Windows 10 sneller opstarten omdat het iedere keer zo lang duurt? Er zijn verschillende opties denkbaar en in dit artikel zetten we er een paar uiteen. Binnen het besturingssysteem zelf kun je al veel doen, maar er zijn ook handige tools als Process Monitor en BootRacer beschikbaar.

Zoals bij veel andere systeemprocessen houdt Windows gedetailleerde logs bij over het bootproces. Om deze in te zien, voer je het commando eventvwr.msc uit in het Windows startmenu en navigeer je in het linkervenster achtereenvolgens naar Logboeken (lokaal) / Logboeken Toepassingen en Services / Microsoft / Windows / Diagnostics-Performance / Operational. In het middelste venster klik je vervolgens op de kolomtitel Gebeurtenis-id, zodat die oplopend wordt gesorteerd. Iedere keer dat Windows opstart worden er namelijk gebeurtenissen met ID 10x gelogd inclusief de starttijd, de ID’s lopen van 100 tot 110: 101 voor applicaties, 102 voor drivers, 103 voor services enzovoort.

Afhankelijk van hoe deze starttijd afwijkt van wat als normaal wordt beschouwd, krijgt het item een aangepast niveau mee: Waarschuwing, Fout of Kritiek. Je kunt de gebeurtenissen desgewenst ook sorteren volgens niveau. Handig om weten: ook bij het afsluiten van Windows worden hier gebeurtenissen gelogd (met ID 200, of 201 en hoger indien het afsluitproces te lang duurde).

Lees ook: Windows troubleshooting met logboeken

©PXimport

Wat heb je nou aan die logs met gebeurtenissen-ID’s 100 tot 110? Het kan geen kwaad ze af en toe even door te lopen. Als je op zo’n event klikt, lees je in het venster eronder niet alleen de Totale tijd (in milliseconden) af, maar ook de Tijd van degradatie. Dit laatste kan relevant zijn aangezien dat aangeeft hoeveel langer dan gewoonlijk de opstart van dit onderdeel duurde. Zelfs als die relatief hoog blijkt, hoeft er niet noodzakelijk iets aan de hand te zijn. Immers, het kan bijvoorbeeld om een automatische update van dit onderdeel gaan. Blijken dergelijke vertragingen zich frequenter voor te doen, dan doe je er wellicht goed aan dit onderdeel nader te bestuderen.

Mocht je je afvragen wat BootTime precies inhoudt (op het tabblad Details bij een Event-ID 100): dat is de som van MainPathBootime (de tijd tussen het verschijnen van het Windows-logo en het inlogscherm of het bureaublad) en de BootPostBootTime (de tijd tussen het verschijnen van het inlogscherm of het bureaublad en het moment waarop het systeem echt bruikbaar is, vanaf 80% ‘idle time’).

Onderaan het tabblad Algemeen tref je weliswaar de link Help online aan, maar die leidt haast nooit tot concrete tips. Je kunt meer bruikbare feedback krijgen door die links aan een andere bron te koppelen. Start de Windows Register-editor op via het startmenu en navigeer je naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\Event Viewer, waar je de waarde van de sleutel MicrosoftRedirectionURL vervangt door https://www.howtogeek.com/eventid. Je kunt natuurlijk ook zelf googelen naar feedback. Dat doe je dan het best op basis van de bron en het event-ID.

Process Monitor

Weinig gebruikers weten dat de populaire Sysinternals-tool Process Monitor zich ook laat inzetten voor een analyse van het bootproces. Start de applicatie op, ga naar het menu Options en activeer Enable Boot Logging. Wil je extra veel feedback, plaats dan een vinkje bij Generate thread profiling events (Every second) en bevestig met OK. Sluit Process Monitor af en start je pc opnieuw op.

Na het booten start je ook Process Monitor weer opnieuw: je krijgt de vraag te zien of je de verzamelde data wilt bewaren. Een bevestigend antwoord zorgt dat het logbestand (Bootlog.pml) standaard in de map C:\Users\<gebruikersnaam>\Documents terechtkomt. Process Monitor laadt het meteen in, maar je kunt het logbestand ook altijd later weer oproepen (via File / Open). Om snel in te zoomen op de processen die relatief veel tijd in beslag nemen tijdens het booten, kun je een extra filter activeren.

Kies Filter / Filter en stel bijvoorbeeld de volgende filterregel in: Duration more than 1 then Include. Bevestig met OK (dat herleidde het aantal items in onze test van een onwerkbare 4,8 miljoen naar een behapbare 187). Vervolgens kun je de resterende items aan een nader onderzoek onderwerpen. Een wat ouder, maar nog steeds informatief voorbeeld van zo’n analyse vind je hier.

©PXimport

BootRacer

Zowel de Windows Logboeken als Process Monitor geven je informatie over het bootproces, maar de tool BootRacer giet het ook nog in een gebruiksvriendelijk format (gratis voor niet-commercieel gebruik). Toegegeven, het is geen tool die je permanent op je systeem wilt hebben, maar bij het troubleshooten of optimaliseren van het bootproces komt Bootracer goed van pas. Tijdens de installatie laat je bij voorkeur alle opties ingeschakeld. Wanneer je vervolgens je systeem opnieuw start, zul je BootRacer aan het werk zien (helaas inclusief een paar advertenties). Wanneer je de app vervolgens oproept, zie je precies hoelang het opstartproces duurde.

