Linux komt in zoveel verschillende smaken, dat je al snel niet meer weet waar je moet beginnen. Dat is zonde, want de kracht van Linux is juist dat het veel te bieden heeft voor ieder type gebruiker of pc. Of je nu een veilig systeem zoekt waar je rustig op durft te internetbankieren, een oude pc nieuw leven in wilt blazen of het meeste uit je krachtige hardware wilt halen, voor ieder scenario bestaat er een distro en wij helpen je daarmee op weg.

Als we het over Linux hebben, denken de meesten aan een besturingssysteem, zoals ook Windows dat is. Maar Linux is eigenlijk de naam van de kernel, het deel ‘onder de motorkap’ dat de communicatie met de hardware verzorgt en processen en bestanden beheert.

Terwijl in Windows alle onderdelen van het besturingssysteem door Microsoft worden ontwikkeld, is dat bij Linux anders: een groep ontwikkelaars creëert de kernel, anderen creëren een grafische schil, nog anderen creëren allerlei toepassingen enzovoort. En dan zijn er bedrijven of groepen die al die software samenbrengen en er een werkend geheel van maken: een besturingssysteem dat we dan een Linux-distributie noemen.

Er bestaan duizenden Linux-distributies, die elk verschillen in de keuzes die de ontwikkelaars gemaakt hebben: de software die ze hebben opgenomen, de standaardconfiguratie, met alleen goed geteste of juist heel experimentele software en nog veel meer. We leggen in deze keuzehulp enkele typische scenario’s voor en bespreken enkele distributies die heel geschikt zijn voor die situatie.

Voor beginners: Ubuntu

Ubuntu is dé Linux-distributie voor beginners, omdat het de bekendste distributie is en omdat het bedrijf erachter, Canonical, zich specifiek op gebruiksvriendelijkheid focust. De naam Ubuntu komt dan ook niet voor niets van een Afrikaans concept dat zoiets betekent als “menselijk zijn voor anderen”. Het is duidelijk: bij Ubuntu sta jij als gebruiker centraal. Dat merk je aan allerlei zaken, van het gelikte installatieprogramma tot de uitgebreide verzameling standaard geïnstalleerde software en de mooie gebruikersinterface, GNOME genaamd. Bovendien bieden heel wat leveranciers van propriëtaire software (zie kader ‘Opensource vs. Propriëtair’) hun programma’s eerst aan voor Ubuntu. Ook interessant aan Ubuntu is dat er elke twee jaar een LTS-versie is (Long-term support), waarvoor je vijf jaar lang beveiligingsupdates krijgt. Zo hoef je lange tijd geen grote upgrade meer te doen als je bijblijft met de updates. De recentste LTS-versie is Ubuntu 18.04 LTS ‘Bionic Beaver’, dat tot april 2023 wordt ondersteund.

©PXimport

Opensource vs. propriëtair

Voor beginners: Linux Mint

Linux Mint is al enkele jaren steevast de populairste Linux-distributie in het lijstje met pagehit-rankings van de website www.distrowatch.com. Linux Mint biedt diverse desktopomgevingen (zie kader ‘Desktopomgeving’) aan, waarvan Cinnamon en MATE de populairste edities zijn. Het zijn beide omgevingen die er vrij klassiek uitzien, zeker MATE. Ze zijn daardoor gemakkelijk te begrijpen voor beginners. Linux Mint heeft een grote schare aanhangers gekregen in de periode dat Ubuntu GNOME inruilde voor zijn eigen desktopomgeving Unity. Vorig jaar heeft Ubuntu die stap teruggedraaid en is het verschil tussen Ubuntu en Linux Mint niet zo groot meer.

Er is ook kritiek geweest op Linux Mint nadat de website gekraakt werd omdat de beveiliging ervan niet helemaal op orde was. Het is een klein ontwikkelteam en beveiliging lijkt wat een ondergeschoven kindje. Tot nu toe heeft dat echter nog niet tot grote problemen geleid in de distro zelf, deels dankzij de veilige Ubuntu-basis.

