangrijke factor om te bepalen wanneer iemand voorrang krijgt. “In het verkeer gelden veel impliciete regels, en die zijn anders dan de formele regels”, legt Vlakveld uit. “Als voetganger kun je wel zeggen: ‘Ik heb hier voorrang’, maar als je weet dat die auto je niet ziet heb je een probleem.” Vertrouwen in de fabrikant is daarbij erg belangrijk, maar juist daar ontbreekt het volgens Vlakveld nog aan. “Eén van de bijzaken die we in ons onderzoek ontdekten was dat veel weggebruikers en bestuurders sceptisch tegenover de technologie van zelfrijdende auto’s staan.”

Volgens Vlakveld moet de auto-industrie de personen die hun auto’s kopen ook leren om daar verstandig en veilig mee om te gaan. Wel ziet hij al stappen in de goede richting. “Het CBR is er bijvoorbeeld al mee bezig, en houdt daar al meer rekening mee tijdens rijlessen. Maar ook voetgangers en fietsers moeten leren wat zelfrijdende auto’s kunnen en niet kunnen.”

Bovendien vindt Vlakveld dat er nog veel getest moet worden. “Als je kijkt naar de zelfrijdende auto’s van bijvoorbeeld Google, dan hebben die nog relatief weinig kilometers gemaakt.” Nog even zelf rijden dus, maar doe wel die telefoon weg!

Wist je dat een wasdroger meer kan dan alleen het simpelweg drogen van kleding? Van de handige anti-kreukfunctie tot speciale droogprogramma's voor delicate kleding: deze functies kun je allemaal vinden op de gemiddelde wasdroger.

Anti-kreukfunctie met of zonder stoom

Kleding kan behoorlijk gekreukt uit de wasdroger komen. Dat komt doordat de hitte in de droger ervoor zorgt dat de vezels samentrekken, waardoor de stof ietsje krimpt. Daar komt nog bij dat kleding vaak even blijft liggen nadat de droger heeft gedraaid. Gelukkig hebben veel wasdrogers tegenwoordig een anti-kreukfunctie.

Hoe deze functie precies werkt verschilt per merk en droger, maar in de meeste gevallen houdt deze functie in dat de trommel lichtjes blijft ronddraaien nadat het drogen klaar is. Op die manier blijft het textiel soepel, waardoor er geen kreukels in de stof kunnen trekken. Sommige drogers hebben een anti-kreukfunctie met stoom, waarbij na het drogen stoom in de trommel wordt geblazen. Dat maakt het risico op kreukels al helemaal nihil. Wasdrogers met anti-kreukfunctie met stoom zijn vaak wel wat duurder.

Vochtsensor met automatische uitschakeling

Veel moderne wasdrogers beschikken over een vochtsensor die tijdens het drogen het vochtgehalte van de kleding meet. Zo weet het apparaat precies wanneer het droogproces voltooid is en wanneer het apparaat zichzelf kan uitschakelen. Handig, want op die manier blijft de droger nooit langer dan nodig draaien en verspilt hij dus geen energie. Ook is dit prettig voor je kleding, aangezien overmatig drogen kleding kan beschadigen. Dankzij automatische uitschakeling zal het apparaat daarnaast niet snel overbelast raken.

Wol- en delicate programma's

Zet je bij elk type kleding, dus óók bij die mooie kasjmier trui, het standaard droogprogramma aan? Niet doen! Veel wasdrogers beschikken over speciale programma's voor delicate stoffen zoals wol of zijde. Bij deze programma's wordeen een lagere temperatuur en een mildere droogmethode gebruikt om de kleding in opperbeste staat te houden. Zo weet je zeker dat je kostbare trui niet krimpt of zijn natuurlijke zachte structuur verliest.

