Wat heeft meer gebruikers dan Windows, is geheel gratis en blijft grotendeels onbekend qua ware aard? Opensource-software. Bijna iedereen heeft het in huis en op zak en gebruikt het (graag), of je dat nu weet of niet.

De lang voorspelde revolutie van Linux voor computers blijft uit, maar bijna iedereen is tegenwoordig gebruiker van opensource-software. Veel mensen weten dat niet. Veel mensen boeit dat ook niet. En dat is erg jammer, want zij onderschatten daarmee het belang en de impact van dit tech-fenomeen. We zullen je het belang van opensource-software uitleggen. Lees ook: 15 manieren om met Linux aan de slag te gaan.

Niet maar één keuze

Ten onrechte wordt opensource vaak gezien als een synoniem 'gratis software'. Hoewel opensource-software wel gratis is, is dat lang niet de volledige omschrijving. Doordat de onderliggende programmacode vrijelijk in te zien is, is opensource-programmatuur namelijk ook aan te passen, uit te breiden of juist af te slanken en af te takken. Hierdoor bestaan er - tegenover één Windows van één Microsoft - vele verschillende Linux-varianten van vele verscheidene leveranciers.

Dit betekent wel dat er veel pakketten en producten zijn die nogal op elkaar kunnen lijken. Voor nieuwkomers kan dit verwarring brengen, en critici stellen dat de veelvoud aan opensource een vorm van verspilling is. Al die tijd en moeite die wordt gestoken in het opnieuw uitvinden van een bepaald wiel had ook beter besteed kunnen worden.

Voorstanders werpen tegen dat dat nou net de kracht is van opensource: iedereen met een goed idee kan ermee aan de slag. Ontwikkeling, vooruitgang, innovatie. Er is geen sprake van vastzitten aan een bepaald ontwerp of een leverancier.

Bij opensource-software wordt niet alleen de programmatuur zelf vrijelijk gedeeld, het gaat vooral om de broncode. Dat zijn de instructies in een programmeertaal waarin programmeurs hun software schrijven voordat ze het compileren om een uitvoerbaar programma te krijgen. De broncode bestaat dus uit de bouwstenen waarmee software is gemaakt. Vergelijk het met een filmscript plus de complete notities voor de productie. Vergelijk het met alle aantekeningen over een fantasiewereld met magische ringen op basis waarvan een auteur zijn boeken heeft geschreven. Daarmee kan iedereen een boek of film namaken, bijvoorbeeld in HD-kwaliteit of met hedendaags taalgebruik. Maar iedereen kan ook zelf een vervolg maken. Of juist een eigen uitvoering met een ander, beter einde.

De details zitten in de licentie(s)

Opensource is een breed begrip. De essentie is dat onderliggende instructies van software, de zogeheten broncode, vrijelijk in te zien is. De voorwaarden voor die inzage mogen uiteenlopen, dus bestaan er verschillende soorten licenties voor opensource. De meest bekende - of beruchte - is de GPL (GNU General Public License) die een soort 'besmetting' oplegt: alle code die met GPL-code wordt gecombineerd, moet zelf ook vrijgegeven worden onder de GPL.

Flexibel

De keuze om mee te werken aan opensource-software is vaak een zeer bewuste en zelfs ideologische keuze. Ontwikkelaars waarderen dat ze direct kunnen kijken hoe een programma werkt en wat het doet, in plaats van te moeten werken met de zwarte doos die de meeste 'normale' software is. Het inzicht in de werking van programmacode maakt het ook makkelijker om erop voort te bouwen of om het juist te ontdoen van onnodige functies. Deze flexibiliteit is voor velen het begin van hun keuze voor opensource.

"Ik ben er ingegroeid", vertelt Cor Nouws, specialist in LibreOffice, een aftakking van kantoorpakket OpenOffice. "Eind vorige eeuw werkte ik als senior consultant bij een bedrijf dat Microsoft- en Lotus Notes-oplossingen deed. Het werk vond ik leuk, zowel het technische als de klanten. Maar iets sprak me niet aan in de houding van Microsoft. Je merkt gewoon dat het verdienen van veel geld meer prioriteit had dan het dienstbaar zijn naar klanten. Dat past niet bij me. Na een tijdje ben ik in OpenOffice.org gestapt, omdat 'opensource me wel wat leek'."

