ID.nl logo
Notities maken met OneNote, het is kinderlijk simpel
© PXimport
Huis

Notities maken met OneNote, het is kinderlijk simpel

OneNote is een ideale opslagplek voor je krabbels, geheugensteuntjes, notities en meer. Zeker nu OneNote met apps goed vertegenwoordigd is in de applicatiewinkels van Apple en Google, kun je echt overal en met ieder apparaat bij je notities. Hoe je ermee aan de slag gaat leggen wij je uit.

01 Installatie

Staat Microsoft Office op je pc, dan is de kans groot dat je ook al over OneNote beschikt. Net als Word, Excel en PowerPoint zit OneNote namelijk in elke recente versie van Office en Office 365, de abonnementsversie van het pakket. Ontbreekt OneNote, dan download je de pc-versie gratis. Op diezelfde pagina vind je ook snelkoppelingen naar de downloads voor Windows Phone, OS X, iPad, iPhone, Android. Tot slot is er een webversie van OneNote.

©PXimport

02 Aanmelden

Om je notities te synchroniseren tussen verschillende apparaten gebruikt Microsoft OneDrive een Microsoft-account. Een Microsoft-account is een combinatie van een e-mailadres en een wachtwoord. Wanneer je OneNote de eerste keer opstart, kun je inloggen met je Microsoft-account of er een aanmaken. Klik op Aanmelden om in te loggen of op Registreer nu om een nieuw Microsoft-account aan te maken. Heb je geen eigen mailadres dat je hiervoor wilt of kunt gebruiken, maak dan een Outlook.com-adres aan tijdens de registratie.

©PXimport

03 Notitieblok, sectie, pagina, container

Om OneNote te gebruiken is het handig iets te weten over de manier waarop OneNote alle notities ordent. Het programma gebruikt hiervoor notitieblokken, secties, pagina's en containers. Een notitieblok is een soort Word-document. In een notitieblok kun je meerdere secties maken, binnen een sectie meerdere pagina's en elk deel informatie dat je bij elkaar op een pagina hebt staan, heet een container. Je kunt bijvoorbeeld aparte notieblokken hebben voor werk en privé, en in die laatste een sectie voor alles wat met het huishouden te maken heeft een pagina met de boodschappenlijst en daarop krijgt elke winkel waar je een deel van de inkopen doet een container.

©PXimport

04 Secties en pagina's maken

Bij de installatie wordt al een eerste notitieblok gemaakt met de naam "Notitieblok van" en dan jouw naam. Dit notitieblok heeft ook al een sectie "Losse notities" en twee pagina's, "OneNote: één locatie voor al uw notities" en "Grondbeginselen van OneNote". Om een nieuwe sectie te maken, klik je op het plusteken naast het tabblad boven in het scherm. Om een nieuwe pagina te maken klik je op Pagina toevoegen bovenaan in de rechterkantlijn boven het paginaoverzicht. De twee bestaande pagina's bevatten handige informatie over OneNote om even kort te bekijken.

©PXimport

05 Een nieuw notitieblok

Om een nieuw notitieblok te maken, klik je op Bestand / Nieuw. Geef het notitieblok een naam door de naam in het lege vak bij Naam notitieblok te typen. Selecteer daarna de plek waar je het notitieblok wilt bewaren, op de Computer of op OneDrive. Kies OneDrive wanneer je het notitieblok tussen al je apparaten wilt synchroniseren en het ook gemakkelijk wilt kunnen delen. Wil je het in een andere dan de standaardmap maken, klik dan op Maken in een andere map. Het notitieblok delen kan altijd nog.

©PXimport

06 Wisselen tussen notitieblokken

Je kunt in OneNote net zo veel notitieblokken maken als je nodig hebt. Voor elke notitie kun je apart beslissen of je hem op OneDrive of op de computer bewaart. Op dit moment heb je er sowieso twee, het standaardnotitieblok met je eigen naam dat OneNote gemaakt heeft bij de installatie én het notitieblok dat je in stap 5 zelf nieuw hebt gemaakt. Om te wisselen tussen notitieblokken klik je op de knop links naast de secties. Je kunt op de naam van het huidige notitieblok klikken of op het pijltje ernaast.

©PXimport

07 Wijzigingen opslaan

Ben je gewend in Word telkens via Bestand of de toetscombinatie Ctrl+S het actieve document te bewaren? In OneNote kan dat niet en hoeft dat dus niet. OneNote bewaart elke wijziging direct, zonder dat je het programma daar opdracht voor moet geven. In het menu Bestand kun je bij Info van elk notitieblok de synchronisatiestatus zien en aanpassen. Ook maakt OneNote automatisch tussentijdse back-ups. Deze kun je zien via Back-ups openen. Ook deze laatste worden automatisch gemaakt.

