Tech-giganten als Microsoft, Google, Meta en Apple verzamelen heel wat informatie over het gebruik van hun apparaten en diensten. Veel gebruikers zijn zich daarvan niet erg bewust. We tonen in dit artikel hoe techbedrijven dit doen en vooral ook hoe je zulke heimelijke datastromen kunt beperken.

Een onderzoek van de Universiteit van Dublin onthulde dat zowel Google als Apple telemetrische gegevens via mobiele apparaten verzamelt. Telemetrie is een techniek waarmee op afstand gegevens worden opgevraagd en gecentraliseerd. Deze informatie wordt geanalyseerd voor grondiger inzicht in productgebruik, systeemprestaties en gebruikersgedrag, om zo hun ‘diensten te kunnen optimaliseren’.

Dit klinkt logisch en onschuldig maar er zijn enkele zorgwekkende aspecten. Allereerst gaat het om aanzienlijke hoeveelheden data. Volgens dezelfde onderzoekers verzamelt Google gemiddeld circa 1 MB aan gegevens kort na het opstarten van een Pixel-smartphone. Bovendien worden telemetrische gegevens gemiddeld elke 4 tot 5 minuten verstuurd, zelfs wanneer de telefoon niet actief wordt gebruikt. Dit gebeurt zowel door het besturingssysteem als door allerlei vooraf geïnstalleerde apps, zoals iCloud, Safari, Siri (iOS) en Chrome, Google Docs, YouTube (Google).

De onderzoekers vrezen bovendien dat telemetrie ook fysieke apparaten aan persoonlijke gegevens kan koppelen, bijvoorbeeld via data die voor advertentiedoeleinden worden verzameld. Het is evenmin uitgesloten dat gebruikers via hun IP-adres kunnen worden getraceerd.

Telemetrie en datagaring voor advertentiedoeleinden treffen we uiteraard niet alleen bij Apple en (vooral) Google aan, ook bedrijven als Microsoft en Meta maken er gretig gebruik van. In dit artikel geven we je tips en technieken om ongewenste datastromen zo veel mogelijk te blokkeren. Het is aan jou om te beslissen hoe ver je hierin meegaat.

1 Telemetrie in Windows

Laten we beginnen met een veelgebruikt apparaat: je Windows-pc. Zelfs tijdens de installatie van het besturingssysteem word je regelmatig gevraagd om toestemming te geven voor het verzamelen van specifieke gegevens. Gelukkig kun je deze instellingen later ook nog aanpassen in Windows. Laten we de belangrijkste stappen bekijken, waarbij we Windows 11 als referentie nemen.

Navigeer naar de Instellingen van Windows en ga naar het gedeelte Privacy en beveiliging. Selecteer Diagnostische gegevens en feedback en zorg ervoor dat het onderdeel Diagnostische gegevens zichtbaar is. Om de stroom van telemetrische gegevens te stoppen, schakel je Optionele diagnostische gegevens verzenden uit. Hiermee stop je ook de verzameling van gegevens met betrekking tot handschrift en typen.

Ga vervolgens naar het onderdeel Ervaringen op maat en schakel ook deze optie uit, zodat je gegevens niet langer kunnen worden gebruikt voor gepersonaliseerde advertenties en aanbevelingen.

Ten slotte kun je het onderdeel Diagnostische gegevens verwijderen openen en bevestigen met Verwijderen. Dit zorgt ervoor dat Microsoft in de komende dagen je gegevens zal verwijderen. Houd er rekening mee dat er mogelijk nog andere gegevens zijn die via je Microsoft-account worden bewaard.

2 Microsoft-account

Als je je met een Microsoft-account bij Windows aanmeldt, kunnen er ook gegevens worden opgeslagen. Deze moet je apart verwijderen. Ga naar https://account.microsoft.com/Account in je browser en meld je aan. Open Privacy en kies Gegevens over activiteiten van apps en services. Klik op Meer weergeven om specifieke app-gegevens te wissen. Gebruik Wis alle app- en service-activiteitsgegevens om alles in één keer te verwijderen.

