De techwereld lijkt vaak erg binair: het is Windows of Mac, Windows of Linux, Android of iOS. Maar op OS-gebied is er nog veel meer te beleven. Dit zijn enkele van de beste alternatieve besturingssystemen voor wie wel eens een keertje wat anders wil proberen.

Windows heeft de pc-oorlog allang gewonnen en Android claimt de mobiele massa. MacOS en iOS vormen in deze twee markten elk een belangrijke minderheid en op servers is Linux de baas. Google heeft met Chrome OS nog een vreemde eend in de bijt, waar Microsoft met Windows 10 S op reageert. Daar begint het al met de variëteit in de schijnbaar simpele wereld van besturingssystemen.

Want wie verder kijkt dan zijn of haar neus lang is, kan interessante alternatieven ontdekken. Alternatieven voor een potentiële toekomst, of gewoon voor de leuk. Net zoals ooit Linux en Android iets waren voor de technisch geïnteresseerde en zelf compilerende nerd. Net zoals iOS ooit beperkt was tot de ware Apple-fans. De vreemde, experimentele of zelfs vergezochte OS-en van nu kunnen de kiem vormen voor toekomstige tijden. Daarnaast zijn ze natuurlijk een goede voedingsbodem voor meer kennis en begrip nu, ook van andere OS-en. Experimenteer en leer!

Kali Linux

Het is in films altijd lachen (of huilen) als er computers en l33t-hackers in beeld komen. Meerdere schermen met cryptisch bedoelde code, druk tikkende vingers, vreemde vensters en zeker geen Start-knop. De besturingssystemen van filmhackers moeten indrukwekkend ogen, want film draait om beeld. In het echt gebruiken hackers gewoon Macs, Windows en ook Linux. En dan met speciale, handige tools voor hun hackwerk. Beter nog is een speciaal afgetakte uitvoering van Linux voor het betere hackwerk: Kali Linux.

Deze speciale Linux-distributie (zie afbeelding bovenaan dit artikel) is afgeleid van de Debian-distributie en heeft standaard meer dan driehonderd programma’s aan boord voor het testen en kraken van ict-beveiliging. Denk aan netwerkpoortscanner Nmap, netwerkpakketanalyseerder Wireshark, wachtwoordkraker John the Ripper, wifi-kraker Aircrack-ng en nog vele andere tools voor het uitvoeren van zogeheten penetratietests.

Kali Linux is ook te gebruiken voor digitaal forensisch werk, waarvoor het van belang is om een te onderzoeken computer niet te beroeren. Aanraken kan immers sporen wissen of vervuilen. Vandaar ook dat Kali niet alleen te installeren is, maar ook direct gestart kan worden vanaf een live-cd of live-usb-stick. Natuurlijk kun je Kali ook draaien in een virtuele machine, bovenop een ander pc-besturingssysteem naar keuze.

Fuchsia van Google

©PXimport

Google lijkt te grossieren in doublures. Het zet naast chat-apps Google Talk en Hangouts zijn nieuwkomers Allo en Duo. Ook met besturingssystemen volgt Google een dubbel beleid: smartphonesysteem Android en pc-platform Chrome OS, dat tegenwoordig ook Android-apps draait. Daar komt nog een nieuwe optie naast: het nog prille Fuchsia. Het is opensource en gebruikt niet de bekende en veelgebruikte Linux-kernel. In plaats daarvan is Fuchsia gebaseerd op de zelfontwikkelde Magenta-kernel die virtualisatie diep heeft ingebouwd. Dit voedt speculatie dat Fuchsia als universele onderlaag kan dienen, om ook huidige Android-apps te draaien.

Fuchsia is officieel niet beoogd opvolger van Android, of Chrome OS. Google zegt dat Fuchsia slechts een experimenteel project is, in een nog vroege ontwikkelfase. Deze officiële verklaring komt van vice-president Dave Burke, die echter wel verantwoordelijk is voor de engineering van Android. Hij heeft benadrukt dat Google veel meer experimentele projecten heeft.