©PXimport

08 Onderdelen een naam geven

In het nieuwe notitieblok staat de cursor boven aan een lege pagina. De tekst die je daar typt, wordt de naam van de pagina (die dus binnen een sectie valt). De naam van de sectie kun je aanpassen door op het tabblad van de sectie te dubbelklikken en dan de naam in te voeren, druk dan op Enter. Voeg je een nieuwe sectie toe dan kun je ook meteen de naam typen, het tabblad is dan al geselecteerd. Door je notitieblok in te delen in secties en pagina's en deze logische namen te geven, houd je het notitieblok overzichtelijk.

©PXimport

09 Onderdelen verwijderen

Om zo veel mogelijk ruimte te geven aan de notities en de vrijheid om zaken toe te voegen, wordt het lint met commando's in OneNote standaard verborgen. Geen nood, in de Windows-versie van OneNote is de muis je beste vriend, en dan vooral ook de rechtermuisknop. Bijna alle opdrachten laten zich via dit snelmenu regelen. Wil je bijvoorbeeld een pagina verwijderen, klik er dan met de rechtermuisknop op en kies Verwijderen. Bijna elk onderdeel van OneNote heeft veel opties in het contextmenu, behalve de notitieblokken, die kun je via dit menu alleen sluiten.

©PXimport

10 Een notitie maken

De lege pagina van OneNote doet sterk aan een leeg document in Word denken, maar toch is het heel anders. Dit vel is geen A4-tje en ook zit je niet vast aan een kantlijn of een paginaeinde en zoals we later zullen zien. Je zit ook niet vast aan tekst of afbeeldingen, je kunt werkelijk alle bestanden hier invoegen, op welke plek je maar wilt. Om een eerste notitie te maken, hoef je alleen ergens te klikken en te beginnen met typen. Selecteer de tekst en gebruik het zwevende menu om de tekstopmaak te veranderen.

©PXimport

11 Meer opmaakopties

Heb je nog meer opties nodig om het uiterlijk van tekst aan te passen, gebruik dan het lint. Het lint is de brede balk boven in elk Office-programma met daarop alle menu's en commando's. In OneNote is het lint standaard dichtgeklapt om meer ruimte te geven aan de notities. Je kunt het openen door op een van de menu-items te klikken. Wil je het lint altijd in beeld houden, dubbelklik dan op een van de menu-items.

©PXimport

12 Notities markeren

Belangrijke notities kun je markeren. Klik op Start en kies Markeringen. Er is een groot aantal markeringen, bijvoorbeeld Takenlijst en Belangrijk en Vraag. In het menu vind je er nog veel meer. Bij sommige staat een toetscombinatie waarmee je nog sneller items kunt markeren, ook terwijl je aan het typen bent. Markeer je iets als Takenlijst, dan komt er een vakje voor te staan dat je kunt afvinken als de taak is voltooid. Via Labels zoeken kun je zoeken op basis van de markering. Klik op een resultaat van een zoekopdracht en de notitie wordt meteen getoond én geselecteerd.

©PXimport

OneNote Windows 8

Microsoft zou Microsoft niet zijn als het ook rond een mooi product als OneNote niet enige verwarring wist te scheppen. Er zijn twee versies van OneNote voor Windows die heel verschillend zijn en duidelijk anders werken. Er is OneNote uit Office 2013 én er is OneNote voor Windows 8. OneNote uit Office is de gratis download die in deze workshop wordt gebruikt, terwijl OneNote voor Windows 8 een geoptimaliseerde versie voor tablets met Windows 8 en Windows RT is. Doordat de laatste ook op gewone pc's met Windows 8 standaard wordt geïnstalleerd, heb je mogelijk beide op je pc staan. Voor dagelijks gebruik met een toetsenbord is de OneNote voor Office echter veruit de beste.

©PXimport

13 Plakken met bronvermelding

Om een screenshot te plakken kies je Invoegen / Schermopname. Selecteer het gewenste deel van het scherm, en er wordt zodra je de muis loslaat een afbeelding in OneNote geplakt. Compleet met de vermelding dat het om een schermopname gaat en wanneer die is gemaakt. Ook informatie van het internet laat zich prima kopiëren. Selecteer de informatie in de browser en kopieer deze. Rechtsklik in OneNote en kies Plakken. OneNote plakt de informatie met de originele opmaak en een link naar de bron. Met Windows-toets+N kun je altijd Verzenden naar OneNote openen voor nog meer opties.

©PXimport

14 Krabbels en tekeningen

OneNote biedt ook ruimte om tekeningen in te voeren of zelfs direct tekeningen te maken in OneNote. Op het lint onder Tekenen vindt je een groot aantal opties, zoals de mogelijkheid een stift te kiezen met een dikte en kleur en daarmee te tekenen. Ook kun je vormen invoegen en deze eventueel met de Gum weer weghalen. Gebruik je de stift om tekst te schrijven, dan leest OneNote jouw handschrift en herkent de tekst. In het zoekscherm kun je dan ook zoeken naar tekst die je met de muis (of beter nog, een stylus op een tablet) hebt toegevoegd.

