ID.nl logo
Het oor wil ook wat: personaliseer de Windows-geluiden
Huis

Het oor wil ook wat: personaliseer de Windows-geluiden

In Windows is het mogelijk om niet alleen je bureaubladachtergrond, maar ook systeemgeluiden te vervangen en te personaliseren. Daarnaast kun je met de juiste aanpassingen en tools problemen met audio oplossen en de geluidskwaliteit verbeteren.

Na het lezen van dit artikel weet je hoe je systeemgeluiden in Windows door eigen bestanden kunt vervangen en hoe je problemen met het geluid kunt oplossen:

  • Eigen geluiden instellen
  • Volume (per app) instellen
  • Geluid ruimtelijker laten klinken
  • Audiodrivers repapreren

Handig! Externe pc-speakers voor levendig geluid: waar moet je aan denken bij aanschaf?

Tip 01: Venster Geluid

Windows heeft standaardgeluiden voor diverse gebeurtenissen, zoals het verbinden van een apparaat, bij een onverwachte fout of wanneer het gebruikersaccountbeheer verschijnt. Voor andere acties, zoals het starten of sluiten van een programma of het minimaliseren van een applicatievenster, zijn standaard geen geluiden ingesteld. Veel gebruikers weten niet dat ze voor bijna 50 gebeurtenissen zelf kunnen kiezen welke geluiden ze willen horen.

Om dit aan te passen, ga je naar het dialoogvenster Geluid. Dit doe je door in Windows naar Instellingen te gaan en vervolgens Systeem / Geluid te kiezen, of door met de rechtermuisknop op het luidsprekericoon in de Windows-taakbalk te klikken en Geluidsinstellingen te selecteren. Klik vervolgens op Meer geluidsinstellingen. In het dialoogvenster Geluid open je het tabblad Geluiden.

Open het dialoogvenster Geluid op het tabblad Geluiden om eigen (systeem)geluiden in te stellen.

Tip 02: Andere geluiden

Op het tabblad Geluiden van het dialoogvenster Geluid staat waarschijnlijk de optie Windows standaard ingesteld en dat mag je voorlopig zo laten.

In de lijst bij Programmagebeurtenissen kies je onder Windows bijvoorbeeld voor Minimaliseren. Selecteer vervolgens een passend geluid in het uitklapmenu bij Geluiden. Tref je hier nauwelijks geluiden aan, klik dan op Bladeren en navigeer naar de map %windir%\media (waarschijnlijk komt dit overeen met C:\Windows\media). Hier bewaart Windows namelijk standaard de systeemgeluiden als wav-bestanden, zoals Windows Minimize.wav of Ring08.wav. Druk op Testen en daarna op Toepassen. Nu hoor je dit geluid telkens als je een applicatievenster minimaliseert. Windows luistert blijkbaar nauw: lukt het niet met het ene geluid, probeer het dan met een ander. Wil je het geluid verwijderen, selecteer dan weer Minimaliseren in de lijst en kies (geen) bij Geluiden. Op een vergelijkbare manier kun je bij ook andere gebeurtenissen het geluid aanpassen of verwijderen.

Je kunt trouwens ook naar een eigen geluidsbestand verwijzen dat je eerst in de map %windir%\media plaatst of op een locatie waar het bestand niet (onbedoeld) verwijderd dreigt te worden. In het kader ‘Wav!’ lees je hoe je audiobestanden kunt inkorten en naar wav kunt omzetten.

Een ander systeemgeluid instellen vergt weinig meer dan enkele muisklikken.

Wav! Als je een leuk deuntje hebt gevonden om aan een systeemgebeurtenis te koppelen, maar het is te lang of niet in wav-formaat, dan kun je dit met de juiste tools aanpassen.

Voor het inkorten van een audiobestand kun je AudioTrimmer gebruiken. Upload het bestand, houd Keep geselecteerd en verplaats de groene handvatten naar het begin en het einde van het gewenste fragment. Optioneel activeer je Fade in en/of Fade out. Klik op Crop en download het resultaat. Om een ander geluidsformaat naar wav om te zetten, gebruik je een onlinetool, zoals Convert audio to WAV. Sleep je audiobestand naar het venster of klik op Choose File. Je kunt optioneel parameters zoals bitratio, audiofrequentie en -kanalen, en PCM-formaat aanpassen en het audiofragment bijsnijden. Klik daarna op Start en Download om het geconverteerde bestand op te halen.

Voor zowel het bijsnijden als converteren kun je ook een gratis desktopapplicatie zoals Audacity gebruiken. Start de geïnstalleerde app, importeer het originele bestand, selecteer het fragment met de muis, kopieer dit met Ctrl+C en plak het in een nieuw project met Ctrl+N en Ctrl+V (kies Alleen geselecteerde audio). Bewaar dit in het gewenste formaat (zoals wav) via Bestand / Audio exporteren.

Audacity is een alleskunner: trimmen en converteren is zo gepiept.