©Lipskiy Pavel

Kinderbeveiliging

Voor wie jonge kinderen in huis heeft rondrennen, is een wasdroger met kinderbeveiliging een must. Wanneer deze beveiliging is ingeschakeld, is het voor kinderen onmogelijk om de wasdroger te openen of instellingen te veranderen. En aangezien een droger van binnen erg heet kan worden, voorkomt zo'n kinderslot een hoop ongelukken. Op de meeste drogers is het kinderslot in en uit te schakelen via een bepaalde knopcombinatie. Staat het slot ingeschakeld, dan zie je dat aan een slot-icoon op het display van de droger.

Smart connect

Sommige wasdrogers zijn op afstand te bedienen via wifi, ook wel smart connect of home connect genoemd. Ideaal als je op je werk zit en wilt dat je kleding droog is als je thuiskomt – of als de wasdroger op zolder staat en je geen zin hebt om steeds op en neer te lopen.

Een wasdroger met smart connect koppel je eenvoudig via een app aan je smartphone of tablet. In zo'n app geef je aan wat voor type was je wilt drogen, waarna de app bepaalt wat daarvoor het meest geschikte wasprogramma is. Is de was droog, dan ontvang je een melding. Zo hoef je niet continu het dashboard van je droger te checken. De app geeft ook aan wanneer het filter van je droger schoongemaakt moet worden en wanneer er ander onderhoud nodig is.

©EuStock - stock-adobe.com

Stapelbaarheid

Wanneer je weinig ruimte hebt voor een wasdroger is het wel zo fijn als je het apparaat op je wasmachine kunt zetten. Maar pas op: je wasmachine en -droger stapelen is geen kwestie van simpelweg het ene op het andere apparaat plaatsen. Beide apparaten zijn namelijk erg zwaar en kunnen tijdens het draaien gaan verschuiven of wiebelen. Ook geven zowel de wasmachine als de droger trillingen door, die bij een onveilige plaatsing schade aan het andere apparaat kunnen veroorzaken.

Het is dus erg belangrijk dat beide apparaten stevig op hun plek staan. Hoewel de meeste wasmachines en drogers in standaardafmetingen kunnen worden gestapeld, is het slim om van tevoren goed te checken of dit inderdaad het geval is. Het plaatsen van een stapelkit tussen je wasmachine en droger is altijd een goed idee. Deze vangt de trillingen van beide apparaten op en vormt een stevige basis waarop de droger kan staan, waardoor hij niet zal verschuiven.

Geschikt voor onderbouw

Een wasdroger is helaas niet het meest esthetische apparaat. Wil je de droger naadloos integreren in je interieur, bijvoorbeeld door hem onder een werkblad of aanrecht te plaatsen, dan heb je een wasdroger nodig die speciaal is ontworpen voor onderbouw. Deze wasdrogers zijn meestal wat compacter van formaat en hebben een bovenblad dat je kunt verwijderen. Om ervoor te zorgen dat deze wasdrogers hun warmte goed kwijt kunnen, is er extra aandacht besteed aan het ventilerend vermogen van deze apparaten. Bijkomend voordeel van dit type droger is dat hij dankzij zijn compacte vorm over het algemeen energiezuiniger is dan een standaard wasdroger.

Leestip: Wasdroger, wasrek of de buitenlucht: voordelen en nadelen

De Lancia Ypsilon Electric laat onder zijn chique verpakking weinig verrassingen zien. Hij moet het vooral van zijn design en luxe uitrusting hebben. Is dat genoeg om van deze kleine elektro-Italiaan een begeerlijk totaalpakket te maken?

©Igor Stuifzand

Eerst de nieuwe Ypsilon

Lancia keert terug van (nooit helemaal) weggeweest. De laatste jaren was het gesoigneerde Italiaanse merk alleen nog in eigen land actief, maar met succes. Want ook al liep de vorige generatie van de compacte Ypsilon (nog op basis van de Fiat Panda) alweer sinds 2011 mee, het deftige autootje was nog altijd razend populair.

Moedermaatschappij Stellantis laat met de komst van de nieuwe Ypsilon zien het beste voor te hebben met Lancia: het merk werd opnieuw uitgevonden en de komende jaren verschijnen diverse nieuwe modellen. Basis hiervoor vormt het nieuwe STLA-platform, dat in meerdere (batterij)formaten wordt aangeboden en geschikt is voor meerdere vormen van aandrijving. Dus niet alleen volledig elektrisch, maar ook als hybride en stekkerhybride. De nieuwe compacte Ypsilon lost het startschot voor renaissance van Lancia. Later volgen de grote Gamma en de middenklasse Delta.

