Wie wel eens wat anders wil proberen dan Windows, Mac of Linux, heeft keuze genoeg. Er zijn een hoop alternatieve besturingssystemen, die ieder op hun eigen manier voordelen te bieden hebben ten opzichte van de gevestigde orde. Dit zijn enkele van de beste opties.

Lees hier het eerste deel van dit artikel.

Damn Vulnerable Linux

De eeuwige twist tussen Linux en Windows draait van oudsher om vrijheid en veiligheid. Het open source Linux wordt veel veiliger geacht dan het gesloten, bedrijfseigen Windows. De laatste jaren heeft Microsoft grote beveiligingsstappen gezet en tegenwoordig richten aanvallers zich ook op Linux, dat veel op servers wordt gebruikt. Die krachtige computers zijn interessant voor cybercriminelen doordat ze grote rekenkracht en flinke bandbreedte hebben. Handig voor DDoS-aanvallen.

Lucratiever nog is computergijzeling via ransomware. Bij servers zijn dan meteen grote slagen te slaan. Zie maar de 153 Linux-servers met 3.400 bedrijfswebsites die recent zijn gegijzeld bij de Zuid-Koreaanse webhostingfirma Nayana. Het slachtoffer, dat Bitcoin-losgeld ter waarde van 1 miljoen dollar heeft betaald, liep met zijn Linux-omgeving vele jaren achter qua updates. Malware kan dan diverse bekende gaten gebruiken.

Voor wie wil leren hoe dit in zijn werk gaat, bestaat er Damn Vulnerable Linux (DVL) - zie de afbeelding bovenaan dit artikel. Dit besturingssysteem is bewust zo onveilig mogelijk gemaakt: het is alles wat een goede Linux-distributie niet is. De developers hebben DVL volgestopt met kapotte, brak geconfigureerde, achterhaalde, en exploitbare software. Waarom? Om van te leren, want DVL is trainingsmateriaal. Je moet het dus draaien als live-omgeving of in een virtuele machine. En dan hacken maar!

Point Linux

©PXimport

Het mooie aan software is dat het in wezen niet slijt. Toch kan de werking ‘slijten’ door updates voor bijvoorbeeld beveiligingsgaten. De software wordt dan zwaarder waardoor het niet meer vlot werkt op oudere hardware, die zelf nog helemaal niet versleten is. Wat kun je bijvoorbeeld met een oerdegelijke ThinkPad-laptop die je op de kop hebt getikt? Linux erop zetten natuurlijk! Alleen is Linux allang niet meer het slanke Windows-alternatief van vroeger.

Een moderne Linux-distributie op oudere hardware geeft geen gegarandeerd soepele ervaring. Maar: there’s a distro for that, om een slogan van Apple te forken voor opensource-gebruik. Het op Debian gebaseerde Point Linux heeft als desktopomgeving Mate, afgeleid van het traditionele en lichte Gnome 2. Deze basis wordt gecombineerd met een verzameling apps, drivers, codecs en meer, om het de gewone gebruiker zo makkelijk mogelijk te maken.

Point Linux doet door zijn opzet (en ook door zijn naam) denken aan een zogeheten point-and-shoot-fotocamera. Zo’n compactcamera heeft voorgebakken instellingen en automatische selectie van functies. Je hoeft niets in te stellen, maar het kan wel als je dat toch wilt. Vóór de komst van betere smartphonecamera’s was de point-and-shoot dé fotomaker voor de massa. Point Linux ambieert eenzelfde rol.

Windows 10 S

©PXimport

De oorspronkelijke kritiek op browserbesturingssysteem Chrome OS van Google was dat je er geen ‘echte’ applicaties op kunt draaien. Geen Photoshop van Adobe, geen iTunes van Apple, geen Office van Microsoft. Laatstgenoemde heeft hier fijntjes op gewezen met reclamefilmpjes waarin het uithaalde naar deze nieuwe Windows-concurrent.

Het besturingssysteem op Chromebooks kan alleen webapps aan, hoewel Google daar nu ook Android-apps aan heeft toegevoegd. Toch bleken Chromebooks al vóór die toevoeging interessant te zijn, in bijvoorbeeld het onderwijs. Microsoft pareert nu de populariteit van Chrome OS door Windows 10 uit te kleden. Het resultaat is Windows 10 S dat alleen apps uit de Windows Store kan draaien. Die app-winkel van Microsoft kampt nog altijd met relatief weinig apps en relatief weinig gebruikers. Misschien dat 10 S dit kip-en-ei-probleem doorbreekt?

