Een NAS is een centrale bestandsopslag voor al je computers in je (draadloze of bekabelde) thuisnetwerk. Je kunt een kant-en-klare NAS aanschaffen, maar in dit artikel bouwen we er zelf eentje. Hiervoor gaan we aan de slag met het besturingssysteem FreeNAS, een afgedankte computer en één usb-stick.

Voorbereiding

Tip 01: FreeNAS

NAS staat voor 'Network Attached Storage'. Oftewel een direct aan het netwerk gekoppelde externe harde schijf. Een NAS geeft de computer in je thuisnetwerk een centrale opslagruimte. Vaak is het ook mogelijk om de bestanden op de NAS via internet te benaderen. Een NAS is kant-en-klaar verkrijgbaar in de winkel, maar we gaan er zelf een bouwen met FreeNAS.

FreeNAS is een computerbesturingssysteem gebaseerd op FreeBSD: een soort Linux, maar dan anders. Laat je niet afschrikken door deze termen. Hoewel de installatie van FreeNAS lastig is voor beginners, loodsen we je hier zo goed mogelijk doorheen. Vervolgens is FreeNAS volledig te bedienen en onderhouden via een webbrowser.

©PXimport

Tip 01 Een 'echte' NAS is weliswaar mooi en compact, maar functioneel gezien voldoet met FreeNAS je oude pc net zo goed.

Tip 02: Oude computer

In dit artikel geven we onze oude computer een nieuw leven als NAS. Ons testsysteem draaide ooit Windows Vista, heeft een AMD Athlon 64 X2-processor, 1 GB werkgeheugen en een harde schijf van 1 TB. FreeNAS werkt overigens beter met meer werkgeheugen! FreeNAS werkt op een 32bit-processor, maar de 64bit-versie wordt beter ondersteund en heeft meer mogelijkheden via plug-ins. Het tooltje SecurAble toont of je oude computer in staat is om de 64bit-versie te draaien.

In principe heb je voldoende aan een kale computerkast, maar een monitor en toetsenbord zijn wel handig tijdens de eerst installatie. FreeNAS wordt niet geïnstalleerd op de harde schijf in de computer, maar draait vanaf een usb-stick. Een stick van 2 GB is voldoende. De voorbereidingen treffen we op onze huidige computer met Windows 7. Hierop wordt de FreeNAS usb-stick geprepareerd. Het FreeNAS-systeem wordt bedraad aangesloten op het thuisnetwerk en kan straks zowel draadloos als bedraad worden benaderd.

©PXimport

Tip 02 Recycle je oude hardware: maak een NAS van je vorige pc.

Recyclen

Groen denken en doen is populair. In dit artikel recyclen we onze oude computer en geven het apparaat een nieuwe bestemming als NAS. Klinkt groen? We besparen in ieder geval de aanschaf van een nieuw product en dus ook veel energie: van productie tot vervoer van de andere kant van de wereld naar je huiskamer. Het recyclen van oude computers heeft één nadeel: oude hardware is vaak minder energiezuinig. Wel kun je energiebesparende maatregels nemen, zoals de slaapstand van de opslagschijf gebruiken.

Omdat laptops minder energie verbruiken, is een oude laptop met FreeNAS meestal energiezuiniger dan een oude desktop-pc. Dus als je nog een laptop hebt liggen, kun je hiermee aan de slag! Schakel wel het beeldscherm uit met de speciale Fn-sneltoets (verschilt per merk/type laptop).

Tip 03: FreeNAS downloaden

Haal FreeNAS binnen via de blauwe knop Download. Op de vraag of je je wil abonneren op de nieuwsbrief, kun je kiezen om je e-mailadres op te geven of te klikken op de knop No thank you, let me download FreeNAS please. Standaard biedt de website een opstartbare-cd (iso) aan, maar we hebben de download voor de usb-stick nodig. Het is belangrijk om naar beneden te scrollen en te klikken op het plaatje met de usb-stick, pas dan wordt de versie voor usb klaargezet! Er is een 32- en 64bit-versie van FreeNAS.

Op het moment van schrijven was FreeNAS 9.1.1 de meest recente versie. De 64bit-variant hiervan heet FreeNAS-9.1.1-RELEASE-x64.img.xz. De 32bit-versie heet FreeNAS-9.1.1-RELEASE-x86.img.xz. De 64bit-versie heeft de voorkeur, maar dient wel te worden ondersteund door je processor. We gebruiken in de stappen in dit artikel de 64bit-versie. Maak op je bureaublad de map FreeNAS voorbereiding aan en bewaar hierin het gedownloade xz-bestand.