Op dezelfde manier kun je via het Privacy-dashboard ook je Browsegeschiedenis, Zoekgeschiedenis en Prestatiegegevens van apps en services wissen. Voordat je je gegevens verwijdert, kun je een archief maken door op Pagina en op Een archief maken te klikken. Microsoft genereert een datarapport dat je kunt downloaden en bekijken (in csv-formaat), inclusief browsegeschiedenis, zoekgeschiedenis, locatieactiviteit en gebruik van apps en services. Het rapport wordt meestal binnen enkele minuten gegenereerd, maar je kunt hier later ook naar teruggaan.

3 Andere Microsoft-data

We zijn er nog niet. Microsoft kan namelijk bepaalde gegevens delen met derden voor gepersonaliseerde advertenties. Schakel dit uit door naar Instellingen in Windows te gaan, vervolgens naar Privacy en beveiliging. Onder Windows-machtigingen, bij Algemeen, schakel je alle relevante opties uit, vooral de bovenste.

Open ook Activiteitsgeschiedenis, waarmee Microsoft je gebruik van apps, benaderde bestanden enzovoort kan volgen. De online-kopie van deze gegevens heb je wellicht al verwijderd in stap 2. De lokale kopie wis je met Geschiedenis wissen / Wissen. Vergeet niet Mijn activiteitengeschiedenis bewaren op dit apparaat uit te schakelen.

In Instellingen, onder Systeem, kies je Meldingen. Scrol naar Extra instellingen en schakel alle opties uit om advertentiemeldingen te blokkeren.

Het valt uit niet uit te sluiten dat Microsoft je locatie traceert als Mijn apparaat zoeken is ingeschakeld bij Privacy en beveiliging. Bekijk de (locatie van) apparaten gekoppeld aan je Microsoft-account. Schakel Mijn apparaat zoeken uit op je apparaat om deze functie te deactiveren.

Gebruik je Microsoft Edge als browser, schakel dan activiteitstracering uit als volgt. Ga naar de browserinstellingen en navigeer naar Privacy, zoeken en services. Stel Traceringspreventie in op Gebalanceerd of zelfs Strikt, tenzij dit problemen oplevert.

4 Privacytool

Er komt dus wel bij wat kijken om het versturen van telemetrische en andere privacygevoelige data tegen te gaan in Windows. Wellicht vind je daarom de portable privacytool O&O ShutUp10++ handiger. Deze is trouwens ook geschikt voor Windows 11. Download de app, rechtsklik op het exe-bestand en kies Als administrator uitvoeren. De app onderscheidt met de tabbladen Current User en Local Machine User de instellingen per machineniveau of gebruiker. Je ziet diverse instellingen, opgedeeld in rubrieken als Privacy en Microsoft Edge. Met schuifknoppen (de)activeer je de functies.

Bij Recommended zie je indicaties als yes, limited en no om aan te geven in welke mate de makers het uitschakelen van een functie raadzaam vinden. Sommige wijzigingen worden meteen actief, anderen vergen een herstart van Windows.

In het menu Actions kun je kiezen voor Apply only recommended settings. Hier vind je ook opties als Undo all changes en Create a system restoration point. Het is zeker raadzaam voor wijzigingen een herstelpunt te creëren, zodat je ze desnoods ongedaan kan maken. Let wel, Windows kan na updates instellingen resetten. Open daarom de app regelmatig opnieuw om veranderingen te controleren en aan te passen.

5 Google-activiteit

Laten we nu naar Google gaan, een van de opvallendste gegevensverzamelaars. In het kader ‘Grijpgraag Google’ vind je de belangrijkste redenen waarom Google diverse data verzamelt via verschillende apps en diensten. Als je dit niet bepaald waardeert, bezoek dan zeker Mijn Google-activiteit, een pagina die Google heeft opgezet mede onder druk van privacy-activisten.

Bekijk hier alvast de informatie die Google over jou heeft verzameld. Deze omvat zoekgeschiedenis, locatiedata (zoals van je Android-telefoon), YouTube-gebruik en diverse Google-apps, zoals Google Maps, Assistent en Translate.

