De commerciële motieven van Facebook en Google zijn duidelijk: zo veel mogelijk persoonsgegevens binnenharken om een zo gedetailleerd mogelijk profiel van je op te bouwen. Op deze manier kunnen ze advertenties effectiever inzetten. De gegevensverzameling gaat ver. Gelukkig is er iets tegen te doen.

In tegenstelling tot de extreme spionage die Microsoft in Windows 10 heeft gebouwd, kunnen Google en Facebook op de pc eigenlijk alleen pas echt te werk gaan zodra je je browser opent. Denk na welke browser je gebruikt. Chrome is fijn, maar van Google. Edge is tot nu toe nog ondermaats. Dus blijft Firefox over als beste optie. Het verder dichttimmeren doen we daarom vanuit deze browser, hoewel de meeste mogelijkheden ook werken onder Chrome en Opera, dat dezelfde basis heeft als Chrome. Lees ook: Zo verwijder je je social media-accounts.

©PXimport

Met kinderachtige dino's wordt verhuld dat Facebook eigenlijk nauwelijks privacy-instellingen heeft.

Dashboard

Google geeft nog opvallend veel prijs over wat er van je verzameld wordt. Als je naar www.google.com/settings/dashboard gaat, kun je precies zien wat er van je bewaard is gebleven. Veel dingen zijn gelukkig te wijzigen en verwijderen. Dat is vooral belangrijk bij de locatiegeschiedenis, want als je een Android gebruikt is het wel even schrikken dat je toestel exact heeft bijgehouden waar je allemaal bent geweest. Ook je zoekgeschiedenis is exact bijgehouden, deze zo nu en dan legen kan geen kwaad. Bij www.google.com/settings/ads kun je je advertentieprofiel inzien en wijzigen. Vergeet niet Advertenties op basis van interesses hier uit te schakelen, evenals de advertenties voor uitgelogde status.

Bij Facebook word je erger als advertentie-vee gebruikt, zelfs al heb je geen profiel. Heb je wel een profiel, dan kun je bij Instellingen / Advertenties in ieder geval gepersonaliseerde advertenties uitzetten. Veel handmatige controle heb je dus niet, maar onthoud dat het belangrijk is om zowel bij Google als bij Facebook uit te loggen na gebruik, zodat de verzamelde gegevens moeilijker aan jouw profiel kunnen worden gekoppeld.

©PXimport

Google gebruikt standaard je internet- en zoekgeschiedenis voor advertenties.

Browser dichttimmeren

Je internetgedrag wordt nauwkeurig gevolgd door trackers en cookies. Helaas zijn er veel meer partijen dan Google en Facebook die je internetgedrag monitoren. Ook hebben de like-knoppen en Googles +1-knoppen een ingebouwde tracker, die minder effectief is als je altijd uitlogt. De overige trackers schakelen we uit met browserplug-ins. Ghostery (voor Firefox, Chrome, Safari en Opera) is de bekendste en laat handig zien welke trackers er precies geblokkeerd worden. Eventueel kun je ook trackers deblokkeren als ze de functionaliteit van een website in de weg zitten. Daarnaast kun je Privacy Badger gebruiken, een plug-in van de EFF (de Amerikaanse tegenhanger van Bits of Freedom). Ook Disconnect en NoScript zijn plug-ins die het lastiger maken om je te volgen, alhoewel NoScript ook regelmatig functionaliteit van sites in de weg zit omdat scripts volledig geblokkeerd worden.

©PXimport

Bij Privacy Badger kun je per site aangeven of er cookies geplaatst mogen worden.

ABN internetbankieren en Ghostery

Gebruik je Ghostery en kun je opeens niet meer inloggen bij de ABN AMRO? Dat kan kloppen. Ghostery blokkeert de tracker Omniture. Volkomen terecht overigens, aangezien deze tracker statistische gegevens verzamelt en analyseert. Bovendien is Omniture niet van de ABN, maar van Adobe. Andere bedrijven weren uit je financiële gegevens lijkt een verstandig idee en kan in dit geval de werking van ABN internetbankieren niet in de weg zitten. Maar toch sluit de bank mensen die Omniture blokkeren buiten.

Weg die apps!

Als je dacht dat er veel gegevens van je verzameld werden op de pc ... vrees dan voor de smartphone en tablet, want hierop ben je nog veel slechter af. In het Google Dashboard kun je beheren welke gegevens je Android-toestel mag verzamelen, bovendien kun je Google-apps niet altijd installeren of verwijderen van je Android.

