ID.nl logo
GIMP als gratis alternatief voor Photoshop
© PXimport
Huis

GIMP als gratis alternatief voor Photoshop

GIMP (GNU Image Manipulation Program) is een opensource grafisch programma, dat prima werkt als een kosteloos alternatief voor het prijzige Adobe Photoshop. Je kunt er foto's mee bewerken, maar ook zelf tekeningen mee maken.

Tip 01: Wat is GIMP?

GIMP is een afkorting die staat voor GNU Image Manipulation Program. Het is een gratis te gebruiken beeldbewerkingsprogramma. De software is het beste te vergelijken met programma's Adobe Photoshop en Corel PaintShop Pro. Je kunt foto's bewerken, zelf afbeeldingen maken, of schilderen en tekenen. Veel van de functies in Photoshop vind je terug in GIMP, inclusief het gebruik van lagen, laagmaskers, paden en selectietools: overstappen is dus relatief eenvoudig.

GIMP is opensource en mag gratis gebruikt worden, zowel thuis als op kantoor. Hoewel het programma niet zo professioneel oogt als bijvoorbeeld Photoshop, zijn de mogelijkheden enorm uitgebreid. Extra functies zijn zelfs handmatig toe te voegen, door het installeren van plug-ins en scripts (zie ook tip 13). GIMP is te downloaden vanaf een groot aantal websites, maar voor de meest actuele en stabiele versie (en zonder toevoegingen van malware en werkbalken), kun je hier terecht. GIMP werkt voor Windows, OS X en Linux.

©PXimport

Tip 01 GIMP is grafische software voor de amateur én professional.

Specificaties

GIMP werkt op vrijwel elk systeem: op oude systemen zoals Gnome 2, KDE 3.2 en Windows 2000, en op alle nieuwere versies van Linux (inclusief Android), Windows en OS X (en alles ertussenin). GIMP heeft slechts 20 tot 30 MB aan opslagruimte nodig en werkt al op een systeem met slechts 128 MB RAM.

Tip 02: Voordelen

Het grootste voordeel van GIMP ten opzichte van Photoshop is uiteraard de prijs: GIMP is volledig gratis. Je hebt dus niet te maken met een proefversie van 30 dagen. Adobe Photoshop kost al snel enkele honderden euro's. De Creative Cloud-versie van Photoshop is alleen als abonnement te koop. Zo'n abonnement kost minimaal 147 euro per jaar in een speciale fotografiebundel met Lightroom.

Daarnaast is GIMP uit te breiden zoals jij het zelf wilt. De broncode van de software is openbaar en dus door iedereen aan te passen. Dat levert een groot scala aan plug-ins en scripts op, die gratis zijn te downloaden. Een grote en fanatieke community is doorlopend bezig het programma door te ontwikkelen. Projecten gemaakt in GIMP zijn te bewaren in allerlei bestandsformaten, waaronder zelfs het Photoshop-bestandsformaat. Een technisch voordeel van GIMP is dat je kunt inzoomen tot maar liefst 25600 procent, terwijl Photoshop niet verder gaat dan 3200 procent. GIMP werkt dus zeer nauwkeurig.

©PXimport

Tip 02 GIMP is gratis, Adobe Photoshop is erg prijzig.

Tip 03: Nadelen

GIMP is volledig reclamevrij en uitbreidingen zijn gratis. Het ontbreken van een duur ontwikkelingsteam bij de maker vertaalt zich alleen in een tikkeltje chaotische lay-out van het programma. Het programma bestaat uit heel veel menu's en knoppen. Doorgewinterde Photoshop-gebruikers herkennen vrij snel waar alle toeters en bellen voor dienen, maar voor een beginnende fotobewerker is de interface nogal overweldigend. Sommige functies, zoals het omlijnen van tekst, zijn ook onnodig lastig. Ondanks de actieve community, komen er maar zelden updates voor GIMP. De laatste versie van GIMP, versie 2.8.10, kwam uit in november 2013.

©PXimport

Tip 03 De standaard lay-out van GIMP is niet gebruiksvriendelijk.

