Je wilt foto’s bewerken, maar Microsoft Paint valt af (want: niet uitgebreid genoeg) en ook Photoshop is het niet (want: te ingewikkeld en te duur). Ergens tussen beide zit PhotoDemon: een gebruiksvriendelijke, gratis app met allerlei. Foto’s optimaliseren, retoucheren en creatief bewerken: met hulp van ID.nl word je plaatje … nou ja, een pláátje!

Installatie 

Je vindt PhotoDemon op www.photodemon.org, waar je het best de recentste stabiele versie downloadt. In ons geval is dat versie 9.0. Wil je absoluut de allernieuwste versie, dan kun je op www.photodemon.org/download terecht voor een ‘nightly build’. Houd er wel rekening mee dat deze niet helemaal is afgewerkt en minder stabiel kan zijn. 

Pak het gedownloade zip-bestand uit en start het exe-bestand van PhotoDemon met een dubbelklik op. Wellicht duikt SmartScreen van Windows op, maar je kunt zonder zorgen toestemming geven: deze app is heus geen virus. Installeren is trouwens niet nodig bij deze portable app, waardoor je PhotoDemon bijvoorbeeld ook vanaf een usb-stick kunt uitvoeren. 

De eerste keer vraagt de app je welke taal je kiest (waaronder Vlaams-Nederlands – waarbij de vertaling niet vlekkeloos of compleet is). Ook kies je hier je themakleuren, kleuraccenten enzovoort. Je kunt deze opties achteraf nog aanpassen, via Gereedschap / Thema. Vervolgens geef je aan wat je bij de start van de app wilt doen, zoals een bestaande afbeelding openen of een batchoperatie starten (zie ook het stuk over Batchbewerking). 

PhotoDemon verkennen 

We gaan ervan uit dat je met een bestaande foto aan de slag wilt. Die kun je gewoon naar het programmavenster slepen, of je opent de foto via Bestand / Openen. Bij meerdere foto’s tegelijk vraagt PhotoDemon wat je hiermee wilt doen: als een standalone afbeelding openen (elke afbeelding in een ander tabblad) of aan de huidige afbeelding toevoegen als een nieuwe laag. 

Voor we daadwerkelijk aan de slag gaan met PhotoDemon, is het goed dat je wat vertrouwd geraakt met de interface. Zoals bij veel andere fotobewerkers vind je bovenaan het menu en links de gereedschapskist, opgedeeld in een aantal (uitklapbare) groepen als Opmaak, Selecteren, Tekst en Tekenen. Afhankelijk van het gekozen gereedschap verschijnen dan onder de menubalk de bijbehorende opties. Rechts van het werkvenster tref je een deelvenster aan met onder meer een zoekbalk, een miniatuuroverzicht (om snel naar het gewenste deel van de foto te kunnen gaan), een kleurenkiezer en een laagvenster. De zoekbalk kan handig zijn om snel uit te vissen waar in de app je voor een bepaalde bewerking terechtkunt. Tik je hier bijvoorbeeld sepia in dan weet je meteen dat je voor dit effect bij Aanpassingen / Kleur / Sepia moet zijn. Goed om weten ook: via Venster / Reset alle gereedschapskisten zet je alle onderdelen van de app terug naar de oorspronkelijke toestand. 

Slimme selecties maken 

In de rubriek Selecteren van de gereedschapskist vind je vijf selectiemogelijkheden: een rechthoek, ovaal, veelhoek, met de vrije hand (lasso) en een toverstaf. We bekijken deze laatste. 

Klik je met de toverstaf in je afbeelding, dan worden automatisch aangrenzende fotodelen met een soortgelijke kleur geselecteerd. Hoe goed die kleuren moeten lijken op de aangeklikte pixelkleur bepaal je bovenaan, bij tolerantie (bij 0,0 dient de kleur helemaal identiek te zijn). Bij gladstrijken bepaal je hoe soepel je selectie zich met zijn omgeving mag mengen: van helemaal niet (geen) en antialiased (vermijden van rafelige randen) tot zachte randen met een instelbare straal (de selectierand loopt dan zachtjes over in de omgevingsrand). Om meerdere niet-aaneengesloten delen te selecteren, stel je de optie combineren in op Toevoegen aan selectie (of je houdt de Shift-toets ingedrukt tijdens het selecteren). Met Ctrl+D maak je de selectie ongedaan. 