Toch is Fuchsia een meer dan gemiddeld interessant platform van Google. Zo kan de ingebouwde virtualisatie betere beveiliging bieden dan wat Android nu heeft. Verder voorkomt een schone start met eigen code conflicten zoals de Java-rechtszaak van Oracle. Zo ondersteunt Fuchsia een eigen programmeertaal: Kotlin, die wel interoperabel is met Java maar geheel eigen is.

Windows Subsystem for Linux

©PXimport

Microsoft heeft Linux lange tijd fel bestreden. De vorige CEO Steve Ballmer heeft het opensource-besturingssysteem begin deze eeuw nog vergeleken met communisme en zelfs met kanker. Hij doelde daarmee op de ‘besmettelijkheid’ van de opensource-licentie GPL (General Public License) die volgens hem een aantasting is voor intellectueel eigendom. Ballmer is hier later op teruggekomen en heeft Linux de liefde verklaard.

Onder zijn opvolger, Satya Nadella, bloeit deze liefde pas echt op. Windows 10 heeft namelijk een speciale tussenlaag ingebouwd gekregen waarmee het Linux kan draaien. Dit gebeurt dan niet als virtuele machine bovenop Windows, maar als applicatielaag in Windows. Het zogeheten Windows Subsystem for Linux (WSL) laat je Linux-programma’s en -commando’s draaien alsof het gewone Windows-software is.

Hiervoor is nog wel een concrete Linux-onderlaag nodig, die je kunt vinden in de Windows Store. Ja, Microsoft biedt in zijn appstore Linux aan: de distributies Fedora, openSuse, Suse Linux Enterprise Edition en Ubuntu. Laatstgenoemde Linux-variant was als eerste in zee gegaan met Microsoft voor deze ‘Windows-indringing’. Alle officieel ondersteunde Linux-smaken zijn naast elkaar te installeren en gelijktijdig te gebruiken. Nuttig voor softwareontwikkelaars, handig voor beheerders, leuk voor techneuten.

Lees ook: Draai openSUSE Leap 42.2 in Windows 10

Windows 10 IoT Core

©PXimport

Het Internet of Things (IoT) staat ondanks de hype nog erg in de kinderschoenen. Het wiel wordt opnieuw uitgevonden voor security en standaardisatie is nog ver te zoeken. Het is dus touwtrekken met ontwikkeltools, applicaties, app stores en ook besturingssystemen.

Microsoft wil een graantje meepikken en heeft een afgeslankte IoT-uitvoering van Windows 10 gemaakt die het gratis weggeeft. Windows 10 IoT Core is heeft geen grafische desktopomgeving en geen standaard opdrachtregel (command prompt). Het is de bedoeling dat je deze vensterloze Windows aanstuurt via een verbinding op afstand met Microsofts Powershell. Wat je dan aanstuurt, is bijvoorbeeld een doodgewone Raspberry Pi 2. Ja, de spotgoedkope, populaire microcomputer met een arm-processor.

Windows 10 IoT Core is gratis voor gebruikers van Windows 10. Je moet namelijk vanaf een pc de Core-installatie aanmaken op een sd-geheugenkaartje, dat je vervolgens in een IoT-microcomputer zoals een Raspberry Pi gaat gebruiken. Naast de Raspberry Pi 2 en 3 worden de MinnowBoard Max en de DragonBoard 410c ondersteund. Microsoft biedt op de website voor dit IoT-Windows ook gratis voorbeeldsoftware om op zo’n microcomputertje te draaien.

Endless OS

©PXimport

Wie herinnert zich cd-roms met encyclopedieën erop? Zoals Encarta van Microsoft, om op een multimedia-pc gemakkelijk informatie op te zoeken, met beeld en geluid. De digitale, lokale encyclopedie is volledig achterhaald door betaalbare breedbandverbindingen. Online-encyclopedie Wikipedia is voor veel mensen een grote bron van informatie.