Tip 03: Eigen geluidsschema

Als je het standaard-geluidsschema had geselecteerd en je een of meer systeemgeluiden wijzigt, slaat Windows deze wijzigingen automatisch op in een schema genaamd Windows standaard (aangepast). Dit voorkomt verwarring met het originele Windows geluidsschema. Je kunt je aangepaste geluiden ook opslaan in een eigen geluidsschema. Klik hiervoor op Opslaan als en geef een passende naam aan je schema. Dit nieuwe schema verschijnt dan in de selectielijst bij Geluidsschema. Een overbodig schema kun je weghalen met de knop Verwijderen. De schema’s Windows standaard en Geen geluiden kun je overigens niet verwijderen. Selecteer je dit laatste schema, dan verdwijnen de luidsprekericoontjes bij alle programmagebeurtenissen, wat handig is voor wie allergisch is geworden voor het gepiep en gekling van Windows.

Je kunt de geluidswijzigingen in een of meer eigen geluidsschema’s onderbrengen.

Tip 04: Aan- en afmelden

In eerdere versies van Windows kon je geluiden koppelen aan het in- en uitloggen bij Windows via de programmagebeurtenissen Windows aanmelden en Windows afmelden. Deze opties zijn in recentere versies niet direct zichtbaar, maar je kunt ze via een registerwijziging weer beschikbaar maken.

Druk op de Windows-toets+R en voer Regedit uit. Navigeer naar de sleutel Computer\HKEY_CURRENT_USER\AppEvents\EventLabels\WindowsLogoff. Selecteer deze sleutel en dubbelklik in het rechterdeelvenster op ExcludeFromCPL. Wijzig de waarde van 1 naar 0 en bevestig met OK. Herhaal dezelfde stappen voor de sleutel WindowsLogon, die je vlak daaronder vindt. Sluit vervolgens de Register-editor af.

Als je nu het dialoogvenster Geluid opent, vind je de opties Windows aanmelden en Windows afmelden terug tussen de programmagebeurtenissen. Je kunt hier nu geluiden aan koppelen, zoals Windows Logon.wav en Windows Logoff Sound.wav.

Liever ook een geluidje bij het aan- en afmelden? Dat kan.

Tip 05: Ander opstartgeluid

In het dialoogvenster Geluid vind je in de lijst met programmagebeurtenissen de optie Geluid van Windows starten afspelen. Dit is het geluid dat je hoort bij het opstarten van Windows. Je kunt deze optie uitschakelen om het geluid niet meer te horen of het vervangen door een eigen geluid. Deze procedure is echter complex en wijzigt het systeem diepgaand. Wil je dit wijzigen, dan is dat op eigen risico. Maak bij voorkeur eerst een herstelpunt!

Voor deze aanpassing is een tool als Resource Hacker nodig. Download en installeer Resource Hacker. Open het programma, ga naar File / Open en navigeer naar het systeembestand C:\Windows\SystemResources\imageres.dll.mun (ervan uitgaande dat je Windows 11 of Windows 10 versie 1903 of hoger gebruikt). Stel de bestandsweergave rechtsonder in op All files (*.*). In het linkerdeelvenster open je vervolgens de sectie WAVE en klik je op 5080 : 1033. Speel het geluid af met Play WAVE. Klik vervolgens met de rechtermuisknop op 5080 : 1033 en kies Replace Resource. Selecteer een geschikt wav-bestand. Bewaar de aangepaste imageres.dll.mun op je bureaublad via File / Save as en sluit Resource Hacker af.

Het Windows-opstartgeluid zit diep verborgen in een systeembestand en vereist een hacktool.

Tip 06: Opnieuw opstarten

Open vervolgens Instellingen in Windows, ga naar Systeem / Systeemherstel en druk op de knop Nu opnieuw opstarten (2x). Na de opstart klik je achtereenvolgens op Problemenoplossen / Geavanceerde opties / Opdrachtprompt. Hier voer je de volgende commando’s uit:

c:
cd c:\windows\systemresources
ren imageres.dll.mun imageres.dll.mun.oud
cd c:\users\<je_accountnaam>\desktop
copy imageres.dll.mun c:\windows\systemresources

Vervang <je_accountnaam> door je eigen Windows-gebruikersnaam. Verlaat daarna Opdrachtprompt en start door naar Windows. Je zou nu het nieuwe opstartgeluid moeten horen.

Deze procedure houdt in dat je eerst het originele systeembestand hernoemt (in een bestand met de extensie .oud), en vervolgens het originele bestand vervangt door het aangepaste bestand. Houd er rekening mee dat een Windows-update deze wijziging mogelijk ongedaan maakt. Je kunt deze wijziging ook altijd zelf terugdraaien door het vervangende bestand te verwijderen uit C:\Windows\SystemResources en de eerder gekopieerde versie weer te hernoemen naar imageres.dll.mun.

Opnieuw opstarten in een speciale Windows-omgeving is vereist.

Last van slecht geluid?

Losse luidsprekers laten vaak beter geluid horen

Tip 07: Relatief volume

Nu je de gewenste geluiden hebt ingesteld, kunnen mogelijk nog de audio-instellingen binnen Windows geoptimaliseerd worden. We nemen we hier Windows 11 als voorbeeld.