Tip 04: Installatie

GIMP is eenvoudig te installeren. Voor de Windows-versie surf je naar www.gimp.org: klik in het menu op de link Downloads of op de grote oranje Download-knop, en klik op de volgende pagina op de link Download GIMP 2.8.10 (of het meest recente versienummer als er een nieuwere is). Dubbelklik op het bestand gimp-2.8.10-setup.exe om de installatie te starten. Klik je op de knop Install, dan wordt GIMP in één keer geïnstalleerd. Maar klik je op de knop Customize, dan krijg je een geavanceerdere installatieroutine waarbij je bijvoorbeeld zelf bestandsformaten kunt aanvinken die voortaan standaard geopend moeten worden met GIMP.

Voor alle andere besturingssystemen, klik je op de downloadpagina van GIMP op de link Show other downloads.

©PXimport

Tip 04 Via de aangepaste installatie bepaal je zelf welke bestandsformaten standaard geopend moeten worden met GIMP.

Tip 05: Instellingen

Als je GIMP voor het eerst start, worden drie vensters geopend. Dit zijn van links naar rechts: Gereedschapskist/Gereedschapsopties, het Hoofdvenster en het venster met Lagen - Penselen. Losse vensters zijn handig, wanneer je meerdere monitoren gebruikt. Op één monitor is dit chaotische uiterlijk eenvoudig te veranderen. Klik in het Hoofdvenster op Vensters en kies Enkel venster-modus: de losse vensters worden nu samengevoegd met het hoofdvenster. GIMP heeft nu iets meer het uiterlijk van Photoshop. Vervolgens kijken we naar de instellingen van de software, die te vinden zijn via het menu Bewerken / Voorkeuren.

In dit dialoogvenster vind je diverse categorieën. In de categorie Omgeving kun je eenvoudig het aantal handelingen dat je ongedaan kunt maken, verhogen of verlagen. Je moet dan ook de waarde van de optie Maximum geheugen om bewerkingen op te slaan aanpassen, zodat de computer de handelingen ook echt tijdelijk kan opslaan. Klik vervolgens op de categorie Standaardafbeelding. Hier kun je een standaard sjabloon instellen, dat altijd als eerste getoond wordt bij het maken van een nieuw werkblad (via Bestand / Nieuw).

©PXimport

Tip 05 Stel GIMP af op je eigen voorkeuren voor een optimale prestatie.

Tip 06: Sneltoetsen

Je bewerkt foto's en andere afbeeldingen een stuk sneller met behulp van sneltoetsen op het toetsenbord. In GIMP werken alle standaard computersneltoetsen, zoals Ctrl+N voor het openen van een nieuw document en Ctrl+S om het bestand op te slaan. Ook een bekende Photoshop-combinatie zoals Shift+C (bijsnijden) werkt in GIMP met hetzelfde resultaat. Maar er zijn grote verschillen met de overige sneltoetsen van Photoshop. Zo selecteer je in GIMP met de L-toets geen lasso, maar de kleurverlooplijn. De lasso krijg je in GIMP met F, terwijl F in Photoshop ervoor zorgt dat het scherm in volledige modus verandert.

In GIMP zijn alle toetscombinaties te bekijken en ook handmatig aan te passen in het menu Sneltoetsen configureren, te vinden via Bewerken / Voorkeuren / Bediening / Sneltoetsen. Wil je alle Photoshop-sneltoetsen gebruiken en importeren? Surf dan naar deze website, download het bestand ps-menurc en hernoem het naar menurc. Plaats dit bestand vervolgens in de GIMP-installatiemap. Vrijwel alle sneltoetsen uit Photoshop zijn nu ook te gebruiken in GIMP!

©PXimport

Tip 06 Wat zijn de huidige sneltoetsen en hoe pas je ze aan?

Tip 07: Basishandelingen

De belangrijkste onderdelen van GIMPs interface zijn de gereedschapskist links en de werkbalk bovenin. De werkbalk met daarin handige submenu's zoals Afbeelding, Laag, Kleuren en Gereedschap wordt ook getoond als je met rechts op het werkvlak klikt. We kijken eerst naar de gereedschapskist.

