Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Plaatwerk

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, macOS

Ach, die leuke ouderwetse foto-albums waarin het schuin plaatsen van afbeeldingen het hoogtepunt van grafisch ontwerp was; het had wel wat. Nu hebben we natuurlijk allemaal digitale foto’s – dodelijk saaie rechthoeken in strak gelid. Met Collagerator krijg je echter moeiteloos dat klassieke albumgevoel terug. Uiteraard biedt het programma daarbij meer mogelijkheden dan het papieren boek van weleer. Collagerator laat je verschillende soorten collages maken op allerlei groottes. Zo kun je eenvoudig foto’s naar een witte of zwarte pagina slepen (Photo Drop en Photo Drop on black) en die naar eigen inzicht roteren of anderszins aanpassen. Er is echter ook een modus (No Turns of Black Border voor een zwarte achtergrond) waarmee de foto’s weliswaar recht in het gelid lijken te staan maar dat zijn slechts de vensters waarin ze getoond worden. De foto’s zelf kun je in deze modus naar hartenlust roteren, verschuiven, vergroten of verkleinen. Op die manier heb je totale controle over de details die in de collage worden getoond. Tot slot is er nog Mosaic die beide mogelijkheden combineert voor de ultieme controle over het eindresultaat. Kies je A4 als formaat dan kun je de albumpagina’s vervolgens eenvoudig afdrukken.

©PXimport

Tip 02: Meezinger

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, macOS, Linux

Sinds The Beatles bedachten dat het misschien wel een aardig idee was om songteksten op een lp-hoes te zetten, verscheen bijna geen pop-album meer waarop we niet konden meelezen en -zingen. De komst van de cd leidde weliswaar niet tot het verdwijnen van die teksten maar je moest nu wel eerst een boekje uit een doosje peuteren (en er later ook weer in zien te wurmen) – gedoe! Muziek in digitale vorm bevat helemaal geen teksten meer, maar wie nu mee wil zingen kan gelukkig op allerlei plekken van heel veel muziek de songtekst vinden. Dat gaat misschien wel het makkelijkst met het sublieme programma Lyrics Finder. Sleep er losse nummers of complete mappen naartoe en Lyrics Finder gaat in recordtempo aan de slag om de woorden voor je op te zoeken. We hebben er Engelse, Franse, Duitse en Nederlandse albums op losgelaten en telkens vond het programma de teksten probleemloos. Van die teksten kun je overigens de grootte aanpassen en je kunt ze opslaan als txt-bestand.

©PXimport

Tip 03: Concept

Geschikt voor: Windows XP. Vista, 7, 8.x, 10, macOS, Linux

Kennis kun je op allerlei manieren organiseren. Zo zou je over een bepaald onderwerp een boek kunnen schrijven waarin je allerlei aspecten van dat onderwerp behandelt en verbanden met andere zaken bespreekt. De moderne mens heeft zijn informatie tegenwoordig echter liever in compacte en hapklare brokken en daarvoor is de ‘concept map’ een uitgelezen hulpmiddel. Een concept map is een diagram dat verbanden legt tussen allerlei begrippen en/of allerlei zaken toont die met een onderwerp samenhangen. Dat klinkt weinig informatief, maar wacht… Als je nu aan alle elementen van zo’n diagram aanvullende schermen met uitleg kunt koppelen in de vorm van afbeeldingen, webpagina’s of zelfs complete andere concept maps dan wordt het al een stuk informatiever. Hét gereedschap om zulke diagrammen te maken is CmapTools. Dit programma laat je niet alleen je eigen concept maps ontwikkelen maar biedt ook toegang tot diagrammen van anderen voor zover deze openbaar zijn. Uiteraard is de software ook te gebruiken voor luchtiger zaken zoals een familiestamboom. Let op: er bestaat ook een iets afwijkende iPad-versie.

