Je wilt foto’s bewerken, maar Microsoft Paint valt af (want: niet uitgebreid genoeg) en ook Photoshop is het niet (want: te ingewikkeld en te duur). Ergens tussen beide zit PhotoDemon: een gebruiksvriendelijke, gratis app met allerlei. Foto’s optimaliseren, retoucheren en creatief bewerken: met hulp van ID.nl word je plaatje … nou ja, een pláátje!

Installatie 

Je vindt PhotoDemon op www.photodemon.org, waar je het best de recentste stabiele versie downloadt. In ons geval is dat versie 9.0. Wil je absoluut de allernieuwste versie, dan kun je op www.photodemon.org/download terecht voor een ‘nightly build’. Houd er wel rekening mee dat deze niet helemaal is afgewerkt en minder stabiel kan zijn. 

Pak het gedownloade zip-bestand uit en start het exe-bestand van PhotoDemon met een dubbelklik op. Wellicht duikt SmartScreen van Windows op, maar je kunt zonder zorgen toestemming geven: deze app is heus geen virus. Installeren is trouwens niet nodig bij deze portable app, waardoor je PhotoDemon bijvoorbeeld ook vanaf een usb-stick kunt uitvoeren. 

De eerste keer vraagt de app je welke taal je kiest (waaronder Vlaams-Nederlands – waarbij de vertaling niet vlekkeloos of compleet is). Ook kies je hier je themakleuren, kleuraccenten enzovoort. Je kunt deze opties achteraf nog aanpassen, via Gereedschap / Thema. Vervolgens geef je aan wat je bij de start van de app wilt doen, zoals een bestaande afbeelding openen of een batchoperatie starten (zie ook het stuk over Batchbewerking). 

PhotoDemon verkennen 

We gaan ervan uit dat je met een bestaande foto aan de slag wilt. Die kun je gewoon naar het programmavenster slepen, of je opent de foto via Bestand / Openen. Bij meerdere foto’s tegelijk vraagt PhotoDemon wat je hiermee wilt doen: als een standalone afbeelding openen (elke afbeelding in een ander tabblad) of aan de huidige afbeelding toevoegen als een nieuwe laag. 

Voor we daadwerkelijk aan de slag gaan met PhotoDemon, is het goed dat je wat vertrouwd geraakt met de interface. Zoals bij veel andere fotobewerkers vind je bovenaan het menu en links de gereedschapskist, opgedeeld in een aantal (uitklapbare) groepen als Opmaak, Selecteren, Tekst en Tekenen. Afhankelijk van het gekozen gereedschap verschijnen dan onder de menubalk de bijbehorende opties. Rechts van het werkvenster tref je een deelvenster aan met onder meer een zoekbalk, een miniatuuroverzicht (om snel naar het gewenste deel van de foto te kunnen gaan), een kleurenkiezer en een laagvenster. De zoekbalk kan handig zijn om snel uit te vissen waar in de app je voor een bepaalde bewerking terechtkunt. Tik je hier bijvoorbeeld sepia in dan weet je meteen dat je voor dit effect bij Aanpassingen / Kleur / Sepia moet zijn. Goed om weten ook: via Venster / Reset alle gereedschapskisten zet je alle onderdelen van de app terug naar de oorspronkelijke toestand. 

Slimme selecties maken 

In de rubriek Selecteren van de gereedschapskist vind je vijf selectiemogelijkheden: een rechthoek, ovaal, veelhoek, met de vrije hand (lasso) en een toverstaf. We bekijken deze laatste. 

Klik je met de toverstaf in je afbeelding, dan worden automatisch aangrenzende fotodelen met een soortgelijke kleur geselecteerd. Hoe goed die kleuren moeten lijken op de aangeklikte pixelkleur bepaal je bovenaan, bij tolerantie (bij 0,0 dient de kleur helemaal identiek te zijn). Bij gladstrijken bepaal je hoe soepel je selectie zich met zijn omgeving mag mengen: van helemaal niet (geen) en antialiased (vermijden van rafelige randen) tot zachte randen met een instelbare straal (de selectierand loopt dan zachtjes over in de omgevingsrand). Om meerdere niet-aaneengesloten delen te selecteren, stel je de optie combineren in op Toevoegen aan selectie (of je houdt de Shift-toets ingedrukt tijdens het selecteren). Met Ctrl+D maak je de selectie ongedaan. 

