Gratis foto’s bewerken met PhotoDemon

Installatie 

Je vindt PhotoDemon op www.photodemon.org, waar je het best de recentste stabiele versie downloadt. In ons geval is dat versie 9.0. Wil je absoluut de allernieuwste versie, dan kun je op www.photodemon.org/download terecht voor een ‘nightly build’. Houd er wel rekening mee dat deze niet helemaal is afgewerkt en minder stabiel kan zijn. 

Pak het gedownloade zip-bestand uit en start het exe-bestand van PhotoDemon met een dubbelklik op. Wellicht duikt SmartScreen van Windows op, maar je kunt zonder zorgen toestemming geven: deze app is heus geen virus. Installeren is trouwens niet nodig bij deze portable app, waardoor je PhotoDemon bijvoorbeeld ook vanaf een usb-stick kunt uitvoeren. 

De eerste keer vraagt de app je welke taal je kiest (waaronder Vlaams-Nederlands – waarbij de vertaling niet vlekkeloos of compleet is). Ook kies je hier je themakleuren, kleuraccenten enzovoort. Je kunt deze opties achteraf nog aanpassen, via Gereedschap / Thema. Vervolgens geef je aan wat je bij de start van de app wilt doen, zoals een bestaande afbeelding openen of een batchoperatie starten (zie ook het stuk over Batchbewerking). 

PhotoDemon verkennen 

We gaan ervan uit dat je met een bestaande foto aan de slag wilt. Die kun je gewoon naar het programmavenster slepen, of je opent de foto via Bestand / Openen. Bij meerdere foto’s tegelijk vraagt PhotoDemon wat je hiermee wilt doen: als een standalone afbeelding openen (elke afbeelding in een ander tabblad) of aan de huidige afbeelding toevoegen als een nieuwe laag. 

Voor we daadwerkelijk aan de slag gaan met PhotoDemon, is het goed dat je wat vertrouwd geraakt met de interface. Zoals bij veel andere fotobewerkers vind je bovenaan het menu en links de gereedschapskist, opgedeeld in een aantal (uitklapbare) groepen als Opmaak, Selecteren, Tekst en Tekenen. Afhankelijk van het gekozen gereedschap verschijnen dan onder de menubalk de bijbehorende opties. Rechts van het werkvenster tref je een deelvenster aan met onder meer een zoekbalk, een miniatuuroverzicht (om snel naar het gewenste deel van de foto te kunnen gaan), een kleurenkiezer en een laagvenster. De zoekbalk kan handig zijn om snel uit te vissen waar in de app je voor een bepaalde bewerking terechtkunt. Tik je hier bijvoorbeeld sepia in dan weet je meteen dat je voor dit effect bij Aanpassingen / Kleur / Sepia moet zijn. Goed om weten ook: via Venster / Reset alle gereedschapskisten zet je alle onderdelen van de app terug naar de oorspronkelijke toestand. 

Slimme selecties maken 

In de rubriek Selecteren van de gereedschapskist vind je vijf selectiemogelijkheden: een rechthoek, ovaal, veelhoek, met de vrije hand (lasso) en een toverstaf. We bekijken deze laatste. 

Klik je met de toverstaf in je afbeelding, dan worden automatisch aangrenzende fotodelen met een soortgelijke kleur geselecteerd. Hoe goed die kleuren moeten lijken op de aangeklikte pixelkleur bepaal je bovenaan, bij tolerantie (bij 0,0 dient de kleur helemaal identiek te zijn). Bij gladstrijken bepaal je hoe soepel je selectie zich met zijn omgeving mag mengen: van helemaal niet (geen) en antialiased (vermijden van rafelige randen) tot zachte randen met een instelbare straal (de selectierand loopt dan zachtjes over in de omgevingsrand). Om meerdere niet-aaneengesloten delen te selecteren, stel je de optie combineren in op Toevoegen aan selectie (of je houdt de Shift-toets ingedrukt tijdens het selecteren). Met Ctrl+D maak je de selectie ongedaan. 