We laten zo zien hoe je deze gegevens kunt verwijderen, maar je kunt wellicht eerst een lokale back-up van deze data overwegen. Als je ingelogd bent, selecteer je services waarvan je gegevens wilt exporteren. Bij sommige apps zijn er Meerdere indelingen, omdat app-data in diverse bestandsformaten opgeslagen kunnen worden (kijk maar eens bij Chrome). Ga verder met Volgende stap en geef aan hoe je het gezipte exportbestand wilt ontvangen, zoals Downloadlink verzenden via e-mail of Toevoegen aan Drive. Bevestig met Export maken. Het kan enkele dagen duren voor je het bestand ontvangt.

6 Google-data verwijderen

Ben je geschrokken van de omvang van de bewaarde gegevens en wil je de gegevensstroom beperken en wellicht bestaande gegevens verwijderen? Een goed vertrekpunt is dan https://myaccount.google.com. Bij Gegevens en privacy kun je voor diverse onderdelen aangeven dat Google deze niet langer mag volgen of bijhouden, en je kunt ook je geschiedenis, oftewel reeds opgeslagen data, verwijderen. We beperken ons hier tot enkele voorbeelden.

Klik bij Geschiedenisinstellingen maar eens op Web- en app-activiteit en klik op het icoon van de gewenste app. Klik vervolgens op Verwijderen en selecteer Alle activiteiten verwijderen of Aangepast bereik verwijderen. Je kunt ook Automatisch verwijderen selecteren en de gewenste periode (3, 18 of 36 maanden) instellen bij Automatisch activiteit verwijderen die ouder is dan.

Terug in het venster Gegevens en privacy kun je zowel bij Web- en app-activiteit, Locatiegeschiedenis als YouTube-geschiedenis de knop Uitzetten gebruiken om deze activiteiten niet meer door Google te laten volgen.

Scrol verder op deze pagina naar Gepersonaliseerde advertenties en Persoonlijke resultaten in Zoeken, waar je beide functies kunt uitschakelen. Weet wel dat Google je dan geen gepersonaliseerde aanbevelingen meer zal sturen – maar wellicht is dit juist je bedoeling.

7 Meta (intern)

Ook Meta staat erom bekend veel gebruikersdata te verzamelen. Hier zijn enkele stappen om deze stroom te beperken. We focussen op Facebook, aangezien deze dienst de voornaamste gegevensbron is.

Laten we eerst bekijken hoe je een lokale kopie van al je Facebook-gegevens kunt aanvragen. Ga naarwww.facebook.com/dyi en configureer het gewenste dataformaat (HTML of JSON), de mediakwaliteit en het datumbereik. Selecteer de gewenste onderdelen en klik onderaan op Een download aanvragen. Je vindt het bestand op het tabblad Beschikbare bestanden zodra het gereed is.

Om de gegevensstroom te beheren, meld je aan bij Facebook, klik op je profielfoto en ga je naar Instellingen & Privacy / Activiteitenlogboek. Open Gelogde acties en andere activiteit, kies Zoekgeschiedenis en klik rechtsboven op Zoekgeschiedenis wissen.

Voor gepersonaliseerde advertenties kun je bepalen welke data adverteerders mogen gebruiken. Het Privacycentrum is een goed startpunt, bereikbaar via Instellingen & Privacy. Klik bij Advertenties op Aan de slag, selecteer Advertentievoorkeuren controleren en klik op Facebook and Messenger. Hier vind je opties om recent getoonde advertenties en adverteerders te bekijken. Via Advertentie-onderwerpen en Advertentie-instellingen kun je gedeeltelijk bepalen welke advertenties je minder wilt zien en of adverteerders je Facebook-activiteit mogen gebruiken voor advertenties op andere apps of sites.

Meta kan ook je locatie inzetten om je onder meer gerichte advertenties toe te sturen. In tip 10 'Mobiel’ tonen we je hoe je ook dit onderdeel kunt blokkeren.