Als je de muis op een pictogram houdt, krijg je een omschrijving te zien waaruit duidelijk wordt waarvoor de toepassing dient. Zo kun je selecteren, knippen, tekenen, schrijven, objecten weghalen en bewerken. Elk gereedschap is uitgebreider in te stellen in het paneel Gereedschapsopties, te vinden onder de gereedschapskist. In het geval van een penseel regel je hier bijvoorbeeld de grootte en intensiteit. Echter, om een type penseel te kiezen, moet je in het paneel rechtsonder zijn en dat is enigszins verwarrend. Voor uitgebreidere zaken, zoals het regelen van de kleuren, het contrast en de helderheid van foto's en afbeelding, moet je in de werkbalk zijn.

©PXimport

Tip 07 Als je een beetje kunt tekenen, is een tekening in GIMP snel gemaakt.

Opslaan

Als je een bestand wilt opslaan in GIMP, dan moet je even opletten. Ga je namelijk naar Bestand / Opslaan of Opslaan als, dan wordt het gehele project (inclusief lagen) opgeslagen in het GIMP-formaat XCF. Je slaat dus niet het plaatje op als eindresultaat, maar als project. Kies de optie Bestand / Export As en voer een bestandsnaam in en klik vervolgens onderaan dit venster op Selecteer bestandstype. Je hebt nu de keuze uit tientallen bestandsformaten, waaronder jpg, png, bmp, tif. Je kunt het zelfs opslaan als Photoshop-bestand (psd), zodat je in Photoshop extra bewerkingen kunt doorvoeren.

©PXimport

Tip 08: Werken met lagen

In een grafisch bewerkingsprogramma is het werken met lagen een belangrijk onderdeel van de workflow. Lagen geven je namelijk de mogelijkheid om objecten los van elkaar te bewerken. Een laag maak je door een bepaald stukje beeld uit een bestaande afbeelding te knippen of door een nieuwe afbeelding te plakken bovenop een al openstaande afbeelding. Laagmaskers zijn tijdelijke lagen: je beschermt als het ware een stukje beeld om juist wel of niet te bewerken. Objecten kun je selecteren, kopiëren en/of knippen met de rechthoekige of ovale selectie, de vrije selectie (lasso), de toverstaf (selecteren op basis van duidelijke contrasten), paden of de slimme schaar.

Met de slimme schaar plaats je bolletjes rondom het te selecteren object. De lijnen worden automatisch naar het object gezogen. Ga na de selectie naar Selecteren / Uit pad. Je maakt een laagmasker via Laag / Masker / Laagmasker toevoegen. Klik in het dialoogvenster op Selection / Toevoegen. De achtergrond is nu onzichtbaar. Wil je het geselecteerde object juist niet bewerken, maar de achtergrond wel? Kies dan niet Uit pad, maar Selecteren / Inverteren. Hierna voeg je alsnog een laagmasker toe. Maak de achtergrond bijvoorbeeld zwart/wit via Kleuren / Tint / verzadiging. Trek de schuifbalk van Verzadiging naar links en sluit af met OK. Rechtsklik vervolgens op de afbeelding. Kies Laag / Masker / Laagmasker verwijderen. Je ziet nu dat alles zwart/wit is, behalve het eerder geselecteerde object.

©PXimport

Tip 08 Lagen en laagmaskers maken het bewerken veel makkelijker.

Tip 09: Rode ogen weg

Rode ogen verwijderen is één van de meest uitgeoefende bewerkingen in fotobewerkingssoftware. In GIMP kun je in principe op twee manieren te werk gaan. De eerste is door de rode ogen te selecteren met de toverstaf. Deze maakt automatisch een cirkel rondom het rode vlak.