Lees hier meer over Windows 10 S.

Amiga OS

©PXimport

Sommige computergebruikers verlangen terug naar besturingssystemen die zijn heengegaan. Nee, we hebben het niet over Windows XP. Bepaalde antieke platformen hebben een hardnekkige, cult-achtige schare fans. Zeker als het besturingssysteem in kwestie ooit vooruitstrevend, innovatief en (dus) veel beter dan de concurrentie was. Het Amiga OS van Commodore is een goed voorbeeld. Toen de Mac het met een monochroom scherm moest doen en de pc slechts speakerbliepjes ten gehore gaf, had de Amiga al een multitaskend 32-bit grafisch besturingssysteem in rijke kleurenpracht en met stereo sample-geluid.

Nu in 2017 komt Amiga OS ineens weer terug: draaiend op de gloednieuwe AmigaOne X5000-pc van het bedrijf A-EON. Deze computer heeft geen Intel Inside en geeft ook AMD geen plek. In plaats daarvan heeft A-EON gekozen voor PowerPC-chips (PPC), die ooit de basis waren voor Macs. Amiga OS 4.1 draait op een moderne dualcore-PPC-chip van Freescale die tot 2,5 GHz gaat. Daarnaast heeft de X5000 een aparte 16-core-processor op 500 MHz die door software valt te configureren om als verschillende custom chips te werken. Het moderne AmigaOS proberen, vereist dus wel de aanschaf van een X5000 die met een prijs vanaf zo’n 1600 dollar niet bepaald goedkoop is. Een bijzonder besturingssysteem dus.

Haiku OS

©PXimport

Heb je wel nostalgische gevoelens maar geen groot budget? Dan kun je ook terug naar een ander pionierend besturingssysteem, dat je gewoon gratis op je pc kunt draaien. Lang geleden, in de tijd van Mac OS 8 (van vóór OS X dat nu macOS heet), was er een interessant alternatief dat bijna de toekomst van Apple is geworden.

BeOS was eind vorige eeuw een vooruitstrevend, snel en multithreaded besturingssysteem voor multimedia-werk. Denk aan grafisch design, video-editing en meer van zulke taken waar Macs bekend om staan. Maker Be Inc. is op de valreep toch niet overgenomen door Apple, die een solide basis zocht voor zijn besturingssysteemtoekomst. BeOS 5.0 is gereïncarneerd als opensource-project: Haiku. Dit valt te downloaden en te proberen op een gewone of zelfs oude pc. Waarschuwing: het is nog alfa-software!

Een laptop is een behoorlijk investering. Het is dus logisch dat je verwacht er meerdere jaren mee vooruit te kunnen. Maar het zijn ook best kwetsbare apparaten. Daarom is het belangrijk om rekening te houden met de garantievoorwaarden. Hoe zit dat per laptopmerk?

Lees ook: Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten!

Wettelijke en fabrieksgarantie: hoe zit dat?

Garantievoorwaarden leiden regelmatig tot verwarring. Dat heeft ermee te maken dat wettelijke garantie en fabrieksgarantie naast elkaar bestaan. Het is belangrijk om te weten dat alleen fabrieksgarantie merkafhankelijk is. Bovendien is die veel concreter en heb je er min of meer automatisch recht op.

Ondertussen is wettelijke garantie niet heel concreet. Het kent bijvoorbeeld geen wettelijk vastgestelde duur. In de Europese Richtlijn 'Koop en Garantie' en het Nederlandse Burgerlijk Wetboek is aangegeven dat een consument recht heeft op een deugdelijk product. Het komt erop neer dat budgetvriendelijke laptops ongeveer drie jaar wettelijke garantie hebben en de duurste modellen rond de vijf jaar.

Het probleem met wettelijke garantie

Een laptop heeft dus standaard drie tot vijf jaar wettelijke garantie: waarom zou je dan nog verder kijken? Omdat er een aantal haken en ogen aan zitten. Gaan we alleen uit van wettelijke garantie en gaat een product na meer dan twaalf maanden kapot? Dan moet je als consument aantonen dat het niet jouw schuld was. Het is dus aan jou als koper om de verkoper te overtuigen dat deze moet opdraaien voor de kosten – iets dat deze partij natuurlijk liever niet doet.