©PXimport

Desktopomgeving

©PXimport

Voor gevorderden: Fedora

Fedora is wellicht de meest innovatieve Linux-distributie voor algemeen gebruik. Deze bevat bijna altijd als eerste nieuwigheden in de Linux-wereld. Zo was het een voorloper met systemd en Wayland. Het is dan ook de ideale distributie als je mee wilt zijn en je graag experimenteert met de nieuwste technologieën. Red Hat beschouwt Fedora als de proeftuin op basis waarvan het stabielere Red Hat Enterprise Linux voor bedrijven wordt gemaakt. Fedora is trouwens de distributie waarmee Linus Torvalds, de maker van de Linux-kernel, dagelijks werkt.

Daartegenover staat dat Fedora je niet bij de hand houdt. Je krijgt toegang tot krachtige mogelijkheden, maar je bent zelf verantwoordelijk voor wat er misloopt. En als je de nieuwste, nog niet uitgebreid geteste technologieën uitprobeert, loopt er zo nu en dan weleens iets mis. Maar doorgaans is Fedora in het dagelijks gebruik een veilige en stabiele distributie. De standaard desktopomgeving is GNOME.

©PXimport

Voor gevorderden: openSUSE

OpenSUSE is voor SUSE Linux Enterprise wat Fedora is voor Red Hat Enterprise Linux. Ook openSUSE is redelijk vooruitstrevend. In het algemeen iets minder dan Fedora, behalve op het gebied van het bestandssysteem Btrfs. OpenSUSE biedt met Snapper namelijk een krachtige snapshot-tool voor Btrfs, waardoor je tot op het niveau van een bestand snapshots kunt maken en eenvoudig terugzetten.

OpenSUSE is vooral bekend om zijn krachtige beheertool YaST (Yet another Setup Tool). Die bestaat zowel in een grafische variant als een commandline-versie. En deze raakt zelfs niet van slag als je ook handmatig de onderliggende configuratiebestanden met een teksteditor aanpast. Met YaST is vrijwel alles op je systeem aan te passen.

Voor een stabiele en iets meer behoudsgezinde versie van openSUSE kies je openSUSE Leap. Wie het nieuwste wil uitproberen, installeert openSUSE Tumbleweed, waarbij je altijd de nieuwste updates krijgt. De voorkeursdesktopomgeving van openSUSE is KDE Plasma, dat ook uitgebreide mogelijkheden biedt om de interface naar je wensen aan te passen.

©PXimport

Voor een oude pc: Bodhi Linux

Veel Linux-distributies zijn niet zo geschikt meer voor oudere pc’s, omdat ze te veel beslag op de processor en het werkgeheugen leggen. Maar er is niets inherent zwaar aan Linux: dat zijn keuzes die de distributiemakers maken om een gebruiksvriendelijke en krachtige distributie aan te bieden. Bodhi Linux is een distributie die het heel anders aanpakt. Met een processor op 500 MHz, 128 MB ram en 4 GB ruimte op je harde schijf heb je al voldoende. Verdubbel je die specificaties, dan werk je zelfs heel comfortabel met de distributie. Bodhi Linux is gebaseerd op een LTS-versie van Ubuntu en komt na installatie met de minimaal benodigde software. Je installeert daarna zelf je favoriete software of lichtgewicht alternatieven.

Ondanks de focus op oudere pc’s ziet Bodhi Linux er best knap uit. Het werkt met de desktopomgeving Moksha, een fork (zie kader ‘Fork’) van het bekende Enlightenment E17. Die heeft allerlei blingbling, zonder een zware aanslag op je pc te plegen. Ideaal dus om een oude pc een tweede leven te geven.