Je kunt bijvoorbeeld het optimale volume voor actieve programma’s zelf instellen. Klik met de rechtermuisknop op het luidsprekerpictogram in de Windows-taakbalk en kies voor Volumemixer openen. Hier kun je naast het algemene volume en het actieve uitvoer- en invoerapparaat, voor diverse apps het relatieve volume regelen met een schuifknop (van 0% tot 100%). Merk hier ook de knop Systeemgeluiden op, waar je het volume desgewenst standaard wat lager kunt instellen. Met de knop Opnieuw instellen onderaan zet je het volume van alle apps in één keer op 100% van het hoofdvolume. Nog iets makkelijker wordt dit met de gratis app EarTrumpet. Na installatie kun je rechtstreeks via een icoon in het Windows-systeemvak het volume van afzonderlijke apps instellen en een aangepaste in- en uitvoer voor deze apps instellen.

Bij audio- of videochatten, zoals met Skype of Teams, kun je het volume van bepaalde geluiden automatisch laten verminderen of uitschakelen. Open hiervoor weer het dialoogvenster Geluid en ga deze keer naar het tabblad Communicatie. Kies hier de gewenste optie, zoals Alle andere geluiden dempen of Het volume van anderegeluiden verminderen met 80%. Bevestig met OK.

EarTrumpet laat je met één muisklik het volume van individuele apps instellen.

Tip 08: Extra geluidsopties

Afhankelijk van je hardware kun je verschillende audio-eigenschappen in Windows optimaliseren. Ga naar Instellingen en kies Systeem / Geluid. Klik op het pijlknopje naast het gewenste uitvoerapparaat. Hier kun je ook een nieuw uitvoerapparaat toevoegen, bijvoorbeeld  via bluetooth of Miracast. Bij elk uitvoerapparaat zie je extra instellingen, zoals het gewenste Audio-uitvoerformaat (bijvoorbeeld 24 bits, 48000 Hz Studio Quality) en het volume van het linker- en rechterkanaal. Er zijn ook opties voor Audioverbeteringen, die je kunt uitschakelen of instellen op Standaardeffecten van het apparaat. Bij Ruimtelijkgeluid kun je kiezen voor opties als Windows Sonic for Headphones om het geluid ruimtelijker te laten klinken, wat vooral nuttig is bij games of films. Meer apps voor ruimtelijk geluid vind je in de Microsoft Store, zoals Dolby Access (Dolby Atmos for Headphones) of DTSSound Unbound. Controleer wel zelf of je hardware hiermee overweg kan.

Om je luidsprekerconfiguratie te testen, open je het tabblad Afspelen in het dialoogvenster Geluid, selecteer je je afspeelapparaat en klik je op Configureren. Kies de meest geschikte configuratie, zoals Stereo of 7.1 Surround, en test elke luidspreker afzonderlijk door erop te klikken.

Afhankelijk van je (uitvoer)apparaat zijn er nog enkele optimalisaties mogelijk.

Equalizer Als je hardware het toelaat, kun je de geluidskwaliteit optimaliseren met betaalde apps zoals Dolby Access, die onder meer een softwarematige equalizer gebruiken. Er bestaan ook gratis apps met vergelijkbare functies, maar we raden je wel aan om voor de installatie een herstelpunt te maken.

Een wat oudere tool is ViPER4Windows. Zorg ervoor dat je V4W_Setup.zip downloadt, uitpakt en installeert. Deze bleek namelijk ook op een Windows 11-testtoestel te werken. Tijdens de installatie moet je aangeven voor welke audio-apparaten je de software wilt installeren, waarna een herstart van Windows is vereist.

Een vergelijkbare gratis tool is Equalizer APO. Start na de installatie en een herstart van Windows de app Configuration Editor. Het is mogelijk om ViPER4Windows en Equalizer APO naast elkaar te gebruiken. Activeer bij ViPER4Windows via Setting / Settings dan de optie Enable APO coexists. Maar eigenlijk raden we dit gewoon af, met het oog op mogelijke stabiliteitsproblemen.

Hoe dan ook, beide tools bieden uitgebreide audio-instellingen en een equalizer met diverse vooraf ingestelde configuraties.

Audiofielen (met de nodige hardware) weten vast goed weg met apps als Equalizer APO.

Tip 09: Snelle check-up

Je hebt alle (systeem)geluiden naar wens ingesteld en de audio op alle beschikbare manieren geoptimaliseerd en plots gebeurt het: Windows blijft stil of het geluid is ondermaats of valt af en toe weg.

Begin dan met het controleren van het audiovolume via het luidsprekerpictogram in het Windows-systeemvak. Zorg ervoor dat het volume is ingeschakeld en verhoog indien nodig de schuifknop. Open ook de Volumemixer en controleer of het volume van de betreffende app niet op 0% staat. Het kan zijn dat andere apps de audio-uitvoer hebben overgenomen. Sluit deze apps en kijk of het geluid met andere apps en apparaten nu wel functioneert. Controleer ook het ingestelde uitvoerapparaat via Instellingen / Systeem / Geluid. Klik op de pijlknop bij het betreffende apparaat en klik indien nodig op Toestaan en vervolgens op Testen.

Als de problemen aanhouden, controleer dan de verbindingen van alle audiokabels. Voor een bluetooth-verbinding ga je naar Instellingen / Bluetooth en apparaten en controleer je of het apparaat goed is gekoppeld.

Gebruik ook gerust de ingebouwde probleemoplosser van Windows. We beperken ons hier tot Windows 11. Klik met de rechtermuisknop op het luidsprekerpictogram en kies Problemen met geluid oplossen. Klik op Ja voor een geautomatiseerde diagnostiek en volg de verdere instructies van de wizard. In dit dialoogvenster vind je ook links naar online hulpbronnen van Microsoft voor problemen met de microfoon en verbindingsproblemen bij bluetooth-audioapparaten.