©PXimport

Tip 03 Download FreeNAS voor usb en bewaar het xz-bestand in een eigen map op je bureaublad.

Tip 04: Image uitpakken

Het bestand dat we nodig hebben om de usb-stick met FreeNAS te maken, is verpakt in het xz-archiefbestand. Je hebt het programma 7-Zip nodig om het xz-bestand uit te pakken. Download en installeer 7-Zip. Blader met Windows Verkenner naar de map FreeNAS voorbereiding op je bureaublad. Klik met de rechtermuisknop op het bestand FreeNAS-9.1.1-RELEASE-x64.img.xz en kies 7-Zip / Extract here.

Het image-bestand van FreeNAS heeft de extensie .img en wordt uitgepakt in de map. Ons image-bestand heet FreeNAS-9.1.1-RELEASE-x64.img. 7-Zip is vanaf nu niet meer nodig. Je mag het programma verwijderen. Ook het xz-bestand mag de prullenbak in.

©PXimport

Tip 04 Pak het xz-archiefbestand uit met 7-Zip.

FreeNAS zonder extra computer

Omdat FreeNAS niet geïnstalleerd wordt op een harde schijf en werkt vanaf een usb-stick, lijkt het misschien dat je hiermee direct op je eigen computer kunt experimenteren: dit klopt niet! FreeNAS maakt de harde schijf leeg (tip 11) en dat is met je eigen computer niet wenselijk! Heb je geen tweede computer tot je beschikking? Dan kun je alsnog experimenteren met FreeNAS op je eigen computer, maar dan wel in een virtuele omgeving. Dit kan bijvoorbeeld met VirtualBox.

Tip 05: Installeren op usb

Sluit een lege usb-stick van minimaal 2 GB aan op je computer. Controleer de schijfletter via Start / Computer. Op onze testcomputer heeft de usb-stick de schijfletter G. Om het image-bestand FreeNAS-9.1.1-RELEASE-x64.img op de usb-stick te krijgen, heb je het programma Win32 Disk Imager nodig.

Download dit programma, pak de download uit en start het programma. Blader bij Image file naar de map FreeNAS voorbereiding en wijs het bestand FreeNAS-9.1.1-RELEASE-x64.img aan. Kies bij Device de schijfletter van je usb-stick en klik op Write om de usb-stick aan te maken. Vanaf nu heb je Win32 Disk Imager en het image-bestand FreeNAS-9.1.1-RELEASE-x64.img niet meer nodig.

©PXimport

Tip 05 Maak de FreeNAS usb-stick aan met Win32 Disk Imager.

Aan de slag met FreeNAS

Tip 06: FreeNAS opstarten

Nu alle voorbereidingen zijn getroffen, heb je de usb-stick met FreeNAS in handen. Steek deze in je oude computer. Zorg er voor dat de oude computer bedraad verbonden is met je thuisnetwerk en start het systeem op. Als het goed is wordt de usb-stick als opstartmedium gebruikt. Als je systeem niet opstart vanaf de usb-stick, dien je je BIOS-instellingen na te kijken. Je opent je BIOS door vlak na het inschakelen van je computer op een speciale toets te drukken, bijvoorbeeld F1, Del of F2. De toets verschilt per merk/type computer.

Ook de BIOS-instelling die over het opstartbeheer heeft geen eenduidige naam. Zoek naar boot device, priority, usb-boot of iets dat hierop lijkt. Kies de usb-stick als eerste opstartmedium, bewaar je BIOS-instellingen en start het systeem opnieuw vanaf de usb-stick.

©PXimport

Tip 06 Controleer je BIOS-instellingen als FreeNAS niet opstart vanaf de usb-stick.

Tip 07: FreeNAS IP-adres

De eerste start van FreeNAS kan enkele minuten in beslag nemen. FreeNAS wordt automatisch geïnstalleerd tijdens het starten op de usb-stick. Zodra de FreeNAS opstartprocedure is afgerond, krijg je een ouderwets menu te zien. Het goede nieuws is: hier hoef je niets mee!

FreeNAS is geheel in te stellen via de webbrowser op een andere computer. Hiervoor heb je het IP-adres nodig van je FreeNAS. Het adres vind je onderaan het menu. De FreeNAS in ons voorbeeld heeft het adres http://10.0.0.41, dat van jou kan anders zijn.

©PXimport

Tip 07 Noteer het ip-adres van je FreeNAS-computer.

