Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Plaatwerk

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, macOS

Ach, die leuke ouderwetse foto-albums waarin het schuin plaatsen van afbeeldingen het hoogtepunt van grafisch ontwerp was; het had wel wat. Nu hebben we natuurlijk allemaal digitale foto’s – dodelijk saaie rechthoeken in strak gelid. Met Collagerator krijg je echter moeiteloos dat klassieke albumgevoel terug. Uiteraard biedt het programma daarbij meer mogelijkheden dan het papieren boek van weleer. Collagerator laat je verschillende soorten collages maken op allerlei groottes. Zo kun je eenvoudig foto’s naar een witte of zwarte pagina slepen (Photo Drop en Photo Drop on black) en die naar eigen inzicht roteren of anderszins aanpassen. Er is echter ook een modus (No Turns of Black Border voor een zwarte achtergrond) waarmee de foto’s weliswaar recht in het gelid lijken te staan maar dat zijn slechts de vensters waarin ze getoond worden. De foto’s zelf kun je in deze modus naar hartenlust roteren, verschuiven, vergroten of verkleinen. Op die manier heb je totale controle over de details die in de collage worden getoond. Tot slot is er nog Mosaic die beide mogelijkheden combineert voor de ultieme controle over het eindresultaat. Kies je A4 als formaat dan kun je de albumpagina’s vervolgens eenvoudig afdrukken.

©PXimport

Tip 02: Meezinger

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10, macOS, Linux

Sinds The Beatles bedachten dat het misschien wel een aardig idee was om songteksten op een lp-hoes te zetten, verscheen bijna geen pop-album meer waarop we niet konden meelezen en -zingen. De komst van de cd leidde weliswaar niet tot het verdwijnen van die teksten maar je moest nu wel eerst een boekje uit een doosje peuteren (en er later ook weer in zien te wurmen) – gedoe! Muziek in digitale vorm bevat helemaal geen teksten meer, maar wie nu mee wil zingen kan gelukkig op allerlei plekken van heel veel muziek de songtekst vinden. Dat gaat misschien wel het makkelijkst met het sublieme programma Lyrics Finder. Sleep er losse nummers of complete mappen naartoe en Lyrics Finder gaat in recordtempo aan de slag om de woorden voor je op te zoeken. We hebben er Engelse, Franse, Duitse en Nederlandse albums op losgelaten en telkens vond het programma de teksten probleemloos. Van die teksten kun je overigens de grootte aanpassen en je kunt ze opslaan als txt-bestand.

©PXimport

Tip 03: Concept

Geschikt voor: Windows XP. Vista, 7, 8.x, 10, macOS, Linux

Kennis kun je op allerlei manieren organiseren. Zo zou je over een bepaald onderwerp een boek kunnen schrijven waarin je allerlei aspecten van dat onderwerp behandelt en verbanden met andere zaken bespreekt. De moderne mens heeft zijn informatie tegenwoordig echter liever in compacte en hapklare brokken en daarvoor is de ‘concept map’ een uitgelezen hulpmiddel. Een concept map is een diagram dat verbanden legt tussen allerlei begrippen en/of allerlei zaken toont die met een onderwerp samenhangen. Dat klinkt weinig informatief, maar wacht… Als je nu aan alle elementen van zo’n diagram aanvullende schermen met uitleg kunt koppelen in de vorm van afbeeldingen, webpagina’s of zelfs complete andere concept maps dan wordt het al een stuk informatiever. Hét gereedschap om zulke diagrammen te maken is CmapTools. Dit programma laat je niet alleen je eigen concept maps ontwikkelen maar biedt ook toegang tot diagrammen van anderen voor zover deze openbaar zijn. Uiteraard is de software ook te gebruiken voor luchtiger zaken zoals een familiestamboom. Let op: er bestaat ook een iets afwijkende iPad-versie.

©PXimport

Tip 04: Uitgerekend

Geschikt voor: elk systeem

Waar eerdere generaties nog leerden rekenen met behulp van een telraam en calculaties maakten met een rekenliniaal, bracht de komst van de zakjapanner een ware revolutie teweeg. Voor wie de uitdrukking niet (meer) kent: de zakjapanner werd zo genoemd omdat de meeste rekenmachines uit het land van de rijzende zon kwamen. Aanvankelijk waren die apparaten nog behoorlijk prijzig maar na verloop van tijd waren de productiekosten zo laag dat je ze bij van alles cadeau kreeg.