Heb je een selectie naar het klembord gekopieerd (met Ctrl+C, of met Ctrl+Shift+C als je er alle lagen bij wilt betrekken) en druk je vervolgens op Ctrl+V, dan zul je merken dat je selectie in een afzonderlijke, verplaatsbare laag op je afbeelding terechtkomt. 

PhotoDemon 9 bevat een nieuwe functie die erg handig is wanneer je een geselecteerd object onopvallend wilt vervangen door de omringende achtergrond. Ga hiervoor naar Selecteren, kies Heal Selected Area en experimenteer met de diverse opties. Vaak krijg je nog betere resultaten door deze operatie twee keer na elkaar uit te voeren. 

Teksteffecten 

Je kunt je foto’s ook van allerlei teksteffecten voorzien. Er zijn hiervoor zelfs twee teksttools beschikbaar, wat misschien wat verwarrend werkt: Basic Text en Advanced Text, die je beide in de rubriek Tekst aantreft. 

Selecteer alvast Basic Text en teken een tekstkader. In het optievenster bovenaan verschijnt een invoerpaneel (desnoods kies je eerst klik om tekst te bewerken), waar je de gewenste tekst invult. Bij lettertype stel je vervolgens het gewenste font, de grootte en de stijl in. Er zijn tevens opties voor de uitlijning en voor de kleur. Naast een kleurenwiel en schuifbalken voor de hoofdkleuren, tint, verzadiging en waarde kun je ook de hex-waarden voor de kleur ingeven. In de gereedschapskist tref je overigens een pipetje aan waarmee je de exacte kleur van elke pixel kunt opvragen. 

Wanneer je je tekst wilt opvullen met een patroon of een kleurverloop kies je voor Advanced Text, waarna je in het optiepaneel Klik hier om deze laag om te zetten ingeavanceerde tekst selecteert. Via de optie fill and outline kun je nu uit diverse patronen kiezen met een instelbare voor- en achtergrondkleur. Met het plus-knopje kun je je instellingen als een nieuwe voorinstelling bewaren. Ook de optie uitlijning heeft er enkele extra’s bijgekregen. Je kunt hier nu bijvoorbeeld ook de regelafstand en de horizontale en verticale opvulling haarfijn instellen. 

Laagmanipulaties 

Wanneer je tekst aan je foto hebt toegevoegd, heb je al gemerkt dat die in een afzonderlijke (tekst)laag belandt. Je kunt de naam van deze laag – en trouwens van elke andere laag – wijzigen door erop te dubbelklikken. Je kunt een laag ook verslepen en via de knop Laagverwijderen (onderaan) weghalen. Merk bovendien op dat je in het laagvenster ook de ondoorzichtigheid van een laag kunt aanpassen, net als de wijze waarop de laag zich met de andere laag mengt. Standaard staat vermengen ingesteld op Normaal, maar experimenteer gerust met een van de 26 andere opties. 

Om een effect op je (tekst)laag uit te voeren, moet je deze laag eerst selecteren in het laagvenster. Vervolgens kies je bij Effecten een leuk exemplaar, zoals Artistiek /Kleurpotlood of Vervormen / Donut. 

Let wel, als het om een tekstlaag gaat, krijg je na je bevestiging met OK de vraag of je deze naar een rasterlaag wilt omzetten, wat inhoudt dat PhotoDemon die niet langer als (bewerkbare) tekst zal beschouwen. 

Kleurbeheer 

We hebben het al even gehad over het kleurenwiel rechts van het werkvenster. Dit maakt het mogelijk om snel een kleur te kiezen om die bijvoorbeeld te gebruiken met een potlood of verfkwast. 

Je kunt ook je eigen kleurenpalet gebruiken, zelfs op basis van een bestaande foto. Haal de foto op en kies Bestand / Exporteren / Palet. Via de knop Aangepast bepaal je zelf hoeveel kleuren je wilt behouden. Bevestig met OK om het pdpalette-bestand te bewaren. Om dit palet te openen, druk je op het knopje met de drie puntjes onderaan het kleurenwiel. Kies palet en verwijs naar het beoogde bestand. 