FreeNAS-beheermodule

Tip 08: Open beheermodule

Vanaf deze tip kun je alles wat met FreeNAS te maken heeft, beheren vanaf een computer in je thuisnetwerk. Een webbrowser is voldoende. Open bijvoorbeeld Internet Explorer en surf naar http://freenas. De beheermodule is ook bereikbaar via het IP-adres dat je eerder hebt gevonden (http://10.0.0.41 in ons voorbeeld).

De FreeNAS-beheermodule is zeer uitgebreid, maar toch overzichtelijk. Boven in beeld vind je toegang tot belangrijke onderdelen van FreeNAS, zoals System, Network, Storage en Sharing. Het volledige overzicht vind je in de linkerkolom. Alle verdere tips in dit artikel maken, tenzij nadrukkelijk anders vermeld, gebruik van het linkermenu.

©PXimport

Tip 08 De beheermodule van FreeNAS is ondanks de vele mogelijkheden toch overzichtelijk.

Tip 09: Admin-wachtwoord

De standaardgebruiker van de beheermodule heet admin en er is nog geen wachtwoord ingesteld. Klik op Account / Admin account / Change password. Kies een goed wachtwoord en voer dit twee keer in. Bewaar de instellingen met de knop Change admin password.

Sluit je webbrowser af en start hem weer op. Meld je nu aan bij de beheermodule. Vanaf nu vraagt de beheermodule om je gebruikersnaam (username) en wachtwoord (password). Met het afronden van deze tip zijn de basis veiligheidsinstellingen voltooid.

©PXimport

Tip 09 Stel een wachtwoord in voor de beheerder van je FreeNAS (admin).

Tip 10: Nederlandse taal

Vrijwel alle netwerkapparatuur heeft een Engelstalige beheeromgeving. Dit geldt ook voor je FreeNAS, maar er is ook een optie voor Nederlands aanwezig. Hiermee wordt het grootste gedeelte van de beheermodule Nederlandstalig. Ga naar System / Settings / General en kies in het dropdown-menu Language voor de optie Dutch. Pas eventueel ook de tijdzone aan (bij Timezone) naar Europe/Amsterdam. Bevestig met Save.

De volgende keer dat je de beheermodule opent, is de Nederlandse taal actief. Je kunt altijd terugschakelen naar de Engelse taal. Ga hiervoor naar Systeem / Instellingen / Algemeen en verander het dropdown-menu bij Taal naar English. Bij de rest van de tips in dit artikel gaan we uit van de Nederlandse taal.

©PXimport

Tip 10 Verander de taalinstelling naar Dutch voor een Nederlandstalige FreeNAS beheeromgeving.

Engelstalig versus Nederlandstalig

Veel mensen verkiezen de vertaalde FreeNAS-beheeromgeving boven de Engelse versie. Dit heeft één nadeel: bijna alle instructievideo's van FreeNAS zijn Engelstalig en werken met de Engelstalige beheermodule.

Als je de smaak te pakken krijgt, FreeNAS goed begrijpt en wil experimenteren met meer functies of plug-ins is het aan te raden om tijdelijk terug te schakelen naar de Engelse taal (tip 10). Dit maakt (vooral voor gevorderde gebruikers) de instructievideo's op YouTube, de FreeNAS-website en ondersteuning via fora net iets eenvoudiger.

Tip 11: Harde schijf inrichten

Voordat we de opslagruimte van onze harde schijf in gebruik kunnen nemen via het netwerk, is er een aantal stappen om te doorlopen. De eerste stap is de harde schijf opnieuw indelen met FreeNAS (een soort partitioneren en formatteren).

De harde schijf van je FreeNAS-systeem hoeft vooraf niet leeg te zijn, maar wordt wel leeg gemaakt tijdens deze stap! Klik in het linkermenu op Opslag / Volumes. Klik op ZFS Volume manager en geef de schijf bij Volume name een naam, bijvoorbeeld MijnSchijf. Klik op het plusteken bij Available disks en bevestig met Add volume. De opslagruimte wordt aangemaakt en wordt getoond in het overzicht Opslag / Volumes / View volumes.

In dit artikel gebruiken we de basis van FreeNAS met één harde schijf, maar FreeNAS biedt zeer goede RAID-ondersteuning.

©PXimport

Tip 11 Open ZFS Volume manager en maak de FreeNAS-opslagruime klaar voor gebruik.