©PXimport

Tip 04: Uitgerekend

Geschikt voor: elk systeem

Waar eerdere generaties nog leerden rekenen met behulp van een telraam en calculaties maakten met een rekenliniaal, bracht de komst van de zakjapanner een ware revolutie teweeg. Voor wie de uitdrukking niet (meer) kent: de zakjapanner werd zo genoemd omdat de meeste rekenmachines uit het land van de rijzende zon kwamen. Aanvankelijk waren die apparaten nog behoorlijk prijzig maar na verloop van tijd waren de productiekosten zo laag dat je ze bij van alles cadeau kreeg.

Inmiddels is natuurlijk ook de fysieke rekenmachine alweer achterhaald en hebben we appjes en programma’s voor dat doel of, nog makkelijker, een online-calculator. Nou ja, een… Op calculator.net vind je er zo’n tweehonderd, zowel voor algemeen als specialistisch rekenwerk. Zo zijn er op de site rekenmachines te vinden op financieel gebied (leningen, hypotheken, rente enzovoort), met betrekking tot gezondheid (BMI, lichaamsvet) en voor uiteenlopende zaken zoals data en tijden, brandstofverbruik en de cupmaat van bh’s. Zelfs voor het alledaagse wiskundige rekenwerk heb je volop keus, bijvoorbeeld met een wetenschappelijke rekenmachine, een calculator speciaal voor breuken, een exemplaar voor berekeningen met driehoeken en ga zo maar door.

©PXimport

Tip 05: Snelle toegang

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Toen Microsoft ooit met Windows begon zat vrijwel alles wat je maar aan hulpprogramma’s nodig had in de mappen Bureau-accessoires en Configuratiescherm. Voor specialisten had je dan nog wat ‘geheime’ gereedschappen in de systeemmap en daarvan moest je de naam kennen want dat was meestal een obscure afkorting. Die situatie is er door de jaren heen niet per se beter op geworden. Je kunt wel zeggen: hoe nieuwer de Windows-versie, hoe meer gereedschapjes deze bevat en hoe meer verspreid ze zijn. Nu gaan achter al die hulpprogrammaatjes en functies natuurlijk ook maar gewoon exe-bestanden schuil en dus zou je die kunnen benaderen met een snelkoppeling. Nijvere internetters hebben dat klusje al voor je geklaard en ze samengebracht onder de naam The Biggest Library of Windows Shortcuts. Ze zijn netjes geordend naar besturingssysteem (Windows 7, 8 of 10) en daarbinnen weer onderverdeeld in categorieën zoals probleemoplossing (Troubleshooting), afsluiten (Shut Down Menu), netwerk en internet, toegankelijkheid (Ease of Access) enzovoort. Zoals je ziet gebruikt de database de Engelstalige Windows-termen maar deze zijn uiteraard gekoppeld aan uw vertrouwde Nederlandstalige Windows-onderdelen.

©PXimport

Tip 06: Geschiedenisles

Geschikt voor: Windows 8(.1), 10

Voor de lezers die wat later hebben ingeschakeld: niet alles zag er altijd zo gelikt uit als tegenwoordig. Dat wil echter niet zeggen dat het allemaal slecht werkte, alhoewel…

Wie pas na de late jaren ‘90 is ingestapt in het computergebeuren, denkt vast dat het grafische besturingssysteem Windows altijd de norm is geweest; tenslotte zijn concurrenten als macOS ook grafisch. Maar nee, het begon allemaal met het tekstgeörienteerde dos en als er al zoiets als vensters bestond dan werden die gemaakt met lijntjes uit het ascii-palet. Ook de oerversie van Word was er in eerste instantie voor dit niet-grafische besturingssysteem.

Wie benieuwd is naar de geschiedenis van de Microsoft-producten waar we nu zo aan gewend zijn, kan terecht in de app Era Of Microsoft. Deze app toont je de complete geschiedenis van al die bekende producten van de software- en later ook hardware-gigant uit Redmond, Washington. Zie hoe de eerste Windows-versies eruitzagen en hoe de systeemeisen steeds zwaarder werden. Bekijk de evolutie van Office en lees alles over Microsofts flirt met allerlei matig succesvolle hardware.