Wil je het nog professioneler aanpakken, dan kun je met een geoptimaliseerd kleurprofiel werken (zie kader ‘Kalibratie’). Om dit profiel in PhotoDemon te gebruiken, open je Gereedschap en kies je Opties. Ga naar de rubriek Kleurbeheer, waar je gebruik aangepaste profielen voor elke weergave selecteert. Kies je hoofdscherm bij beschikbare weergaven en verwijs bij kleurenprofiel voor deze weergave naar het profielbestand. Standaard bevindt zich dit in C:\Windows\System32\spool\drivers\color. 

Ook nuttig om weten: standaard staat hier de renderintentie beeldscherm ingesteld op Op Waarneming (ook wel ‘perceptueel’ genoemd), waarbij Photodemon tracht de natuurlijke look zoveel mogelijk te behouden voor als de foto kleuren bevat die je beeldscherm niet accuraat kan weergeven. Een andere veelgebruikte intentie is Relatiefcolorimetrisch, waarbij kleuren die buiten de kleuromvang van je scherm vallen, naar de dichtstbijzijnde beschikbare kleuren verschuiven. Test het verschil gerust uit. 

Batchbewerking 

Je kunt met PhotoDemon natuurlijk elke foto uit je collectie afzonderlijk bewerken, maar dit werkt niet zo handig als je dezelfde manipulaties op meerdere afbeeldingen wilt uitvoeren. Gelukkig ondersteunt PhotoDemon ook batchbewerkingen. 

Open hiervoor het menu Bestand en kies Batch operaties / Verwerken. Standaard laat PhotoDemon alleen bestandshernoemingen en wijzigingen van afbeeldingsformaten toe. Wil je (ook) andere aanpassingen in batch uitvoeren, klik dan op ja in het dialoogvenster. Je kunt nu verschillende bewerkingsopties combineren, zoals repareer belichtingenbelichtingsproblemen en herschalen afbeeldingen (volgens breedte, hoogte en/of resolutie. Plaats een vinkje bij andere acties van een opgeslagen macrobestandtoepassen en klik op Selecteer macro als je nog andere bewerkingen in batch wilt toepassen. Die moet je dan wel eerst zelf in een macrobestand hebben opgeslagen. Hoe je dit doet, lees je in de volgende alinea. 

Klik op Volgende en voeg alle gewenste afbeeldingen via de beschikbare opties toe, zoals voeg de hele map(pen) toe en sluit submappen in. In het volgende venster kun je eventueel een ander afbeeldingsformaat instellen. Je kunt kiezen uit zo’n achttien formaten, waaronder HDR, PSD en WEBP. Bij de meeste formaten kun je nog extra opties instellen via stel exportinstellingen voor dit formaat in. 

Klik nogmaals op Volgende, bepaal de opslaglocatie en de samenstelling van de bestandsnamen en bevestig met Start verwerking!

Macro-recording 

In de vorige alinea hebben we het al even gehad over macro’s. Een macro is een bestand met een chronologische opeenvolging van specifieke handelingen die bij het opstarten van de macro automatisch worden uitgevoerd. 

Je kunt eerst de macrofunctie starten en vervolgens de gewenste acties hieraan koppelen, of je voert eerst de gewenste acties op een representatieve foto uit en je koppelt er daarna een macro aan. We tonen kort deze laatste methode. 

Haal de gewenste foto op en kies bijvoorbeeld Aanpassingen / Zwart en wit, waar je alle opties naar wenst instelt. Vervolgens kies je Aanpassingen / Helderheid en contrast en ook hier voer je de nodige optimalisaties door. 

Heb je alle gewenste operaties doorgevoerd, open dan Gereedschap en kies Maak macro / Van geschiedenis (hier staat ook de optie Opname starten). 

In het linkerpaneel kies je de eerste actie die je in je macro wilt opnemen (in ons voorbeeld: Zwart en wit) en in het rechterpaneel de laatste actie (in ons voorbeeld: Helderheid en contrast). Bevestig met OK en bewaar het pdm-macrobestand (standaard in \Data\Macros). 

Om de macro op een andere foto toe te passen haal je de foto op, kies je Gereedschap /Macro uitvoeren en verwijs je naar je opgeslagen macro. PhotoDemon doet de rest. 