8 Meta (extern)

Vaak realiseren gebruikers zich niet dat Meta hen op andere sites kan volgen, zelfs als ze Facebook niet gebruiken. Om dit te voorkomen, ga je naar Instellingen & Privacy, klik op Instellingen en vervolgens op Activiteit buiten Facebook. Open Recente activiteit om te zien welke bedrijven informatie delen met Meta over je interacties met hen via apps of websites. Via Specifieke activiteit loskoppelen kun je bepaalde instanties selectief van je Facebook-account loskoppelen, en via Eerdere activiteit wissen wordt de geschiedenis van je activiteit buiten Facebook gewist.

Gebruik ook de optie Toekomstige activiteit beheren / Toekomstige activiteit ontkoppelen om te voorkomen dat instanties verdere informatie over je interacties met hen naar Meta sturen (dit verwijdert tegelijkertijd eerdere activiteit).

Het is ook aan te raden af en toe te controleren bij welke apps je je via Facebook hebt aangemeld, omdat dit Meta ook in staat stelt je app-activiteit te volgen. Om apps te ontkoppelen, ga je opnieuw naar Instellingen & Privacy / Instellingen, open je Apps en websites en klik je op Verwijderen bij de betreffende diensten. Scrol naar Voorkeuren en klik eventueel op Uitschakelen bij Apps, websites en games.

9 Apple

Apple neemt ook deel aan dit dataverzamelingsverhaal. Om de data die Apple over jou heeft verzameld op te vragen, log in met je Apple ID op https://privacy.apple.com en klik je op Een kopie van je gegevens ontvangen. Selecteer de gewenste gegevens en bevestig met Ga door. Geef de maximale bestandsgrootte aan en rond af met Voltooi verzoek. Meestal ontvang je binnen enkele dagen een e-mail met een downloadlink, maar je kunt de status ook volgen via Apples privacypagina.

Apple verzamelt grotendeels gegevens van je iPhone-gebruik. Dit omvat ook telemetrie, maar je kunt dit als volgt tegengaan. Ga naar Instellingen / Privacy en beveiliging / Analyse en verbeteringen en schakel de gewenste opties uit. Op een Mac doe je dit op bijna dezelfde manier vanuit Systeemvoorkeuren of Systeeminstellingen.

Om je af te melden voor gepersonaliseerde advertenties, ga je terug naar Privacy en beveiliging en selecteer je Apple reclame. Schakel Gepersonaliseerde reclame uit. Voor andere vormen van dataverzameling op je mobiele apparaat kun je terecht bij de volgende stap.

10 Mobiel

Of je nu een iPhone of een Android-smartphone gebruikt, het is verstandig om de machtigingen van je geïnstalleerde apps te controleren. Op een iPhone doe je dit via Privacy en beveiliging. Je kunt bij diverse onderdelen, zoals Locatievoorzieningen, Tracking, Bluetooth, Camera en Beweging en conditie per app instellen of je deze machtigingen wilt toekennen. Zo kun je bij Locatievoorzieningen kiezen tussen opties als Nooit of Bij gebruik van app en instellen of de app je exacte locatie mag gebruiken. Let hier zeker op bij apps zoals Facebook.

Vergelijkbare opties zijn te vinden bij Android. Ga naar Instellingen, kies Privacy en dan Machtigingenbeheer. Hier krijg je een overzicht van mogelijke rechten en zie je welke machtigingen aan welke app zijn verleend. Tik op een app om de machtiging te wijzigen naar (Niet) toestaan.

Belangrijk om te weten: in de Play Store kun je voor het downloaden en installeren van een app de vereiste machtigingen bekijken. Open de app-pagina, tik op Over deze app en scrol naar App-machtigingen in de rubriek App-info, waar je Meer tonen selecteert. Het is ook een goed idee om apps die je niet meer gebruikt zo snel mogelijk van je toestel te verwijderen.

Een was-droogzuil is ideaal als je ruimte wilt besparen. Maar hoe stapel je de apparaten op de juiste manier? De regel is simpel: de droger hoort altijd bovenop de wasmachine. Dat doe je met een speciale stapelkit, waarbij je vooraf goed let op gewicht, stabiliteit en ventilatieruimte. Hieronder lees je stap voor stap waar je op moet letten, hoe je de opstelling maakt en welke fouten je beter kunt vermijden.