©PXimport

Tip 07: Allesweter

Geschikt voor: Windows 8.1, 10

Er was een periode waarin het kon gebeuren dat de huisbel ging en er iemand voor de deur bleek te staan die je een encyclopedie wilde verkopen; 25 kloeke, in leder gebonden delen voor 4.000 gulden, in termijnen te betalen – geen geld. Gelukkig hebben we nu alweer jaren het onvolprezen Wikipedia.

Wikipedia laat zich uiteraard prima lezen in de browser maar op mobiele apparaten krijg je dan vaak een kalere versie. Voor mobiele apparaten en desktop-pc’s is er de speciale Wikipedia-app. Het sterkste punt van dit programma is dat het de opmaak dusdanig aanpast dat het lijkt alsof je een ouderwetse papieren encyclopedie leest. Dat gebeurt uiteraard wel met de voordelen van de computer, dus infoboxen, tabellen en voetnoten – die afleiden van de lopende tekst – zijn standaard ingeklapt en kun je met een klik opvragen. Ook kun je afbeeldingen gemakkelijk vergroten. Met het app-menu schakel je moeiteloos over van Nederlands (standaard) naar een andere taal.

©PXimport

Tip 08: Luistervink

Geschikt voor: elk systeem

Programma’s en apps zijn natuurlijk prachtig maar wanneer je iets online kunt doen zonder software te downloaden is dat wel zo comfortabel. Zo zijn er heel wat toepassingen verkrijgbaar waarmee je radio kunt luisteren op pc’s of mobiele apparaten. Er gaat echter maar weinig boven www.tunein.com. Op deze site kun je luisteren naar een onvoorstelbare hoeveelheid radiozenders en podcasts van over de hele wereld. Deze kun je doorzoeken of doorbladeren op genre, locatie en taal. Uiteraard biedt dat al heel wat voordelen boven een gewoon radiotoestel maar dat is pas het begin. Hoor je muziek dan zie je meteen waar je naar luistert en kies je bijvoorbeeld een van de zenders van de NPO dan zie je meteen een lijst van podcasts die bij die zender horen én heb je toegang tot specifieke programma’s. TuneIn kent ook een betaalde variant waarmee je geheel reclamevrij kunt luisteren en waarin de liefhebbers van de populairste Amerikaanse sporten (honkbal, American football, ijshockey en basketbal) alle wedstrijden kunnen volgen.

©PXimport

Tip 09: Meesterlijk

Geschikt voor: elk systeem

Wanneer je wekelijks met meerdere mensen aan een project werkt kun je niet zonder professionele en doorgaans betaalde software om zicht te houden op wie wat aan het doen is. Voor het – soms letterlijke - huis-tuin-en-keukenwerk zijn er ook goede gratis opties, bijvoorbeeld Meistertask.

Meisterask is een systeem waarin je alleen of in een groep aan een project kunt werken. Wie nu denkt: “Ik heb niets met projecten”, zou het wel eens mis kunnen hebben want we komen allemaal wel eens in situaties waarin ons doel heel veel organisatiestappen eist. Denk bijvoorbeeld aan een grote verbouwing van het huis of het organiseren van een zilveren bruiloft; dat zijn vaak dingen die je niet in je eentje doet en waarbij je ook makkelijk het overzicht verliest als je ze niet goed organiseert. Met Meistertask kun je met meerderen tegelijk een klus opzetten en elkaar voortdurend op de hoogte houden van de vorderingen. Je kunt daarbij informatie uitwisselen met elkaar en met favoriete externe apps. In die laatste twee zaken schuilen de beperkingen van de gratis versie (maximaal twee apps en bestanden van hooguit 20 MB) maar daar heb je bij privégebruik geen hinder van.

Meistertask is er behalve als online-tool ook beschikbaar als app voor macOS, Windows, iOS en Android.