Heb je een selectie naar het klembord gekopieerd (met Ctrl+C, of met Ctrl+Shift+C als je er alle lagen bij wilt betrekken) en druk je vervolgens op Ctrl+V, dan zul je merken dat je selectie in een afzonderlijke, verplaatsbare laag op je afbeelding terechtkomt. 

PhotoDemon 9 bevat een nieuwe functie die erg handig is wanneer je een geselecteerd object onopvallend wilt vervangen door de omringende achtergrond. Ga hiervoor naar Selecteren, kies Heal Selected Area en experimenteer met de diverse opties. Vaak krijg je nog betere resultaten door deze operatie twee keer na elkaar uit te voeren. 

Teksteffecten 

Je kunt je foto’s ook van allerlei teksteffecten voorzien. Er zijn hiervoor zelfs twee teksttools beschikbaar, wat misschien wat verwarrend werkt: Basic Text en Advanced Text, die je beide in de rubriek Tekst aantreft. 

Selecteer alvast Basic Text en teken een tekstkader. In het optievenster bovenaan verschijnt een invoerpaneel (desnoods kies je eerst klik om tekst te bewerken), waar je de gewenste tekst invult. Bij lettertype stel je vervolgens het gewenste font, de grootte en de stijl in. Er zijn tevens opties voor de uitlijning en voor de kleur. Naast een kleurenwiel en schuifbalken voor de hoofdkleuren, tint, verzadiging en waarde kun je ook de hex-waarden voor de kleur ingeven. In de gereedschapskist tref je overigens een pipetje aan waarmee je de exacte kleur van elke pixel kunt opvragen. 

Wanneer je je tekst wilt opvullen met een patroon of een kleurverloop kies je voor Advanced Text, waarna je in het optiepaneel Klik hier om deze laag om te zetten in geavanceerde tekst selecteert. Via de optie fill and outline kun je nu uit diverse patronen kiezen met een instelbare voor- en achtergrondkleur. Met het plus-knopje kun je je instellingen als een nieuwe voorinstelling bewaren. Ook de optie uitlijning heeft er enkele extra’s bijgekregen. Je kunt hier nu bijvoorbeeld ook de regelafstand en de horizontale en verticale opvulling haarfijn instellen. 

Laagmanipulaties 

Wanneer je tekst aan je foto hebt toegevoegd, heb je al gemerkt dat die in een afzonderlijke (tekst)laag belandt. Je kunt de naam van deze laag – en trouwens van elke andere laag – wijzigen door erop te dubbelklikken. Je kunt een laag ook verslepen en via de knop Laag verwijderen (onderaan) weghalen. Merk bovendien op dat je in het laagvenster ook de ondoorzichtigheid van een laag kunt aanpassen, net als de wijze waarop de laag zich met de andere laag mengt. Standaard staat vermengen ingesteld op Normaal, maar experimenteer gerust met een van de 26 andere opties. 

Om een effect op je (tekst)laag uit te voeren, moet je deze laag eerst selecteren in het laagvenster. Vervolgens kies je bij Effecten een leuk exemplaar, zoals Artistiek / Kleurpotlood of Vervormen / Donut. 

Let wel, als het om een tekstlaag gaat, krijg je na je bevestiging met OK de vraag of je deze naar een rasterlaag wilt omzetten, wat inhoudt dat PhotoDemon die niet langer als (bewerkbare) tekst zal beschouwen. 

Kleurbeheer 

We hebben het al even gehad over het kleurenwiel rechts van het werkvenster. Dit maakt het mogelijk om snel een kleur te kiezen om die bijvoorbeeld te gebruiken met een potlood of verfkwast. 

Je kunt ook je eigen kleurenpalet gebruiken, zelfs op basis van een bestaande foto. Haal de foto op en kies Bestand / Exporteren / Palet. Via de knop Aangepast bepaal je zelf hoeveel kleuren je wilt behouden. Bevestig met OK om het pdpalette-bestand te bewaren. Om dit palet te openen, druk je op het knopje met de drie puntjes onderaan het kleurenwiel. Kies palet en verwijs naar het beoogde bestand. 