Je kunt ook met de ovale selectie een cirkel trekken rondom het rode oog. Houd om ook het tweede oog te selecteren de Shift-toets ingedrukt en trek vervolgens het rondje. Klik nu op Filters / Versterken / Rode ogen verwijderen. Een dialoogvenster verschijnt, waarin je met een schuifbalk kunt aangeven hoeveel rood er verwijderd moet worden. Bevestig met OK. Uiteraard kun je ook een laagmasker aanmaken (zie tip 8) en handmatig met één van de penselen de ogen donkerder maken. In dat geval is het handig om het beeld flink in te zoomen, zodat je pixel voor pixel kunt aanpakken. In- en uitzoomen doe je met de plus- en mintoets op het toetsenbord.

©PXimport

Tip 09 Het filter Rode ogen verwijder doet perfect zijn werk.

Tip 10: Maak animatie

Een animatie maak je in lagen, waarbij elke laag bestaat uit een afbeelding die net even anders is als het plaatje in de vorige laag. Aangezien je in GIMP uitstekend kunt tekenen en schilderen, is zo'n animatie makkelijk in elkaar te zetten. De standaardlaag van GIMP heet Achtergrond. Klik hier met rechts op en klik op Nieuwe laag. Noem deze laag bijvoorbeeld Animatie 1. Teken hierop de eerste afbeelding. Maak vervolgens wederom een nieuwe laag en noem deze Animatie 2.

Boven de lagen staat Dekking 100,0. Klik in deze schuifbalk ergens halverwege, zodat de laag doorzichtig wordt en je ziet wat eronder zit. Zo zie je precies hoe de volgende animatie anders moet zijn ten opzichte van de vorige laag. Klaar? Klik dan op Bestand / Export as. Kies bij Selecteer bestandstype het type GIF-afbeelding. Klik op Exporteren. In het venster Export Image as GIF plaats je een vinkje naast As animation. De vertraging tussen frames staat standaard op 100 milliseconden, maar de animatiesnelheid kun je aanpassen door zelf het aantal milliseconden in te vullen. Kies vervolgens Exporteren en je GIF is klaar om bekeken te worden!

©PXimport

Tip 10 Animaties zijn eenvoudig zelf te maken.

Tip 11: Filters

Filters maken het bewerken van foto's een stuk makkelijker. Ze geven het geselecteerde object of de hele foto een bepaalde look of vervorming. Het filter Warp, te vinden via Filters / Vervormingen / Warp, geeft je de mogelijkheid om bijvoorbeeld gezichten slanker te maken (zet de vervormingsstraal dan op ongeveer 100) of om het juiste perspectief te krijgen bij architectuurfoto's. Het is jammer dat er geen filtergallerij is, zoals in Photoshop, zodat je een overzicht hebt van wat alle filters doen. Je moet nu afgaan op de namen en met de filters spelen, om een idee te krijgen wat de effecten doen met jouw afbeelding.

©PXimport

Tip 11 Filters zijn volautomatische bewerkfuncties.

Tip 12: Plug-ins

GIMP is uit te breiden met gratis scripts, plug-ins en penselen. De meest populaire scripts en plug-ins vind je op deze website. Als je een plug-in hebt gevonden, download dan het *.scm-bestand. Dit bestand plaats je in de plug-in map van GIMP. Je vindt de locatie van deze map door in GIMP te gaan naar Bewerken / Voorkeuren / Mappen. Per categorie vind je vervolgens de locatie van de map, waarin je de add-on moet plaatsen. In het geval van de plug-in is dat GIMP 2\lib\gimp\2.0\plug-ins. Klik hierna in GIMP op Filters / Script-Fu / Scripts verversen of herstart GIMP.

In de taakbalk verschijnt nu de optie Script-Fu. In dit menu staat de zojuist geïnstalleerde plug-in. Er is ook een officieel GIMP Extension Pack verkrijgbaar, dat vol zit met plug-ins, scripts en animatiemogelijkheden. Dit pack is hier te downloaden.

©PXimport

Tip 12 Add-ons zijn extra functies die je in de scripts- of plug-ins-map van GIMP zet.