Alles met elkaar delen

Na die eerste stap is de bekering begonnen. Nouws vertelt: "Pas werkende ben ik erachter gekomen dat opensource echt een houding is. Het gaat om de wil om samen te werken en samen verder te komen." De link valt zó te leggen naar moderne, hippe manieren van leven en werken: crowdsourcing via Kickstarter, peer-to-peer-lenen via Peerby, ridesharing (vroeger: carpooling) via Uber, flexwerkplekken bij Spaces of Seats2meet en er zijn nog veel meer voorbeelden. Veel van dit soort initiatieven gaan niet direct voor het geld, maar voor het ruilen van sociaal kapitaal: het delen van je kennis of het aanprijzen van de genoten dienst of product. "Ik zie het ook als trend in de samenleving. Niet alleen in software is samenwerking - opensource - booming. Je ziet steeds meer netwerken, samenwerken. Een goeie zaak", lacht Nouws.

Ondanks de match met de moderne maatschappij, stamt opensource van origine uit de hippietijd. Letterlijk en figuurlijk. Niet alleen is opensource ontkiemd in de jaren zestig, met zaadjes in de jaren vijftig, het is ook duidelijk voortgevloeid uit de hippiegedachten van vrijheid en alles met elkaar delen.

Opensource alternatieven

Voor heel veel betaalde programma's bestaan opensource-alternatieven, die vaak niet onderdoen voor hun tegenhanger. Enkele voorbeelden:

Windows - Linux

Adobe Photoshop - GIMP

Bitlocker - TrueCrypt

Microsoft Office - LibreOffice

Dropbox - Owncloud

Internet Explorer - Mozilla Firefox

Outlook - Mozilla Thunderbird

WinZip - 7Zip

Windows Media Player - VLC Media Player

iOS - Android

Adobe Lightroom - RAW Therapee

©PXimport

GIMP, de tegenhanger van Adobe Photoshop.

Hergebruik dankzij reuzen

We hebben het al even genoemd: er zijn initiatieven die de broncode gebruiken voor het uitbreiden (of afslanken) van een programma (ook wel: remaken), en er zijn initiatieven die het gebruiken voor een aftakking (ook wel: forken). Daarnaast is er nog een combinatievorm mogelijk: een stuk opensource-software wordt gebruikt in of voor andere software. De vrije broncode wordt dan gebruikt om door te bouwen. Programmeurs hoeven dan het wiel niet opnieuw uit te vinden. Zij kunnen volgens goede wetenschappelijke traditie staan op de schouders van reuzen. Dit betekent dat wetenschappers - maar dus ook software-ontwikkelaars - voortbouwen op het werk van hun voorgangers.

Opensource-voorstander en -verdediger Armijn Hemel vertelt dat opensource erg geschikt is voor het delen van kennis. Hij vindt dat erg belangrijk en stelt dat het vandaag de dag essentieel is: "Vrijwel alle grote doorbraken (software, wetenschap enz.) worden gemaakt door groepen mensen die samenwerken en zelden door individuen op een zolderkamertje die in complete isolatie werken en alles van de grond af aan opbouwen. Kennisdeling en communicatie liggen aan deze successen ten grondslag. Ik kan, sterker nog: wil, me geen ander model meer voorstellen." Hemel is dankzij zijn broer en besturingssysteem FreeBSD al sinds 1994 gefascineerd door opensource. Hij is softwareconsument en is in die hoedanigheid ook bezig met softwarelicenties.

©PXimport

In Zwitserland wordt een fork opgestart van TrueCrypt, omdat in dat land veilige wetten gelden voor de versleuteltool.

Bepaald niet onomstreden

Opensource brengt de wereld veel goeds, maar is niet onomstreden. Voor commerciële softwaremakers kan het een ondermijnend effect hebben. Welke klant gaat er nou nog voor jouw product betalen als een equivalent gratis is te krijgen? De vorige Microsoft-CEO Steve Ballmer heeft tijdens zijn jarenlange leiderschap opensource meerdere malen gehekeld en afgekraakt. Zo heeft hij het opensource-besturingssysteem Linux bestempeld als "een kanker die zichzelf wat betreft intellectueel eigendom hecht aan alles waar het mee in aanraking komt". De topman verwees naar de zogeheten viraliteit van de opensourcelicentie GPL waar Linux onder valt. De GPL vereist namelijk dat alle software waarin delen van Linux worden gebruikt, zelf ook weer onder de GPL valt.