Heb je een selectie naar het klembord gekopieerd (met Ctrl+C, of met Ctrl+Shift+C als je er alle lagen bij wilt betrekken) en druk je vervolgens op Ctrl+V, dan zul je merken dat je selectie in een afzonderlijke, verplaatsbare laag op je afbeelding terechtkomt. 

PhotoDemon 9 bevat een nieuwe functie die erg handig is wanneer je een geselecteerd object onopvallend wilt vervangen door de omringende achtergrond. Ga hiervoor naar Selecteren, kies Heal Selected Area en experimenteer met de diverse opties. Vaak krijg je nog betere resultaten door deze operatie twee keer na elkaar uit te voeren. 

Teksteffecten 

Je kunt je foto’s ook van allerlei teksteffecten voorzien. Er zijn hiervoor zelfs twee teksttools beschikbaar, wat misschien wat verwarrend werkt: Basic Text en Advanced Text, die je beide in de rubriek Tekst aantreft. 

Selecteer alvast Basic Text en teken een tekstkader. In het optievenster bovenaan verschijnt een invoerpaneel (desnoods kies je eerst klik om tekst te bewerken), waar je de gewenste tekst invult. Bij lettertype stel je vervolgens het gewenste font, de grootte en de stijl in. Er zijn tevens opties voor de uitlijning en voor de kleur. Naast een kleurenwiel en schuifbalken voor de hoofdkleuren, tint, verzadiging en waarde kun je ook de hex-waarden voor de kleur ingeven. In de gereedschapskist tref je overigens een pipetje aan waarmee je de exacte kleur van elke pixel kunt opvragen. 

Wanneer je je tekst wilt opvullen met een patroon of een kleurverloop kies je voor Advanced Text, waarna je in het optiepaneel Klik hier om deze laag om te zetten in geavanceerde tekst selecteert. Via de optie fill and outline kun je nu uit diverse patronen kiezen met een instelbare voor- en achtergrondkleur. Met het plus-knopje kun je je instellingen als een nieuwe voorinstelling bewaren. Ook de optie uitlijning heeft er enkele extra’s bijgekregen. Je kunt hier nu bijvoorbeeld ook de regelafstand en de horizontale en verticale opvulling haarfijn instellen. 

Laagmanipulaties 

Wanneer je tekst aan je foto hebt toegevoegd, heb je al gemerkt dat die in een afzonderlijke (tekst)laag belandt. Je kunt de naam van deze laag – en trouwens van elke andere laag – wijzigen door erop te dubbelklikken. Je kunt een laag ook verslepen en via de knop Laag verwijderen (onderaan) weghalen. Merk bovendien op dat je in het laagvenster ook de ondoorzichtigheid van een laag kunt aanpassen, net als de wijze waarop de laag zich met de andere laag mengt. Standaard staat vermengen ingesteld op Normaal, maar experimenteer gerust met een van de 26 andere opties. 

Om een effect op je (tekst)laag uit te voeren, moet je deze laag eerst selecteren in het laagvenster. Vervolgens kies je bij Effecten een leuk exemplaar, zoals Artistiek / Kleurpotlood of Vervormen / Donut. 

Let wel, als het om een tekstlaag gaat, krijg je na je bevestiging met OK de vraag of je deze naar een rasterlaag wilt omzetten, wat inhoudt dat PhotoDemon die niet langer als (bewerkbare) tekst zal beschouwen. 

Kleurbeheer 

We hebben het al even gehad over het kleurenwiel rechts van het werkvenster. Dit maakt het mogelijk om snel een kleur te kiezen om die bijvoorbeeld te gebruiken met een potlood of verfkwast. 

Je kunt ook je eigen kleurenpalet gebruiken, zelfs op basis van een bestaande foto. Haal de foto op en kies Bestand / Exporteren / Palet. Via de knop Aangepast bepaal je zelf hoeveel kleuren je wilt behouden. Bevestig met OK om het pdpalette-bestand te bewaren. Om dit palet te openen, druk je op het knopje met de drie puntjes onderaan het kleurenwiel. Kies palet en verwijs naar het beoogde bestand. 