Facebook komt er ook minder goed vanaf. Het zit namelijk erg diep geïntegreerd in iOS en de Android-app verlangt toegang tot waanzinnig veel systeemonderdelen: contactpersonen, locaties, agenda, camera, microfoon, omgevings- en bekende netwerken, welke apps je hebt, browsegeschiedenis, bladwijzers, welke andere accounts je op je toestel hebt en nog heel erg veel meer. De remedie? Installeer de app niet! Ook is het verstandig om op je iOS-toestel niet in te loggen op Facebook. Zonder de app en de iOS-integratie merk je meteen een enorm verschil in je batterij (hetzelfde geldt overigens voor Twitter). Bovendien hoef je niets te missen, Facebook heeft een uitstekende mobiele website: http://m.facebook.com. Via de browser kan Facebook niet alle gegevens uit het systeem wegsluizen en je batterij zwaar belasten. Als je de mobiele site bezoekt via de Ghostery Browser (gratis verkrijgbaar in de Play Store en App Store) knijp je de trackers van Facebook ook nog eens af.

©PXimport

Facebook en Twitter kun je integreren in iOS, maar of dat slim is ...

Verder van de horizon

Helaas is zelfs helemaal geen gebruikmaken van Facebook en Google-diensten niet voldoende om ze van je af te schudden. Maar met deze relatief kleine ingrepen trek je de gordijnen dicht voor deze notoire stalkers. Als dit nog niet voldoende is, kun je een extra stap overwegen: je internetverkeer laten omleiden via een VPN-verbinding of met TOR. Hierdoor kan je locatie en IP-adres niet worden achterhaald.

Het is herfst, en dat betekent spinnen. Niet alleen buiten, maar ook binnen. Daar kun je flink van schrikken. Toch is er geen reden tot paniek. Spinnen zijn juist nuttig: ze vangen muggen, vliegen en andere hinderlijke insecten. Nederlandse spinnen zijn bovendien niet gevaarlijk voor mensen. Wil je ze toch liever niet in huis? Dit kun je doen!

Dat je in het najaar meer spinnen ziet, is trouwens logisch. De mannetjesspinnen zijn dan op zoek naar een vrouwtje. Of het nu mannetjes of vrouwtjes zijn, voor allemaal geldt: ze zijn snel, maar niet gevaarlijk. Je kunt ze makkelijk vangen, zolang je maar rustig blijft.

Geen paniek! Vangen en vrijlaten doe je zo

De eenvoudigste methode daarvoor is nog steeds het bekende glas met een stukje stevig papier, bijvoorbeeld een bierviltje. Zet een stevig glas over de spin en schuif er een kartonnetje of papiertje onder. Til het geheel voorzichtig op, houd het goed gesloten en zet de spin buiten op enkele meters van je huis neer. Hoe verder, hoe kleiner de kans dat hij terug naar binnen kruipt.

Er bestaan ook speciale spinnenvangers: lange stelen met zachte borsteltjes of buisjes met een opvangreservoir. Handig als je liever wat afstand bewaart. Oefen eerst even, zodat je zeker weet hoe het werkt. Een spin doorspoelen of bespuiten met insectenspray kun je beter niet doen: er zijn betere, diervriendelijkere manieren om van ze af te komen.

©LeoniekvanderVlietPhotography

Waar komen spinnen binnen?

Spinnen kiezen niet bewust voor jouw woonkamer, maar volgen vaak insecten die aangetrokken worden door licht of warmte. Via kieren langs kozijnen, onder deuren of door ventilatieopeningen vinden ze hun weg naar binnen. Ook via spullen uit de schuur of garage kunnen ze mee naar binnen komen. Door deze routes af te sluiten of te controleren, verklein je de kans dat ze binnen belanden.

Voorkomen is ….

Hieronder lees je wat je in het algemeen kunt doen om insecten en spinnen buiten te houden. Ook kijken we specifiek naar bepaalde ruimtes in je huis.

Algemeen

Inspecteer je hele woning systematisch door langs plintnaden, kozijnen en doorvoeren te lopen. Dicht kieren af en vervang versleten tochtstrips. Plaats fijnmazig rvs-gaas voor ventilatieopeningen en maak ventilatieroosters jaarlijks schoon. Horren monteren voor ramen en deuren scheelt ook al een hoop.

Woonkamer

In de woonkamer trekken lampen vaak insecten aan, en daarmee ook spinnen. Plaats lampen niet direct bij de buitendeur en gebruik eventueel warmere lichtkleuren die minder insecten lokken – wit licht bevat namelijk veel UV- en blauwe componenten, echte insect-magneten. Ruim regelmatig achter kasten en banken op: rommelige hoeken bieden ideale plekken voor webben.