Inmiddels is natuurlijk ook de fysieke rekenmachine alweer achterhaald en hebben we appjes en programma’s voor dat doel of, nog makkelijker, een online-calculator. Nou ja, een… Op calculator.net vind je er zo’n tweehonderd, zowel voor algemeen als specialistisch rekenwerk. Zo zijn er op de site rekenmachines te vinden op financieel gebied (leningen, hypotheken, rente enzovoort), met betrekking tot gezondheid (BMI, lichaamsvet) en voor uiteenlopende zaken zoals data en tijden, brandstofverbruik en de cupmaat van bh’s. Zelfs voor het alledaagse wiskundige rekenwerk heb je volop keus, bijvoorbeeld met een wetenschappelijke rekenmachine, een calculator speciaal voor breuken, een exemplaar voor berekeningen met driehoeken en ga zo maar door.

©PXimport

Tip 05: Snelle toegang

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Toen Microsoft ooit met Windows begon zat vrijwel alles wat je maar aan hulpprogramma’s nodig had in de mappen Bureau-accessoires en Configuratiescherm. Voor specialisten had je dan nog wat ‘geheime’ gereedschappen in de systeemmap en daarvan moest je de naam kennen want dat was meestal een obscure afkorting. Die situatie is er door de jaren heen niet per se beter op geworden. Je kunt wel zeggen: hoe nieuwer de Windows-versie, hoe meer gereedschapjes deze bevat en hoe meer verspreid ze zijn. Nu gaan achter al die hulpprogrammaatjes en functies natuurlijk ook maar gewoon exe-bestanden schuil en dus zou je die kunnen benaderen met een snelkoppeling. Nijvere internetters hebben dat klusje al voor je geklaard en ze samengebracht onder de naam The Biggest Library of Windows Shortcuts. Ze zijn netjes geordend naar besturingssysteem (Windows 7, 8 of 10) en daarbinnen weer onderverdeeld in categorieën zoals probleemoplossing (Troubleshooting), afsluiten (Shut Down Menu), netwerk en internet, toegankelijkheid (Ease of Access) enzovoort. Zoals je ziet gebruikt de database de Engelstalige Windows-termen maar deze zijn uiteraard gekoppeld aan uw vertrouwde Nederlandstalige Windows-onderdelen.

©PXimport

Tip 06: Geschiedenisles

Geschikt voor: Windows 8(.1), 10

Voor de lezers die wat later hebben ingeschakeld: niet alles zag er altijd zo gelikt uit als tegenwoordig. Dat wil echter niet zeggen dat het allemaal slecht werkte, alhoewel…

Wie pas na de late jaren ‘90 is ingestapt in het computergebeuren, denkt vast dat het grafische besturingssysteem Windows altijd de norm is geweest; tenslotte zijn concurrenten als macOS ook grafisch. Maar nee, het begon allemaal met het tekstgeörienteerde dos en als er al zoiets als vensters bestond dan werden die gemaakt met lijntjes uit het ascii-palet. Ook de oerversie van Word was er in eerste instantie voor dit niet-grafische besturingssysteem.

Wie benieuwd is naar de geschiedenis van de Microsoft-producten waar we nu zo aan gewend zijn, kan terecht in de app Era Of Microsoft. Deze app toont je de complete geschiedenis van al die bekende producten van de software- en later ook hardware-gigant uit Redmond, Washington. Zie hoe de eerste Windows-versies eruitzagen en hoe de systeemeisen steeds zwaarder werden. Bekijk de evolutie van Office en lees alles over Microsofts flirt met allerlei matig succesvolle hardware.

©PXimport

Tip 07: Allesweter

Geschikt voor: Windows 8.1, 10

Er was een periode waarin het kon gebeuren dat de huisbel ging en er iemand voor de deur bleek te staan die je een encyclopedie wilde verkopen; 25 kloeke, in leder gebonden delen voor 4.000 gulden, in termijnen te betalen – geen geld. Gelukkig hebben we nu alweer jaren het onvolprezen Wikipedia.

Wikipedia laat zich uiteraard prima lezen in de browser maar op mobiele apparaten krijg je dan vaak een kalere versie. Voor mobiele apparaten en desktop-pc’s is er de speciale Wikipedia-app. Het sterkste punt van dit programma is dat het de opmaak dusdanig aanpast dat het lijkt alsof je een ouderwetse papieren encyclopedie leest. Dat gebeurt uiteraard wel met de voordelen van de computer, dus infoboxen, tabellen en voetnoten – die afleiden van de lopende tekst – zijn standaard ingeklapt en kun je met een klik opvragen. Ook kun je afbeeldingen gemakkelijk vergroten. Met het app-menu schakel je moeiteloos over van Nederlands (standaard) naar een andere taal.