Tip 12: Rechten instellen

We gaan de rechten instellen van het zojuist aangemaakte volume. Ga naar Opslag / Volumes en klik op het plusteken voor /mnt/MijnSchijf. Kies Wijzig permissies, vink bij Modus alle opties aan en bevestig met Wijzig. Deze stap zal door beveiligingsexperts niet worden gewaardeerd, maar is noodzakelijk om FreeNAS enigszins gebruiksvriendelijk aan de praat te krijgen. Als alles straks werkt, kun je dieper in de beveiliging van FreeNAS duiken.

©PXimport

Tip 12 Pas de lees- en schrijfrechten aan om FreeNAS snel aan de praat te krijgen.

Downloaden en streamen

In dit artikel beperken we ons tot de basis van FreeNAS: de installatie, wegwijs in de beheeromgeving, het creëren van de gedeelde netwerkruimte. Met plug-ins kun je je FreeNAS uitbreiden met handige functies, zoals een BitTorrent-client (Transmission), usenet-client (SABnzbd) en streaming mediaserver (Plex Media Server). Tel hierbij de 'downloadautomaten' op, zoals CouchPotato en SickBeard, en het plaatje is compleet: je hebt een zelfstandige downloadcomputer die je media streaming kan aanbieden aan je computers, tv's en smartphone/tablet.

Klinkt interessant? Is het ook, maar er is een keerzijde! De meeste plug-ins werken alleen onder de 64bit-versie van FreeNAS en het configureren/instellen is niet voor beginners. Gevorderde gebruikers kunnen met enige aandacht alles aan de praat krijgen. Kijk vooral op YouTube en www.freenas.org naar de instructievideo's om de plug-ins te activeren en in te stellen. Zonder de plug-ins heb je aan FreeNAS een uitstekende NAS, maar de plug-ins maken het nog leuker!

Tip 13: Windows-shares

De schijf die we bij de vorige tip hebben aangemaakt dient gedeeld te worden voor je Windows-netwerk. Klik in de linkerkolom op Delen / Windows CIFS Shares / Windows CIFS Share Toevoegen. Geef de gedeelde map een naam, bijvoorbeeld Opslag. Blader bij Pad met de knop Browse naar je opslagruime: mnt » MijnSchijf. Plaats een vinkje bij Gast toegang toestaan en bevestig met OK.

De eerste keer dat je op deze manier een map deelt, vraagt FreeNAS of je de service voor CIFS wil activeren. Bevestig deze vraag met Ja. De map is nu gedeeld en vind je terug bij Delen / Windows CIFS Shares / Bekijk Windows CIFS Shares. Ook voor deze stap geldt: de beveiliging is niet optimaal (iedereen op je netwerk kan bij de gedeelde map!), maar hiermee krijg je FreeNAS wel aan de praat.

©PXimport

Tip 13 Deel de map die je via het thuisnetwerk wil benaderen.

Energiebeheer

Om het energieverbruik van je FreeNAS-schijven terug te dringen, kun je deze automatisch laten uitschakelen. Open de beheermodule http://freenas

en klik boven in beeld op de knop Opslag / Bekijk schijven. Dubbelklik op je harde schijf, bijvoorbeeld ada0. Verander HDD Standby van Altijd aan naar 30 minuten. Hiermee wordt de energiespaarstand na een half uur actief. Kies bij Geavanceerd energiebeheer je energievoorkeur, bijvoorbeeld Level 1 spindown. Dit staat voor maximale besparing, maar het 'wakker worden' uit de spaarstand kan enkele seconden duren.

FreeNAS in je netwerk

Tip 14: Toegang schijfruimte

Nu de basisinstellingen van FreeNAS geregeld zijn, kun je de schijfruimte van je FreeNAS benaderen en gebruiken vanaf elke Windows-computer in je netwerk. Dit kan direct vanuit Windows Verkenner. Klik onderin beeld op Netwerk en wacht tot FreeNAS verschijnt. Dubbelklik op FreeNAS om de gedeelde mappen te bekijken. Als je dit artikel letterlijk hebt opgevolgd, vind je de gedeelde map Opslag. J

e kunt de map openen en gebruiken als elke map op je computer. Als het niet lukt om de opslagruimte te benaderen, probeer het dan met de opdracht \\freenas of \\10.0.0.41 in de adresbalk van Windows Verkenner. Je kunt de opdracht ook intypen in het venster uitvoeren. Dit venster open je met de toetscombinatie Windows-toets-R.

©PXimport

Tip 14 Klik op Netwerk in Windows Verkenner en zoek je FreeNAS.

