Aan MuseScore wordt al ruim twintig jaar gewerkt en dat is te merken. Het is een van de meest veelzijdige programma’s om bladmuziek te schrijven. In dit artikel gaan we ermee aan de slag.

Er zijn heel wat programma’s waarmee hobbyisten muziek kunnen maken, ook wanneer ze geen kennis hebben van notenschrift. Hoewel je met zulke software beslist aardige resultaten kunt boeken, missen ze toch vaak mogelijkheden die wat meer ambitieuze componisten graag in hun gereedschapskist zouden hebben. Het is dan ook niet vreemd dat veel bedenkers van muziek hun werk uitschrijven. Bladmuziek is bovendien hét medium om je composities (ook) door anderen te laten uitvoeren.

Er bestaan voor dat doel hoogwaardige commerciële programma’s. Maar wie geen geld wil uitgeven, kan uitstekend terecht bij MuseScore dat inmiddels is uitgegroeid tot een absolute topper.

Downloaden en installeren

Je vindt MuseScore op www.musescore.org. De website ziet zelf welke versie je nodig hebt. In ons geval is dat de versie voor Windows 64 bit. Er bestaan ook versies voor macOS en verschillende Linux-distributies.

Met een klik op de downloadknop haal je het bestand Muse_Hub.exe binnen (ca. 40 MB). Start dat bestand. De installatie verloopt in stilte en eindigt zonder melding, wat een beetje verwarrend kan zijn. Na afloop is Muse Hub toegevoegd aan het Startmenu. Muse Hub is het onderdeel van waaruit je allerlei componenten kunt installeren. Start Muse Hub en klik op Get bij MuseScore 4. Het notatieprogramma wordt dan automatisch gedownload, in stilte geïnstalleerd en toegevoegd aan het Startmenu. Daarna start het op.

Instellen

Bij het eerste gebruik moet je MuseScore configureren. Eerst kies je voor het thema Licht of Donker. Klik op Volgende. Je kunt een video bekijken over Muse Sounds, de geluidsbibliotheek waarmee je de composities straks kunnen afspelen. Klik op Volgende. Je ziet een groot aantal instructievideo’s die je kunt benaderen via het menu Start / Leren. Klik op Klaar.

Je bevindt je nu in het onderdeel Leren waar je naast de videotutorials uit het tabblad Aan de slag ook een tabblad Lessen vindt waar je toegang kunt krijgen tot meer educatief materiaal.

Instrumenten toevoegen

Open nogmaals Muse Hub, je ziet dan verschillende bibliotheken met geluiden zoals strijkers (Strings) en toetsen (Keys). Klik je op zo’n instrumentengroep (op het plaatje, dus niet op Get), dan kun je soms audiofragmenten beluisteren. Met een klik op Get installeer je een individuele groep. Onder Featured zie je echter (eventueel door te klikken op > of <) ook Muse Sounds. Klik je daar op Get, dan worden alle beschikbare instrumenten geïnstalleerd. Dit is wat wij kiezen. Het is een flinke download (ruim 13 GB), dus je moet wat geduld hebben. 

Demo

Alhoewel je nog meer componenten kunt toevoegen, laten we het hier nu even bij. Om te kunnen genieten van de gedownloade instrumenten haal je nog één bestand binnen: daarvoor ga je in Muse Hub naar het tabblad Inspiration en klik je op Get bij Muse orchestra Demo.

Klik in MuseScore op Bestand / Open en ga naar C:\ProgramData\MuseHub\MuseContent, de standaardlocatie waar Muse Hub partituren opslaat. Kies het zojuist gedownloade bestand en open dat. De partituur met een heleboel partijen wordt nu getoond. Klik op het afspeelpictogram rechtsboven of druk op de spatiebalk om het stuk te beluisteren. Terwijl het speelt toont MuseScore waar je in de partituur bent. De kwaliteit waarin je composities kunt beluisteren is beslist indrukwekkend!

Nieuwe partituur

Tijd om zelf wat muziek te gaan noteren. Sluit de huidige partituur en kies Niet Opslaan. Je bevindt je nu in Start / Partituren en hier kun je met een klik op de + (Nieuwe partituur) een nieuw muziekstuk beginnen.

In het dialoogvenster voor nieuwe partituren kun je een notatie voorbereiden voor heel veel individuele instrumenten en ensembles. Onder Kies instrumenten zie je rechts onder Uw partituur het ensemble Orkest. Klik je op het driehoekje daarachter, dan opent een keuzemenu waaruit je uit allerlei gangbare soorten ensembles kunt selecteren. Kies je voor Eigen aangepast, dan kun je links instrumentgroepen kiezen (onder Familie). Klik je op zo’n groep, dan verschijnen in het midden de individuele instrumenten die je naar rechts kunt slepen om je eigen ensemble samen te stellen.