Waarom de droger bovenop hoort

Een wasmachine is gebouwd om enorme krachten op te vangen. Tijdens het centrifugeren draait de trommel met hoge snelheid. Nat wasgoed verdeelt zich daarbij niet altijd gelijkmatig, waardoor de machine flink kan schudden. Om te voorkomen dat de machine omvalt of gaat schuiven, is hij zwaar uitgevoerd: er zitten betonblokken in, hij heeft een laag zwaartepunt en de trommel hangt in veren en schokdempers. Al die onderdelen samen zorgen ervoor dat de wasmachine stevig op zijn plek blijft staan, zelfs bij 1400 of 1600 toeren.

Een droger hoeft zulke krachten niet te verwerken. De trommel draait rustig rond en bevat alleen droog of bijna droog wasgoed. Daarom is de constructie lichter en ontbreekt het extra gewicht van betonblokken of water. Precies om die reden kan een droger niet dienen als stevige basis, maar hoort hij altijd bovenop de wasmachine.

Eerst checken, dan stapelen

Voordat je meteen begint met sjouwen, zijn er een paar dingen belangrijk. Stapelen kan alleen wanneer zowel je wasmachine als je wasdroger voorladers zijn. Logisch: bij een bovenlader-wasmachine zou je de klep niet meer kunnen openen, en een wasdroger met de klep aan de bovenkant: daar kun je in een stapelconstructie eigenlijk niet meer bij zonder huishoudtrapje. Meet daarna de beschikbare ruimte. De standaardbreedte van een wasmachine is zestig centimeter en de droger mag nooit breder zijn dan dat. Ook de beschikbare diepte is van belang: is die minder dan 55 centimeter, dan is stapelen meestal geen goed idee. Let daarnaast op de draairichting van de deuren en op de ventilatie-eisen, vooral bij een warmtepompdroger die voldoende luchttoevoer rondom nodig heeft.

©Samsung

Zo stapel je veilig

Zorg dat de wasmachine stevig staat: stel de stelvoeten af tot hij niet meer wiebelt en test dit met een kort centrifugeprogramma. Pas als de machine stabiel staat, kun je verder. Trek daarna de stekker uit het stopcontact en draai de kraan dicht. Schuif de wasmachine op zijn definitieve plek en monteer de stapelkit volgens de meegeleverde instructies. Bij merkspecifieke kits klik of schroef je onderdelen vast; universele varianten gebruiken vaak antislipstroken en een spanband.

Til de droger met twee personen en plaats hem in de geleiders van de kit. Zet de spanband strak zodat de droger niet kan verschuiven. Sluit vervolgens de droger aan. Bij een condens- of warmtepompdroger kun je de afvoerslang op de waterafvoer aansluiten, zodat je het waterreservoir niet steeds hoeft te legen. Gebruik altijd een geaard stopcontact en gebruik geen stekkerdoos.

Wil je de apparaten liever in een kast plaatsen, gebruik dan een dragende plank die voldoende gewicht aankan en veranker de kast aan de muur

Doe daarna een korte test: laat de wasmachine centrifugeren en controleer of de zuil niet beweegt. Zet vervolgens de droger even aan op lage temperatuur zonder was en luister of er resonantie optreedt. Activeer het kinderslot zodat knoppen niet per ongeluk worden ingedrukt.

Onderhoud en tips

Controleer regelmatig of de spanband nog strak zit en of de wasmachine stabiel staat. Reinig het pluizenfilter van de droger na elke beurt, want een verstopt filter kan zorgen voor hogere temperaturen en extra trillingen. Zorg dat de ventilatie-openingen niet worden geblokkeerd en gebruik geen verlengkabel die niet geschikt is voor zware huishoudelijke apparaten. Sluit de droger altijd rechtstreeks aan op een geaard stopcontact.