©PXimport

Tip 08: Luistervink

Geschikt voor: elk systeem

Programma’s en apps zijn natuurlijk prachtig maar wanneer je iets online kunt doen zonder software te downloaden is dat wel zo comfortabel. Zo zijn er heel wat toepassingen verkrijgbaar waarmee je radio kunt luisteren op pc’s of mobiele apparaten. Er gaat echter maar weinig boven www.tunein.com. Op deze site kun je luisteren naar een onvoorstelbare hoeveelheid radiozenders en podcasts van over de hele wereld. Deze kun je doorzoeken of doorbladeren op genre, locatie en taal. Uiteraard biedt dat al heel wat voordelen boven een gewoon radiotoestel maar dat is pas het begin. Hoor je muziek dan zie je meteen waar je naar luistert en kies je bijvoorbeeld een van de zenders van de NPO dan zie je meteen een lijst van podcasts die bij die zender horen én heb je toegang tot specifieke programma’s. TuneIn kent ook een betaalde variant waarmee je geheel reclamevrij kunt luisteren en waarin de liefhebbers van de populairste Amerikaanse sporten (honkbal, American football, ijshockey en basketbal) alle wedstrijden kunnen volgen.

©PXimport

Tip 09: Meesterlijk

Geschikt voor: elk systeem

Wanneer je wekelijks met meerdere mensen aan een project werkt kun je niet zonder professionele en doorgaans betaalde software om zicht te houden op wie wat aan het doen is. Voor het – soms letterlijke - huis-tuin-en-keukenwerk zijn er ook goede gratis opties, bijvoorbeeld Meistertask.

Meisterask is een systeem waarin je alleen of in een groep aan een project kunt werken. Wie nu denkt: “Ik heb niets met projecten”, zou het wel eens mis kunnen hebben want we komen allemaal wel eens in situaties waarin ons doel heel veel organisatiestappen eist. Denk bijvoorbeeld aan een grote verbouwing van het huis of het organiseren van een zilveren bruiloft; dat zijn vaak dingen die je niet in je eentje doet en waarbij je ook makkelijk het overzicht verliest als je ze niet goed organiseert. Met Meistertask kun je met meerderen tegelijk een klus opzetten en elkaar voortdurend op de hoogte houden van de vorderingen. Je kunt daarbij informatie uitwisselen met elkaar en met favoriete externe apps. In die laatste twee zaken schuilen de beperkingen van de gratis versie (maximaal twee apps en bestanden van hooguit 20 MB) maar daar heb je bij privégebruik geen hinder van.

Meistertask is er behalve als online-tool ook beschikbaar als app voor macOS, Windows, iOS en Android.

©PXimport

Tip 10: Babbelaar

Geschikt voor: Windows 8(.1), 10

Apple heeft zijn eigen messaging-systeem maar omdat nu eenmaal niet iedereen in je omgeving een iPhone heeft, blijkt in de praktijk dat de meeste mensen toch WhatsApp gebruiken om berichtjes uit te wisselen en elkaar foto’s en filmpjes te sturen. WhatsApp op de smartphone heeft echter twee nadelen: niet iedereen beheerst het duimtypen dusdanig dat een lang chatbericht snel is ingetypt en we hebben niet allemaal onze telefoon voortdurend onder handbereik. Het zou dan ook prettig zijn als we konden appen vanaf de pc. Zoals je wellicht weet is het mogelijk om browser-toepassing WhatsApp Web te koppelen met de app op je telefoon maar prettiger nog is de WhatsApp Desktop-app in de Windows Store. Heb je deze eenmaal gekoppeld aan je WhatsApp-account (simpel door een QR-code te scannen) dan kun je vanuit dat programma op de gebruikelijke wijze berichten verzenden en ontvangen.

Bijkomend voordeel van het gebruik van WhatsApp Desktop is dat je conversaties eenvoudig naar de pc kunt kopiëren en dat geldt uiteraard ook voor meegestuurde mediabestanden.

©PXimport

Tip 11: Schermhulp

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8(.1), 10

Voor het maken van een schermafdruk zijn heel wat programma’s beschikbaar. De reden voor dit grote aanbod is dat deze toch tamelijk elementaire functie in Windows door de jaren heen weinig is doorontwikkeld.