Veel gezeur en lang wachten

Om aanspraak te maken op wettelijke garantie doorloop je een heel proces. Daar moet je lang op wachten, terwijl je liever niet te lang zonder laptop zit. Je zult er bovendien veel energie in moeten steken. Het helpt als je kennis hebt van het Nederlands consumentenrecht en een beetje brutaal bent.

©Valeriia Lukashova

Fabrieksgarantie heeft de voorkeur

Door de vage richtlijnen en regels rondom de wettelijke garantie is het nog altijd belangrijk om te kiezen voor producten met goede en lange fabrieksgarantie, vooral bij dure en kwetsbare apparaten zoals een laptop. De fabrieksgarantie die je standaard krijgt zegt meteen iets over het vertrouwen van de fabrikant in het eigen product. Want fabrikanten bepalen zelf hoe lang de termijn is.

Ga altijd naar de verkoper

Belangrijk om te weten is dat je voor de garantie altijd naar de verkoper van het product gaat. Je hoeft dus geen contact op te nemen met de fabrikant, zelfs niet als de verkoper dat adviseert.

Garantietermijnen per laptopmerk

In de onderstaande tabel vind je de garantietermijnen van de twaalf populairste laptopmerken in Nederland.

Opvallende bevindingen

Veel laptopmerken bieden standaard twee jaar garantie. Opvallend is dat Apple, dat alleen dure modellen verkoopt, slechts één jaar garantie biedt. Terwijl klanten van budgetmerk Medion standaard twee jaar krijgen. Microsoft is een ander gerenommeerd merk dat maar één jaar garantie aanbiedt op zijn laptops.

Vind je het niet erg om extra te betalen voor garantie? Dan zijn Medion, HP, Acer en Dell geschikte opties. Dat zijn merken met betaalbare laptops die voor een redelijke prijs verlenging van de garantietermijn tot vijf jaar aanbieden.

Hoe zit het met tweedehands laptops?

De garantie is verbonden aan een product, en niet aan de koper. Als je een tweedehands laptop koopt, neem je de garantie dus ook gewoon over. Vraag de verkoper altijd naar een officieel verkoopbewijs. Daarnaast is het slim om te informeren naar eventuele aanvullende garantievoorwaarden.

Philips nodigde ons uit in Barcelona om alle tv-nieuws uit de doeken te doen. We zagen de nieuwe line-up, en kregen extra info over de nieuwste technologie. Maar ook de verdere groei van Titan OS werd toegelicht.

Vorig jaar introduceerde TP Vision op het grootste deel van zijn tv-toestellen een nieuw smart tv-systeem, Titan OS. Die introductie kwam met flinke beloftes over gebruiksgemak maar onze eerste indruk van Titan OS liet zien dat het systeem nog moest groeien. En dat doet het ook. Zo is het app-aanbod sinds die review al uitgebreid met HBO Max. Viaplay en Apple TV zouden snel volgen, en ook het lokale app-aanbod zal verder groeien. Casting blijft een belangrijk alternatief, je zal daarvoor geen app meer moeten starten vanaf 2025-modellen. Ook Apple AirPlay 2 staat op de wenslijst, maar het is niet zeker dat dit er komt.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De zoekfunctie, die in onze test nog behoorlijk de bal missloeg, is flink verbeterd. De zoekopdracht per genre werkt nu correct, en geeft aan hoeveel films en/of tv-series gevonden zijn. Klik je een resultaat aan, dan geeft Titan OS aan in welke streamingdiensten je het kan vinden. Later wordt het ook mogelijk om Alexa te kunnen gebruiken, en zoekopdrachten in verschillende stappen kunnen verfijnen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

In de nieuwe Games-tab vind je het cloudgaming-aanbod van de cloudgamingdiensten Blacknut en Boosteroid. Ook het aanbod van FAST-kanalen zou verbeteren, maar aangezien er lokaal veel verschillen kunnen zijn, is het nog even afwachten of dat ook voor ons het geval zal zijn.

Line-up

Alle toestellen krijgen een nieuwe versie. Voor The One, Philips’ populaire qled-model. is dat de 9000-reeks. Voor The Xtra, Philips top miniled model, is dat de MLED950. Er komt ook een MLED910 die tussen The One en The Xtra gepositioneerd is.

Beeld: Line-up (Bron: TP Vision)

Bij de oled-modellen wordt de top aangevoerd door de OLED+950 die zijn status dankt aan de 9e gen P5 Dual AI-processor. De OLED+910 gebruikt een 9e gen P5 AI-processor maar heeft een Bowers en Wilkins audio-oplossing. De OLED810-reeks is het meest populaire oled-model en de OLED760 geldt als instap oled-tv.