Wil je het nog professioneler aanpakken, dan kun je met een geoptimaliseerd kleurprofiel werken (zie kader ‘Kalibratie’). Om dit profiel in PhotoDemon te gebruiken, open je Gereedschap en kies je Opties. Ga naar de rubriek Kleurbeheer, waar je gebruik aangepaste profielen voor elke weergave selecteert. Kies je hoofdscherm bij beschikbare weergaven en verwijs bij kleurenprofiel voor deze weergave naar het profielbestand. Standaard bevindt zich dit in C:\Windows\System32\spool\drivers\color. 

Ook nuttig om weten: standaard staat hier de renderintentie beeldscherm ingesteld op Op Waarneming (ook wel ‘perceptueel’ genoemd), waarbij Photodemon tracht de natuurlijke look zoveel mogelijk te behouden voor als de foto kleuren bevat die je beeldscherm niet accuraat kan weergeven. Een andere veelgebruikte intentie is Relatief colorimetrisch, waarbij kleuren die buiten de kleuromvang van je scherm vallen, naar de dichtstbijzijnde beschikbare kleuren verschuiven. Test het verschil gerust uit. 

Batchbewerking 

Je kunt met PhotoDemon natuurlijk elke foto uit je collectie afzonderlijk bewerken, maar dit werkt niet zo handig als je dezelfde manipulaties op meerdere afbeeldingen wilt uitvoeren. Gelukkig ondersteunt PhotoDemon ook batchbewerkingen. 

Open hiervoor het menu Bestand en kies Batch operaties / Verwerken. Standaard laat PhotoDemon alleen bestandshernoemingen en wijzigingen van afbeeldingsformaten toe. Wil je (ook) andere aanpassingen in batch uitvoeren, klik dan op ja in het dialoogvenster. Je kunt nu verschillende bewerkingsopties combineren, zoals repareer belichting en belichtingsproblemen en herschalen afbeeldingen (volgens breedte, hoogte en/of resolutie. Plaats een vinkje bij andere acties van een opgeslagen macrobestand toepassen en klik op Selecteer macro als je nog andere bewerkingen in batch wilt toepassen. Die moet je dan wel eerst zelf in een macrobestand hebben opgeslagen. Hoe je dit doet, lees je in de volgende alinea. 

Klik op Volgende en voeg alle gewenste afbeeldingen via de beschikbare opties toe, zoals voeg de hele map(pen) toe en sluit submappen in. In het volgende venster kun je eventueel een ander afbeeldingsformaat instellen. Je kunt kiezen uit zo’n achttien formaten, waaronder HDR, PSD en WEBP. Bij de meeste formaten kun je nog extra opties instellen via stel exportinstellingen voor dit formaat in. 

Klik nogmaals op Volgende, bepaal de opslaglocatie en de samenstelling van de bestandsnamen en bevestig met Start verwerking! 

Macro-recording 

In de vorige alinea hebben we het al even gehad over macro’s. Een macro is een bestand met een chronologische opeenvolging van specifieke handelingen die bij het opstarten van de macro automatisch worden uitgevoerd. 

Je kunt eerst de macrofunctie starten en vervolgens de gewenste acties hieraan koppelen, of je voert eerst de gewenste acties op een representatieve foto uit en je koppelt er daarna een macro aan. We tonen kort deze laatste methode. 

Haal de gewenste foto op en kies bijvoorbeeld Aanpassingen / Zwart en wit, waar je alle opties naar wenst instelt. Vervolgens kies je Aanpassingen / Helderheid en contrast en ook hier voer je de nodige optimalisaties door. 

Heb je alle gewenste operaties doorgevoerd, open dan Gereedschap en kies Maak macro / Van geschiedenis (hier staat ook de optie Opname starten). 

In het linkerpaneel kies je de eerste actie die je in je macro wilt opnemen (in ons voorbeeld: Zwart en wit) en in het rechterpaneel de laatste actie (in ons voorbeeld: Helderheid en contrast). Bevestig met OK en bewaar het pdm-macrobestand (standaard in \Data\Macros). 