Tip 13: Community

Achter GIMP zit een grote gemeenschap met actieve gebruikers en ontwikkelaars. Om op de hoogte te blijven van nieuws, tips en trucs of om bewerkingen gemaakt in GIMP te bewonderen, dan kun je terecht bij de vele community websites. Vaak vind je hier ook plug-ins en scripts, die je niet op de officiële GIMP-pagina tegen komt. Actieve sites zijn onder andere: http://gug.criticalhit.dk, http://www.gimpusers.com, http://gimpchat.com, www.gimptalk.com. Er wordt ook een wiki bijgehouden door de community. Tot slot kun je hier terecht, een site met gratis GIMP-tutorials (cursussen).

Tip 14: Android

Een voordeel van een grote community, is dat er zelfs mensen bezig zijn met het ontwikkelen van GIMP voor Android. Zoek in de Google Play naar GIMP en download desgewenst de app GIMP Inkscape. De app bevat naast GIMP ook het programma Inkscape (een andere gratis tekenprogramma). De app zelf is 10 MB, maar daarna downloadt het een extra 270 MB aan data, waarna de volledige installatie dik 700 MB inneemt op je Android-toestel.

De installatie duurt ruim tien minuten, maar je kunt Android ondertussen gewoon gebruiken voor iets anders. Daarna openen GIMP en Inkscape tegelijk in een Linux-omgeving. GIMP start met drie losse vensters, dus voor meer overzicht ga je naar Vensters / Enkel venster-modus. GIMP (en ook Inkscape) werken precies hetzelfde op Android als op je normale computer. Je vinger op het touchscreen werkt als muis, maar je kunt natuurlijk met een usb-kabeltje een 'echte' muis aansluiten voor meer precisie.

©PXimport

Tip 14 GIMP is zelfs op je Android-toestel te gebruiken in een aparte Linux-omgeving.

Tip 15: CinePaint

Showtime, Harry Potter, Planet of the Apes en Spider-Man: zomaar wat films die mede gemaakt zijn door CinePaint. CinePaint is een afgeleide van GIMP en wordt in de filmwereld gebruikt voor het grafisch bewerken van filmbeelden en animaties. CinePaint is gratis te downloaden. De laatste versie is van 2013. CinePaint is ontwikkeld om frames te bewerken die meer dan 8 bits kleur per kanaal hebben. Daarnaast heeft het een uitgebreid kleurbeheersysteem, en ondersteuning voor HDR en hoge kwaliteit zwart-witbeelden. Het wordt ondersteund door professionele ontwikkelaars die werkzaam zijn in, onder andere, de filmwereld. GIMP zelf beschikt (nog) niet over al deze functies. CinePaint toont aan dat je met de broncode van GIMP erg professioneel werk kunt leveren.

©PXimport

Tip 15 CinePaint toont aan dat GIMP zelfs goed werkt voor professionals.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 handzame en krachtige accuboormachines onder de 250 euro
© rawpixel.com / Roungroat
Huis

Waar voor je geld: 5 handzame en krachtige accuboormachines onder de 250 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Minstens eenmaal in je leven ga je klussen en daar hoort goed gereedschap bij. Een degelijke accuboormachine bijvoorbeeld: wij vonden vijf uitgebreide maar handzame exemplaren voor nog geen 250 euro.

Een accuboormachine is eigenlijk doorgaans als multifunctioneel, want naar het boren zijn deze apparaten natuurlijk ook geschikt voor het elektrisch indraaien van schroeven. Belangrijk voor de kracht van de accuboormachine is het koppel, aangegeven in Nm. Hoe hoger dat getal, hoe sterker de boormachine is. Een accuboormachine met 20 Nm is bijvoorbeeld prima voor wat schroefwerk in hout. Maar als je een machine hebt met 60 of 70 Nm, dan kun je er ook zware klussen mee doen, zoals boren in steen of dikke balken.

