Photoshop mag dan wel het bekendste programma voor professionele fotobewerking zijn, het is ook stevig aan de prijs. Wij kijken daarom liever naar een geheel gratis alternatief met vergelijkbare mogelijkheden, zeker in combinatie met enkele uitstekende plug-ins: GIMP.

GIMP staat voor GNU Image Manipulation Program, wat meteen verraadt dat de toepassing beschikbaar is voor GNU/Linux. Of beter gezegd ‘ook beschikbaar’, want deze opensource-applicatie draait net zo makkelijk op besturingssystemen als macOS en Windows.

In dit artikel gaan we met de Windows-versie aan de slag, maar de werking en functionaliteit zijn op alle ondersteunde platformen goed vergelijkbaar. We installeren de tool, wijzen je de weg naar enkele handige hulpbronnen en tonen je hoe je een en ander naar je hand zet. De focus van dit artikel ligt verder op het installeren van enkele extra’s die GIMP voor de veeleisende gebruiker nog boeiender maken.

Installatie

Je vindt GIMP op www.gimp.org, waar je de Download-sectie opent. Als het goed is, heeft de site je besturingssysteem correct gedetecteerd en verschijnen enkele geschikte download-knoppen. Zo kun je de Windows-versie ophalen via BitTorrent of van de Microsoft Store, maar wij verkiezen Download GIMP <versienummer> directly. In ons geval was dit versie 2.10.32. Het downloadbestand is behoorlijk fors (meer dan 250 MB), maar dat komt omdat die naast een reeks standaardplug-ins ook een installer bevat voor zowel Windows 32 bit als 64 bit. Een dubbelklik op het exe-bestand volstaat om de juiste variant voor je Windows-systeem te installeren.

Klik op Aanpassen als je zelf de installatiemap wilt installeren en wilt beslissen welke onderdelen je mee op schijf wilt zetten. Standaard staat Volledige installatie ingesteld en tenzij je redenen hebt om bepaalde componenten niet mee te installeren, kun je dit gerust zo laten.

Je zult merken dat er automatisch ook een aantal plug-ins wordt geïnstalleerd en bij het opstarten wordt geïnitialiseerd. Als het goed is verschijnt even later het fraaie programmavenster van GIMP, standaard in donkere themakleuren.

Lees ook:Foto bewerken? Tips voor 22 gratis programma's

Hulpbronnen

GIMP is een (semi-)professionele fotobewerkingstool met een behoorlijke leercurve, en dus is alle hulp welkom. Die vind je in eerste instantie in de menubalk bij Help. Druk je op F1 dan duikt het venster van de GIMP-hulpbrowser op. Deze haalt zijn informatie online op en werkt (daardoor) behoorlijk traag.

Je kunt deze hulpbron echter ook lokaal opslaan. Ga naar de Download-sectie op de GIMP-site, scrol tot bij Dutch, haal het helpbestand op en installeer het met een dubbelklik. (Her)start GIMP, ga naar het menu Bewerken en kies Voorkeuren. Open de rubriek Interface / Hulpsysteem en kies in het uitklapmenu bij Gebruikershandleiding de optie Een lokaal geïnstalleerde kopie gebruiken; de taal stel je in op Nederlands [nl] – hoewel er ook veel onvertaalde stukken in de helpfunctie zijn. Bij Te gebruiken hulpbrowser kun je Hulpbrowser voor GIMP geselecteerd laten, tenzij je hiervoor je eigen browser verkiest. Bevestig met OK.

Je kunt in GIMP ook contextgevoelige hulp oproepen. Druk hiervoor op Shift+F1, zodat de cursor in een vraagteken verandert en klik hiermee bijvoorbeeld op een tool in de gereedschapskist. Je krijgt nu feedback over die tool te zien.

Ook handig in de Help-sectie is Zoek een functie en voer deze uit (of gebruik de sneltoets /). Het volstaat hier een (deel van een) functienaam in te tikken, zoals Verscherp of Vervorm om suggesties aangereikt te krijgen. Met een dubbelklik op een suggestie open je het bijbehorende menu.

Aanpassingen

Je hebt inmiddels gemerkt dat je via Bewerken / Voorkeuren toegang krijgt tot een dialoogvenster van waaruit je GIMP helemaal naar je hand kunt zetten. Blijkt GIMP bijvoorbeeld niet in je voorkeurstaal te verschijnen, dan pas je dit hier snel aan in de rubriek Interface, bij Taal (standaard staat hier System Language). In de rubriek Interface / Thema kun je een thema instellen. Naast de standaardoptie Dark is er onder meer nog Gray en Light.

Interessant is ook Interface / Gereedschapskist, waar je door het klikken op iconen zelf bepaalt welke tools in de gereedschapskist van GIMP verschijnen. Je kunt de items hier ook verslepen als je ze liever in een andere volgorde ziet. In de rubriek Mappen kom je te weten in welke mappen GIMP gaat zoeken naar bijvoorbeeld Patronen, Paletten, Penselen en Plug-ins.

Plug-ins

Je hebt intussen vast al ondervonden dat GIMP heel wat functies aan boord heeft (www.kwikr.nl/gimpintro geeft je een aardig idee), maar een slim systeem van plug-ins maakt het programma nog krachtiger. Het is weliswaar zo dat die plug-ins vroeger centraal werden bewaard, maar helaas bestaat deze ‘GIMP Plugin Registry’ niet langer en moet je dus zelf op zoek naar interessante exemplaren. Even googelen naar gimp plugins bijvoorbeeld levert al meteen talrijke hits op, maar weet wel dat nogal wat plug-ins niet langer in recentere GIMP-versies blijken te functioneren. Check dat dus even voor je zo’n plug-in installeert.