Om de macro op een andere foto toe te passen haal je de foto op, kies je Gereedschap / Macro uitvoeren en verwijs je naar je opgeslagen macro. PhotoDemon doet de rest. 

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.

Op een smartphone met Android wordt standaard alles aan je Google-account gekoppeld. Daardoor weet het bedrijf heel wat over jou en niet iedereen voelt zich daar goed bij. Gelukkig zijn er ook manieren om Android te gebruiken zonder dat je Google volledige inzicht in je digitale leven geeft, bijvoorbeeld met de alternatieve firmware LineageOS met microG.

Wanneer je een Android-smartphone of -tablet installeert, is aanmelden met een Google-account een van de eerste dingen die je doet. Vanaf dat moment zijn alle Google-apps zoals Gmail, Google Maps, Chrome, Google Calendar en Google Play op je apparaat aan je account gekoppeld. Handig … maar zo krijgt Google wel heel veel controle over je digitale leven.

In principe kun je op je Android-apparaat gewoon geen Google-account aanmaken en alternatieve apps installeren. Maar omdat het hele besturingssysteem rond Google-componenten is gebouwd, is dat knap lastig. Dan installeer je beter een alternatieve Android-firmware die geen koppeling met het Google-ecosysteem heeft ingebouwd. In dit artikel doen we dat met LineageOS en microG, en hebben we het ook over enkele andere mogelijkheden.

1 Android Open Source Project

Voordat we naar die alternatieven kijken, moeten we het even hebben over hoe die mogelijk zijn als Google-diensten zo nauw met Android verweven zijn. De basis van Android bestaat uit het Android Open Source Project (AOSP). Dit is een volwaardig mobiel besturingssysteem waarvan de broncode beschikbaar is onder een opensource-licentie. Fabrikanten van Android-apparaten voegen hier drivers aan toe om Android op hun hardware te laten werken, en vaak nog eigen aanpassingen. Andere belangrijke componenten die we in een Android-systeem verwachten, zoals Google Play Services, zijn niet opensource. Wanneer je een Android-telefoon koopt, staat daarop dus een besturingssysteem dat door de fabrikant is gecreëerd op basis van AOSP, Google Play Services en eigen aanpassingen.

LineageOS is een project dat de broncode van AOSP neemt en daar extra functionaliteit aan toevoegt, vaak met de focus op aanpasbaarheid, beveiliging en privacy. De nieuwste versie is LineageOS 21, gebaseerd op Android 14. Het biedt voor zo’n tweehonderd apparaten installeerbare images met de drivers van de fabrikanten ingebouwd. Staat je toestel niet in de lijst met apparaten, dan kun je LineageOS helaas niet installeren. De apps van Google zijn (net zoals Google Play Services) hierin niet opgenomen, omdat de licentie dat niet toestaat. Die kun je wel achteraf installeren, waarna je je met een Google-account kunt aanmelden en LineageOS zoals de standaard Android-versie op je telefoon is te gebruiken.

LineageOS ondersteunt zo’n tweehonderd apparaten.

2 MicroG

Nu zou je denken dat je zonder de apps van Google wel verder kunt, maar dat is helaas niet het geval. Google heeft gaandeweg meer en meer functionaliteit van AOSP naar Google Play Services en andere propriëtaire componenten verplaatst. Die vereisen een Google-account of tracken je op een andere manier. En heel wat Android-apps maken van deze propriëtaire componenten gebruik. Als je die apps op LineageOS zonder Google-apps installeert, dan zouden die in het beste geval maar deels werken en in het slechtste geval starten ze niet eens op.

Het project microG biedt hier een oplossing voor. Dit is een opensource-project dat allerlei propriëtaire Android-componenten van Google her-implementeert. Zo biedt GmsCore een alternatieve implementatie voor Google Play Services. Ook Google Cloud Messaging (voor pushnotificaties) en geolocalisatie zijn op deze manier mogelijk. De versies van microG kun je dan op bijvoorbeeld LineageOS gebruiken, waardoor allerlei Android-apps toch weer werken zonder dat je een Google-account of Google-apps nodig hebt.