🚘Lees ook: Nieuwe Lancia Ypsilon (2024): bekende ingrediënten in een stijlvol jasje

Ruim 400 kilometer

Voor de Ypsilon borduurt Lancia voort op de van andere Stellantis-merken bekende, technologie. De 4,08 meter lange vijfdeurs hatchback is op dezelfde leest geschoeid als de Peugeot 208 en Opel Corsa. Deze twee modellen zijn nog altijd verkrijgbaar met de aloude 136 pk sterke elektromotor en 50kWh-batterij, de Lancia Ypsilon wordt uitsluitend aangeboden met de geüpdatete versie van dit pakket.

De elektromotor levert een maximaal vermogen van 156 pk en de batterij is met een capaciteit van 51 kWh iets groter: goed voor een grootste actieradius van 403 kilometer. De Ypsilon kan zich prima meten met belangrijke concurrenten zoals de kersverse Renault 5 E-Tech Electric en Mini Cooper E.

©Igor Stuifzand

Historisch verantwoord

Als je door je wimpers kijkt, herken je in de Lancia Ypsilon het silhouet van de Peugeot 208 en Opel Corsa. Toch zijn aan de buitenkant maar heel weinig plaatdelen uitwisselbaar. De Ypsilon combineert strakke elementen, zoals het expressieve front waarin de lichtstrips het nieuwe familiegezicht van Lancia laten zien. De combinatie van de spoilervormige balk en ronde achterlichten zijn afgeleid van de Stratos, waarmee Lancia in de jaren zeventig zoveel successen boekte in de rallysport.

Aan boord zie je verschillende onderdelen die ook door Peugeot en Opel worden toegepast, zoals de stuurhendels en de tuimelschakelaars voor de rijrichting en rijprogramma′s.

©Igor Stuifzand

Complete uitrusting

Het dashboard heeft een nieuwe, stijlvolle vormgeving waarbij het instrumentarium doet denken aan een opgeslagen boek. Bij de LX-versie en het tijdelijk verkrijgbare topmodel Edizione Cassina Limitata zijn de stoelen bekleed met prachtig, fluweelzacht velours. De uitrusting van Edizione Cassina wordt gecompleteerd met onder meer stoelverwarming en een massagefunctie op de bestuurdersstoel.

Automatische airco, smartphone-integratie voor Apple CarPlay en Android Auto en cruise control (vanaf de LX adaptief) zijn standaard op alle versies. De prijzen voor de Ypsilon Electric beginnen bij 35.400 euro, de geteste Edizione Cassina Limitata staat voor 39.500 euro in de prijslijst. Een fors bedrag, maar als je de concurrentie net zo rijk zou aankleden als de duurste Ypsilon, dan valt het uiteindelijk wel mee met die prijs.

©Igor Stuifzand

Alleen in Sport het volle vermogen

De 156 pk sterke elektromotor weet prima raad met het gewicht van de Ypsilon Electric, à 1461 kilo. Overigens moet je wel zelf actie ondernemen om over het volledige vermogen van 156 pk te kunnen beschikken, want dat is uitsluitend in de Sport-stand beschikbaar. Kies je voor Normaal of Eco, dan wordt het vermogen alleen bij het volledig intrappen van het acceleratiepedaal (kickdown) vrijgegeven.

De aandrijflijn heeft al vaker laten zien dat de update van enkele jaren geleden een positief effect heeft gehad op het energieverbruik. Met name onder winterse omstandigheden zaten de WLPT-verbruiksopgave en het realistische energieverbruik mijlenver uit elkaar. De ervaring leert dat het verschil na de update van de elektromotor en het accupakket een stuk kleiner is.