Slaapkamer

Zet bij warm weer het raam open met een hor ervoor. Zo ventileer je goed zonder dat spinnen en insecten naar binnen glippen. Trek ook gordijnen geregeld open en dicht; spinnen houden van rustige, donkere hoekjes.

Badkamer

Door de hoge luchtvochtigheid is de badkamer aantrekkelijk voor insecten en dus voor spinnen. Laat de ruimte goed drogen na het douchen (zet daar bijvoorbeeld de mechanische ventilatie voor aan of zet een raam een stukje open) en haal spinrag direct weg.

Kelder en berging

Dit zijn favoriete plekken voor grote huisspinnen. Ze houden van koelere, vochtige plekken waar ze met rust gelaten worden. Controleer leidingen en kieren, dicht openingen en zorg dat er niet te veel losse spullen op de grond staan.

Van huisspin tot kruisspin: zo herken je ze

Gevaarlijke spinnen? Die komen in Nederland eigenlijk niet voor. Maar dat maakt de angst er niet minder om. Herkennen wat voor spin je ziet, kan dan echt helpen. In september en oktober zie je binnenshuis vooral mannetjes van huisspinnen rondstruinen, terwijl vrouwtjes in hun web blijven. Met een app zoals ObsIdentify (voor Android en iOS) kun je eenvoudig een foto maken en direct zien om welke soort het gaat. Ook de webvorm geeft aanwijzingen: een strak wielweb, een trechter of een slordig matje is vaak soortspecifiek. Door je in de soorten te verdiepen, leer je dat de grote, donkere spinnen in huis simpelweg rondzwervende mannetjes zijn die een partner zoeken. Niets om bang voor te zijn dus!

Top 5 huisspinnen in Nederland

De kruisspin, Araneus diadematus, is jaar in jaar uit de publieksfavoriet én meest geteld; je herkent hem aan het lichte kruis op het achterlijf en het grote wielweb langs schuttingen en raamkozijnen. De grote trilspin, Pholcus phalangioides, hangt met lange poten onder het plafond en trilt heftig bij onraad; je vindt hem vaak in rustige hoekjes binnen. De gewone en grote huisspinnen, Eratigena-soorten, bouwen trechterwebben achter kasten en in kelders. De venstersectorspin, Zygiella x-notata, spant bij ramen een wielweb met een 'hapje' eruit; vaak zie je die in gevelhoeken. De herfsthangmatspin, Metellina segmentata, maakt kleine hangmatwebjes in struiken en rond tuinen en wordt regelmatig bij huizen gezien. De exacte volgorde varieert per jaar en telling, maar deze soorten staan steevast hoog in Nederlandse spinnentellingen.

©Anton Derkach | Iuliia - stock.adobe.com

Veelgestelde vragen over spinnen in huis

Zijn spinnen in Nederland giftig?

De spinnen die je binnenshuis tegenkomt, zoals huisspinnen of trilspinnen, zijn niet gevaarlijk. Ze kunnen hooguit bijten als ze in het nauw komen, maar dat gebeurt zelden en is vergelijkbaar met een muggenprik: een klein rood plekje dat snel verdwijnt. Ook buitenshuis leven er in Nederland geen gevaarlijk giftige spinnen voor mensen.

Kruipen spinnen in je slaap in je mond of oren?

Dit is een hardnekkige mythe. Spinnen zijn schuwe dieren die juist contact met mensen vermijden. Het idee dat ze in je slaap in je mond of oor kruipen is een broodjeaapverhaal. Ze lopen hooguit langs je bed op zoek naar een rustig hoekje, maar hebben geen enkele reden om een mens als schuilplek te gebruiken.

Waarom zie je vooral in de herfst zoveel spinnen?

In nazomer en herfst gaan mannetjes-huisspinnen op zoek naar een vrouwtje. Omdat ze rondzwerven, zie je ze vaker in kamers en gangen lopen. Vrouwtjes blijven meestal in hun web en vallen daardoor minder op. De seizoenspiek heeft dus alles te maken met hun voortplantingscyclus.

Kunnen spinnen eitjes in huis leggen?

Ja, spinnen kunnen in huis eizakjes maken. Meestal gebeurt dat in rustige hoekjes of achter meubels. De jongen verspreiden zich na het uitkomen en veel halen de volwassen leeftijd niet. Door webben en eizakjes regelmatig weg te halen met de stofzuiger, houd je de aantallen eenvoudig onder controle.

Helpt het om spinnen weg te houden met pepermuntolie of azijn?