Nieuwe en verbeterde oled-panelen

In de topmodellen, OLED+950 en OLED+910, gebruikt Philips een gloednieuw META 3 oled-paneel. Dat gebruikt niet langer microlenzen, maar heeft nieuwe oled-materialen die de piekhelderheid aanzienlijk verbeteren. Op een klein schermoppervlak (10%) kan het paneel tot 3700 nits leveren en op een volledig scherm zelfs 350 nits. Dat zijn aanzienlijke verbeteringen tegenover vorig jaar (3000/250). Bovendien zouden deze panelen energiezuiniger zijn.

Bron: TV Vision / Eric Beeckmans

De OLED810 (55, 65 en 77 inch) ziet een kleine verbetering, het piekwit gaat naar 1500 nits (1300 nits vorig jaar), maar het volledig wit beeld blijft steken op 200 nits (onveranderd). De 42 en 48 inch versies van de OLED810, en de volledige OLED760-reeks zien geen verbeteringen (1000/150 nits).

Nieuwe features

Dit jaar lijken er vooral verfijningen van bestaande functies te zijn doorgevoerd, maar er zijn ook een aantal nieuwe mogelijkheden te vinden.

Op alle OLED-modellen en de ML950:

Adaptive Intelligence: AI wordt al langer gebruikt voor onder andere scène-herkenning, upscaling en scherpteverbetering. TP Vision combineert dit met extra gegevens zoals real-time analyse van elk frame, metadata die de videobron aanreikt, het type content (HDMI of streaming bijvoorbeeld), de lichtsensor en allerlei informatie die het leert uit big data-analyse van zijn toestellen. Zo kan het de beeldkwaliteit nog gerichter verbeteren.

TP Vision / Eric Beeckmans

AI Adaptive Gamut: Uit de gegevens waarover TP Vision beschikt, blijkt dat ongeveer 95% van de kijkers naar SDR-bronmateriaal kijkt. Het ruimere kleurbereik van deze tv’s wordt daarbij niet benut. AO Adaptive Gamut maakt de kleuren van SDR-beelden rijker en intenser, maar beschermt de huidskleuren die anders erg onnatuurlijk zouden zijn. Zo benut je toch de volledige capaciteit van je toestel. Bovendien kan je via de instellingen zelf aanpassen hoe sterk het effect is.

Op de OLED810, OLED+910 en OLED950:

AI Auto Game detectie: Het was al mogelijk om profielinstellingen te maken van beeldinstellingen per spel, maar deze functie herkent games nu automatisch en past de beeldweergave hierop aan. TP Vision gaf geen details, welke games het herkent of hoe het dat doet.

HDR10+ Gaming: een optimale HDR-ervaring voor de games die het ondersteunen op NVIDIA en Intel GPU’s.

De OLED+950 is als enige uitgerust met een 9e generatie dual P5 AI-processor. Naast de features hierboven kreeg deze nog extra nieuwigheden:

Specular Enhancer: een beeldverwerkingstechniek die de helderste (spiegelende) details in HDR-beelden benadrukt.

Minimap zoom: gamers kunnen een deel van het beeld, zoals de minimap, vergroten en eventueel zelfs verplaatsen en de transparantie aanpassen.

De Schaduwverbeteraar, waarmee je donker tinten helderder maakt, heeft een groter bereik gekregen. Bovendien kan je het beeld inverteren, al geven we toe dat we niet goed zien wat daar de zin van is.

Ambilight, nu met een eigen interface

TP Vision nam de opvallende beslissing om Ambilight Plus, de nieuwe versie die 2D-patronen kan creëren, alleen nog maar aan te bieden op de MLED950, The Extra. Dat toestel mikt op gamers, zij krijgen de meest meeslepende ervaring. Vorig jaar werd Ambilight Plus op de OLED+959 geïntroduceerd. De opvolgers, OLED+950 en OLED+910 krijgen een vierzijdige Ambilight.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Wat wel op alle modellen beschikbaar zal zijn, is de nieuwe interface voor Ambilight, Ambilight Suite. Daar kan je alle instellingen aanpassen en snel opties zoals Lounge, Sleep of Sunrise activeren. Alle Ambilight tv’s krijgen ook toegang tot een exclusieve Moments app. In die app maak je digitale foto-albums op basis van aangeboden sjablonen, eventueel tekst en muziek. Dat fotoalbum stuur je dan met een klik naar je Ambilight tv.