©Igor Stuifzand

Zuinig met energie

Tijdens onze standaard verbruiksronde van 170 kilometer toonde de temperatuuraanduiding 5 graden Celsius aan. Om het op batterijpakket op de optimale bedrijfstemperatuur te brengen, plus het op een behaaglijke warmte krijgen van het interieur (21 graden), wordt veel energie gevraagd. Desondanks resulteerde de verbruiksronde in een keurig gemiddelde van 16,8 kWh/100 km. Lancia geeft zelf een gemiddelde op van 14,3 kWh/100 km, en dat is onder gunstigere temperaturen zeker te benaderen.

Tijdens een lange snelwegrit van Amsterdam naar Nijmegen, met snelheden die rond de 100 km/h schommelden en een buitentemperatuur van zo′n 15 graden, noteerde de boordcomputer niet meer dan 13,3 kWh/100 km.

Berekend op basis van de gemiddelde waarde die we tijdens een kille avond op onze verbruiksronde scoorden, ligt met een volledig opgeladen 51 kWh-batterij een aanvaardbare actieradius van 305 kilometer in het verschiet.

Standaard heeft de Ypsilon een 11kW-boordlader, snelladen gaat met een hoogste vermogen van 100 kW. Van 20 naar 80 procent ′state-of-charge′ neemt 24 minuten in beslag.

©Igor Stuifzand

Geen ruimtewonder

Om achter het stuur plaats te nemen, moet je jezelf eerst door een krappe deuropening wurmen. Maar als je eenmaal zit, dan zit je ook prima in de met zacht fluweel beklede stoel. Bij zo′n compacte hatchback moet niet te veel worden verwacht van de ruimte, en daarvan is de Ypsilon vooral achterin het bewijs: alleen wanneer de voorstoelen een flink stuk naar voren worden geschoven, is op de achterbank een acceptabele hoeveelheid beenruimte te creëren.

De kofferbak heeft een inhoud van 309 tot 1118 liter. Meer dan voldoende wanneer je alleen of met z′n tweeën bent, maar om de Ypsilon een volwaardige gezinsauto te noemen, gaat veel te ver. Bij deze elektrische variant is het technisch niet mogelijk een trekhaak te monteren.

©Igor Stuifzand

Stabiele wegligging

Rijden doet de Lancia Ypsilon eigenlijk hetzelfde als de Peugeot 208 en Opel Corsa. Zeker in de Sport-stand wordt de auto niet door het overige verkeer om de oren gereden; de Ypsilon is voor normaal huis-tuin-en-keukengebruik snel genoeg.

Het onderstel is behoorlijk stevig afgestemd, maar de relatieve beweeglijkheid heeft maar beperkt invloed op het rijcomfort. De auto komt op een minder egaal geasfalteerde weg nauwelijks tot rust, maar hij huppelt daarentegen niet uit het spoor.

De besturing geeft je voldoende terugkoppeling en is niet zo sterk bekrachtigd dat elke ademteug effect heeft op de rijrichting. Ook bij een kruissnelheid van 130 km/h heeft de auto een vertrouwenwekkende wegligging. De Ypsilon laat zien dat het inmiddels wat oudere basisplatform nog niet aan het einde van zijn Latijn is.

©Igor Stuifzand

Conclusie

Feitelijk is de Lancia Ypsilon een Opel Corsa of Peugeot 208 die met een andere, rijkere saus is overgoten. Het onderscheid zit vooral in het design en de aankleding. Hoewel we Lancia een gouden toekomst gunnen, lijkt dat in Nederland, waar het merk lange tijd niet actief is geweest, echter een onvoldoende solide basis voor indrukwekkende verkoopresultaten.

Je kiest voor de Ypsilon als je jezelf wilt onderscheiden van de massa, of wanneer je van oudsher een groot Lancia-liefhebber bent. Daarnaast is Lancia′s terugkeer en de introductie van de Ypsilon eigenlijk wat ongelukkig getimed. In het segment van de compacte EV′s zijn ontneemt de nieuwe Renault 5 E-Tech Electric momenteel al zijn concurrenten de wind uit de zeilen.

©Igor Stuifzand