Wat de installatie van plug-ins betreft zijn er twee methodes. Sommige plug-ins bevatten een eigen installer, en die hoef je alleen maar op te starten en de verdere instructies te volgen, maar in de meeste gevallen sta je voor een meer handmatige methode. Gewoonlijk komen deze plug-ins in een zip-archief dat je eerst dient uit te pakken. Bevat de inhoud een of meer bestanden met de extensie .py, dan dien je de mapinhoud naar de Plug-ins-map van GIMP te kopiëren. Gaat het om bestanden met de extensie .scm, dan kopieer je die naar de Scripts-map.

De locatie van deze mappen vind je als volgt. Start GIMP op en kies Bewerken / Voorkeuren. Ga naar de rubriek Mappen, vouw deze uit en dubbelklik op Plug-ins of Scripts. In het rechterpaneel verneem je de juiste locatie, die telkens begint met C:\Users.

We sluiten dit artikel af met een drietal plug-ins die we zelf indrukwekkend goed vinden.

Darktable

GIMP is een uitstekende fotobeheerder die vlot overweg kan met formaten als png, jpg, tiff, psd en zelfs heic, maar helaas is er zo goed als geen ondersteuning voor ongecomprimeerde raw-foto’s met extensies als dng, arw, nef, cr2 en cr3. Gelukkig los je dit euvel snel op met een extra plug-in als RawTherapee en darktable, die beide veel functies uit Adobe Photoshop en Lightroom combineren. Darktable vinden we gebruiksvriendelijker en nemen we hier dus als voorbeeld.

Darktable was al op ons systeem geïnstalleerd toen we GIMP installeerden en we stelden vast dat GIMP de darktable plug-in niet correct initialiseerde. Gelukkig viel dit snel op te lossen: GIMP afsluiten, darktable de-installeren, opnieuw downloaden en installeren.

Darktable is een losstaand programma, maar het handige is wel dat het automatisch opent wanneer je in GIMP een raw-formaat selecteert. Zodra je darktable weer afsluit (na overigens non-destructieve aanpassingen), verschijnt de aangepaste foto automatisch in GIMP voor verdere bewerkingen.

G’MIC

De plugin G’MIC, wat staat voor GREYC’s Magic for Image Computing, is van een geheel andere orde dan darktable. G’MIC is namelijk een indrukwekkende verzameling van meer dan vijfhonderd filters waarmee je snel allerlei effecten op je foto’s kunt toepassen. Het gaat niet zomaar om wat Instagram-filters, genre klik-en-klaar, maar om heuse filters die je vaak heel nauwkeurig kunt afstellen, niet zelden met schuifbalken. Het gaat om zeer uiteenlopende filters, van filmische effecten tot warp-vervormingen.

Voor je de plug-in installeert kun je die online al even uittesten op https://gmicol.greyc.fr: upload een foto, klik op Select filter, kies een geschikt filter uit, en gaan met die banaan.

Je vindt het offline programma van G’MIC op www.gmic.eu, via de Download-knop. Voor (de GIMP-versie van) Windows haal je het exe-bestand op en installeer je dit met een dubbelklik, nadat je GIMP hebt afgesloten.

Wanneer je GIMP na de installatie weer opstart, pikt die de plug-in automatisch op. Je gaat er als volgt mee aan de slag. Open eerst een willekeurig fotobestand in GIMP, ga vervolgens naar Filters en kies G’MIC QT. Er verschijnt een nieuw dialoogvenster met een voorbeeldweergave van je foto en maar liefst twintig verschillende filterrubrieken. Zodra je een rubriek uitvouwt, komen de bijbehorende filters beschikbaar en wanneer je een filter selecteert, verschijnt een paneel met alle instelopties. Je ziet het effect meteen in de voorbeeldweergave. Klik op Toepassen of op OK om de wijzigingen door te zetten.

Resynthesizer

Het overkomt je vast ook weleens: je neemt een foto en pas achteraf merk je een of ander storend object in het plaatje op. Gommen dus, maar het liefste zo dat de omringende achtergrond onmerkbaar de plaats inneemt van het verdwenen object. In Photoshop-speak heet dit ‘content aware fill’.

GIMP ontbeert zo’n geavanceerde tool, maar er bestaat een uitstekende plug-in voor: Resynthesizer. Surf naar www.kwikr.nl/resynt en dubbelklik op het bestand README.md. In dit document klik je op de link install Resynthesizer for Windows en vervolgens op An archive of the resynthesizer plugin for Windows. Dit brengt je naar een Download-knop voor een zip-bestand (van slechts 42 kb). Pak dit uit naar een lege map en kopieer de volledige inhoud (met een dozijn bestanden) naar de plug-ins-map van GIMP, zoals beschreven in de alinea ‘Plug-ins’.

(Her)start GIMP zodat de plug-in wordt geïnitialiseerd. Haal een foto op waaruit je een storend object wilt verwijderen en maak gebruik van (bijvoorbeeld) de lasso-tool om dit gebied te selecteren. Ga vervolgens naar Filters en kies Verbeteren / Heal selection. Pas eventueel de parameters aan in het dialoogvenster en bevestig met OK. Het storende element is verdwenen.

Tip: Bestel ook de cursus smartphone-fotografie

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!