©PXimport

Fork

Voor extra beveiliging: Tails

Vind je om een of andere reden anonimiteit heel belangrijk, dan kun je niet om Tails (The Amnesic Incognito Live System) heen. Dit is een live Linux-distributie, die je dus opstart vanaf een usb-stick en die geen sporen achterlaat op je computer. Na je sessie wordt zelfs het ram gewist, voordat de distributie je pc uitschakelt. Klokkenluider Edward Snowden gebruikte Tails om de NSA te slim af te zijn.

Het handelsmerk van Tails is dat het alle netwerkverbindingen die je maakt via het anonimiseringsnetwerk Tor omleidt. Daardoor krijgen websites die je bezoekt niet je ip-adres te zien, maar dat van een willekeurige Tor-server. De Tor Browser, een browser gebaseerd op Firefox, neemt bovendien allerlei maatregelen om je privacy te waarborgen: advertenties worden verwijderd met uBlock Origin, met NoScript kies je zelf welke JavaScript je draait, met HTTPS Everywhere surf je automatisch naar de https-versie van een website als die er is enzovoort.

©PXimport

Voor extra beveiliging: Qubes OS

Qubes OS staat op de website van het project beschreven als “a reasonably secure operating system”, dat mogen we gerust een understatement noemen. Het is een van de veiligste besturingssystemen die er bestaat, omdat het verschillende aspecten van je computergebruik van elkaar isoleert. Dat doet het door verschillende ‘domeinen’ aan te maken (bijvoorbeeld privé, werk, bankzaken) en software per domein in een andere virtuele machine te draaien. Als er dan iemand via een exploit in je e-mailclient je computer heeft gekraakt, zit die vast in je privé-domein. Die kan dan dus geen malware installeren in het domein van je bankzaken. Ook hardware zoals de netwerkkaart en usb-controller zijn in afzonderlijke domeinen afgescheiden.

Dat is allemaal ook mogelijk in een andere Linux-distributie, of zelfs Windows, door verschillende virtuele machines op te starten. Maar Qubes OS maakt het hele proces transparant en gebruiksvriendelijk. Zo krijg je rond een venster van een programma een rand in een specifieke kleur per domein.

©PXimport

Voor gamers: SteamOS

SteamOS is het besturingssysteem van Valve dat het voor zijn gameconsole Steam Machine heeft gemaakt. Het is gebaseerd op Debian GNU/Linux en is ontworpen om op normale pc-hardware games te spelen. Je hoeft geen Steam Machine te kopen: je kunt SteamOS ook op je eigen hardware installeren. De minimumvereisten zijn een 64bit-processor van Intel of AMD, 4 GB werkgeheugen, 200 GB harde-schijfruimte en een grafische kaart van Intel, Nvidia (Fermi of nieuwer) of AMD (Radeon 8500 of nieuwer).

Je koopt je games in de Steam-winkel en speelt ze op je pc met SteamOS af. Die pc sluit je op je televisiescherm aan. De Steam-games moeten uiteraard Linux ondersteunen, maar dat is bij steeds meer Steam-games gelukkig het geval. Het is ook mogelijk om games van je Windows-, Mac- of Linux-pc naar SteamOS te streamen. SteamOS is overigens nog altijd in bèta.

©PXimport

Samsung heeft de Micro RGB gepresenteerd, een 115 inch-televisie met een achtergrondverlichting van afzonderlijk aangestuurde rode, groene en blauwe leds van minder dan 100 micrometer. Volgens Samsung zet Micro RGB een nieuwe standaard voor kleurnauwkeurigheid, contrast en beeldervaring in het ultra-premium tv-segment.

Waar conventionele tv's gebruikmaken van grotere leds of mini-leds in witte of blauwe varianten, zet Micro RGB elke afzonderlijke rode, groene en blauwe led precies daar waar die nodig is. Dat maakt een veel fijnere aansturing van kleur en contrast mogelijk. Samsung claimt hiermee de volledige BT.2020-kleurruimte te halen, een standaard die tot nu toe vooral in professionele toepassingen werd gehaald. Het beeld zou daardoor natuurgetrouwer ogen, vooral bij HDR-weergave.