Klop gerust ook even bij de ingebouwde probleemoplosser aan.

Tip 10: Grondige controle

Als de stappen in de vorige tip niet werken, controleer dan de audiodrivers. Druk op Windows-toets+X en kies Apparaatbeheer. Open de sectie Besturing voor geluid, video enspelletjes en klik met de rechtermuisknop op het stuurprogramma van je audioapparaat. Als er onlangs een driverupdate is uitgevoerd, kun je terugkeren naar de vorige versie die wel werkte. Ga hiervoor naar Eigenschappen, open het tabblad Stuurprogramma en klik op Vorig stuurprogramma. Probeer ook een driverupdate; klik op Stuurprogramma bijwerken en kies eerst Automatisch zoeken naar stuurprogramma’s. Als dit niet werkt en je hebt een geschikte driver gevonden op de website van de producent, kies dan voor Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken en volg de instructies. Als laatste redmiddel kun je het apparaat verwijderen, in de hoop dat Windows na een herstart automatisch een goed functionerende driver installeert.

Als het probleem niet door de driver wordt veroorzaakt, druk dan op Windows+R, voer services.msc uit en controleer of de services Windows Audio, Windows Audio EndpointBuilder en Remote Procedure Call (RPC) actief zijn. Als dit niet het geval is, rechtsklik dan op de betreffende service, kies Eigenschappen, wijzig het opstarttype in Automatisch en herstart de pc.

Mogelijk is je audiodriver corrupt en aan vervanging toe.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Vuile en aangekoekte oven? Zo maak je deze goed schoon!
© ID.nl
Huis

Vuile en aangekoekte oven? Zo maak je deze goed schoon!

Een schone oven is belangrijk om hygiënisch te kunnen koken. Na verloop van tijd hopen etensresten en vet zich op en dat veroorzaakt nare geurtjes, maar is ook niet goeed voor de prestaties. Gelukkig zijn er verschillende manieren om je oven weer te laten glimmen. En bij sommige ovens gaat dat zelfs helemaal vanzelf.

In dit artikel...

...lees je hoe je een oven schoonmaakt, zowel met de hand als met behulp van zelfreinigende functies zoals pyrolyse, hydrolyse en katalyse. Ook geven we je tips voor onderhoud en het voorkomen van hardnekkig vuil.

Handmatige reiniging

Begin met de basis: handmatige reiniging. Dit is de meest directe methode en vereist wat spierkracht en de juiste middelen. Verwijder eerst alle roosters en bakplaten uit de oven. Die kun je apart schoonmaken in warm sop met afwasmiddel, of in de vaatwasser als ze daarvoor geschikt zijn. Erg vuile roosters kun je ook een tijdje laten weken in een bak met heet water en wat druppels afwasmiddel. Op die manier gaat het vuil er bij het handmatig afwassen of in de vaatwasser er beter af.

Lees ook:Dit zijn de 10 meest gemaakte fouten tijdens het schoonmaken

Voor de binnenkant van de oven kun je een speciale ovenreiniger gebruiken. Volg altijd nauwkeurig de instructies op de verpakking, want sommige reinigers zijn zeer krachtig en vereisen dat je de keuken ventileert. Je kunt ook kiezen voor huis-tuin-en-keukenmiddelen. Een pasta van baking soda en water werkt vaak verrassend goed op aangekoekt vuil. Breng de pasta aan op de bevuilde plekken, laat het een paar uur (of een nacht) intrekken en veeg het daarna weg met een vochtige doek. Hardnekkige plekken kun je voorzichtig schrobben met een zachte borstel of een spons. Spoel de oven na met schoon water om alle resten van reinigingsmiddel te verwijderen.

Oven niet meteen gebruiken

Na het schoonmaken van de oven met een schoonmaakmiddel is het verstandig om even te wachten voordat je de oven weer gebruikt. Veel ovenreinigers bevatten krachtige stoffen die achter kunnen blijven in de oven, zeker als je niet grondig hebt nagespoeld.

Door de oven na het schoonmaken nog even open te laten staan en goed te luchten, voorkom je dat er nare geurtjes of dampen ontstaan bij het voorverwarmen. Heb je een agressief middel gebruikt? Laat de oven dan minstens een halfuur luchten en veeg nogmaals na met een schone, vochtige doek. Zo weet je zeker dat je veilig kunt bakken.

©ID.nl

Veel ovens hebben een makkelijk schoon te maken en te houden emaille binnenwand. Hierdoor volstaat vaak alleen al het schoonmaken met een vochtige doek om vuil eraf te kunnen krijgen. Het gladde oppervlak zorgt er namelijk voor dat vuil zich niet hecht, waardoor je de oven makkelijk schoonhoudt.

Zelfreinigende ovens: pyrolyse, hydrolyse en katalyse

Veel moderne ovens zijn uitgerust met slimme zelfreinigende functies die het werk voor je doen. De drie meest voorkomende systemen zijn pyrolyse, hydrolyse en katalyse. Begrijp goed hoe elk systeem werkt om te bepalen wat het beste bij jouw gebruik past.