Het microG-project her-implementeert een deel van Google Play Services.

3 LineageOS met microG

Helaas kun je microG niet zomaar op LineageOS installeren. MicroG werkt namelijk alleen op een Android-versie met ‘signature spoofing’. Die truc zorgt ervoor dat de componenten van microG zich als Google Play Services kunnen voordoen, waardoor apps er mee samenwerken zonder dat ze weten dat het niet om een officiële Google-dienst gaat. Maar de ontwikkelaars van LineageOS hebben om diverse redenen besloten om signature spoofing niet op te nemen.

Er zijn manieren om een al geïnstalleerd Android-systeem te patchen zodat het signature spoofing ondersteunt. MicroG biedt ook zijn eigen versie van LineageOS aan: LineageOS for microG. Die versie heeft een minimale vorm van signature spoofing ingebouwd die alleen geprivilegieerde systeem-apps toelaat om de spoofing-permissie te gebruiken en alleen na toestemming van de gebruiker. LineageOS for microG ondersteunt exact dezelfde apparaten als LineageOS en verspreidt twee keer per maand over-the-air-updates.

LineageOS for microG biedt een opensource Android-versie zonder Google-apps.

4 Installeren

De installatie van LineageOS for microG gebeurt exact hetzelfde als bij LineageOS: zoek je toestel op in de lijst met ondersteunde apparaten van de LineageOS Wiki en volg daar de installatiegids. Het enige verschil is dat je de installatiebestanden voor je apparaat niet van de website van LineageOS downloadt, maar van de downloadpagina voor LineageOS for microG. Voor de Fairphone 5 vind je die bijvoorbeeld in de map FP5.

Installeer eerst Android Debug Bridge en fastboot en volg op die pagina ook de instructies om de usb-foutopsporingsmodus op je Android-apparaat in te stellen. Daarna dien je op sommige apparaten de bootloader te ontgrendelen, zodat je alternatieve firmware kunt installeren. De instructies hangen van je apparaat af. Op sommige apparaten moet je ook nog extra partities flashen met fastboot. Let op dat je de downloadbestanden van LineageOS for microG flasht en niet degene waarnaar in de installatie-instructies van LineageOS wordt verwezen.

Daarna flash je het herstelbestand van LineageOS for microG en start je het apparaat in herstelmodus. Voer dan een factory reset uit. Nu kun je eindelijk het zip-bestand met het rootbestandssysteem van LineageOS for microG naar je telefoon flashen met de opdracht adb vanaf je computer. De stap om een Google Apps-add-on te installeren sla je over, want we willen Google juist vermijden. Herstart daarna je telefoon, waarna je in LineageOS for microG opstart.

Volg heel nauwgezet alle waarschuwingen en tips in de installatie-instructies van LineageOS.

5 Configureren

Na de eerste keer opstarten, word je verwelkomd door de configuratiewizard, waarin je onder andere je wifi-netwerk instelt. Maar in tegenstelling tot een normale Android-installatie krijg je nu niet de vraag om een Google-account in te voeren. Wanneer de initiële configuratie van LineageOS is voltooid, open je de app microG Settings. Klik dan op Self-Check. Uiteindelijk moet de hele lijst met controles aangevinkt zijn. Je moet hiervoor diverse permissies aan de app toekennen, zodat microG zijn werk kan doen.

Keer terug naar het hoofdvenster van microG Settings. Hier staan allerlei functies standaard uitgeschakeld en het is aan jou om te kiezen welke je inschakelt. Zo kun je hier een Google-account toevoegen, maar dat doen we in het kader van dit artikel juist niet. Exposure Notifications kun je niet hier inschakelen; daarvoor dien je een app te installeren die deze API gebruikt. Google SafetyNet kun je hier wel inschakelen. Sommige apps vereisen deze functie om te controleren of je Android-apparaat wel veilig is. Mocht je zo’n app gebruiken, schakel die functie dan hier in.

Geef microG alle permissies die het nodig heeft om zijn taken uit te voeren.