Een van de uitgebreidste vervangers voor het vastleggen van je beeld is PicPick. Hiermee maak je probleemloos een schermafdruk van het hele scherm, een venster (ook scrollend – denk aan een webpagina), een rechthoek of een willekeurig gebied. Daar houdt het echter niet op. Met deze schermafdruk kun je vervolgens aan de slag in een behoorlijk uitgebreide beeldbewerker om onderdelen te verscherpen, te vervagen (bijvoorbeeld om te anonimiseren), van aantekeningen en pijlen te voorzien enzovoort.

Wie serieus ontwerpwerk doet, vindt in PicPick daarnaast allerlei handige hulpjes zoals een palet-editor, een kleurkiezer, een vergrootglas, een meetlint en een gradenboog. Heb je een vastgelegde afbeelding naar wens bewerkt, dan kun je deze vervolgens direct vanuit het programma uploaden naar allerlei sociale media, doorsturen naar Office-toepassingen, opslaan bij verschillende clouddiensten en nog veel meer.

Het Nederlandstalige PicPick - met de look van Microsoft Office - is alleen gratis voor niet-commercieel gebruik en is er ook als portable-versie.

©PXimport

Tip 12: Superverkenner

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8(.1), 10

Omdat Microsoft door de jaren heen niet de moeite heeft genomen om Verkenner te voorzien van een dubbel venster, zijn heel wat mensen overgestapt op alternatieven zoals Total Commander. Het voordeel daarvan is uiteraard dat veelvoorkomende handelingen zoals kopiëren en verplaatsen met zo’n dubbel venster veel prettiger verlopen. Daarbij kun je zo makkelijker mappen vergelijken dan wanneer je meerdere instanties van Verkenner moet openen.

Maar als werken met twee vensters zo fijn is, hoe prettig is het dan niet met vier? Dat – en meer – gaat eenvoudig met het fraaie Tablacus Explorer. Het prettige van dit programma is dat je het veel meer naar eigen inzicht kunt inrichten dan met Verkenner het geval is terwijl je exact dezelfde functionaliteit hebt. Bovendien kun je in Tablacus – de naam geeft het al een beetje weg – ook tabbladen gebruiken zoals in de browser. Die flexibiliteit maakt het werken met bestanden tot een feest.

Alsof dat allemaal nog niet genoeg reden is om met Tablacus aan de slag te willen, biedt het programma ook nog add-ons. Deze kun je eenvoudig vanuit het programma zelf zoeken en installeren. Sommige van deze add-ons breiden de functionaliteit van Tablacus uit terwijl andere meer controle geven over het uiterlijk.

©PXimport

Gevaarlijk?

Niet te snel klikken

©PXimport

Ben je op zoek naar een energiezuinige bijverwarming die snel en efficiënt warmte levert? Dan is een keramische verwarming wel iets voor jou: die combineert moderne technologie met gebruiksgemak. Zoals de Philips 5000 Series CX5120/11 keramische verwarming. Wat zijn de praktijkervaringen van de testers van Review.nl? Lees hier hun bevindingen.

Ben je op zoek naar een snelle, slimme en veilige manier om je huis te verwarmen? Met deze krachtige keramische verwarming zit je binnen twee seconden al lekker warm! En het beste? Je bespaart tot wel 50% energie vergeleken met een gewone verwarmingsventilator. Via de handige Philips Air+-app heb je altijd en overal controle over je verwarming. Bovendien zorgt de 5-voudige veiligheidsbescherming ervoor dat je je nergens zorgen over hoeft te maken. Warmte, gemak én gemoedsrust – wat wil je nog meer? Testers van Review.nl mochten de Philips 5000 Series CX5120/11 gedurende een periode testen. Hier lees je hun bevindingen.

Het slanke, zwarte design van deze Philips verwarming past goed in een modern interieur. Met een hoogte van minder dan 60 centimeter is het apparaat compact genoeg om onder een bureau te plaatsen. "Door het slanke en zwarte design is deze verwarming overal te plaatsen", aldus Rob, één van de testers. Het apparaat is daarnaast licht van gewicht, wat het makkelijk maakt om hem van kamer naar kamer te verplaatsen wanneer nodig.