Wat doet pyrolyse?

Pyrolyse is een geavanceerde zelfreinigende functie die werkt met zeer hoge temperaturen. Tijdens zo'n pyrolysecyclus wordt de oven verwarmd tot extreem hoge temperaturen, vaak rond de 500 graden Celsius. Op deze temperatuur veranderen vet- en etensresten in as. Dit proces duurt meestal tussen de één en drie uur. De ovendeur vergrendelt automatisch tijdens de cyclus, waardoor jij (of bijvoorbeeld je kinderen) de deur niet kunnen openmaken.

Wanneer de oven is afgekoeld, hoef je alleen nog de overgebleven fijne as met een vochtige doek weg te vegen. Het is weliswaar een effectieve methode voor grondige reiniging, maar verbruikt wel veel energie. Daarnaast kan een lichte geur ontstaan door het verbranden van vet. Zorg daarom voor goede ventilatie.

Hoe werkt hydrolyse?

Bij Hydrolyse wordt de oven gereinigd door stoom. Bij dit proces plaats je een kleine hoeveelheid water in de bodem van de oven. Vervolgens activeer je het hydrolyseprogramma, waarbij de oven wordt verwarmd tot een temperatuur van ongeveer 100 graden Celsius. De stoom die ontstaat, weekt het vuil los van de ovenwanden. Na afloop van het programma, wanneer de oven is afgekoeld, kun je de zacht geworden etensresten eenvoudig wegvegen met een doek. Hydrolyse is een mildere en energiezuinigere methode dan pyrolyse, maar is vooral geschikt voor lichte tot matige vervuiling. Voor hardnekkig, aangekoekt vuil moet je zelf de boel nog nabehandelen met schoonmaakmiddel.

©ID.nl

Het hydrolyseproces maakt gebruik van stoom om vuile deeltjes van de binnenzijde van de oven te verwijderen.

Wat doet katalyse?

Katalyse is een continue zelfreinigende functie, wat betekent dat het reinigingsproces al begint tijdens het koken. Ovens met katalytische wanden zijn bekleed met een speciale, poreuze emaillelaag die de eigenschap heeft om vetspatten te absorberen en te oxideren (verbranden) bij normale kooktemperaturen, meestal boven de 200 graden Celsius. De katalytische laag breekt de vetten af en zet ze om in water en kooldioxide. De wanden van zulke ovens voelen vaak ruw aan. Het voordeel van katalyse is dat het continu werkt en je dus minder vaak handmatig hoeft te reinigen. Wel kunnen de katalytische panelen na verloop van tijd verzadigd raken en dan hun effectiviteit verliezen. Ze kunnen dan niet meer worden gereinigd en moeten mogelijk worden vervangen. Katalyse werkt het beste bij vetspatten en minder goed bij aangekoekte suikers of andere hardnekkige etensresten.

Deur reinigen

Natuurlijk is er ook nog de deur van de oven. De ruit kan al snel behoorlijk vuil raken. Vaak is een gewone ruitenreiniger al voldoende om vetspetters en strepen te verwijderen. Zijn de vlekken hardnekkiger? Gebruik dan wat baking soda of groene zeep op een vochtige doek en wrijf rustig schoon.

©ID.nl

Een vieze ovendeur reinig je het beste met een ruitenreiniger. Voor de binnenkant kun je beter een ontvetter gebruiken.

Onderhoud en preventie

Ongeacht de reinigingsmethode is regelmatig onderhoud de sleutel tot een schone oven. Veeg na elk gebruik eventuele gemorste etensresten direct weg. Gebruik (biologisch) bakpapier of ovenschalen met deksel om spatten te minimaliseren. Een schone oven verlengt niet alleen de levensduur van het apparaat, maar zorgt er ook voor dat de oven beter op temperatuur komt, het eten beter smaakt en er minder stank vrij komt.

▼ Volgende artikel
Offline op pad: navigeren zonder internetverbinding
© MelissaMN - stock.adobe.com
Mobiliteit

Offline op pad: navigeren zonder internetverbinding

Navigeren, bijvoorbeeld met je smartphone, verloopt vlot met een internetverbinding. Maar wat als er geen mobiel netwerk is? Met vooraf gedownloade kaarten is ook offline navigeren gelukkig geen probleem.

In dit artikel laten we zien hoe je offline kunt navigeren met je smartphone:

  • Download de kaarten van je favoriete navigatie-app
  • Maak offline gebruik van turn-by-turn navigatie en spraakbegeleiding
  • Download en importeer kant-en-klare GPX-routes
  • Maak zelf GPX-routes

Tip 1 Wel of geen internet

Navigeren met je smartphone gaat het makkelijkst met een stabiele internetverbinding, maar in het buitenland kan dit hoge roamingkosten opleveren. En wat als je reist in gebieden zonder mobiel netwerk of waar het netwerk plots wegvalt? Offline navigatie, waarbij je vooraf kaarten downloadt, is dan een praktische oplossing. Een gedownloade kaart laadt sneller en verbruikt minder batterij dan een app die constant data ophaalt. Neem tijdens je route bij voorkeur wel een opgeladen powerbank mee om te voorkomen dat je zonder stroom komt te zitten.