6 Pushnotificaties

Als je nu apps zou installeren, zou je merken dat je geen pushnotificaties krijgt. Veel apps, onder meer WhatsApp en Slack, maken hiervoor immers gebruik van Google Cloud Messaging. MicroG implementeert dit ook, maar heeft dit standaard uitgeschakeld. Om pushnotificaties naar je apparaat te kunnen sturen, moet Google je apparaat ook kunnen identificeren aan de hand van een uniek apparaat-ID. Ga daarvoor in microG Settings naar Google device registration en schakel Register device in. Standaard (in het profiel Native) genereert microG nu een ID waaruit Google je apparaattype en softwareversie kan afleiden, maar niet het serienummer. Het profiel Real geeft ook het eigenlijke serienummer aan Google door. Er zijn ook profielen om je voor een Google Nexus 5X of Motorola Moto G uit te geven, voor als je zo weinig mogelijk informatie wilt prijsgeven. Als je een Google-account hebt toegevoegd, wordt dit overigens ook bij je apparaatregistratie aan Google doorgegeven.

Nadat je apparaat bij Google is geregistreerd, tik je op Cloud Messaging en vink je Receive push notifications aan. Zodra je apps installeert die van Google Cloud Messaging gebruikmaken, komen ze hier in de lijst te staan. Als je merkt dat je notificaties met vertraging aankomen, tik dan op de drie puntjes bovenaan rechts, dan op Advanced en pas de instellingen voor pushnotificaties per netwerk aan. Zet ze bijvoorbeeld op Ping interval: 60 seconds. Maar dit is alleen nodig als de netwerkkwaliteit laag is, de standaardwaarde Automatic zou op de meeste netwerken voldoende moeten zijn.

Dankzij microG kunnen je apps ook pushnotificaties ontvangen.

7 Locatiemodules

Diverse apps vragen je locatie op, bijvoorbeeld om een relevante selectie van nabije winkels of laadpalen te tonen. Maar als ze daarvoor altijd je gps gebruiken, belast dat de batterij van je telefoon te veel. Bovendien hoeft die locatie niet altijd zo precies te zijn als van je gps. Google heeft daarvoor de component Network Location Provider, die communiceert met servers van Google om bijvoorbeeld op basis van de zichtbare wifi-netwerken te bepalen waar je apparaat zich bevindt.

In de instellingen van microG kun je ook hiervoor een alternatief instellen. Tik daarvoor op Location modules. Standaard bood microG één geolocalisatiemodule die op basis van gsm-netwerken en wifi-toegangspunten in de buurt je locatie bepaalt: Mozilla Location Service. Helaas is die dienst inmiddels stopgezet. Je kunt wel de app Local GSM Location installeren en de locatiedienst die ze aanbiedt daarna hier inschakelen.

MicroG kan ook je locatie bepalen zonder servers van Google.

8 OpenCelliD gebruiken

Tik daarna op de module en dan op Configure. Geef de app toestemming om altijd toegang tot je locatie te krijgen en daarna om bestanden op te slaan. Maak nu een gratis OpenCelliD-account door op www.opencellid.org op Sign Up te klikken. Klik op de verificatielink en dan in het dashboard op Access Tokens. Je ziet daar één toegangstoken. Klik op Show Token en kopieer die.

Open dan op je telefoon weer de configuratie van de locatiemodule, tik linksboven op het menu en dan op Advanced Settings. Vul bij OpenCellID Access Token je token in. Keer terug, open Settings en vink bij Sources de optie OpenCellID aan. Keer weer terug, tik op Database / Create Database. De module downloadt nu de locatiedatabase naar je telefoon. Op een later moment kun je altijd op Update Database tikken om de database bij te werken.

Haal locatiedata uit de database van OpenCelliD.

9 Apps installeren met F-Droid

LineageOS for microG komt standaard met F-Droid, een appwinkel voor opensource-apps. Zo kun je hiermee de app Local GSM Location installeren, maar ook apps als Aegis Authenticator voor tweefactorauthenticatie, Joplin voor todo-lijstjes, Organic Maps voor offline navigatie, Syncthing voor synchronisatie van je bestanden, apps voor Home Assistant en openHAB, en nog veel meer. Voor veel propriëtaire Android-apps bestaan er opensource-alternatieven die je in F-Droid vindt. Ook apps updaten gebeurt in F-Droid. In de instellingen kun je zelfs automatische updates instellen.