BootRacer deelt dit proces op in vier fasen: Preboot, Windows Boot, Password Timeout en Desktop. De Preboot-fase speelt zich vooral op het niveau van uefi of bios af en kan derhalve niet door BootRacer worden gemeten. De derde fase (Password Timeout) wordt door de app genegeerd. Immers, tijdens deze fase wacht Windows op het invoeren van je wachtwoord. Overigens kun je deze wachttijd desgewenst compleet uitschakelen: druk op Windows-toets+R, voer netplwiz of control userpasswords2 uit, selecteer de standaard accountnaam, verwijder het vinkje bij Gebruikers moeten een gebruikersnaam en wachtwoord […] en bevestig met OK.

©PXimport

Met de overige twee fasen houdt BootRacer wél rekening bij het berekenen van de boottijd: enerzijds de systeeminitialisatie zoals het laden van stuurprogramma’s en het opstarten van services (Windows Boot), anderzijds het voorbereiden van het bureaublad en het uitvoeren van automatisch opstarten programma’s (Desktop).

Standaard voert BootRacer deze analyse bij elke Windows-start uit, maar dat schakel je desgewenst uit: klik op Advanced / Options en kies Only once. Kies je wel voor een doorlopende analyse, via de knop History krijg je zicht op de evolutie van de opeenvolgende starttijden van je systeem.

BootRacer kan je ook haarfijn vertellen hoeveel tijd elk automatisch opstartende app (‘autostart’) telkens in beslag neemt. Ga opnieuw naar Advanced / Options en open het tabblad Startup Control. Klik op Enable Control en plaats een vinkje bij beide opties. Bevestig met Save. In het hoofdvenster druk je vervolgens op de knop History en kies je History of Executed Startup Programs. Via het menu (met de drie streepjes) krijg je tevens zicht op de evolutie in de starttijden van de diverse autostarts.

Klik met rechts op een van de items in het venster Startup Control en kies Control Startup Programs. Verwijder het vinkje bij het automatisch startende item dat je niet langer nodig acht of druk op de Delete-knop als je het item uit de lijst wilt verwijderen. Via de Undo-knop kun je een eerdere toestand alsnog herstellen (Restore). De knop Set Order ten slotte laat je via pijltjesknoppen toe de startvolgorde aan te passen.

©PXimport

Het is goed mogelijk dat je in het overzichtsvenster van BootRacer de melding “Partial Boot Time” ziet verschijnen. Dat houdt in dat er geen normale, volledige boot werd uitgevoerd. Dat is logischerwijze het geval wanneer je je bij je account afmeldt en je opnieuw aanmeldt, en eveneens wanneer je de pc in slaapstand of sluimerstand had gezet en vervolgens weer opstart. Maar zelfs wanneer je je pc afsluit kan deze melding opduiken.

Windows 10 brengt het systeem bij het afsluiten standaard in een gedeeltelijke slaapstand, en wel zodanig dat het besturingssysteem bij het opnieuw opstarten niet langer de kernel, drivers en de systeemstatus één voor één hoeft in te laden, aangezien die bij het afsluiten netjes in een bestand werden bewaard. Applicaties daarentegen worden niet bewaard, maar wel degelijk afgesloten.

Je controleert deze instellingen als volgt: druk op Windows-toets+S, tik energie in, kies Een energiebeheerschema selecteren en klik op Het gedrag van de aan/uit-knoppen bepalen. Klik zo nodig op Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn en plaats al dan niet een vinkje bij Snel opstarten inschakelen (aanbevolen). Je zult (eventueel met behulp van BootRacer) merken dat je systeem inderdaad een aantal seconden sneller opstart wanneer deze functie is ingeschakeld.

De functie Snel opstarten (fastboot) zorgt dan wel voor een rapper bootproces, er kunnen ook wel nadelen aan kleven. Heb je bijvoorbeeld een dualboot-installatie met een Linux-distributie, dan kan dat tot corruptie van het bestandssysteem leiden als je in deze (slaap)toestand intussen de Linux-distributie opstart. Snel opstarten kan er tevens voor zorgen dat je via een speciale toets (zoals Del, F2, F8 enzovoort) niet meer in het uefi-bios of in het bootkeuze-menu terechtkomt. Dit kun je oplossen door de Shift-toets ingedrukt te houden wanneer je Afsluiten kiest, waarna je de pc opstart en de speciale toets indrukt.

Verder kan het incidenteel ook gebeuren dat bepaalde updates niet (correct) kunnen worden uitgevoerd wanneer deze functie is ingeschakeld.

Services

Standaard zijn er in Windows tot slot een paar tientallen services actief op de achtergrond. Overbodige services uitschakelen zorgt niet alleen voor een kortere boottijd, er worden ook minder systeembronnen aangesproken. Echter, meer nog dan bij externe programma’s is het uitschakelen van services een delicate operatie. Immers, wanneer je de verkeerder services uitschakelt, kan dat zelfs tot een onstabiele Windows leiden.

Je bereikt de module voor servicebeheer door in het Windows-startmenu de opdracht services.msc uit te voeren. Om een service (tijdelijk) op non-actief te zetten, open je het contextmenu, kies je Eigenschappen en stel je het Opstarttype in op Uitgeschakeld.

©PXimport

Let op: je kunt hier ook Automatisch (vertraagd starten) kiezen: de service wordt dan pas opgestart nadat het bureaublad is verschenen (standaard twee minuten na het opstarten van de laatste automatische service), waardoor het niet langer een impact heeft op de eigenlijke bootprestaties. Open hier zeker ook het tabblad Afhankelijkheden. Je ziet hier welke andere services van de (goede werking van de) geselecteerde service afhangen, zodat je niet ongewild ook die services uitschakelt.

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.