Zonder internet bepaalt je smartphone de locatie volledig via gps. Binnen de gedownloade regio kun je meestal routeberekeningen maken en navigatie-instructies ontvangen. Sommige apps bieden in offline modus ook een POI-zoekfunctie (Points of Interest).

Zonder internet werken deze functies niet: realtime verkeersinformatie (zoals files, werkzaamheden en flitsers), live ov-gegevens, bepaalde zoekopdrachten, street view en satelliet- of hybride kaarten (wel standaard wegenkaarten). Controleer vooraf of je eerder gedownloade kaarten nog actueel zijn en werk ze regelmatig bij.

Laten we enkele populaire mobiele apps bekijken die offline navigatie ondersteunen. Het is handig om meerdere apps met offline kaarten bij de hand te hebben. Je kunt dit testen door tijdelijk de vliegtuigmodus in te schakelen of wifi en mobiele data uit te zetten. De populaire navigatie-app Waze laten we hier buiten beschouwing omdat deze geen offline kaarten aanbiedt.

Street view is voorbehouden aan de online modus (hier Google Maps). 

Tip 2 Google Maps

We starten met een van de populairste navigatie-apps: Google Maps. Open de app, tik rechtsboven op je profielfoto of initialen en kies Offline kaarten. Selecteer je eigen kaart via Selecteer je eigen kaart (Android) of Je eigen kaart selecteren (iPhone). Zoom in en uit met twee vingers en verplaats de kaart met één vinger totdat het gewenste gebied binnen het blauwe kader valt. Onderaan zie je hoeveel opslagruimte nodig is. Tik op Downloaden om het gebied op te slaan. Na de download keer je automatisch terug naar Offline kaarten, waar een overzicht van je gedownloade kaarten verschijnt. Om een kaart een andere naam te geven, tik je op het icoon met de drie puntjes en kies je Naamwijzigen.

De kaart is nu klaar voor offline gebruik en je kunt nog extra kaarten downloaden. Navigeer zoals gebruikelijk: de app schakelt automatisch over op de gedownloade kaarten als er geen mobiel internet is.

Werk je offline kaarten regelmatig bij: tik op de drie puntjes en kies Updaten. Hier kun je kaarten trouwens ook verwijderen.

In Google Maps kun je offline kaarten downloaden, hernoemen, bekijken, updaten en verwijderen.

Tip 3 HERE WeGo

Net als Google Maps is HERE WeGo volledig gratis. De kaarten komen van Here Technologies, dat begon als Navteq, werd later door Nokia overgenomen en is nu in handen van Duitse autofabrikanten. Via https://mapcreator.here.com kunnen gebruikers eigen kaartgegevens toevoegen.

Voor offline kaarten trek je de onderste balk omhoog voor het menu. Tik op Kaarten downloaden en schakel bij voorkeur Uitsluitend downloaden via wifi in. Tik opnieuw op Kaarten downloaden, kies het continent en vervolgens het land of de regio die je nodig hebt. De benodigde opslagruimte wordt weergegeven. Tik op het downloadicoon om de kaart op te slaan.

Om te voorkomen dat de app tijdens offline navigatie tevergeefs een internetverbinding zoekt, stel je in het menu de App-verbinding tijdelijk in op Offline. Updates worden bij Kaarten downloaden naast de betreffende kaart aangegeven en kun je direct ophalen. Om een kaart weg te halen, selecteer je deze en kies je Verwijderen.

De volledige offline kaart van Nederland bijvoorbeeld neemt bij HERE WeGo zo’n halve gigabyte in beslag.

Tip 4 OsmAnd

OsmAnd (OpenStreetMap Automated Navigation Directions) is een mobiele app voor offline kaarten en navigatie, gebaseerd op OpenStreetMap-gegevens. Deze worden door een wereldwijde gemeenschap bijgewerkt en je krijgt meestal gedetailleerde en actuele kaartinformatie.

Bij de eerste keer opstarten, kun je de kaart van je huidige regio downloaden. Tik op de drie streepjes, kies Kaarten en hulpmiddelen en open Downloads om zelf een land of regio te selecteren. In de gratis versie kun je tot zeven kaarten downloaden. Naast de kaart zelf kun je voor een gebied ook hoogtelijnen, Wikipedia-informatie, een terreinkaart en weersvoorspellingen installeren, maar deze functies zijn voorbehouden aan de betaalde versie (ongeveer 3 euro per maand).

Om te navigeren binnen het gedownloade gebied tik je op de kaart of gebruik je de optie Zoeken in het menu. Tik op Navigatie, kies het vervoermiddel (auto, fiets of te voet) en tik op Start. Dit biedt turn-by-turn-aanwijzingen met spraakbegeleiding. Wil je de route als GPX-track opslaan, kies dan Details, tik op het downloadknopje en vul een naam in bij Bewaar als nieuwe track. Bevestig met Opslaan. Op Android wordt het bestand standaard opgeslagen in Android/data/net.osmand/files/tracks. Vanuit het menu, bij Plan een route, kun je de tracks direct openen of ook een eigen GPX-route importeren (zie ook tip 8).

OsmAnd geeft ook gesproken turn-by-turn-aanwijzingen.

Tip 5 MAPS.ME

MAPS.ME is een gratis navigatie-app die net als OsmAnd gebruikmaakt van OpenStreetMap-kaarten. In de gratis versie kun je ongeveer tien kaarten downloaden.