Maar wie weet er dat Wikipedia zichzelf ook als download aanbiedt? Het wil daarmee mensen helpen in landen waar breedband nog niet goed beschikbaar of niet echt betaalbaar is. Een groot deel van de wereldbevolking is nog niet zo ‘connected’ als wij hier in het Westen. Voor zo’n download van Wikipedia is wel eerst even bandbreedte nodig, en dan distributie op bijvoorbeeld cd, dvd of usb-stick. Een logische volgende stap is het combineren met een besturingssysteem, dat zelf al gedistribueerd wordt op pc’s.

En zo is Endless OS geboren: een op Linux gebaseerd besturingssysteem voor pc’s dat compleet met kennisbibliotheek komt. Naast het zelfontworpen gebruiksvriendelijke uiterlijk en apps voor beginners bevat Endless OS meer dan 50.000 Wikipedia-artikelen en video-lessen voor uiteenlopende onderwerpen. De doelgroep is de beginnende computergebruiker, die ook kan dual-booten met dit Windows-alternatief. Eigenlijk een beetje zoals ooit Lindows, dat later na juridisch verlies van Microsoft zijn naam moest veranderen in Linspire.

Een laptop is een behoorlijk investering. Het is dus logisch dat je verwacht er meerdere jaren mee vooruit te kunnen. Maar het zijn ook best kwetsbare apparaten. Daarom is het belangrijk om rekening te houden met de garantievoorwaarden. Hoe zit dat per laptopmerk?

Lees ook: Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten!

Wettelijke en fabrieksgarantie: hoe zit dat?

Garantievoorwaarden leiden regelmatig tot verwarring. Dat heeft ermee te maken dat wettelijke garantie en fabrieksgarantie naast elkaar bestaan. Het is belangrijk om te weten dat alleen fabrieksgarantie merkafhankelijk is. Bovendien is die veel concreter en heb je er min of meer automatisch recht op.

Ondertussen is wettelijke garantie niet heel concreet. Het kent bijvoorbeeld geen wettelijk vastgestelde duur. In de Europese Richtlijn 'Koop en Garantie' en het Nederlandse Burgerlijk Wetboek is aangegeven dat een consument recht heeft op een deugdelijk product. Het komt erop neer dat budgetvriendelijke laptops ongeveer drie jaar wettelijke garantie hebben en de duurste modellen rond de vijf jaar.

Het probleem met wettelijke garantie

Een laptop heeft dus standaard drie tot vijf jaar wettelijke garantie: waarom zou je dan nog verder kijken? Omdat er een aantal haken en ogen aan zitten. Gaan we alleen uit van wettelijke garantie en gaat een product na meer dan twaalf maanden kapot? Dan moet je als consument aantonen dat het niet jouw schuld was. Het is dus aan jou als koper om de verkoper te overtuigen dat deze moet opdraaien voor de kosten – iets dat deze partij natuurlijk liever niet doet.

Veel gezeur en lang wachten

Om aanspraak te maken op wettelijke garantie doorloop je een heel proces. Daar moet je lang op wachten, terwijl je liever niet te lang zonder laptop zit. Je zult er bovendien veel energie in moeten steken. Het helpt als je kennis hebt van het Nederlands consumentenrecht en een beetje brutaal bent.

©Valeriia Lukashova

Fabrieksgarantie heeft de voorkeur

Door de vage richtlijnen en regels rondom de wettelijke garantie is het nog altijd belangrijk om te kiezen voor producten met goede en lange fabrieksgarantie, vooral bij dure en kwetsbare apparaten zoals een laptop. De fabrieksgarantie die je standaard krijgt zegt meteen iets over het vertrouwen van de fabrikant in het eigen product. Want fabrikanten bepalen zelf hoe lang de termijn is.

Ga altijd naar de verkoper

Belangrijk om te weten is dat je voor de garantie altijd naar de verkoper van het product gaat. Je hoeft dus geen contact op te nemen met de fabrikant, zelfs niet als de verkoper dat adviseert.