Vele ogen en veiligheid

Naast het nut van hergebruik - zoals toegestaan door de specifieke licentievoorwaarden - heeft opensource volgens de voorstanders nog een groot pluspunt. Het zou beter, betrouwbaarder en veiliger zijn dan gesloten, zogeheten propriëtaire software. Programmatuur waarvan de broncode niet openlijk ingezien mag worden, wordt immers gemaakt en gecontroleerd door maar een beperkte groep mensen. Zo kunnen alleen de ontwikkelaars van Microsoft de code van Windows bekijken en beroeren. Hoewel, de softwarereus laat overheden en grote partners onder bepaalde voorwaarden er wel naar kijken. Dat betreft dan alleen kijken naar de broncode, en niet aanpassen of verbeteren. Bij opensource kan en mag iedereen functies verbeteren of fouten fixen. Daarbij kunnen die aanpassingen weer opgenomen worden in de oorspronkelijke software of ze kunnen leiden tot een aftakking.

Het idee dat opensource-software veel veiliger is, komt voort uit een uitspraak van de Finse ontwikkelaar Linus Torvalds. Hij heeft begin jaren negentig een eigen hobbyprojectje opgezet en de code van zijn poging tot een besturingssysteem gedeeld met de wereld. Niet om met zijn Linux de wereld te veroveren maar om hulp te vragen. "Als er maar genoeg ogen naar kijken, zijn alle bugs ondiep", luidt Linus' Law, zoals geformuleerd door opensource-coryfee Eric S. Raymond.

©PXimport

Linus Torvalds

Een mooi mantra, maar daarmee niet automatisch waarheid. De crux zit 'm in de 'als' en in 'genoeg ogen'. Niet alle opensource-software krijgt per definitie aandacht van ontwikkelaars op het niveau van de broncode. Daarnaast krijgt niet alle broncode aandacht die kwalitatief goed genoeg is. De afgelopen tijd zijn de IT-industrie en de opensource-wereld opgeschrikt door een reeks grote beveiligingsgaten. Creatieve onderzoekers hebben diepgaande kwetsbaarheden gevonden in opensource-software, waarvan sommigen al jaren onveilig bleken te zijn.

Een berucht geval is het Heartbleed-lek in het veelgebruikte OpenSSL, waarlangs kwaadwillenden internetverkeer konden onderscheppen bij honderdduizenden internetservers over de hele wereld. Ondanks het feit dat OpenSSL gebruikt wordt in heel veel andere software en systemen, was de ontwikkeling ervan in handen van een klein team. Een ander groot geval is de Shellshock-bug die enkele miljoenen computersystemen kwetsbaar heeft gemaakt voor volledige kaping door derden.

©PXimport

Dat opensource niet direct veiliger betekent werd pijnlijk duidelijk door Heartbleed.

De beschikbaarheid van de broncode heeft hier dus niet automatisch geleid tot veel aandacht, laat staan van beveiligingsexperts. Door Heartbleed en soortgelijke grote gaten is dat nu wel anders. Bedrijven, organisaties en mensen die opensource gebruiken, zijn zich nu veel meer bewust van hun afhankelijkheid. Zij werpen meer kritische blikken op de broncode, financieren onderzoeken van de code en dragen bij aan het verbeteren ervan. Bovendien zijn jarenoude bugs zeker niet uniek voor opensource-software. Maar ook bekende en veelgebruikte propriëtaire programma's hebben in de loop der tijd hun diepgaande fouten gekend die soms wel vijftien jaar lang al in de code zaten.

In 2014 waren er 2 miljoen opensource projecten, in 2012 waren dit er nog 1 miljoen

60.000.000.000 dollar wordt er jaarlijks bespaard door voor een opensource-alternatief te kiezen.

95% van de bedrijven maakt op een manier gebruik van opensource-software.

In 2008 draaide 60% van de web servers op Linux.

In 2009 gebruikte 20% van de Duitse bevolking OpenOffice.org.

Oneindige discussie

De vraag of opensource-software wel of niet veiliger is, blijft een oneindige en vaak felle discussie. Hetzelfde geldt voor de vraag of deze software wel of niet beter en betrouwbaarder is. Linux-gebruikers hebben jarenlang kunnen schamperen over de beruchte blauwe storingsschermen (BSOD, blue screen of death) waar Windows-gebruikers onder te lijden hadden. Andersom heeft het Windows-kamp lange tijd smalend kunnen wijzen op de gebrekkige beschikbaarheid van drivers voor randapparatuur en het gemis aan gebruiksvriendelijke programma's. Beide kritiekpunten zijn de afgelopen jaren weggewerkt door de respectievelijke ontwikkelaars van de twee bekende besturingssystemen.