Black & Decker BDCHD18KB

Als je gewoon een goede, stevige boormachine zoekt voor klusjes in en om het huis, dan zit je met deze Black & Decker helemaal goed. Of je nu een plankje ophangt of door wat stevigere muren wil boren, hij doet het allemaal zonder dat je eerst een spoedcursus techniek hoeft te volgen. Hij ligt lekker in de hand, is niet te zwaar, en je hoeft er niet mee te vechten — gewoon vol vertrouwen aan de slag. Wat ook fijn is: hij is snoerloos, dus je zit niet te klooien met verlengsnoeren. De bijgeleverde koffer en accessoires maken het een lekker compleet pakketje. Een goede keuze voor de doorsnee klusser die af en toe wat werk wil verzetten, zonder daar een fortuin aan uit te geven.

💪 Maximum koppel: 40 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.400 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 tot 1,5 uur per accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: 1 accu + lader + koffer

DeWalt DCD796P2-QW

Deze DeWalt is voor de serieuze klusser. Als je vaker klust en een boormachine wilt waar je jaren mee vooruit kunt, dan is dit echt een topper. Hij voelt solide aan, alsof hij tegen een stootje kan – en dat klopt ook. Je merkt meteen: dit is geen speelgoed. Of je nu een dikke schroef in een houten balk draait of in beton boort, hij doet het met gemak. Dankzij de twee krachtige accu’s zit je bijna nooit zonder stroom, en dat is echt een verademing als je aan een grote klus bezig bent. Hij heeft ook een klopboorfunctie voor de wat zwaardere boorklusjes.

💪 Maximum koppel: 70 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.000 rpm
🔋 Accuduur: 2 accu’s van 5.0Ah, elk goed voor urenlang klussen
🧰 Bijgeleverde accessoires: 2 accu’s + lader + koffer

HBM Machines 20V accuboormachine + accessoires

Heb je nog niet veel gereedschap in huis, maar wil je wel meteen goed kunnen starten? Dan is deze set van HBM echt wat voor jou. Je krijgt niet alleen een boormachine, maar meteen een hele lading accessoires erbij — boren, bits, noem maar op. Handig opgeborgen in een mooie kist, zodat je niet hoeft te graaien in een rommella. De machine zelf is krachtig genoeg voor alle standaard klussen in huis en tuin, maar ook eenvoudig te bedienen. Ideaal voor iedereen die af en toe wat doet, maar wel meteen alles in huis willen hebben. En ook de prijs is erg leuk.

💪 Maximum koppel: 55 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.650 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 uur
🧰 Bijgeleverde accessoires: 100-delige accessoireset + accu + lader + opbergkist

Bosch GSB 185 klop- en schroefboormachine 

Bosch staat bekend om z’n degelijkheid, en dat is bij dit model niet anders. Deze boormachine voelt direct vertrouwd aan. Hij is krachtig genoeg voor de meeste klussen die je thuis tegenkomt: gaten boren in hout, metaal en zelfs in steen dankzij de klopboorfunctie. En toch is hij lekker compact en licht. Fijn als je boven je hoofd werkt of wat minder kracht in je handen hebt. Hij heeft een borstelloze motor die efficiënter werkt en langer meegaat. Geen poespas, gewoon een goed werkend apparaat waar je op kunt rekenen. Let wel: de prijs is laag, maar dat is niet voor niets, want er wordt geen accu meegeleverd, die moet je dus nog wel los kopen.

💪 Maximum koppel: 50 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.900 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: opbergkist

Makita DHP481ZJ

Voor de echte doe-het-zelver die zwaarder werk niet uit de weg gaat, is deze - al wat langer op de markt zijnde - Makita een dijk van een boormachine. Dit is zo’n apparaat dat je koopt en dan jarenlang met veel plezier gebruikt. Hij is krachtig, robuust en draait z’n hand niet om voor een dikke schroef of een gat in baksteen. Hij heeft zelfs twee versnellingen, zodat je precies het juiste tempo kiest voor wat je doet. Let op: hij wordt geleverd zonder accu en lader, dus als je geen ander Makita-apparaat hebt, moet je die er nog los bij kopen.