Garantietermijnen per laptopmerk

In de onderstaande tabel vind je de garantietermijnen van de twaalf populairste laptopmerken in Nederland.

Opvallende bevindingen

Veel laptopmerken bieden standaard twee jaar garantie. Opvallend is dat Apple, dat alleen dure modellen verkoopt, slechts één jaar garantie biedt. Terwijl klanten van budgetmerk Medion standaard twee jaar krijgen. Microsoft is een ander gerenommeerd merk dat maar één jaar garantie aanbiedt op zijn laptops.

Vind je het niet erg om extra te betalen voor garantie? Dan zijn Medion, HP, Acer en Dell geschikte opties. Dat zijn merken met betaalbare laptops die voor een redelijke prijs verlenging van de garantietermijn tot vijf jaar aanbieden.

Hoe zit het met tweedehands laptops?

De garantie is verbonden aan een product, en niet aan de koper. Als je een tweedehands laptop koopt, neem je de garantie dus ook gewoon over. Vraag de verkoper altijd naar een officieel verkoopbewijs. Daarnaast is het slim om te informeren naar eventuele aanvullende garantievoorwaarden.

Philips nodigde ons uit in Barcelona om alle tv-nieuws uit de doeken te doen. We zagen de nieuwe line-up, en kregen extra info over de nieuwste technologie. Maar ook de verdere groei van Titan OS werd toegelicht.

Vorig jaar introduceerde TP Vision op het grootste deel van zijn tv-toestellen een nieuw smart tv-systeem, Titan OS. Die introductie kwam met flinke beloftes over gebruiksgemak maar onze eerste indruk van Titan OS liet zien dat het systeem nog moest groeien. En dat doet het ook. Zo is het app-aanbod sinds die review al uitgebreid met HBO Max. Viaplay en Apple TV zouden snel volgen, en ook het lokale app-aanbod zal verder groeien. Casting blijft een belangrijk alternatief, je zal daarvoor geen app meer moeten starten vanaf 2025-modellen. Ook Apple AirPlay 2 staat op de wenslijst, maar het is niet zeker dat dit er komt.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De zoekfunctie, die in onze test nog behoorlijk de bal missloeg, is flink verbeterd. De zoekopdracht per genre werkt nu correct, en geeft aan hoeveel films en/of tv-series gevonden zijn. Klik je een resultaat aan, dan geeft Titan OS aan in welke streamingdiensten je het kan vinden. Later wordt het ook mogelijk om Alexa te kunnen gebruiken, en zoekopdrachten in verschillende stappen kunnen verfijnen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

In de nieuwe Games-tab vind je het cloudgaming-aanbod van de cloudgamingdiensten Blacknut en Boosteroid. Ook het aanbod van FAST-kanalen zou verbeteren, maar aangezien er lokaal veel verschillen kunnen zijn, is het nog even afwachten of dat ook voor ons het geval zal zijn.

Line-up

Alle toestellen krijgen een nieuwe versie. Voor The One, Philips’ populaire qled-model. is dat de 9000-reeks. Voor The Xtra, Philips top miniled model, is dat de MLED950. Er komt ook een MLED910 die tussen The One en The Xtra gepositioneerd is.

Beeld: Line-up (Bron: TP Vision)

Bij de oled-modellen wordt de top aangevoerd door de OLED+950 die zijn status dankt aan de 9e gen P5 Dual AI-processor. De OLED+910 gebruikt een 9e gen P5 AI-processor maar heeft een Bowers en Wilkins audio-oplossing. De OLED810-reeks is het meest populaire oled-model en de OLED760 geldt als instap oled-tv.

Nieuwe en verbeterde oled-panelen

In de topmodellen, OLED+950 en OLED+910, gebruikt Philips een gloednieuw META 3 oled-paneel. Dat gebruikt niet langer microlenzen, maar heeft nieuwe oled-materialen die de piekhelderheid aanzienlijk verbeteren. Op een klein schermoppervlak (10%) kan het paneel tot 3700 nits leveren en op een volledig scherm zelfs 350 nits. Dat zijn aanzienlijke verbeteringen tegenover vorig jaar (3000/250). Bovendien zouden deze panelen energiezuiniger zijn.