De Micro RGB wordt aangestuurd door een eigen AI-engine die elk beeldframe analyseert en automatisch kleuren, contrast en geluid optimaliseert. Bij matte of doffe beelden kan de tv kleuraccenten versterken zonder onnatuurlijk te ogen. Een Glare Free-laag moet ervoor zorgen dat ook in fel verlichte woonkamers het beeld goed zichtbaar blijft.

Voor consumenten kan deze techniek de opmaat zijn naar een nieuwe generatie huiskamertv's waarbij achtergrondverlichting met micrometer-RGB-leds zorgt voor kleurnauwkeurigheid die voorheen niet haalbaar was. In combinatie met lcd-panelen kan dit leiden tot betere prestaties in hoge helderheidsniveaus, waar zowel traditionele lcd- als oled-tv's soms tekortschieten.
Naast beeldkwaliteit richt Samsung zich ook op gebruiksgemak. De Micro RGB ondersteunt spraakbediening via Bixby, bevat Vision AI-functies die beeld en geluid aanpassen aan de content, en draait op Tizen OS met een gegarandeerde 7 jaar aan software-updates. Beveiliging van persoonlijke gegevens verloopt via Samsung Knox.

De Samsung Micro RGB verschijnt in Nederland op 13 oktober voor een adviesprijs vanaf 29.999 euro. Er komen later meerdere formaten beschikbaar.

©Samsung

De keuken is voor veel mensen het kloppend hart van het huis, waar gekookt, gegeten, gepraat en gelachen wordt. Juist omdat we de keuken zo intensief gebruiken, ontstaan er snel vlekken, vetspetters en kalkaanslag. Regelmatig schoonmaken is dus nodig. Veel werk? Dat valt wel mee wanneer je een stoomreiniger gebruikt. Van de oven tot de vloer, van vieze kastjes tot de afzuigkap: je leest er alles over in deze 'stoomcursus'.

Lees ook: Dé 15 dingen die je altijd vergeet schoon te maken (maar nu niet meer!)

Je keuken schoonmaken met allesreinigers en andere schoonmaakmiddelen uit de supermarkt lijkt misschien vanzelfsprekend, maar het is lang niet altijd de beste keuze. Veel schoonmaakmiddelen kunnen huidirritatie of allergische reacties veroorzaken, en het spoelwater belandt uiteindelijk in het milieu. Met een stoomreiniger verwijder je vuil zonder schoonmaakmiddel én dood je tegelijk 99,99% van de meest voorkomende bacteriën. Daarbij gebruik je opvallend weinig water: met één liter produceer je – afhankelijk van het model en de instellingen – genoeg stoom om zo'n 75 vierkante meter schoon te maken.

Oven makkelijk schoon

De oven schoonmaken is voor veel mensen een vervelende klus, maar met een stoomreiniger wordt het een stuk eenvoudiger. Aangekoekte etensresten en vet lossen op door de hete stoom. Wikkel een microvezeldoek om het opzetstuk en vang het losgeweekte vuil direct op. Bij hardnekkige aanslag helpt een stevige borstel. Gebruik bij voorkeur een borstel met nylon- of messingharen. Nylon is veilig bij normaal gebruik, maar houd de borstel niet te lang op één plek. Messing is hittebestendiger en tegelijk zachter dan staal, waardoor je minder kans hebt op krassen. Blijf stomen terwijl je voorzichtig over de aangetaste plekken wrijft. Druk niet te hard, want met te veel kracht of een verkeerde borstel kun je het ovenoppervlak beschadigen. Laat het vuil los, dan veeg je het eenvoudig weg met een doek.