©PXimport

15 Verplaatsen

De informatie in OneNote kan naar wens altijd verplaatst of aangepast worden. Om tekst te verplaatsen, plaats je de muis boven de tekst zodat de container zichtbaar wordt. Klik dan op de bovenste rand van de container en sleep deze vervolgens naar de nieuwe plaats op dezelfde pagina. Een item verplaatsen naar een andere pagina gaat het gemakkelijkste door het item te selecteren en dan te knippen en plakken. Dit kan via het snelmenu door op de tekst te klikken met de rechtermuisknop of met de bekende toetscombinaties Ctrl+X en Ctrl+V.

©PXimport

16 Zoeken

OneNote leest alle informatie die je aan een notitieblok toevoegt en bouwt daar een index mee. Die index is handig bij het zoeken in je notitieblokken. Het zoekscherm van OneNote zit rechtsboven net onder het Lint, duidelijk herkenbaar aan het vergrootglas. Typ je zoekopdracht in het venster en druk op Enter. Standaard zoekt OneNote in alle notitieblokken, maar door op het pijltje rechts in het zoekvenster te klikken kun je de scope van de zoekopdracht ook aanpassen. Beperkt deze bijvoorbeeld tot alleen Dit notitieblok of alleen Deze sectie.

©PXimport

17 Live opnames

Behalve tekst en screenshots kun je ook geluid en video opnemen in een notitieblok. Klik op Invoegen op het lint en kies Audio opnemen of Video opnemen. Je hebt hier natuurlijk wel een geschikt opnameapparaat voor nodig. De opname begint meteen en op het lint komen de controleknoppen waarmee je de opname kunt stoppen of onderbreken. Met een klik op Stoppen wordt de opname in de pagina opgenomen en voorzien van datum en tijd. Selecteer je de opname, dan kun je deze met de controleknoppen op het lint afspelen.

©PXimport

18 Gekoppelde notities

Terwijl je een audio- of video-opname maakt, kun je rustig doorgaan met het invoegen van andere notities zoals tekst en afbeeldingen. Sterker nog, door dat te doen maak je de notities alleen maar beter, want alle audio- en video-opnames worden gekoppeld aan de notities die je op datzelfde moment ook maakt. Speel je later een geluids- of video-opname af, dan verplaatst OneNote de cursor telkens in de notitie naar de tekst die je tijdens dat moment van de geluids- of video-opname hebt gemaakt. Zo blijft altijd de relatie tussen de opname en de notities bewaard.

©PXimport

19 Notities groeperen en ordenen

Het overzicht over de notities op een pagina kun je verbeteren door alle menu's en items rondom de notities weg te halen. In OneNote 2013 kun je recht bovenaan op de notitiepagina op het dubbele pijltje klikken. In OneNote 2010 kies je Beeld / Volledige pagina. Binnen een sectie kun je notities overzichtelijker maken door pagina's die bij elkaar horen, ook bij elkaar te zetten. Dit kan door de op pagina's in de kantlijn te klikken en te verslepen. Door een paginalabel naar rechts te schuiven maak je er een subpagina van. Door middel van slepen naar een andere sectie verplaatsen kan ook.

©PXimport

20 OneNote op mobiele apparaten

OneNote is behalve voor Windows en Mac OS X ook beschikbaar voor alle mobiele platformen zoals Android, iOS en Windows Phone. Installeer de app via de app store van het betreffende platform. Al deze mobiele versies gebruiken je Microsoft-account om verbinding te maken met de notitieblokken op OneDrive. Wijzig je een notitie op de pc, dan zie je die al heel snel ook op je smartphone of tablet en omgekeerd. Alle versies van OneNote lijken erg op elkaar, maar door de eisen en mogelijkheden van de verschillende platformen en apparaten, zijn ze telkens net wat anders.

©PXimport

21 Een notitieblok delen

Notitieblokken die op OneDrive staan, kun je delen met anderen. Klik op Bestand / Delen. Typ de naam of het e-mailadres van de persoon met wie je de notitie wilt delen in het vak onder Personen uitnodigen. Selecteer in het vak erachter of die persoon het notitieblok mag bewerken of alleen bekijken. Klik dan op Delen. De personen met wie je deelt krijgen in hum mailbox een uitnodiging met een link naar de notitie. Je kunt ook kiezen voor Koppeling voor delen ophalen, waarmee je een unieke url maakt om te delen met iedereen die de notities mag bekijken of bewerken.

©PXimport

OneNote Web App

Heb je je eigen computer of tablet niet bij de hand maar wil je toch even je notities bekijken en bewerken? Hiervoor gebruik je de OneNote Online, een volledige versie van OneNote in de browser. Log in met je Microsoft-account. Je ziet nu de mappen en bestanden op je OneDrive. Open de map met de notitieblokken en klik op het notitieblok. Het notitieblok wordt nu geopend in OneNote in de browser. Je kunt er de notities bekijken en via het menu ook bewerken, bijna net zoals met OneNote voor Windows.

©PXimport

▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.