Afsluiten

Het is aan te raden om je FreeNAS altijd netjes uit te schakelen zoals je ook met je eigen computer doet. Dit kan op afstand via de optie Uitschakelen in de FreeNAS-beheeromgeving (http://freenas). Ook kun je FreeNAS uitschakelen via de FreeNAS-computer. Mocht de aan/uit-knop niet werken, dan kan dit ook via het toetsenbord. Voer het getal 11 in en druk op Enter. Er volgt een pieptoon waarna je FreeNAS uitschakelt. Dit kan enkele minuten duren.

Tip 15: Schijfletter koppelen

De bij de vorige twee tips beschreven manieren om je FreeNAS-schijfruimte te gebruiken werkt goed, maar het kan eenvoudiger. Je kunt de ruimte ook benaderbaar maken via een schijfletter. Eenmaal ingesteld werkt dit nagenoeg hetzelfde als een usb-stick. De schijfletter is altijd beschikbaar, mits je bent verbonden via je thuisnetwerk. Open je FreeNAS zoals beschreven bij de vorige tip. Klik met de rechtermuisknop op de gedeelde map Opslag en kies Netwerkverbinding maken. Kies een schijfletter, bijvoorbeeld Y: en plaats een vinkje bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden. Bevestig met Voltooien.

Vanaf nu is de map Opslag op je FreeNAS bereikbaar in de Windows Verkenner met de schijfletter Y:. Herhaal deze tip op alle computers in je thuisnetwerk.

©PXimport

Tip 15 Koppel een schijfletter aan de opslagruimte op je FreeNAS.

Opnieuw beginnen

Het kost enige aandacht en inspanning om je FreeNAS goed aan de praat te krijgen. In principe kun je alles op afstand doen via de beheermodule in je webbrowser. Toch is het goed om te weten dat je ook op het FreeNAS-systeem aanpassingen kunt doen. Als het goed is, zie je hier op het scherm een menu met allerlei opties. Druk op de Enter-toets om het menu opnieuw op te roepen.

Het menu toont ook altijd het IP-adres van je FreeNAS, handig als het even niet lukt om de beheermodule te openen via http://freenas. Met optie 10 (Reboot) herstart je je FreeNAS en optie 11 (Shutdown) schakelt het systeem uit. Ben je je wachtwoord vergeten van de webbeheermodule? Optie 7 (Reset credentials) verwijdert het wachtwoord zodat je het opnieuw kunt instellen. Wil je helemaal opnieuw beginnen met je FreeNAS? Activeer optie 8 (Factory defaults) om alles terug te zetten naar de fabrieksinstellingen.

Extra beveiliging

Met het afronden van tip 15 werkt de basis van FreeNAS en kun je de schijfruimte in gebruik nemen via alle computers in je thuisnetwerk. Met het oog op extra beveiliging (en als je FreeNAS via internet wil benaderen), dien je met gebruikersrechten te gaan werken en de gasttoegang uit te schakelen.

Ga naar Accounts / Gebruikers / Gebruik toevoegen. Maak een nieuwe gebruiker aan en geef deze toegang via Thuismap tot mnt/MijnSchijf. Ga naar Delen / Windows CIFS Shares / Bekijk Windows CIFS Shares en dubbelklik op de gedeelde map Opslag. Verwijder het vinkje bij Gast Toegang toestaan. Vanaf nu dien je bij het benaderen via het netwerk van de gedeelde map Opslag de gebruikersnaam en wachtwoord op te geven.

©PXimport

FreeNAS beter beveiligen? Maak een gebruiker aan en verwijder de gasttoegang.

Verbinding vanaf internet

FreeNAS heeft meerdere opties om de opslagruimte en dus je bestanden van buitenaf te benaderen. Dit kan bijvoorbeeld via een (al dan niet beveiligde) ftp-server. Deze functie is standaard aanwezig in FreeNAS en vind je bij via de bovenste knop Diensten in de FreeNAS-beheermodule. Technische kennis is vereist en je moet in je modem een poort doorschakelen naar je FreeNAS. Schakel de ftp-server nooit in als je de beveiliging niet helemaal op orde hebt!

Een andere manier om bij je bestanden te komen vanaf internet, is met de ownCloud-plug-in. De installatie hiervan is voor gevorderde gebruikers! De ownCloud-plug-in werkt (voorlopig) alleen onder de 64bit-versie van FreeNAS, maar dat geldt voor de meeste interessante plug-ins. Je vindt de lijst met beschikbare plug-ins via de knop Plugins (bovenin de FreeNAS-beheermodule).