Snelle en effectieve verwarming

De CX5120/11 overtuigt met zijn krachtige verwarmingsprestaties. "Het apparaat verwarmt de kamer verrassend snel, wat ideaal is op koude dagen", schrijft GeertK, die de CX5120/11 een 8,0 geeft. De oscillerende voet zorgt voor een goede warmteverdeling in de ruimte. Rob is blij met het vermogen: "Hierdoor is het mogelijk om in een korte periode een fijne warmte te verspreiden". Daar is tester Cindyver het mee eens. Ook wordt gewaardeerd dat de keramische verwarming geen vieze geurtjes verspreidt.

De Philips 5000 Series CX5120/11 kan ook in een thuisnetwerk worden gebruikt, waardoor app-bediening ingesteld kan worden en een koppeling met Google Home en Alexa mogelijk is. Wel kan er nog iets worden verbeterd aan het proces voor het maken van een verbinding met het draadloze netwerk. Roberto073: "Het koppelen met de Air+ app verliep zonder gedoe, al bleef het wifi-icoontje wit in plaats van oranje, zoals de handleiding aangaf. Dat was echter geen probleem, want alles werkte naar behoren." AnneliesD hierover: "De installatie was even puzzelen omdat er verwezen werd naar het netwerk van Philips in plaats van ons thuis wifi-netwerk. Maar dit was zo gewijzigd in de app."

Slim en gebruiksvriendelijk

Een groot pluspunt is de bediening via de bijbehorende app. Hiermee kun je de verwarming op afstand bedienen en programma's instellen. 'Via deze app is het mogelijk om zelf een programma te maken wanneer, hoe laat en hoe warm de verwarming moet werken', licht een enthousiaste gebruiker toe. De Auto+ modus regelt de verwarming automatisch voor optimale energiebesparing. Het touchscreen op het apparaat zelf biedt een gebruiksvriendelijk alternatief voor de app-bediening.

Tester Har74 is blij met de slimme functies van de verwarming en de app: "In de kinderkamer is de verwarming een keer omgevallen, maar de app gaf meteen een melding dat het apparaat was omgevallen en automatisch was uitgeschakeld. "

Tester AnneliesD is blij met de CX5120/11: "Vooral met thuiswerken is het ideaal om één ruimte te verwarmen en de cv-installatie niet te hoeven gebruikenm. wat dus ook aanzienlijk scheelt in de kosten! "

Geschikt voor kleinere ruimtes

De verwarming is vooral effectief in kleinere ruimtes tot ongeveer 20 m². 'In mijn studeerkamer komt de verwarming tot zijn recht', schrijft een tester. Verschillende gebruikers zetten het apparaat specifiek in als bijverwarming voor een thuiswerkplek. Een minpunt van de Philips 5000 Series CX5120/11 is volgens Max546 de lengte van het snoer. "Zonder verlengsnoer kun je hem niet zomaar overal neerzetten", aldus de tester.

Tester Har74 merkt dat deze verwarming minder geschikt is voor grotere ruimtes, want volgens de specificaties is hij vooral geschikt voor kamers tot 20 m³. Ook vindt hij het jammer dat de verwarming niet in andere kleuren dan zwart verkrijgbaar is.

Conclusie

Met een gemiddelde score van 8,7 is de Philips 5000 Series CX5120/11 een overtuigende keuze voor wie op zoek is naar een slimme bijverwarming voor kleinere ruimtes. De combinatie van snelle warmte, app-bediening en energiezuinige werking maakt het een praktisch apparaat voor bijvoorbeeld een thuiswerkplek of slaapkamer. Het compacte formaat en stille werking zijn extra pluspunten. Enige minpunten zijn de relatief korte stroomkabel en het feit dat de temperatuurmeting bij het apparaat niet altijd overeenkomt met de werkelijke kamertemperatuur.

Verzamel je je e-books het liefst centraal op een server? Dan ligt het voor de hand om die verzameling daar ook te beheren. Een van de beste beheerprogramma’s is Calibre. Hoewel dit vaak onder Windows wordt gebruikt, kun je het ook via Docker installeren en gebruiken. Daarna beheer je alles via een browser. We laten zien hoe dat werkt.

Calibre is een populair en voor velen vertrouwd programma voor het beheren van e-books, dat al heel lang mee gaat (zie het kader ‘Calibre vereenvoudigt je e-bookbeheer’). De meeste mensen gebruiken het op een pc, maar daar kleven wel wat nadelen aan. Een installatie op een server is praktischer. Een centrale installatie zorgt ervoor dat je gemakkelijker toegang tot Calibre hebt, vanaf verschillende apparaten en met verschillende gebruikers.