De omgekeerde route (van ensembles naar instrumenten) gaat via het tabblad Maak van sjabloon. Hier kun je een ensemble of solist kiezen. Wij kiezen hier Solo / Piano en klikken op Volgende.

Eigenschappen

Heb je het instrument of ensemble eenmaal gekozen, dan moet je nog de begintoestand van onze compositie instellen, dat wil zeggen de toon- en maatsoort, het tempo waarmee je wilt beginnen en het aantal maten.

Bij Toonsoort kies je C-majeur, een van de keuzes onder Groot. Klik je op Klein, dan vind je daar (uiteraard) de mineur-toonsoorten.

De maatsoort is standaard 4/4. De mogelijkheden in MuseScore zijn echter onbeperkt. Wij houden het bij 4/4.

Klik op het vak onder Tempo en zet een vinkje bij Toon tempomarkering. Je verandert de waarde in 80. Het aantal maten houd je op de voorgestelde 32. Mocht jouw compositie korter of langer worden, dan kun je eenvoudig maten verwijderen of toevoegen.

Tot slot tik je een Titel en Componist in (plus eventuele andere gevraagde gegevens) en klik je op Klaar.

Noten invoeren

Je hebt nu een leeg document met een vioolsleutel en een bassleutel, zoals gebruikelijk is voor pianomuziek. In elke maat zie je een hele rust. Wanneer je noten gaat invoeren, dan wordt deze rust automatisch aangepast. Als je bijvoorbeeld een kwartnoot invoert, dan verandert de hele rust automatisch in een kwart plus een halve rust.

Invoeren kan via een midi-keyboard, maar omwille van de nauwkeurigheid zitten er beperkingen aan live inspelen. Je kunt echter eenvoudig muziek invoeren vanaf je computertoetsenbord of via een virtueel klavier (Weergave / Pianoklavier).

Ga je met de cursor over de noten boven in beeld, dan zie je pop-ups met sneltoetsen, bijvoorbeeld 5 voor een kwartnoot.

Dubbelklik je in de eerste maat op de bovenste regel, dan kom je in de invoermodus. Je kunt nu een duur en een noot (abcdefg) invoeren, bijvoorbeeld 5cdef om de eerste maat met vier kwartnoten te vullen. Met de toetsen PijltjeOmhoog of PijltjeOmlaag maak je geselecteerde (blauwe) noten een halve toon hoger (kruis) of lager (mol). Combineer je die toetsen met Ctrl, dan ga je een octaaf omhoog of omlaag. Voor rusten gebruik je de sneltoets voor de gewenste lengte gevolgd door 0. Om nauwkeuriger te werken, zoom je desgewenst in met Ctrl+Muiswiel.

Met deze kennis kun je proberen een eenvoudig muziekje in te voeren.

Hergebruik

In muziek komen passages vaak terug en die wil je dan natuurlijk niet opnieuw invoeren. Wil je bijvoorbeeld de eerste vier maten van de baspartij herhalen, dan verlaat je eerst de invoermodus met de Esc-toets. Vervolgens klik je bij de baspartij op de eerste noot in maat 1 en klik je met de Shift-toets ingedrukt op de laatste noot in maat 2. Je kopieert die noten met Ctrl+C, klikt in de lege maat 5 en drukt op Ctrl+V.

Overigens kun je ook passages selecteren door met Shift+Linkermuisknop een rechthoek te trekken. Beide manieren van selecteren werken over meerdere notenbalken.

Paletten

Links zie je een drietal tabbladen waarvan de eerste Paletten heet. Hier vind je verdeeld over verschillende rubrieken allerlei aanvullende symbolen. Zo wijzig je tussendoor sleutel, toonsoort, maatsoort en tempo. Ook kun je tekens voor dynamiek toevoegen. Klik bijvoorbeeld op de eerste basnoot in maat 1 en klik onder Dynamiek op ppp. Het teken voor zeer zacht spelen is nu toegevoegd. Deze blijft gelden tot een ander teken volgt. Klik op de eerste basnoot van maat 3 en kies onder Dynamiek voor fff om de noten heel hard te laten klinken.

Je hebt nog helemaal niet geluisterd en dit is een mooi moment om dat wel te doen. Klik rechtsboven op de knop Spoel terug om er zeker van te zijn dat je bij het begin begint en klik op Speel Af.

Het contrast is natuurlijk veel te groot. Klik op de fff en wis deze met de Backspace-toets. Doe hetzelfde met de ppp.