💪 Maximum koppel: 115 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.100 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: wordt geleverd zonder accu, kist of lader

▼ Volgende artikel
Zomerklaar zonder sportschool: zoveel calorieën verbrand je met huishoudelijke klussen
© ID.nl
Huis

Zomerklaar zonder sportschool: zoveel calorieën verbrand je met huishoudelijke klussen

Wil je voor de zomer nog snel een paar kilo kwijt? Daarvoor hoef je echt niet meteen naar de sportschool. Wie thuis flink de handen uit de mouwen steekt, verbrandt namelijk meer calorieën dan je misschien denkt. Schoonmaken, tuinieren, tillen, traplopen en zelfs strijken: elke klus is een mini-workout op zich!

In dit artikel lees je hoe verschillende huishoudelijke klussen bijdragen aan je dagelijkse verbranding, hoe zwaar ze werkelijk zijn en hoe je ongemerkt toch behoorlijk actief bezig bent. Inclusief handige tabel waarin je snel ziet hoeveel calorieën je met dagelijkse klussen verbrandt!

Lees ook: 7 fruitsoorten die je het beste kunt eten als je wilt afvallen

Stofzuigen, dweilen en ramen lappen

Schoonmaken verhoogt je hartslag. Neem bijvoorbeeld stofzuigen. Wat op het eerste gezicht een simpele klus lijkt, vraagt toch flink wat beweging. Je loopt heen en weer, draait je romp, buigt, strekt je armen en soms moet je zelfs de meubels verplaatsen. Al met al ben je dus constant in beweging. Als je dit een half uur volhoudt in een flink tempo, verbruik je al gauw 85 tot 100 calorieën, afhankelijk van je gewicht. Dweilen, waarbij je kracht zet vanuit je schouders en bovenlichaam, kost nog wat meer energie.

Ook ramen lappen is intensiever dan het lijkt. Vooral als je boven je hoofd werkt of telkens naar boven en beneden moet reiken. Wie de binnen- en buitenkant van de ramen op één dag aanpakt, heeft aan het einde van de middag vaak spierpijn in zijn of haar armen. En dat is precies het punt: hoe meer spiergroepen je gebruikt, hoe hoger je verbranding.

Strijken, bedden verschonen en wassen

Er zijn ook klussen die niet direct als 'sportief' voelen, maar wel degelijk bijdragen aan je verbranding. Strijken bijvoorbeeld. Je staat vaak lang op één plek, beweegt constant met je armen, en als je het in een stevig tempo doet, verbrand je tot zo'n 75 calorieën per uur. Dat is weliswaar minder dan bij dweilen of traplopen, maar het telt op. Zeker als je er een gewoonte van maakt om tijdens het strijken lichtjes door je knieën te buigen of steeds kleine stapjes naar links en rechts te zetten.

Ook bedden verschonen is een onderschatte klus. Matrassen optillen, hoeken van hoeslakens strak trekken, dekbedden schudden – het is een kleine workout op zich. Hier werk je met je hele lichaam, en dat merk je ook aan je ademhaling. Haal je drie bedden af en maak je ze opnieuw op? Dan ben je zo twintig tot dertig minuten bezig, goed voor 100 tot 150 calorieën, afhankelijk van hoe vlot je doorwerkt.

Wassen en de was ophangen zijn ook actieve bezigheden. Zeker als je de was buiten aan de lijn hangt. Je tilt, reikt, draait, bukt – beweging zat. De extra inspanning zit 'm vaak in de herhaling: een paar wasjes op één dag betekent veel heen en weer lopen, tillen en ophangen.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Traplopen, sjouwen en tillen

Huishoudelijke taken waarbij je trappen loopt of moet sjouwen, zoals de wasmand naar zolder brengen of boodschappen uitladen, leveren relatief veel verbranding op in korte tijd. Traplopen is zelfs een van de meest intensieve activiteiten binnenshuis. Je tilt bij elke stap je eigen lichaamsgewicht omhoog. Als je meerdere keren per dag de trap op en af gaat, tikken de calorieën ongemerkt aan. Of beter gezegd, af.