Ook de regelmatige software-updates zijn eenvoudiger te installeren, desgewenst zelfs automatisch. Het maken van back-ups is eveneens makkelijker. Op een pc vergeten mensen dat vaak, waardoor bij een crash of herinstallatie van Windows de zorgvuldig opgebouwde verzameling verloren gaat.

In dit artikel gaan we Calibre via Docker draaien. Je kunt de software daarna via een browser gebruiken, met dezelfde vertrouwde gebruikersinterface. We combineren het met Calibre Web. Daarmee kun je, ook weer via de browser, comfortabel je e-books lezen.

Ook de communicatie met e-readers komt aan bod. We laten zien hoe je via Calibre Web rechtstreeks synchroniseert met een Kobo e-reader. En vanuit Calibre gaan we e-books naar een Kindle sturen.

1 Calibre (Web) en Docker (Compose)

We gaan in dit artikel Calibre en Calibre Web installeren op een server. Hierbij maken we gebruik van Docker en Docker Compose. Hiervoor gebruiken we een Linux-server met Ubuntu 24.04 LTS. Voor het werken met Docker installeren we Docker CE (Community Edition). Daar zijn installatiegidsen voor. Hierna kun je zowel Docker als Docker Compose gebruiken.

Zorg dat het systeem dat je gaat gebruiken genoeg geheugen heeft. Er is geen schokkende hoeveelheid voor nodig, maar 2 GB is geen overbodige luxe. Dit heeft vooral te maken met de ‘remote desktop’-opzet: op de achtergrond wordt een VNC-verbinding opgezet om de gebruikersinterface van Calibre weer te geven. Gebruik je een container in Proxmox VE, dan is 4 GB een veilige bovengrens. Meestal ligt het geheugengebruik rond 500 MB, maar tijdens het gebruik loopt dat snel op naar 1 GB met wat uitschieters naar boven.

Alle e-books staan bij onze opzet op een NAS. Daarom koppelen (‘mounten’) we die map aan het systeem, op de locatie /mnt/nas/boeken. Die locatie gaan we (in de volgende paragraaf) als volume toevoegen aan Calibre. Het voordeel is dat je vanuit Calibre gemakkelijk door die map kunt bladeren om e-books toe te voegen aan de bibliotheek in Calibre zelf.

Zorg dat je op het systeem over Docker en Docker Compose beschikt.

2 Docker Compose

Op het systeem maken we een mapje voor Calibre en plaatsen daarin een bestand docker-compose.yml met de onderstaande inhoud. We kiezen voor zowel Calibre als Calibre Web het Docker-image van het bekende LinuxServer.io.

Mogelijk zijn voor jouw situatie wat aanpassingen nodig. De belangrijkste opties nemen we in de volgende twee paragrafen met je door. Bij twijfel kun je ook de documentatie voor de genoemde Docker-images raadplegen. Bij de uitleg maken we onderscheid tussen de host en de container. De host is daarbij uiteraard jouw server met Docker.

Met de hulp van Docker Compose beheren we de instellingen voor beide containers.

3 Volumes koppelen

Volumes zorgen feitelijk voor de mogelijkheid bestanden uit te wisselen tussen de host en container. Voor Calibre maken we onder volumes: een koppeling tussen de map ./config op de host en /config in de container. Hier bewaart Calibre de configuratie en straks ook de Calibre-bibliotheek.

Verder koppelen we de gemounte map /mnt/nas/boeken met daarin alle ongesorteerde e-books aan /media. Binnen Calibre kun je straks door de map /media bladeren om eenvoudig e-books aan je bibliotheek toe te voegen.

Optioneel kun je een map, zoals de hier voorgestelde map /mnt/nas/boeken/Toevoegen, koppelen aan de container onder bijvoorbeeld /toevoegen. We laten in paragraaf 7 zien hoe je met een kleine aanpassing de e-books in die map automatisch aan Calibre kunt toevoegen. Bij de container voor Calibre Web zie je onder volumes: alleen de koppeling met de lokale map ./config. Daar staat straks de bibliotheek van Calibre, die we bij de configuratie van Calibre Web alleen nog hoeven aan te wijzen. Controleer voor beide containers onder environment: de waardes bij PUID en PGID. Dat is de ID van respectievelijk de eigenaar en groep van de gekoppelde volumes. Deze waardes kun je nagaan met de opdracht id gebruiker. Dit voorkomt problemen met rechten bij bestandstoegang.

In een onderliggende map worden de configuratie en bibliotheek bewaard.