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

De ingebouwde zoekfunctie van Windows - Windows Zoeken - kennen we inmiddels wel. En eerlijk is eerlijk: dat onderdeel is inmiddels wel wat gedateerd. Welke andere mogelijkheden zijn er om te zoeken? Welke AI en andere slimme tools kunnen we inzetten om de antwoorden op onze vragen te vinden? Je ontdekt ze hier.

Copilot: bestanden doorzoeken

Microsofts Copilot kan je helpen met het doorzoeken van de inhoud van de bestanden op je computer. Hiervoor moet je momenteel nog eerst het bestand uploaden naar OneDrive. Vanuit daar kun je er allerlei acties mee uitvoeren. Copilot kan straks ook voor je op zoek gaan naar lokale bestanden. Die functie is nu nog niet geactiveerd in Nederland, maar is al wel actief in de VS en Engelstalige regio's. De Copilot-app lijkt er voor Nederland al wel op voorbereid.

Je kunt je alvast voorbereiden op de komst van deze functie. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je de nieuwste versie van Copilot hebt geïnstalleerd. Daarmee wordt de functie direct actief als deze in Nederland beschikbaar komt. Je vindt de nieuwe versie van Copilot in de Microsoft Store (via het startmenu). Eenmaal geopend, klik je op de gebruikersafbeelding linksonder in het scherm. Kies Instellingen. Geef Copilot vervolgens toegang tot de bestanden. Blader naar Machtigingsinstellingen en zet de schuif op Aan bij Bestand zoeken. Zet hierna ook de schuif op Aan bij Lezen van het bestand.

Copilot maakt onderliggend nog steeds gebruik van gedeelten van het bestaande Windows Zoeken. Die kennis biedt meer controle: je kunt bepalen welke locaties mogen worden doorzocht. Klik in hetzelfde instellingenvenster op Windows-instellingen. Geef bij Mijn bestanden zoeken aan welke locaties mogen worden bekeken.

Copilot: zoeken in bestanden

Soms ben je niet op zoek naar bestanden, maar juist naar informatie ín de bestanden. Als je de nieuwste update van Windows 11 gebruikt, kun je hiervoor op een slimme manier Copilot inzetten. Klik met de rechtermuisknop op het bestand waarin je wilt zoeken of waarover je specifieke vragen hebt. Doet dat bijvoorbeeld via het bureaublad of via de verkenner.

Kies voor de nieuwe optie Vraag het aan Copilot. Het bestand verschijnt in het venster van Copilot. Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen om het te doorzoeken of het opnieuw te structureren. Je kunt ook vragen om het bestand samen te vatten of de inhoud ervan in compacte bewoordingen te beschrijven. Verschijnt de nieuwe optie nog niet in het menu van de rechtermuisknop? Controleer dan of je de instellingen uit de alinea hiervoor hebt geactiveerd.

Copilot: gezichten herkennen

Maak je gebruik van OneDrive? Ook OneDrive zet steeds vaker AI in om je bestanden eenvoudiger vindbaar te maken. Op het moment van schrijven wordt de laatste hand gelegd aan de gezichtsfuncties. We hebben deze dus zelf nog niet in de praktijk kunnen testen.

Microsoft gebruikt AI om gezichten te herkennen in foto's en afbeeldingen die je in een OneDrive-account hebt bewaard. Je moet hiervoor wel toestemming geven. Hierna wordt informatie uit afbeeldingen en gezichten verzameld om vergelijkbare gezichten te vinden.

Open de OneDrive-app en wacht totdat automatisch de melding met toestemming verschijnt. Ga je akkoord met de verwerking, dan kies je Toestaan. Het duurt tot 72 uur om de foto's te indexeren. Download de nieuwste versie van de OneDrive-app (via Google Play of de Apple App Store) en tik op de nieuwe tab Personen. In het zoekvak eronder kun je zoeken op specifieke personen op foto's.

Perplexity: vinden wat je zoekt

Perplexity is een geavanceerde en populaire AI-zoekmachine. Je kunt deze AI-dienst ook goed inzetten voor het doorzoeken van de inhoud in je eigen bestanden. Er bestaan wel een paar voorwaarden voor het zoeken met de AI-agent van Perplexity: allereerst heb je een betaald abonnement nodig. De gratis versie ondersteunt de functie (nog) niet. Hiervoor betaal je circa 20 euro per maand, vergelijkbaar met de betaalde abonnementen van veel andere AI-aanbieders.