©PXimport

De ftp-server activeren is niet aan te raden, mits je de beveiliging goed begrijpt en op orde hebt.

Met Circle to Search kun je informatie opvragen over wat je op het scherm van je smartphone ziet, zonder dat je van app hoeft te wisselen of iets hoeft te kopiëren. Dat kan met Circle to Search, een functie die standaard ingebouwd is in de nieuwste Android-versies van onder andere Google Pixel- en Samsung Galaxy-toestellen. Je kunt er meer mee dan je misschien denkt!

Lees ook: 4 handige AI-functies voor je smartphone

Even snel iets opzoeken terwijl je een video kijkt, een bericht leest of door je favoriete app scrolt: tot voor kort betekende dat toch meestal dat je moest wisselen van app, tekst moest kopiëren of een apart tabblad moest openen. Met Circle to Search hoeft dat niet meer. Google heeft deze functie zo ontworpen dat je op elk moment, in elke app, meteen kunt zoeken naar wat er op je scherm staat. Google zoekt vervolgens direct naar relevante informatie, zonder dat je iets hoeft in te typen. Het werkt in vrijwel alle apps, dus of je nu op Instagram zit, een game speelt of iets leest op een website: je kunt het op elk moment starten.

Wat zie ik?

Circle to Search werkt op allerlei soorten content. Zie je een gaaf shirt op een Instagramfoto en wil je weten waar je het kunt kopen? Omcirkel het, en je krijgt gelijk links naar vergelijkbare kledingstukken in webshops. Vaak krijg je niet alleen identieke producten te zien, maar ook alternatieven in verschillende prijsklassen.

Ook meubels, accessoires of zelfs planten kun je zo herkennen. Als je tijdens het scrollen iets tegenkomt dat je aanspreekt, hoef je alleen maar te cirkelen om meteen te zien waar je het kunt vinden – of wat erop lijkt. Handig als je inspiratie opdoet via video's of foto's en daar direct iets mee wilt doen.

Vertaalhulp

Een andere slimme toepassing is het vertalen van tekst, rechtstreeks vanuit beeld. Stel je leest een buitenlandse recensie, komt een menukaart tegen in een foto, of ziet een handgeschreven briefje in een andere taal. Door simpelweg het relevante tekstdeel te selecteren, krijg je direct een Nederlandse vertaling te zien, zonder dat je eerst een aparte vertaalapp hoeft te openen. Dat maakt het veel laagdrempeliger om bijvoorbeeld Franse recepten te begrijpen, Spaanse socialemediaposts te volgen of Duitse nieuwsartikelen te lezen.

©Google

Studiehulp

Circle to Search komt ook goed van pas bij het leren of studeren. Zit je met een lastige formule of grafiek die je niet begrijpt? Je kunt het direct selecteren en uitleg opvragen, vaak inclusief stapsgewijze berekening of achtergrondinformatie. Vooral handig voor scholieren en studenten die digitale lesmaterialen gebruiken: je kunt blijven werken in je les-app, terwijl je tegelijk extra uitleg opvraagt.

Wat hoor ik?

Ook muziekherkenning is inmiddels in Circle to Search geïntegreerd. Je hebt dus geen aparte apps meer nodig om een nummer te identificeren dat je toevallig hoort in een video, in een winkel of op straat. Door het muzieksymbool onderin aan te tikken terwijl het nummer speelt, herkent Circle to Search het liedje – zelfs als je het neuriet of zingt.

Tips voor gamers

Voor wie graag games speelt op zijn telefoon, biedt Circle to Search sinds kort ook specifieke ondersteuning. Krijg je een puzzel niet opgelost, heb je geen idee wat je met een object of voorwerp in de game moet doen of weet je even niet hoe je een level moet uitspelen? Door het betreffende deel van je scherm te selecteren, krijg je hulp in de vorm van tips, korte uitleg of video's die exact op het juiste moment in de gameplay beginnen. Je hoeft het spel dus niet te verlaten om informatie te zoeken.

©Google

De diepte in

Een opvallende toevoeging van de laatste maanden is AI Mode. Wanneer je iets opzoekt met Circle to Search en er verschijnt een zogenoemde AI Overview, kun je naar beneden scrollen en kiezen voor 'dive deeper with AI Mode'. Je krijgt dan de mogelijkheid om door te vragen binnen hetzelfde onderwerp. Stel: je hebt een afbeelding van een historisch schilderij geselecteerd, en AI Overview geeft een korte samenvatting. In AI Mode kun je dan vragen stellen over de stijl, de kunstenaar of de historische context, en krijg je in gewone taal uitgebreide antwoorden.