Opvallend is dat F-Droid per app de zogenoemde anti-functies toont, bijvoorbeeld of de app gebruikmaakt van een propriëtaire back-end of je activiteiten aan de makers rapporteert. Ook de door de app gevraagde machtigingen toont F-Droid bij elke app. Zo kun je op basis van de anti-functies en machtigingen beslissen of je de app wel met deze functies wilt gebruiken of voldoende vertrouwt.

F-Droid toont bij elke app de ‘anti-functies’, functies die je misschien minder leuk vindt.

10 Apps installeren met Aurora Store

Op F-Droid vind je alleen opensource-apps. Voor apps als WhatsApp, Slack, Snapchat, Instagram, TikTok, Spotify en meer heb je een andere bron nodig. Maar zonder een Google-account kan dat niet met Google Play Store. Gelukkig bestaat er een alternatief: Aurora Store. Dit is een onofficiële opensource-client voor de Google Play Store. Je kunt hiermee dus apps op de Google Play Store zoeken, downloaden en updaten. Dat kan met een Google-account, maar ook anoniem. Aurora Store koppelt je dan aan een van de vele anonieme gebruikersaccounts. Soms lukt het aanmelden niet. Probeer het dan opnieuw, dan word je aan een willekeurig ander account gekoppeld.

Net zoals in Google Play Store krijg je in Aurora Store apps te zien per categorie, inclusief lijstjes met de populairste apps of apps die voor jou zijn aangeraden. De mogelijkheden zijn minder uitgebreid dan met Google Play Store. Zo kun je geen betaalde apps downloaden of updaten. Bovendien werken heel wat in-app-functies van allerlei apps niet wanneer je Aurora Store anoniem gebruikt. Soms krijg je bepaalde apps ook niet te zien, omdat het anonieme account dat je op dat moment gebruikt van een bepaald land is waar de app niet is toegelaten. Tik in dat geval bovenaan rechts op het tandwiel, dan op Manage your account / Log uit en log weer in als Anoniem. Je krijgt dan een willekeurig ander anoniem account en kunt opnieuw proberen of je de gewenste app vindt.

Met Aurora Store download en update je anoniem apps uit de Google Play Store.

11 Alternatieven voor Google-apps

Nu je een Android-systeem zonder Google-account hebt, moet je uiteraard voor alle Google-apps nog alternatieven zoeken. Wil je onmiddellijk een heel ecosysteem, dan loont het de moeite om naar Proton te kijken. Je kunt gratis een account maken bij deze dienstenprovider die zich focust op privacy en geen toegang heeft tot je gegevens dankzij end-to-end encryptie. Voor wie meer opslag en mogelijkheden wil, biedt Proton ook betaalde abonnementen aan. De apps Proton Mail, Proton Calendar, Proton Drive, Proton VPN en Proton Pass zijn te vinden in F-Droid en Aurora Store.

Maar je hoeft jezelf niet aan één ecosysteem te verbinden. Je kunt perfect losse apps installeren (zoals de mail-app K-9 Mail) of met DAVx5 in combinatie met een CalDAV/CardDAV-server je agenda en contacten in de standaard-apps van LineageOS integreren. Als wachtwoordbeheerder kun je bijvoorbeeld de app van Bitwarden installeren, in combinatie met de server van Bitwarden of je eigen Vaultwarden-server. Voor tweefactorauthenticatie is Aegis Authenticator een goede keuze.

Als je gewend bent om je browsergeschiedenis en -tabs tussen verschillende apparaten te synchroniseren met Google Chrome, dan is er ook daarvoor een alternatief zonder Google-account. Mozilla biedt een vergelijkbare functie voor Firefox aan met Firefox Sync. Als je de Firefox-app op LineageOS installeert en een gratis Mozilla-account aanmaakt, kun je dus ook je tabs synchroniseren. Interessant om te weten is dat dit met end-to-end encryptie werkt. Mozilla krijgt dus niet te zien welke webpagina’s je bezoekt.

Proton biedt een heel ecosysteem aan van diensten met end-to-end encryptie.