Wil je het geluid verminderen? Plaats dan rubberen trillingsdempers of een dempende mat onder de wasmachine. Daarmee voorkom je dat trillingen zich doorzetten naar de vloer en wordt de kans kleiner dat de stapelzuil gaat 'wandelen'. Heb je een houten vloer, dan is zo’n mat eigenlijk onmisbaar. Hout neemt trillingen makkelijker over dan steen of beton, waardoor het geluid harder doorklinkt.

Trilt je wasmachine erg tijdens het centrifugeren, verlaag dan de snelheid en controleer opnieuw of hij waterpas staat en de vloer stevig genoeg is.

Stapelen? Dit moet je onthouden

De volgorde is duidelijk: de droger hoort op de wasmachine. Gebruik altijd een stapelkit, controleer de afmetingen en zorg voor voldoende ventilatieruimte. Plaats de wasmachine waterpas, sluit alles correct aan en test de stabiliteit. Zo win je ruimte zonder in te leveren op veiligheid en levensduur.

Lineaire televisie raakt uit de gratie en steeds meer mensen kiezen voor uitgesteld tv kijken, bijvoorbeeld via een streamingdienst als NPO Start, KIJK of NLZIET. Loont het nog wel om een televisie-abonnement af te sluiten of te behouden?

Pricewise onderzocht wat er tegenwoordig wordt betaald voor televisie-abonnementen, streamingdiensten en sportzenders. Uit het onderzoek blijkt dat de meeste mensen nog steeds televisie kijkt via het tv-abonnement dat bij het internetabonnent wordt aangeboden. Gemiddeld wordt hier per maand zo'n 12 euro voor neergeteld als er gebruik wordt gemaakt van een aparte tv-ontvanger. Veel providers bieden echter ook een aparte tv-app aan, zodat je direct televisie kunt kijken op een smart-tv dat is voorzien van een besturingssysteem als Tizen of Google TV. Hiermee wordt per maand gemiddeld zo'n 2 à 3 euro bespaard op de abonnementsprijs.

Prijzen voor een online tv-streamingdienst

Televisie minder prominent aanwezig

Er zijn nog weinig mensen die op een vaste tijd voor de televisie gaan zitten om een regelmatig terugkerend programma te kijken, zoals een talkshow, actualiteitenrubriek of het nieuws. Kijk je slechts af en toe een programma? Dan kun je prima overweg met het gratis NPO Start, KIJK of de TV Gemist-functie van Videoland.

Wil je ook andere programma's kunnen terugkijken, dan is de goedkoopste versie van NLZIET de beste keuze. Voor extra buitenlandse zenders zoals BBC1, BBC2, BBC3, BBC4 en diverse themazenders, kun je ook NLZIET Extra overwegen: 11,95 euro per maand.

TV via kabel neemt af

Het aantal mensen dat een tv-abonnement afneemt via de traditionele kabel-exploitanten is in het eerste kwartaal van 2025 afgenomen met 1,30 procent, blijkt uit cijfers van De ACM Telecommonitor. Daarentegen steeg het aantal tv-abonnementen via glasvezel met 1,35 procent en hebben nu 2,12 miljoen huishoudens een televisie-abonnement bij een glasvezelprovider. Het aantal tv-abonnenten is afgenomen tot 920.000 huishoudens, een afname van 3,24 procent. Het totaal aantal huishoudens met een 'gewoon' televisie-abonnement ligt nu op 6,53 miljoen.

De kosten voor een regulier tv-abonnement liggen bij de internetproviders niet heel ver uit elkaar, gemiddeld ben je tussen de 10 en 12 euro kwijt. Wil je geen internet afnemen, maar alleen televisie kijken? Dat wordt je niet makkelijk gemaakt: allen Ziggo is de enige provider die een los televisie-abonnement aanbiedt. Daar betaal je dan wel gelijk de hoofdprijs voor: 24,61 euro per maand. Je krijgt dan digitale televisie via de traditionele coax-aansluiting, je hebt dan ook een televisie nodig met DVB-C-ondersteuning.

Wat kost een televisie-abonnement?

*Op basis van basis tv-abonnement met ontvanger en terugkijken