Open de app en zoom in op het gewenste gebied totdat een prompt verschijnt om de kaart te downloaden. Dit gebeurt meestal wanneer de indicatie 5 km zichtbaar is. Bevestig met Download.

Een andere en vaak handigere manier om kaarten te downloaden is via de optie Meer, waar je Gedownloadekaarten selecteert. Bovenaan kun je naar een locatie zoeken. Als de app deze herkent, verschijnt direct de downloadknop om het gebied op te halen.

Als je bij de instellingen de optie Markeer gedownloade kaarten hebt ingeschakeld, dan kun je op de kaart zien welke gebieden reeds offline beschikbaar zijn.

Voor navigatie gebruik je de zoekfunctie of tik je op de kaart om een locatie te selecteren. Kies vervolgens Route naar of eventueel Route van en bepaal het vervoermiddel: auto, te voet of per fiets. Ook offline krijg je turn-by-turn-navigatie.

Je kunt gedownloade kaarten updaten door bij Gedownloade kaarten op Controleren te tikken. Om een kaart te verwijderen, selecteer je deze, tik je op de drie puntjes en kies je Verwijderen.

Kleurmarkeringen geven duidelijk aan welke gebieden je al gedownload hebt voor offline navigatie.

Tip 6 Sygic

Sygic is misschien minder bekend in Nederland en België, maar de app biedt wel hoogwaardige 2D- en 3D-kaarten van TomTom. Om Sygic te gebruiken, moet je je eerst registreren. In de gratis versie kun je in principe onbeperkt kaarten downloaden; grotere landen zijn opgesplitst in regio’s. Om kaarten te downloaden, open je het menu en kies je Offline kaarten (toevoegen).

Deze kaarten worden in de gratis versie driemaal per jaar automatisch geüpdatet. In de betaalde Premium-variant gebeurt dit maandelijks en krijg je ook turn-by-turn-navigatie en gesproken instructies en (in de online modus) ook de actuele verkeersdrukte, snelheidslimieten en mobiele flitsers.

Houd er rekening mee dat Sygic zich volledig richt op autoverkeer. Er zijn geen routeberekeningen specifiek voor fietsers of wandelaars.

Je kunt in Sygic een onbeperkt aantal offline kaarten downloaden.

Tip 7 Komoot en RouteYou

Waar Sygic zich vooral richt op autoverkeer, zijn Komoot en RouteYou juist gespecialiseerd in (sportieve en recreatieve) wandel- en fietsroutes. In de gratis versie van Komoot kun je helaas slechts één regio ontgrendelen voor offline navigatie en spraakinstructies. Extra regio’s zijn beschikbaar tegen een prijs tussen circa 4 en 9 euro, afhankelijk van de grootte, of je kunt alle wereldregio’s in één keer aanschaffen voor ongeveer 30 euro.

Ga via de Profiel-knop naar de rubriek Maps, tik op de +-knop en zoek de gewenste regio. Selecteer de ontgrendelde regio en schakel Opslaan voor offline in. Je kunt ook een route plannen (uitsluitend met internetverbinding aangezien de berekening via de Komoot-servers verloopt) en deze vervolgens bewaren. Tik hiervoor op Opslaan en vink Opslaan voor offline gebruik aan. Na bevestiging kun je de route offline volgen, inclusief spraaknavigatie, vooropgesteld dat deze regio is ontgrendeld.

Ook RouteYou biedt de mogelijkheid routes met een achtergrondkaart offline te downloaden, maar dit is alleen beschikbaar in de betaalde versies. Een Plus-account kost ongeveer 36 euro per jaar. Je vindt gedownloade routes dan bij Gedownloade routes via de knop Profiel.

In Komoot kun je ook specifieke regio’s (tegen betaling) downloaden voor offline navigatie.

Alles over Komoot lees je in dit artikel: Wandelen en fietsen buiten de gebaande paden met Komoot

Tip 8 GPX-import via OsmAnd en Komoot

Verschillende navigatie-apps – en gps-handhelds – ondersteunen het importeren van GPX-tracks en -routes, die vervolgens offline kunnen worden gebruikt. In het kader ‘GPX’ lees je meer over dit bestandstype. Gratis import en offline gebruik zijn mogelijk in onder meer OsmAnd en in Komoot voor ontgrendelde regio’s.

In OsmAnd open je het menu, kies je Plan een route en tik je op Importeer track. Vervolgens selecteer je een GPX-bestand. Tijdens tests bleek deze functie helaas niet altijd even betrouwbaar. In Komoot verloopt dit proces vlotter. Ga naar Home, open Profiel, kies Opgeslagen routes en tik bovenaan op Importeren en vervolgens op Importeer een bestand (GPX). Selecteer het gewenste GPX-bestand en kies Bestandopenen om de route of track in de routeplanner te openen en als geplande tour op te slaan, of Bestand opslaan om deze direct als voltooide tour te bewaren.

In beide gevallen geef je het verplaatsingstype aan, zoals Wandelen, Fietsen, Mountainbiken of Bergwandelen, en bevestig je de keuze. Bij het opslaan kun je de tour een naam geven en Opslaan voor offline gebruik aanvinken. Je vindt de route dan terug bij Opgeslagenroutes of bij Voltooide activiteiten. Als de bijbehorende kaart al is gedownload, kun je direct navigeren.