4 Poorten configureren

Er zijn voor beide containers poorten gekoppeld. Dit zie je onder ports:. Het poortnummer links is steeds de poort op de host. Die mag je eventueel veranderen, bijvoorbeeld omdat een poort (zoals de populaire poort 8080) al in gebruik is. Het poortnummer rechts is de poort in de container. Die mag je niet veranderen. We houden hier dezelfde poortnummers aan. Bij de container voor Calibre geeft poort 8080 toegang tot Calibre zelf en poort 8081 dient voor de ingebouwde contentserver (zie paragraaf 8 en het kader ‘Inhoudsserver van Calibre gebruiken’). Calibre Web maken we via poort 8083 toegankelijk.

Poort 8083 geeft toegang tot Calibre Web, waarmee je e-books via een browser kunt lezen.

5 Beheer van de containers

Als je alle gewenste aanpassingen hebt gemaakt en de configuratie hebt bewaard, kun je beide containers starten met één opdracht:

Om de containers te stoppen, geef je deze opdracht:

Merk op dat er regelmatig updates verschijnen voor Calibre, waar je ook een melding van zult krijgen. Je hoeft dan in Calibre zelf niets te doen. Enkele commando’s vanaf de opdrachtregel volstaan. Stop als eerste de containers met:

Haal dan de nieuwe images op waarop de containers zijn gebaseerd. Dit kan in één keer met:

Daarna kun je de containers opnieuw starten met:

Daarbij zullen de containers op basis van de nieuwe images worden opgebouwd. Controleer eventueel de status met:

Dit laat zien welke containers actief zijn en welke poorten ze gebruiken.

Via enkele eenvoudige commando’s kun je de Docker-containers beheren.

6 Eerste stappen in Calibre

We gaan nu verder in de browser en beginnen met het instellen van Calibre. Log in op het ip-adres van het systeem waarop Calibre staat en poort 8080, zoals http://ipadres:8080. Kies in het eerste scherm Nederlands als taal. Kies daarna de locatie voor de bibliotheek voor Calibre. Hier worden alle toegevoegde boeken naartoe gekopieerd. We accepteren de standaardlocatie /config/Calibre Bibliotheek.

In het volgende scherm kies je je type e-reader. We kiezen voor een model van Kobo. Klik op Volgende om verder te gaan en dan Voltooien. Je komt nu direct in Calibre. Als je eerder met deze software hebt gewerkt, zal de gebruikersinterface vertrouwd zijn. Je ziet nog maar één boek in je Calibre-bibliotheek: de snelstartgids voor het werken met Calibre. Tijd dus voor wat extra leesvoer!

Bij het eerste gebruik moet je enkele instellingen aanpassen.

7 Boeken toevoegen

Om een e-book toe te voegen aan Calibre ga je naar Boeken toevoegen. Blader via de bestandsbeheerder vervolgens naar /media. Hier zie je de gemounte map met alle e-books. Wil je ook automatisch boeken aan Calibre kunnen toevoegen? Dit kun je instellen onder Voorkeuren. Kies onder Importeren/Exporteren de optie Boeken toevoegen. Op het tabje Automatisch toevoegen kun je naar de map bladeren waar de automatisch toe te voegen e-books staan. In ons voorbeeld is dat /toevoegen. Alle boeken die je in die map zet, zullen automatisch aan Calibre worden toegevoegd en daarna uit die map worden verwijderd. Kies na deze wijziging voor het herstarten van Calibre.

Boeken in deze speciale map worden automatisch aan Calibre toegevoegd.

8 Calibre Web

Met Calibre Web kun je een Calibre-database via een browser toegankelijk maken, zodat je door je verzameling e-books kunt bladeren en deze kunt lezen of downloaden. Het geeft je meer mogelijkheden dan de contentserver van Calibre (zie kader ‘Inhoudsserver van Calibre gebruiken’). Zo kun je in Calibre Web boekenplanken maken en beheren. Deze kun je vervolgens synchroniseren met een Kobo e-reader.

Open om te beginnen Calibre Web op poort 8083, zoals http://ipadres:8083. Hier log je in met het initiële gebruikersaccount (gebruikersnaam admin en wachtwoord admin123). Eerst wordt gevraagd naar de locatie van de database van Calibre. Blader hiervoor naar /config/Calibre Bibliotheek en kies Select. Bewaar de instelling met Save. Als je naar Books gaat, zie je nu ook de eerdergenoemde gids voor Calibre en de boeken die je mogelijk zelf al had toegevoegd.