Ondertussen is opensource geleidelijk aan verder opgerukt. Niet zozeer op de pc, waar de hegemonie van Windows nog altijd onaantastbaar lijkt (alhoewel de opensource webbrowser Firefox de dominantie van Internet Explorer heeft doorbroken). Vervolgens heeft internetreus Google met zijn Chrome-browser (gebaseerd op het opensource Chromium) de leidende rol overgenomen.

De ironie wil dat Microsoft de broncode van Chrome heeft gebruikt om zijn software-ontwikkelpakket Visual Studio nu ook uit te brengen voor OS X en Linux. Hemel is positief over de toenemende acceptatie van opensource. "Nu veel software gemaakt wordt mét opensource en áls opensource, verwacht ik dat de gebruikte methodes zich steeds meer zullen verplaatsen naar andere gebieden, zoals data, hardware en andere zaken. En in diverse gebieden, zoals biologie, 3D-ontwerpen, overheid enzovoort. Ik kijk er in ieder geval naar uit."

Stille wereldverovering

De doorbraak van opensource gebeurt tot op heden achter de schermen. Enerzijds in de software en servers die het internet vormen: de daarop draaiende diensten, zoals sociale netwerken, bestaan voor een groot deel uit opensource. Anderzijds is opensource doorgebroken in mobiel. Smartphones en tablets danken heel veel aan opensource. Android is gebaseerd op Linux en Java, en ook iOS bevat veel componenten uit opensourcehoek. En wie heeft tegenwoordig niet een apparaat met één van deze besturingssystemen op zak? Opensource heeft dus stilletjes de wereld veroverd.

Open standaarden versus opensource

Een veelvoorkomende verwarring bestaat er over open standaarden en opensource. De link tussen de twee is sterk, maar ze zijn zeker niet hetzelfde. Open standaarden zijn openlijke omschrijvingen van hoe bepaalde zaken werken en hoe daar dus op aan te sluiten is. Opensource heeft open standaarden, maar open standaarden kunnen prima zonder opensource. Een voorbeeld: Microsoft Office is zeker geen opensource maar heeft officieel wel open standaarden omarmd. In de praktijk zitten er soms wat haken en ogen aan open standaarden, wat bijvoorbeeld ook de compatibiliteitsproblemen verklaart van LibreOffice met de - formeel open - bestandsformaten van Microsoft Office.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer: automatische citruspersen voor een mooi prijsje.

Zin in écht lekker sap? Met een citruspers maak je dat zo zelf. Het is veel smaakvoller dan sap uit een pak en zit bomvol vitamines, zonder toegevoegde suikers of andere onzin. Met een elektrische citruspers heb je binnen een minuut een heerlijk vers sapje. Ideaal voor je sinaasappel bij het ontbijt, maar ook superhandig voor een scheutje citroen door je salade of limoen in je drankje. Makkelijk, snel, en puur natuur. Wij vinden vijf luxe automatische exemplaren voor je.

Solis Citrus Press Station 8454

De Solis Citrus Press Station is ontworpen voor het persen van diverse soorten en maten citrusvruchten. Het apparaat is uitgerust met een massief metalen persarm waarmee je met minimale inspanning druk uitoefent op de vrucht. Zodra je de hendel naar beneden drukt, start de motor van 160 Watt automatisch. De speciaal gevormde perskegel is gemaakt van zwaar gegoten aluminium. De behuizing van de citruspers is vervaardigd uit roestvrij staal. Voor het schoonmaken kunnen de onderdelen die met sap in aanraking komen, van het apparaat worden losgemaakt en in de vaatwasser worden gestopt. De sapuitloop heeft een druppelstop, die je omhoog kunt klappen om te voorkomen dat er sap op het aanrecht lekt na het persen. Het apparaat staat op antislipvoetjes voor stabiliteit tijdens het gebruik.

Princess 201853 Black Steel

Bij de Princess 201853 staat de constructie van gegoten aluminium centraal en dat maakt het apparaat robuust. De pers wordt aangedreven door een stille motor met een vermogen van 160 Watt. De perskegel is universeel ontworpen en heeft opstaande randen, waardoor deze geschikt is voor zowel kleine als grote citrusvruchten zonder dat je van opzetstuk hoeft te wisselen. Het persen activeer je door de sterke aluminium persarm naar beneden te bewegen. Het sap stroomt vervolgens door een roestvrijstalen pulpfilter direct in het glas. Dankzij dit filter worden vruchtvlees en pitten van het sap gescheiden. De uitloop is voorzien van een druppelstopsysteem. Na gebruik zijn de vaatwasserbestendige onderdelen, zoals de perskegel en het filter, eenvoudig te verwijderen en te reinigen.