©Alina_Stor

Kookplaat schoonmaken

Of je een handstomer kunt gebruiken voor het schoonmaken van je kookplaat, hangt af van het type. Inductie- en keramische kookplaten hebben een gevoelig glazen oppervlak en ingebouwde elektronica. Stoom is daarbij geen goed idee. Gebruik liever een speciale glaskeramiek-reiniger en een zachte doek. Aangekoekte resten kun je weghalen met een kunststof schraper, maar wacht wel tot de plaat helemaal is afgekoeld. Kom je er met gewone reinigers echt niet uit en wil je toch stoom gebruiken? Wees dan extra voorzichtig: richt de stoom nooit direct op randen of openingen en veeg het oppervlak tussendoor steeds droog om te voorkomen dat er vocht binnendringt.

Gasfornuizen zijn wat minder kwetsbaar voor vocht, maar ook hier is voorzichtigheid belangrijk. Haal losse onderdelen, zoals pannendragers en branderkapjes, los en maak die apart schoon met een handstoomreiniger en een microvezeldoek. Richt de stoom niet direct op de pitten of knoppen, en droog alles goed af voordat je het weer in elkaar zet.

Afzuigkap vetvrij maken

Een vette afzuigkap oogt niet alleen onfris, maar werkt ook minder goed. Vet kan zich ophopen op rvs, glas of kunststof, en het materiaal bepaalt hoe je het het beste schoonmaakt. Met een stoomreiniger zit je in de meeste gevallen goed. Wikkel een microvezeldoek om het opzetstuk, zodat het losgeweekte vet direct wordt opgenomen. Dat voorkomt krassen en maakt het oppervlak weer mooi vetvrij.

Vergeet grepen en lichtknoppen niet

Keukenkastgrepen, schakelaars en lichtknoppen worden dagelijks aangeraakt, maar vaak vergeten bij het schoonmaken. Juist daar hopen zich bacteriën, vet en vlekken op. Met een klein mondstuk op het opzetstuk en een microvezeldoek verwijder je het vuil snel en zonder schoonmaakmiddel. Stoom is veilig voor kunststof en metaal. Even nawrijven met een droge doek en alles ziet er weer schoon en streeploos uit.

Voorzichtig met houten keukenfrontjes

Hout geeft de keuken sfeer en karakter, maar is gevoeliger voor vocht en temperatuurschommelingen dan kunststof of rvs. Wil je houten kastdeurtjes schoonmaken met een stoomreiniger, richt de stoom dan niet direct op het oppervlak. Gebruik liever een doek die je licht bevochtigt met stoom. Werk niet te nat en droog het hout na afloop goed af. Zo voorkom je dat het kromtrekt of dat de afwerking loslaat. Deze methode is alleen geschikt voor gelakt of afgewerkt hout – gebruik bij onbehandeld of geolied hout liever een andere schoonmaakmethode.

Voegen en afvoeren

Op lastig bereikbare plekken zoals voegen, kiertjes en afvoeren hoopt zich vaak vet of kalkaanslag op. Gebruik een smal opzetstuk om de stoom gericht toe te passen. Lichte kalkaanslag weekt tijdens het stomen los en veeg je daarna eenvoudig weg. Bij hardnekkiger aanslag helpt het om de plek vooraf in te wrijven met wat azijn of citroensap. De stoomreiniger maakt het daarna goed schoon.

©Ruslan

Vloer reinigen met stoom

Tegels zijn populair in de keuken – en niet voor niets: ze zijn slijtvast en makkelijk schoon te houden. De klassieke aanpak is stofzuigen en daarna dweilen, maar met een stoomreiniger gaat het vaak sneller en grondiger. Beweeg het vloeropzetstuk in overlappende banen over de tegels terwijl het apparaat stoom afgeeft. De stoom maakt het vuil los. Dat wordt opgenomen door de hoes bij het mondstuk (vaak is deze hoes gemaakt van badstof of microvezel). Vervang die doek regelmatig om te voorkomen dat je vuil weer verspreidt.