Voeg je in het vervolg in Calibre een boek toe, dan verschijnt deze ook direct in Calibre Web, omdat ze de database delen. Het is raadzaam om de taal van de gebruikersinterface op Nederlands te zetten. Klik daarvoor op je naam (admin) om je profiel te openen. Bij Language kies je Nederlands. Klik daarna op Save.

In Calibre Web verwijzen we naar de bibliotheek van Calibre.

9 Boekenplanken maken

Calibre Web kent het principe van boekenplanken, waarvan het beheer overigens los staat van Calibre. Begin hiervoor in het menu aan de linkerkant met Boekenplank maken. Open je vervolgens een e-book, dan kun je deze toevoegen aan een of meerdere boekenplanken. Handig aan de e-reader van Kobo is dat hij je boekenplanken met inhoud weergeeft in je bibliotheek als je naar het tabje Verzamelingen gaat. Hiervoor moet je de e-reader synchroniseren met Calibre Web. Je zou bijvoorbeeld een boekenplank kunnen maken voor boeken die je binnenkort wilt lezen. Of een boekplank voor elk genre. Ook kun je voor een specifieke e-reader een boekenplank maken. In de volgende paragrafen leggen we uit hoe je boekenplanken met je Kobo-e-reader kunt synchroniseren.

Je kunt boekenplanken maken voor synchronisatie met je e-reader.

10 Synchronisatie

Je kunt een e-reader van Kobo draadloos synchroniseren met Calibre Web. Hiervoor ga je naar het menu Beheer. Kies onder Instellingen de optie Bewerk basisconfiguratie. Onder het kopje Geavanceerde opties zet je vinkjes bij Zet Kobo sync aan en Proxy onbekende verzoeken naar Kobo winkel. Met die laatste optie zul je op je e-reader bij synchronisatie ook nog steeds boeken ontvangen die je bijvoorbeeld via bol.com hebt gekocht.

Controleer of de correcte poort is ingesteld voor Calibre Web (wij gebruiken de standaardpoort 8083). Als je een ander poortnummer hebt gekozen, moet je dat hier wijzigen. Kies daarna Opslaan. Open nu je profiel door op je gebruikersnaam te klikken (standaard is dat admin). Klik bij Kobo Sync Token op Aanmaken/Bekijken. Kopieer nu de regel die er als volgt uitziet:

Sluit je Kobo e-reader aan op de pc. Blader naar de map .kobo/Kobo en open het bestand Kobo eReader.conf. Zoek naar de regel met api_endpoint. De standaardconfiguratie ziet er meestal als volgt uit:

Verander deze regel naar de voorgestelde configuratie van Calibre Web. Als de bewuste regel (nog) niet bestaat, moet je deze aanmaken onder de groep [OneStoreServices].

We maken een aanpassing aan de configuratie van Calibre Web.

11 Kindle-e-reader

De Kindle van Amazon is een populair alternatief voor Kobo, dat wel werkt met een eigen ecosysteem. Heb je e-books in een afwijkend formaat, bijvoorbeeld drm-vrije epub-bestanden, dan kun je deze per e-mail naar een Kindle sturen. Dit gaat via de servers van Amazon, waar ze worden geconverteerd naar een geschikt formaat. Het e-mailadres waar je boeken naar kunt sturen kun je achterhalen door op je Kindle de instellingen te openen. Je ziet het @kindle.com-adres onder E-mail voor versturen naar Kindle. Je kunt hier direct vanuit Calibre e-books naar sturen.

Ga daarvoor in Calibre naar Voorkeuren. Kies onder Delen de optie Deel boeken via e-mail. Vul onder E-mail het e-mailadres van de Kindle in. Vul ook je e-mailadres als afzenderadres in onder Afzender e-mail. Je kunt eventueel een server instellen voor het versturen, maar het werkt meestal ook zonder.

Klik nu in Calibre met rechts op een e-book. Het menu Verbinden/delen geeft de optie voor het versturen per er-mail. Je e-book verschijnt hierna vanzelf op je Kindle. Mislukt de conversie, dan ontvang je een e-mailbericht van Amazon. Het is vrijwel altijd op te lossen met een trucje: converteer het e-book binnen Calibre naar het formaat .mobi. Converteer het daarna terug van .mobi naar .epub. Probeer vervolgens opnieuw het e-book naar je Kindle te sturen.

Je kunt per e-mail boeken delen met bijvoorbeeld een Kindle-e-reader.