Wil je het nog professioneler aanpakken, dan kun je met een geoptimaliseerd kleurprofiel werken (zie kader ‘Kalibratie’). Om dit profiel in PhotoDemon te gebruiken, open je Gereedschap en kies je Opties. Ga naar de rubriek Kleurbeheer, waar je gebruik aangepaste profielen voor elke weergave selecteert. Kies je hoofdscherm bij beschikbare weergaven en verwijs bij kleurenprofiel voor deze weergave naar het profielbestand. Standaard bevindt zich dit in C:\Windows\System32\spool\drivers\color. 

Ook nuttig om weten: standaard staat hier de renderintentie beeldscherm ingesteld op Op Waarneming (ook wel ‘perceptueel’ genoemd), waarbij Photodemon tracht de natuurlijke look zoveel mogelijk te behouden voor als de foto kleuren bevat die je beeldscherm niet accuraat kan weergeven. Een andere veelgebruikte intentie is Relatief colorimetrisch, waarbij kleuren die buiten de kleuromvang van je scherm vallen, naar de dichtstbijzijnde beschikbare kleuren verschuiven. Test het verschil gerust uit. 

Batchbewerking 

Je kunt met PhotoDemon natuurlijk elke foto uit je collectie afzonderlijk bewerken, maar dit werkt niet zo handig als je dezelfde manipulaties op meerdere afbeeldingen wilt uitvoeren. Gelukkig ondersteunt PhotoDemon ook batchbewerkingen. 

Open hiervoor het menu Bestand en kies Batch operaties / Verwerken. Standaard laat PhotoDemon alleen bestandshernoemingen en wijzigingen van afbeeldingsformaten toe. Wil je (ook) andere aanpassingen in batch uitvoeren, klik dan op ja in het dialoogvenster. Je kunt nu verschillende bewerkingsopties combineren, zoals repareer belichting en belichtingsproblemen en herschalen afbeeldingen (volgens breedte, hoogte en/of resolutie. Plaats een vinkje bij andere acties van een opgeslagen macrobestand toepassen en klik op Selecteer macro als je nog andere bewerkingen in batch wilt toepassen. Die moet je dan wel eerst zelf in een macrobestand hebben opgeslagen. Hoe je dit doet, lees je in de volgende alinea. 

Klik op Volgende en voeg alle gewenste afbeeldingen via de beschikbare opties toe, zoals voeg de hele map(pen) toe en sluit submappen in. In het volgende venster kun je eventueel een ander afbeeldingsformaat instellen. Je kunt kiezen uit zo’n achttien formaten, waaronder HDR, PSD en WEBP. Bij de meeste formaten kun je nog extra opties instellen via stel exportinstellingen voor dit formaat in. 

Klik nogmaals op Volgende, bepaal de opslaglocatie en de samenstelling van de bestandsnamen en bevestig met Start verwerking! 

Macro-recording 

In de vorige alinea hebben we het al even gehad over macro’s. Een macro is een bestand met een chronologische opeenvolging van specifieke handelingen die bij het opstarten van de macro automatisch worden uitgevoerd. 

Je kunt eerst de macrofunctie starten en vervolgens de gewenste acties hieraan koppelen, of je voert eerst de gewenste acties op een representatieve foto uit en je koppelt er daarna een macro aan. We tonen kort deze laatste methode. 

Haal de gewenste foto op en kies bijvoorbeeld Aanpassingen / Zwart en wit, waar je alle opties naar wenst instelt. Vervolgens kies je Aanpassingen / Helderheid en contrast en ook hier voer je de nodige optimalisaties door. 

Heb je alle gewenste operaties doorgevoerd, open dan Gereedschap en kies Maak macro / Van geschiedenis (hier staat ook de optie Opname starten). 

In het linkerpaneel kies je de eerste actie die je in je macro wilt opnemen (in ons voorbeeld: Zwart en wit) en in het rechterpaneel de laatste actie (in ons voorbeeld: Helderheid en contrast). Bevestig met OK en bewaar het pdm-macrobestand (standaard in \Data\Macros). 

Om de macro op een andere foto toe te passen haal je de foto op, kies je Gereedschap / Macro uitvoeren en verwijs je naar je opgeslagen macro. PhotoDemon doet de rest. 

0

Powered by