©PXimport

Tip 10: Babbelaar

Geschikt voor: Windows 8(.1), 10

Apple heeft zijn eigen messaging-systeem maar omdat nu eenmaal niet iedereen in je omgeving een iPhone heeft, blijkt in de praktijk dat de meeste mensen toch WhatsApp gebruiken om berichtjes uit te wisselen en elkaar foto’s en filmpjes te sturen. WhatsApp op de smartphone heeft echter twee nadelen: niet iedereen beheerst het duimtypen dusdanig dat een lang chatbericht snel is ingetypt en we hebben niet allemaal onze telefoon voortdurend onder handbereik. Het zou dan ook prettig zijn als we konden appen vanaf de pc. Zoals je wellicht weet is het mogelijk om browser-toepassing WhatsApp Web te koppelen met de app op je telefoon maar prettiger nog is de WhatsApp Desktop-app in de Windows Store. Heb je deze eenmaal gekoppeld aan je WhatsApp-account (simpel door een QR-code te scannen) dan kun je vanuit dat programma op de gebruikelijke wijze berichten verzenden en ontvangen.

Bijkomend voordeel van het gebruik van WhatsApp Desktop is dat je conversaties eenvoudig naar de pc kunt kopiëren en dat geldt uiteraard ook voor meegestuurde mediabestanden.

©PXimport

Tip 11: Schermhulp

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8(.1), 10

Voor het maken van een schermafdruk zijn heel wat programma’s beschikbaar. De reden voor dit grote aanbod is dat deze toch tamelijk elementaire functie in Windows door de jaren heen weinig is doorontwikkeld.

Een van de uitgebreidste vervangers voor het vastleggen van je beeld is PicPick. Hiermee maak je probleemloos een schermafdruk van het hele scherm, een venster (ook scrollend – denk aan een webpagina), een rechthoek of een willekeurig gebied. Daar houdt het echter niet op. Met deze schermafdruk kun je vervolgens aan de slag in een behoorlijk uitgebreide beeldbewerker om onderdelen te verscherpen, te vervagen (bijvoorbeeld om te anonimiseren), van aantekeningen en pijlen te voorzien enzovoort.

Wie serieus ontwerpwerk doet, vindt in PicPick daarnaast allerlei handige hulpjes zoals een palet-editor, een kleurkiezer, een vergrootglas, een meetlint en een gradenboog. Heb je een vastgelegde afbeelding naar wens bewerkt, dan kun je deze vervolgens direct vanuit het programma uploaden naar allerlei sociale media, doorsturen naar Office-toepassingen, opslaan bij verschillende clouddiensten en nog veel meer.

Het Nederlandstalige PicPick - met de look van Microsoft Office - is alleen gratis voor niet-commercieel gebruik en is er ook als portable-versie.

©PXimport

Tip 12: Superverkenner

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8(.1), 10

Omdat Microsoft door de jaren heen niet de moeite heeft genomen om Verkenner te voorzien van een dubbel venster, zijn heel wat mensen overgestapt op alternatieven zoals Total Commander. Het voordeel daarvan is uiteraard dat veelvoorkomende handelingen zoals kopiëren en verplaatsen met zo’n dubbel venster veel prettiger verlopen. Daarbij kun je zo makkelijker mappen vergelijken dan wanneer je meerdere instanties van Verkenner moet openen.

Maar als werken met twee vensters zo fijn is, hoe prettig is het dan niet met vier? Dat – en meer – gaat eenvoudig met het fraaie Tablacus Explorer. Het prettige van dit programma is dat je het veel meer naar eigen inzicht kunt inrichten dan met Verkenner het geval is terwijl je exact dezelfde functionaliteit hebt. Bovendien kun je in Tablacus – de naam geeft het al een beetje weg – ook tabbladen gebruiken zoals in de browser. Die flexibiliteit maakt het werken met bestanden tot een feest.

Alsof dat allemaal nog niet genoeg reden is om met Tablacus aan de slag te willen, biedt het programma ook nog add-ons. Deze kun je eenvoudig vanuit het programma zelf zoeken en installeren. Sommige van deze add-ons breiden de functionaliteit van Tablacus uit terwijl andere meer controle geven over het uiterlijk.

©PXimport

Gevaarlijk?

Niet te snel klikken

©PXimport

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.