CASO CP 330 Pro

Dit model, de Caso CP 330 Pro, is voorzien van een roestvrijstalen behuizing en een eveneens roestvrijstalen perskegel. Het gebruik is gericht op eenvoud: je plaatst een gehalveerde citrusvrucht op de kegel en de motor met een vermogen van 160 Watt start vanzelf zodra je de hendel naar beneden beweegt. Het sap vloeit door een roestvrijstalen zeef direct in een glas dat je onder de tuit plaatst. Om nadruppelen op het werkblad te voorkomen, kan deze saptuit omhoog worden geklapt. De stabiliteit van de machine wordt verzekerd door de zuignappen aan de onderzijde, die ervoor zorgen dat het apparaat stevig op zijn plek blijft staan tijdens het persen. De losse onderdelen zijn afneembaar en kunnen in de vaatwasser worden gereinigd. De motor van het apparaat is extra stil in gebruik.

Hendi Citruspers

De Hendi Citruspers heeft een behuizing van roestwerend materiaal. De perskom, zeef en de drie meegeleverde perskegels zijn gemaakt van roestvrij staal en ABS-kunststof. Die onderdelen zijn afneembaar en kunnen in de vaatwasser. De motor, met een vermogen van 180 Watt, zorgt voor een rotatiesnelheid van 1500 toeren per minuut en wordt bediend met een aan-/uitschakelaar. Voor de veiligheid is er een polycarbonaat anti-spatkap aanwezig die het sap opvangt. Je perst de vruchten door middel van de hefboomarm. Dit model wordt geleverd met drie verschillende, verwisselbare perskegels die zijn ontworpen voor kleine en grote citrusvruchten.

Gastroback Advanced Pro S

Een specifiek kenmerk van de Gastroback 41150 Design Juicer Advanced Pro S is de aanwezigheid van twee verschillende roestvrijstalen zeven. Hiermee heb je de mogelijkheid om zelf de hoeveelheid vruchtvlees in je sap te bepalen, afhankelijk van welke zeef je gebruikt. De behuizing van het apparaat is volledig vervaardigd uit geborsteld roestvrij staal. Het persen gebeurt door middel van een massieve aluminium pershendel, die je met lichte druk naar beneden beweegt om de motor te activeren. Deze motor heeft een vermogen van 100 Watt en is ontworpen om stil te functioneren. De perskegel is universeel, wat betekent dat je er diverse formaten citrusvruchten op kunt gebruiken, van limoenen tot grapefruits. De sapuitloop is voorzien van een druppelstop. Voor de reiniging kun je alle afneembare onderdelen loskoppelen en in de vaatwasser plaatsen.

Geel, dieprood, bruin: dit is dé tijd waarin de natuur zich van haar mooiste kant laat zien. Wil jij ook prachtige herfstfoto's maken? Trek er dan de komende weken op uit, gewapend met je camera en met deze handige tips!

Lees ook: 20 tips om de mooiste foto's te maken met je compactcamera

De astronomische herfst begint al op 21 september, maar de echte kleurenpracht laat vaak even op zich wachten. Pas na de eerste koude nachten krijgen bomen hun karakteristieke tinten. Vooral in de laatste weken van oktober en de eerste dagen van november staat het bos er vaak op zijn mooist bij. De bladeren van berken, beuken en eiken veranderen dan in een bont palet van geel, oranje, rood en bruin. Wil je dit vastleggen, wacht dan niet te lang, want een flinke storm of regenbui kan het kleurrijke bladerdek flink uitdunnen.

Gebruik een polarisatiefilter

Wil je de herfstkleuren op hun mooist vastleggen, dan heb je veel aan een polarisatiefilter. Daarmee verdwijnen hinderlijke weerspiegelingen op natte bladeren en worden tinten dieper en levendiger worden. Zonder filter oogt het bladerdek na een regenbui vaak wat vlak. Houd er wel rekening mee dat het filter ongeveer anderhalve stop licht tegenhoudt, waardoor je sluitertijd langer wordt. Om bewegingsonscherpte te voorkomen, is een statief daarom een verstandige aanvulling in je uitrusting.

Contrasten maken je foto

Herfstfotografie is meer dan een spel met kleuren: het gaat ook om het vinden van tegenstellingen die een beeld laten spreken. Een dicht bos dat baadt in dezelfde goudgele gloed kan rust en eenheid uitstralen, terwijl een enkele boom met vurige bladeren in een kaal veld juist dramatisch afsteekt tegen de leegte. Dat soort contrasten geven je foto een verhaal.