Voor of tijdens het afspelen, kun je ook bovenin op de Mixer klikken. Dit geeft je een mengpaneel waarin je partijen kunt mixen en waarop je effecten kunt loslaten. Gratis effecten vind je in de Muse Hub.

Instrumenten

Zoals je hebt kunnen horen, heeft MuseScore zelf een piano geselecteerd uit de set instrumenten die je eerder hebt geïnstalleerd. Dat zie je wanneer je op het tabblad Instrumenten klikt. Klik je daar op Vervang instrument, dan kun je een alternatief kiezen. Selecteer je bijvoorbeeld Klavecimbel, dan wordt alleen de klank aangepast. De consequenties van het kiezen van een ander instrument kunnen echter groter zijn. Selecteer je bijvoorbeeld Zang / Sopraan, dan wordt niet alleen de bassleutel omgezet naar een vioolsleutel, maar worden ook de noten op de onderste balk rood gekleurd omdat een sopraan die niet kan zingen.

Via het tabblad Instrumenten kun je ook op elk moment instrumenten toevoegen en verwijderen.

Opslaan

Ben je tevreden of wil je later verder werken, dan sla je je werk op via Bestand / Sla op. De eerste keer dat je dat doet, kun je kiezen tussen gratis opslag in de MuseScore-cloud of lokaal. Heb je eerder voor lokale opslag gekozen en wil je alsnog cloudopslag gebruiken, dan kies je Sla op als.

Je kunt je werk in een veelheid aan formaten opslaan, waaronder audio (mp3). Ook kun je nog uitgebreide aanpassingen doen om er hoogwaardig drukwerk van te maken.

En verder

Naast de desktopversie zijn er apps voor iOS en Android om de bladmuziek mee te lezen, en er is een uitgebreid handboek dat – in tegenstelling tot de educatieve video’s – Nederlandstalig is. Dit alles is te vinden via de website van MuseScore. Ook vind je daar een zoekvak om bestaande bladmuziek te vinden. Hier vind je betaalde bladmuziek, maar ook heel veel gratis partituren die je online kunt bekijken, afspelen en downloaden.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.

Een apparaat op afstand bedienen hoeft geen geld te kosten en is verrassend eenvoudig. Of je nu bestanden wilt openen, technische problemen wilt oplossen of meerdere toestellen wilt beheren: met Chrome Remote Desktop kan het allemaal, gratis en zonder gedoe.

De helper begint

Een groot voordeel van Chrome Remote Desktop is de brede compatibiliteit: het werkt met Windows, macOS, Linux en ChromeOS. Bovendien is het veilig – verbindingen worden versleuteld – en je hebt alleen een Chrome-browser nodig. We beginnen aan de kant van degene die op afstand toegang wilt tot een andere computer, degene die ondersteuning biedt vanaf computer A. Op computer A opent de gebruiker Chrome en surft naar https://remotedesktop.google.com. Daar verschijnen twee opties: Dit scherm delen en Verbinding maken met een andere computer. Omdat computer A support wil geven aan een extern apparaat, kiest de gebruiker voor de tweede optie. In dat scherm verschijnt een veld om een toegangscode in te geven, de code volgt zo meteen.

Acties voor de hulpvrager

Op computer B, de computer die toegang zal verlenen, moet de gebruiker ook in Chrome surfen naar dezelfde website. Daar kiest hij voor de optie Dit scherm delen. Voordat dat mogelijk is, moet Chrome Remote Desktop eerst worden gedownload en geïnstalleerd. De gebruiker klikt daarvoor op de ronde blauwe knop met het witte downloadpijltje. Hiermee wordt een Chrome-extensie geïnstalleerd. Na de installatie verschijnt in het vak Dit scherm delen een blauwe knop met de tekst Code genereren. Wanneer de gebruiker daarop klikt, wordt een toegangscode van 12 cijfers aangemaakt. Die code geeft hij of zij door aan gebruiker A.

Scherm delen

Op computer A geeft de gebruiker de code op in Chrome Remote Desktop. Vervolgens wacht hij tot gebruiker B bevestigt dat A toegang mag krijgen tot zijn scherm. Zodra dat is gebeurd, verschijnt het volledige bureaublad van computer B in een nieuw Chrome-venster op computer A. Door dit venster schermvullend weer te geven, kan A probleemloos handelingen uitvoeren op de pc van B. Voor de veiligheid beschikken beide gebruikers over een knop om de sessie op elk moment te beëindigen. Uiteraard is een stabiele internetverbinding noodzakelijk. Daarnaast krijgen beide partijen de melding dat ze klembordsynchronisatie kunnen inschakelen. Hiermee wordt het mogelijk om eenvoudig tekst of bestanden te kopiëren en te plakken tussen beide apparaten.