De cirkel is rond

Je ziet dat je in het dagelijks gebruik dus verrassend veel met Circle to Search kunt. Daarbij is het fijn dat deze AI-hulp bovendien slim reageert op de context. Selecteer je tekst, dan krijg je andere opties dan bij een object of een geluid. Daardoor voelt het gebruik logisch en hoef je niet telkens na te denken over welke knop je moet gebruiken. Ook handig is dat je de gevonden informatie meteen kunt opslaan of delen. Heb je iets interessants gevonden? Dan kun je het met één tik bewaren in bijvoorbeeld Google Keep, mailen naar jezelf of invoegen in een agendanotitie.

Smartphones met Circle to Search

Je laptop maakt lange dagen. Of je nu thuiswerkt, films kijkt of schoolopdrachten maakt, hij staat vaak uren aan. Wil je dat hij zo lang mogelijk goed blijft werken? Dan zijn er een aantal dingen die je beter niet kunt doen – omdat ze op termijn voor problemen kunnen zorgen. Van slechte ventilatie tot verkeerd opladen: zorg dat je deze fouten voortaan vermijdt.

Lees ook: Zo zorg je dat je laptop zo lang mogelijk blijft werken op één acculading

1. Laptop veel op bed of schoot gebruiken

Een laptop heeft lucht nodig. Via kleine openingen aan de zijkant of onderkant voert hij warmte af, en die luchtstroom raakt geblokkeerd als je het apparaat op een zacht oppervlak gebruikt. Op bed, een dekentje of je schoot raakt hij die warmte moeilijk kwijt, waardoor onderdelen onnodig heet worden. Op de korte termijn merk je dat aan een luidruchtige ventilator, op de lange termijn aan snellere slijtage. Gebruik je je laptop vaak op schoot? Leg er dan iets hards onder, zoals een plankje of laptopstandaard. Zo voorkom je oververhitting. Bovendien werkt het vaak ook prettiger.

2. Altijd aan de oplader laten hangen

Veel mensen laten hun laptop de hele dag aan de stroom hangen. Dat lijkt handig – je zit nooit zonder stroom – maar voor de accu is het minder ideaal, vooral bij oudere laptops. Die kunnen sneller slijten als ze continu volgeladen blijven. Moderne laptops hebben gelukkig vaak slimme batterijmanagementsystemen die overladen voorkomen, maar zelfs dan is het beter om de batterij niet constant op 100% te houden. Je verlengt de levensduur door de accu regelmatig te gebruiken: haal de stekker er af en toe uit, laat de lading zakken tot zo’n 30 à 40 procent en laad dan weer op. Veel modellen bieden ook een instelling om het laden automatisch te beperken tot bijvoorbeeld 80%. Werk je veel op netstroom? Dan is het zeker de moeite waard om die functie in te schakelen. Zo houd je de accu langer gezond, zonder dat je er iets van merkt in het dagelijks gebruik.

3. Updates telkens uitstellen

Je krijgt een melding, maar klikt op 'nu niet'. En een dag later nog een keer. En nog een keer. Omdat je net lekker bezig bent en geen zin hebt om de laptop opnieuw op te starten, of omdat je denkt dat updates er alleen voor nieuwe functies zijn. Maar juist in die updates zitten vaak beveiligingsverbeteringen en foutoplossingen. Door lang te wachten blijf je kwetsbaar voor lekken of bugs die allang zijn verholpen. Laat updates daarom uitvoeren op een moment dat je je laptop niet nodig hebt – bijvoorbeeld tijdens de lunch of 's avonds. En stel automatische updates in als dat mogelijk is.

©Daniel CHETRONI - stock.adobe.com

4. Geen ruimte voor ventilatie laten

Wie foto's bewerkt, veel tabbladen open heeft of werkt met grote bestanden, vraagt meer van zijn laptop. De processor warmt op en de ventilator springt aan. Als je laptop dan in een afgesloten kastje, tegen een muur aan of tussen stapels papier staat, kan hij die warmte moeilijk kwijt. De temperatuur loopt verder op, wat invloed heeft op de prestaties en de levensduur. Zorg bij intensief gebruik voor voldoende ruimte rondom het apparaat. Zorg dat je hem op een plek neerzet waar niet allerlei spullen liggen en overweeg een laptopstandaard of -koeler als je merkt dat de temperatuur snel oploopt. 