Loop je door het bos, ga dan ook eens op zoek naar details. Het tapijt van bladeren op een smal pad, een rood blad dat eigenwijs boven de rest uitsteekt of drijvende bladeren die als schilderijtjes over donker water glijden. Zelfs het zachte groen van mos en de subtiele tinten van herfstgras kunnen veranderen in een klein, intiem landschap dat de seizoenssfeer perfect vangt.

©Leka - stock.adobe.com

Regen? Juist leuk!

Na een regenbui zijn de herfstkleuren vaak nog intenser. Bovendien zorgen de regenplassen voor extra weerspiegelingen. Je kunt ze ook gebruiken als interessante voorgrond in je foto's.

Herfst in de stad

Voor sfeervolle herfstfoto's hoef je niet altijd het bos in. Ook de stad biedt volop mogelijkheden. Bomen langs grachten en kanalen kleuren net zo uitbundig en vormen samen met de gevels en straten een levendig decor. Let daarbij ook op kleine scènes: een spiegeling van herfstbladeren in het water, of een felgekleurd blad dat blijft liggen op de rand van een bootje.

©Ekaterina Belova

Kleurencombinaties

Wie oog heeft voor kleur en hun onderlinge samenhang, kan foto's meer kracht en balans meegeven. In het kleurenspectrum staan bepaalde tinten recht tegenover elkaar, zoals blauw en oranje of rood en groen. Zet je die samen in beeld, dan versterken ze elkaar en springen de kleuren er echt uit. Denk aan een boom vol oranje bladeren die afsteekt tegen een strakblauwe lucht. Kleuren die juist naast elkaar liggen, zoals geel en oranje of blauw en groen, werken heel anders. Ze vloeien in elkaar over en geven je foto een rustige, harmonieuze uitstraling.

©Peter Hermes Furian

Camera-instellingen voor herfstfotografie

Om de herfstkleuren en -details zo goed mogelijk vast te leggen, is het belangrijk om de juiste camera-instellingen te gebruiken. Hieronder staan een paar basisinstellingen die je kunnen helpen:

Diafragma

Voor landschapsfoto's wil je vaak zoveel mogelijk scherpte van voor- tot achtergrond. Gebruik hiervoor een klein diafragma (hoge F-waarde, bijvoorbeeld F 8 tot F 16). Close-ups van bladeren of reflecties maken? Kies dan voor een grotere diafragmaopening (lage F-waarde zoals F 2.8 of F 4) om een mooie onscherpe achtergrond te creëren.

Sluitertijd

Afhankelijk van het licht en of je wel of niet een statief gebruikt, kun je de sluitertijd variëren. Voor scherpe foto's in weinig licht kun je voor een langere sluitertijd kiezen, maar je hebt dan wel een statief nodig om beweging te voorkomen. Als er wind is, kan een korte sluitertijd (bijv. 1/250 of sneller) handig zijn om bewegende bladeren scherp vast te leggen.

ISO

Probeer de iso-waarde zo laag mogelijk te houden (bijvoorbeeld ISO 100 of 200) om ruis in je foto's te vermijden. Bij weinig licht kun je de iso-waarde een beetje verhogen, maar vermijd te hoge waardes om beeldkwaliteit te behouden.

Herfst & licht

Herfstlicht heeft iets bijzonders. De zon staat laag en geeft het landschap vaak een zachte, warme gloed. Wil je dit licht optimaal benutten, dan zijn de eerste en laatste uren van de dag het meest geschikt. Tijdens het gouden uur – kort na zonsopkomst en vlak voor zonsondergang – worden de kleuren dieper en warmer, terwijl lange schaduwen en subtiele gelaagdheid je foto extra sfeer geven.

Midden op de dag ligt dat anders. Het felle, directe licht kan kleuren vlak maken en harde schaduwen veroorzaken. Fotografeer je toch op dit moment, zoek dan beschutte plekken of plaats jezelf zo dat de zon achter je valt, om hinderlijke reflecties te voorkomen.

Ook een grijze dag kan verrassend mooi uitpakken. Wolken werken als een natuurlijke diffuser die het licht gelijkmatig verspreidt. Hierdoor verdwijnen harde schaduwen en komen herfstkleuren juist zacht en vol verzadiging naar voren.

Lees ook: Zo fotografeer je de zonsondergang met je smartphone