Er circuleren veel huismiddeltjes die zouden helpen, maar er is weinig bewijs dat spinnen echt wegblijven van bepaalde geuren. Belangrijker is het dichten van kieren, plaatsen van horren en regelmatig opruimen. Dat heeft aantoonbaar meer effect dan een schaaltje azijn of een oliebrandertje.

Kunnen huisspinnen springen of vliegen?

Nee, de huisspinnen die je binnenshuis tegenkomt kunnen niet springen of vliegen. Ze lopen of klimmen via draden. Soms zie je kleine jonge spinnen wel zweven aan een draadje; dat heet 'ballooning'. Dan gebruiken ze een draad als zweeflijn in de wind. Bij volwassen huisspinnen gebeurt dat niet binnenshuis. 

Wat moet ik doen als ik een spin echt niet durf te vangen?

Vraag iemand anders om te helpen of gebruik een lange spinnenvanger waarmee je voldoende afstand houdt. Als dat niet lukt, kun je de deur naar de buitenruimte openen en wachten tot het dier zelf naar buiten trekt. Het belangrijkste is kalm blijven: spinnen zijn sneller bang voor jou dan andersom.

In oktober staat de tuin in het teken van de overgang naar de koude maanden. Planten hebben nog steeds zorg nodig en ook het onderhoud vraagt aandacht. Dit is het moment om alles klaar te maken, zodat je tuin de winter goed doorkomt.

Bescherm de tuin tegen vorst

Met dalende temperaturen is het belangrijk om alles te beschermen tegen vorstschade. Laat de tuinslang volledig leeglopen en berg hem op, zodat er geen water in achterblijft. Draai vervolgens de buitenkraan dicht. Schaf vliesdoek of noppenfolie aan om gevoelige planten te beschermen zodra het gaat vriezen.

Planten en bollen voor een wintertuin

Wie in de winter ook kleur wil behouden, kan nu groenblijvende varens, lage heesters en kerstrozen planten. Voorjaarsbollen zoals sneeuwklokjes, kievitsbloemen en bosanemonen moeten direct de grond in, omdat ze snel uitdrogen. Ook winterjasmijn of knoflook zijn nu aan de beurt. Bedek de grond daarna met een laag bladeren.

In hangmanden kun je winterviolen, bollen en klimop zetten voor wat extra kleur. Rozen plant je alvast voor het nieuwe seizoen. Tulpen die niet in de grond kunnen overwinteren, zet je in bollenbakken. Andere bloembollen plaats je bij vaste planten die qua kleur en bloeitijd goed bij elkaar passen. Geprepareerde hyacinten zet je in glazen binnen om vroeg van hun bloemen te genieten.

Oogsten in de herfst – én zaaien in de moestuin

Oktober is de maand van de oogst. Peren en appels haal je nu van de boom; maak er moes of taart van. Pompoenen en sierkalebassen zijn ook rijp. Laat altijd een stuk steel zitten, dan blijven ze langer goed. Bewaar ze koel en vorstvrij. In de moestuin zaai je nog veldsla, pluksla of spinazie. Kies wel voor winterharde soorten. Groenten die niet tegen kou kunnen, zoals paksoi, koolrabi, bloemkool en broccoli, oogst je voor de winter.

©encierro - stock.adobe.com

Onderhoud in oktober

Struiken, rozen en hagen hebben nog baat bij wat mest. In de border en moestuin kan eventueel kalk gestrooid worden. Blijf onkruid weghalen zodat het in het voorjaar niet uit de hand loopt. Plantensteunen kunnen de schuur in; maak ze schoon voordat je ze opbergt.

Zomerbollen zoals dahlia's, bloemriet en Abessijnse gladiolen moeten gerooid worden na de eerste nachtvorst. Controleer ook potten en bakken: zorg dat de afwateringsgaten open zijn zodat regenwater goed kan weglopen.

Snoeien in oktober

Ramblerrozen knip je bij door lange scheuten wat in te korten. Oktober is ook geschikt voor het snoeien van berk, esdoorn en kastanje, maar doe dit niet later dan eind november, want de sapstromen van deze bomen komen al vroeg op gang. Appel- en perenbomen kunnen eveneens gesnoeid worden.

©maxbelchenko

Het gazon winterklaar maken

Geef het gras dit najaar nog een laatste beurt. Verticuteer om mos en dood gras te verwijderen en lucht in de bodem te brengen. Maai het gras nog een keer, maar laat het niet te kort worden. Steek de randen bij en hark het gevallen blad weg, zodat het gras niet verstikt onder een bladerdeken en in het voorjaar weer gezond kan uitlopen.