Perplexity kan daarnaast alleen zoeken in bestanden die je in de cloud hebt opgeslagen. Op dit moment worden alleen nog Google Workspace, Dropbox en WhatsApp ondersteund. Op het gebied van bestandsformaten kun je onder meer Google Docs, pdf-bestanden, Microsoft Office-documenten en csv-bestanden gebruiken. Ook Markdown (MD)- en JSON-bestanden worden ondersteund.

Perplexity: aan de slag

Het zoeken in je eigen bestanden staat in Perplexity standaard uitgeschakeld. Het zoeken van bestanden wordt mogelijk met plug-ins, die in Perplexity 'verbinders' worden genoemd. Laten we deze eens inschakelen.

Klik in het hoofdvenster van Perplexity linksonder op de gebruikersfoto en kies Instellingen. Kies Verbinders. Een overzicht van ondersteunde locaties verschijnt. Klik op Enable bij de locatie die je wilt koppelen, bijvoorbeeld Google Drive. Hierna geef je toestemming voor het weergeven en downloaden van je bestanden. Je kunt de koppeling op elk moment weer ongedaan maken. In het eerdergenoemde overzicht van onlinediensten klik je op de drie puntjes naast de opslagdienst en kies je Ontkoppelen.

Perplexity: bestanden doorzoeken

Zijn de gewenste diensten gekoppeld? Dan is het mogelijk om Perplexity AI in te zetten om je bestanden te vinden. De zoekfunctie met eigen bestanden is op twee manieren te gebruiken. Zo kun je de bestanden gebruiken als bron tijdens de conversaties. Klik hiervoor op de knop Sources en wijs je online cloudopslag aan. Op dit moment beperkt de dienst zich helaas alleen tot zakelijke varianten van de cloudopslag, zoals het eerdergenoemde Google Workspace. De consumentenversie van Google Drive wordt niet ondersteund als directe bron.

Gelukkig doet Perplexity dit wél voor het inhoudelijk doorzoeken van je bestanden. Klik op de paperclip. Afhankelijk van welke verbinders je hebt geactiveerd, kun je hier kiezen tussen Lokale bestanden, Google Drive en Dropbox. Wijs het bestand aan, zodat je er vragen over kunt stellen.

Uiteraard is het belangrijk om te weten hoe Perplexity met je bestanden omgaat. Je eigen bestanden worden niet gebruikt om de AI-modellen te trainen. Bovendien worden de bestanden - als deze al worden opgeslagen - door Perplexity binnen AWS S3-servers opgeslagen.

PowerToys Run

Ook de PowerToys Run voor Windows 11 zijn onmisbaar als je de beperkte zoekprestaties van Windows 11 wilt verbeteren. Hiermee kun je snel bestanden zoeken op verschillende locaties, zoals de lokale computer, specifieke programma's en online. PowerToys Run in combinatie met hulp van een AI-agent zoals hiervoor besproken, geeft een krachtige combinatie. Je gebruikt PowerToys Run om de bestanden te zoeken en met een andere AI-tool ga je eventueel inhoudelijk de diepte in.

Haal eerst de nieuwste versie van PowerToys binnen en activeer PowerToys Run via het algemene venster van PowerToys. Zet de schuif op Aan bij dit programma. Druk vervolgens op de toetscombinatie Alt+Spatiebalk. De app verschijnt als pop-up. Typ het bestand in dat je zoekt: de resultaten verschijnen direct in het venster eronder. Onder elk bestand lees je op welke locatie het is opgeslagen. Ook kun je meer informatie over het bestand online opzoeken.

PowerToys Run: aanpassen

Om het onderste uit de zoekfuncties van PowerToys Run te halen, is het nodig om het programma naar je hand te zetten. Open de instellingen van het programma en ga naar Zoeken en resultaten. Standaard hanteert de app een vertraging voordat de eerste zoekresultaten worden getoond. Wil je liever de eerste resultaten direct zien? Schakel Afvlakking van invoer uit. Deze 'doortastendere' zoekaanpak vergt wel iets meer van het systeem.