Handig om weten: in Komoot kun je GPX-routes ook via de dienst Garmin Connect met je Garmin-toestel synchroniseren.

GPX-routes werken ook op een smartwatch: Waar voor je geld: 5 waterdichte smartwatches met GPS-functie

Een pas geïmporteerde GPX-route kun je als een ‘tour’ (voor offline gebruik) bewaren in Komoot.

GPX

Doorgewinterde wandelaars en fietsers kennen waarschijnlijk GPX-bestanden (GPS Exchange Format). Dit zijn XML-gebaseerde bestanden waarmee geografische locatiegegevens worden opgeslagen en uitgewisseld. Ze worden vooral gebruikt om gps-tracks, routes en waypoints vast te leggen en te delen tussen apparaten en apps.

Waypoints zijn specifieke punten met coördinaten (lengte- en breedtegraad en soms hoogte).

Tracks bestaan uit reeksen gps-punten die een daadwerkelijk afgelegde route weergeven, doorgaans automatisch geregistreerd door een gps-apparaat of navigatie-app tijdens verplaatsing. Elk punt bevat meestal een tijdstempel en soms ook snelheid.

Routes daarentegen bestaan uit reeksen gps-punten die een geplande route aangeven, zonder exacte tijdstempels. Deze worden handmatig of met een routeplanner opgesteld en bevatten meestal minder gedetailleerde informatie dan tracks.

Sommige apps of diensten ondersteunen geen GPX-import, maar wel KML-bestanden (Keyhole Markup Language). Via www.gpx2kml.com kun je deze gratis converteren, in beide richtingen.

Tip 9 GPX-routes downloaden

In tip 8 lees je hoe je GPX-routes en -tracks in navigatie-apps importeert. Ook in de meeste gps-apparaten is zo’n import mogelijk. In tips 10 en 11 ontdek je hoe je zelf zo’n GPX-bestand maakt, maar dat is niet altijd nodig. Er zijn namelijk diverse sites waar je kant-en-klare GPX-routes en -tracks ook gratis kunt downloaden voor (offline) navigatie.

Een optie is AllTrails. Meld je aan, voer een regio in en kies een voorgestelde trail. Klik onderaan op de groene knop (Hit the trail of Daar gaan we) en selecteer Export map file of Kaartbestand exporteren/ GPXTrack of GPX Route zonder tijdstempels (zie kader ‘GPX’). Andere exportopties zijn onder meer Google Earth KML/KMZ en Garmin FIT.

Ook RouteYou (zie ook tip 7) biedt GPX-routes. Registreer je (gratis) en klik op Zoek een route. Geef het routetype aan, kies locatie en lengte en klik op Toon <x> routes. Selecteer een route, klik op Downloaden en kies GPX. Andere opties zijn bijvoorbeeld Garmin en Google Earth (KML).

Voor talrijke fiets- en wandelroutes in Nederland, België en Duitsland kun je terecht op onder meer Routiq. Kies een route en klik op Download de GPX. Dit vereist wel een Premium-account (circa 15 euro per jaar).

Bij AllTrails kun je routes in diverse formaten downloaden, waaronder GPX.

Tip 10 GPX-routes zelf maken

Je kunt ook zelf GPX-routes maken en deze downloaden naar je navigatie-app of gps-toestel voor offline gebruik. Dit kan gratis via verschillende sites, zoals www.gpx.studio.

Klik op App en zoom in tot je voldoende kaartdetails hebt. Klik op het potloodicoon, laat Routing ingeschakeld en kies een activiteitstype, zoals Bike, Run/hike of Motorcycle. Klik op het potlood-icoon en plaats de routepunten op de kaart. De route wordt automatisch langs bestaande wegen gemarkeerd. Onderaan zie je de routelengte en het hoogteprofiel.

Wil je POI’s (waypoints) toevoegen? Klik op het pin-icoon, vul een naam en beschrijving in, kies een geschikt icoon en bevestig met Create point of interest.

Stel geheel zelf je GPX-route samen in gpx.studio.

Tip 11 RouteYou

Ook op de website van RouteYou kun je zelf routes maken en gratis (openbaar) opslaan. Ze worden dan automatisch beschikbaar in de mobiele app van RouteYou. Als je bent aangemeld met hetzelfde account, vind je ze terug bij Profiel / Mijn routes. Je kunt de routes ook downloaden.

Meld je aan en klik op het pijlknopje bij Plan een route. Kies uit Maak een route, Uploadeen route (voor GPX-import), Wandelknooppunten of Fietsknooppunten. De laatste twee maken handig gebruik van het uitgebreide knooppuntennetwerk in Nederland en België.

Bij Maak een route geef je het routetype aan, met subtypes zoals Recreatieve fietsroute, Gravelbikeroute of Mountainbike route. Voor een A-naar-B-route vul je start- en aankomstlocatie in, bij een lusvormige route kies je de startplaats en lengte (en eventueel de kompasrichting). Bevestig met Opslaan / Route opslaan. Klik op Downloaden en kies (bijvoorbeeld) GPX.

Je kunt ook routes samenstellen op de site van RouteYou en deze als GPX-bestand downloaden.

Watch on YouTube