Ook het verplaatsen van meubels, dozen of zelfs een volle stofzuiger draagt bij aan je dagelijkse verbranding. Vooral als je zware dingen van beneden naar boven brengt, of vanuit een onhandige hoek moet tillen, activeer je meerdere spiergroepen tegelijk.

In de tuin werken

Zodra het weer het toelaat, lonkt het buitenleven. En ook daar liggen genoeg kansen om te bewegen zonder dat het als sport voelt. Onkruid wieden, snoeien, de heg knippen, bladeren harken of gras maaien met een handmaaier – allemaal activiteiten waarbij je langdurig in beweging bent en je spieren aan het werk zet.

Tuinieren is vooral goed voor je core (je rompstabiliteit), rug en benen. Wie af en toe een kruiwagen vol tuinafval moet verplaatsen of met potgrond aan de slag gaat, zet bovendien kracht. Het voordeel is dat je in de tuin vaak langer doorwerkt dan je van tevoren had gepland. En dan heb je zo ongemerkt al 300 tot 400 calorieën verbrand.

Tempo, houding en afwisseling maken het verschil

Hoeveel energie je verbruikt bij huishoudelijke klussen, hangt sterk af van de manier waarop je ze aanpakt. Werk je rustig of stop je steeds tussendoor, dan ligt het verbruik lager. Maar zet je een muziekje op, verhoog je het tempo en werk je gefocust, dan kan het best pittig zijn.

Ook je houding speelt een rol. Wie uit de rug tilt of verkeerd draait, loopt eerder tegen blessures aan. Buig dus vanuit je knieën, houd je rug recht en span je buikspieren aan tijdens het werk. Dat is niet alleen veiliger, maar zorgt er ook voor dat je meer spiergroepen activeert.

Afwisseling is ook belangrijk. Wissel staan en zitten af, combineer zware taken met lichtere en neem korte pauzes als je langer dan een uur bezig bent. Dat maakt het huishouden fysiek beter vol te houden én leuker.

Weinig extra moeite, wél effect

Het mooie van calorieën verbranden met het huishouden is dat het weinig extra moeite kost. Je moet het toch doen – en met een iets actievere aanpak profiteert je lichaam er ook van. Zeker als je de hele dag achter een bureau zit, zijn deze klusjes een welkome onderbreking. Je komt even in beweging, gebruikt je spieren, en maakt ondertussen ook nog je huis of tuin een stukje netter.

Wie het effect groter wil maken, kan het combineren met lichte extra beweging zoals een dagelijkse wandeling, wat rek- en strekoefeningen of fietsen naar de supermarkt in plaats van met de auto. Alles bij elkaar ben je dan actiever dan je denkt, zonder dat het als sporten voelt.

©Dmytro Vasylenko

Tot slot

Natuurlijk vervangt stofzuigen geen rondje hardlopen en is ramen zemen niet hetzelfde als krachttraining. Maar als je het slim aanpakt, kun je op een dag toch een paar honderd calorieën extra kwijtraken, gewoon door bezig te zijn. De truc zit 'm in bewuster bewegen, klussen afwisselen en jezelf af en toe net wat meer uitdagen.

Dus als je je afvraagt hoe je zonder sportkleding en sportschoolabonnement fitter de zomer ingaat: kijk eens rond in huis. Grote kans dat je schoonmaakdoek, wasmand of kruiwagen je daarbij meer helpen dan je dacht.

In onderstaande tabel zie je hoeveel calorieën je verbrandt met huishoudklussen. *
KlusCalorieën/uur (72 kg)Calorieën/uur (85 kg)
Stofzuigen175205
Dweilen195230
Ramen lappen185215
Strijken8095
Bed verschonen140165
Wassen en ophangen120140
Traplopen540640
Boodschappen sjouwen/inruimen210250
Onkruid wieden170200
Gras maaien (duwmaaier)260305
Harken180210
Snoeien of zagen235275

*Hoeveel je weegt, heeft daar ook invloed op. 72 kilo is het gemiddelde gewicht van vrouwen in Nederland; 85 kilo van mannen. Voor beide gewichtsklassen hebben we het verbruik uitgerekend.