Hierna zoeken we de optie Aantal resultaten dat wordt weergegeven voordat u schuift. Standaard toont Run slechts vier resultaten: dat kan beter voor een completer overzicht. Verander de waarde naar bijvoorbeeld 10 en controleer het resultaat via een zoekopdracht in de app. Run onthoudt overigens welke zoekopdracht je het meest recent hebt uitgevoerd en toont deze in het venster. Begin je liever telkens met een schone lei? Activeer de optie De vorige query wissen bij het starten.

PowerToys RunResultaten verfijnen

Standaard laat PowerToys Run telkens alle resultaten zien zonder verdere weging, maar je kunt ervoor kiezen om de volgorde van de zoekresultaten te laten verfijnen. Hierbij houdt PowerToys Run bij welke resultaten worden geselecteerd en deze stijgen in de resultaten. Activeer de optie Volgorde van resultaten verfijnen. Hierna geef je een gewicht aan de geselecteerde items, van 0 tot 5. Standaard wordt 5 gehanteerd, maar je kunt het gewicht naar beneden bijstellen. Kies 0 om het volledig uit te schakelen. 

PowerToys Run: gericht vinden

Met behulp van voorvoegsels kun je PowerToy Run gerichter laten zoeken naar informatie in specifieke gebieden. Wil je alleen naar bestanden en mappen zoeken? Typ ? voor de zoekterm. Bijvoorbeeld ?vakantie. Ben je op zoek naar een specifieke Windows-instelling, dan typ je $, bijvoorbeeld $beeldscherm. Om online te zoeken, waarbij Run gebruikmaakt van de standaardzoekmachine, gebruik je ?? (zoals ??feestdagen). Om het voorgaande zoekresultaat te zien, typ je !!.

PowerToys Run: invoegtoepassingen

Je kunt zelf bepalen welke gebieden PowerToy Run kan doorzoeken. Dat gebeurt met behulp van invoegtoepassingen. De lijst vind je onder Invoegtoepassingen in het instellingenvenster. Loop door de lijst en schakel de invoegtoepassingen in voor de gebieden die je wilt doorzoeken. Andersom doe je dit ook: alles wat je niet gebruikt, schakel je uit. Elke ingeschakelde invoegtoepassing wordt namelijk geraadpleegd tijdens een zoekopdracht.

Regelmatig worden nieuwe invoegtoepassingen voor zoeken toegevoegd. Klik op Meer invoegtoepassingen zoeken voor een actuele lijst. Hier vinden we bijvoorbeeld plug-ins om de browsergeschiedenis te doorzoeken en per query een zoekmachine aan te wijzen die de zoekopdracht moet uitvoeren.

Terug naar het instellingenvenster. Als je een invoegtoepassing uitklapt, krijg je toegang tot aanvullende opties. Bij Opdracht voor directe activering kun je de 'letter' aanpassen waarmee je specifiek zoekt in dat onderdeel (waarover je in de paragraaf 'Gericht vinden' hebt gelezen). Interessanter is de optie Opnemen in globaal resultaat: hiermee zorg je ervoor dat de zoekresultaten van die invoegtoepassing standaard in de lijst worden getoond. In andere gevallen moet je de invoegtoepassing expliciet aanroepen via de eerdergenoemde letter. 

Toekomst: semantic search

Het valt op dat softwaremakers dit jaar intensief bouwen aan opties waarmee je je bestanden nog eenvoudiger kunt vinden. Zo wordt de ingebouwde zoekfunctie van Windows 11 uitgebreid met de mogelijkheid om in je eigen bewoordingen naar bestanden te zoeken. Bijvoorbeeld: 'foto's die ik vorige maand heb gemaakt' of 'de presentatie die vorige week door mijn collega is gestuurd'. Dit wordt semantic search genoemd, waarbij niet alleen naar de exacte woorden wordt gekeken, maar ook naar de betekenis (semantiek) erachter.

Deze functie is straks helaas niet voor iedereen beschikbaar. Je computer heeft namelijk een geschikte npu-chip nodig, die je onder meer vindt in de Copilot+-computers. Ook worden er in eerste instantie maar zes talen ondersteund, waaronder Engels en Duits. Nederlands komt momenteel nog niet in de lijst voor, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd.

 Op zoek naar een nieuwe laptop? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers voor de beste deal!