5. Ventilatieopeningen niet schoonhouden

Een beetje in het verlengde van de fout hierboven: kan je laptop zijn warmte sowieso kwijt, ook als er genoeg ruimte omheen is? In de loop van de tijd verzamelt zich stof in je laptop, vooral rond de ventilator en de luchtkanalen. Zeker als je laptop in een stoffige kamer staat of je veel huisdieren hebt, kan dat snel gaan. Dat stof belemmert de luchtstroom, waardoor warmte blijft hangen en onderdelen sneller slijten. Je merkt het aan een ventilator die vaker aanslaat, of of doordat je laptop langzamer reageert dan je gewend bent. Gebruik af en toe een busje perslucht om de ventilatieopeningen voorzichtig schoon te blazen. 

©Studiomiracle

6. Klikken op verdachte links of bestanden

We weten allemaal dat je niet zomaar ergens op moet klikken. Maar het kan toch gebeuren dat je nieuwsgierig wordt naar die 'gratis update' of dat je denkt dat die mail echt van je bank afkomstig is (want cybercriminelen worden steeds slimmer in het nabootsen van bekende websites en bedrijven). Voordat je het weet heb je dan iets gedownload wat helemaal niet deugt. Malware kan van alles doen: meekijken wat je typt, je bestanden versleutelen, of persoonlijke gegevens stelen.

Een garantie dat je het helemaal kunt voorkomen kan niemand je geven. Wat je in ieder geval wél kunt doen is software altijd alleen via de officiële website downloaden, alleen bijlagen openen van afzenders die je vertrouwt en niet op meldingen klikken die je onder druk zetten. Een goede virusscanner helpt uiteraard ook, maar alert blijven is minstens zo belangrijk.

7. Geen back-ups maken van je bestanden

Je denkt er pas aan als het te laat is: een laptop die niet meer opstart, een harde schijf die crasht of een diefstal. Als je geen back-up hebt en er gebeurt iets met je laptop, dan ben je alles kwijt: je foto's, werk en documenten. Zorg daarom dat je regelmatig een back-up maakt. Dat kan automatisch via een clouddienst, of handmatig met een externe harde schijf. Het instellen kost je hooguit een kwartier. Doen, want de opluchting die je voelt wanneer je een back-up kunt gebruiken op het moment dat je die nodig hebt, is onbetaalbaar! 

8. Ruw omgaan met je laptop

We zijn allemaal wel eens haastig met onze laptop. Snel een usb-stick erin duwen, het scherm met één hand vanaf de zijkant openklappen, wrikken om de oplaadkabel in de poort te steken: het lijkt onschuldig, maar kan schade veroorzaken. Poorten zijn gevoelig, net als de scharnieren van je scherm. Open je laptop altijd met twee handen vanuit het midden en ga voorzichtig om met alle poorten en uitgangen. Doe je dat niet, dan kunnen ze los komen te zitten, waardoor ze uiteindelijk minder goed of helemaal niet meer hun werk kunnen doen.

©Dan74 - stock.adobe.com

9. Alles opslaan op het bureaublad

Voor het gemak bewaren veel mensen bestanden standaard op het bureaublad. Foto's, documenten, downloads – zo heb je ze meteen bij de hand. Omdat elk bureaubladpictogram apart geladen moet worden, kan dat bij oudere laptops voor merkbare vertraging zorgen tijdens het opstarten. Bij moderne laptops speelt dat probleem niet. Maar of je laptop nu oud of nieuw is: door alles maar op het bureaublad te bewaren, raak je wel het overzicht kwijt. Dus dan geldt dat 'alles bij de hand' niet meer. Integendeel: het risico dat je per ongeluk iets belangrijks weggooit, wordt groter naarmate je bureaublad voller raakt. Maak daarom mappen aan, gebruik de standaard 'Documenten'-map en archiveer wat je niet meer nodig hebt.

10. Geen wachtwoord of vergrendeling instellen

Veel mensen gebruiken hun laptop thuis of op werk, en denken daardoor geen wachtwoord nodig te hebben. Maar bij diefstal of verlies ligt je hele digitale leven open. Je mail, documenten, foto's, inloggegevens en opgeslagen wachtwoorden zijn vaak met één klik bereikbaar. Een sterk wachtwoord of pincode op je account, automatische vergrendeling na inactiviteit en versleuteling van je harde schijf maken je laptop veel veiliger. Het kost je nauwelijks extra tijd bij het opstarten, maar voorkomt grote problemen als je laptop ooit in verkeerde handen valt.