Bron: TV Vision / Eric Beeckmans

De OLED810 (55, 65 en 77 inch) ziet een kleine verbetering, het piekwit gaat naar 1500 nits (1300 nits vorig jaar), maar het volledig wit beeld blijft steken op 200 nits (onveranderd). De 42 en 48 inch versies van de OLED810, en de volledige OLED760-reeks zien geen verbeteringen (1000/150 nits).

Nieuwe features

Dit jaar lijken er vooral verfijningen van bestaande functies te zijn doorgevoerd, maar er zijn ook een aantal nieuwe mogelijkheden te vinden.

Op alle OLED-modellen en de ML950:

Adaptive Intelligence: AI wordt al langer gebruikt voor onder andere scène-herkenning, upscaling en scherpteverbetering. TP Vision combineert dit met extra gegevens zoals real-time analyse van elk frame, metadata die de videobron aanreikt, het type content (HDMI of streaming bijvoorbeeld), de lichtsensor en allerlei informatie die het leert uit big data-analyse van zijn toestellen. Zo kan het de beeldkwaliteit nog gerichter verbeteren.

TP Vision / Eric Beeckmans

AI Adaptive Gamut: Uit de gegevens waarover TP Vision beschikt, blijkt dat ongeveer 95% van de kijkers naar SDR-bronmateriaal kijkt. Het ruimere kleurbereik van deze tv’s wordt daarbij niet benut. AO Adaptive Gamut maakt de kleuren van SDR-beelden rijker en intenser, maar beschermt de huidskleuren die anders erg onnatuurlijk zouden zijn. Zo benut je toch de volledige capaciteit van je toestel. Bovendien kan je via de instellingen zelf aanpassen hoe sterk het effect is.

Op de OLED810, OLED+910 en OLED950:

AI Auto Game detectie: Het was al mogelijk om profielinstellingen te maken van beeldinstellingen per spel, maar deze functie herkent games nu automatisch en past de beeldweergave hierop aan. TP Vision gaf geen details, welke games het herkent of hoe het dat doet.

HDR10+ Gaming: een optimale HDR-ervaring voor de games die het ondersteunen op NVIDIA en Intel GPU’s.

De OLED+950 is als enige uitgerust met een 9e generatie dual P5 AI-processor. Naast de features hierboven kreeg deze nog extra nieuwigheden:

Specular Enhancer: een beeldverwerkingstechniek die de helderste (spiegelende) details in HDR-beelden benadrukt.

Minimap zoom: gamers kunnen een deel van het beeld, zoals de minimap, vergroten en eventueel zelfs verplaatsen en de transparantie aanpassen.

De Schaduwverbeteraar, waarmee je donker tinten helderder maakt, heeft een groter bereik gekregen. Bovendien kan je het beeld inverteren, al geven we toe dat we niet goed zien wat daar de zin van is.

Ambilight, nu met een eigen interface

TP Vision nam de opvallende beslissing om Ambilight Plus, de nieuwe versie die 2D-patronen kan creëren, alleen nog maar aan te bieden op de MLED950, The Extra. Dat toestel mikt op gamers, zij krijgen de meest meeslepende ervaring. Vorig jaar werd Ambilight Plus op de OLED+959 geïntroduceerd. De opvolgers, OLED+950 en OLED+910 krijgen een vierzijdige Ambilight.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Wat wel op alle modellen beschikbaar zal zijn, is de nieuwe interface voor Ambilight, Ambilight Suite. Daar kan je alle instellingen aanpassen en snel opties zoals Lounge, Sleep of Sunrise activeren. Alle Ambilight tv’s krijgen ook toegang tot een exclusieve Moments app. In die app maak je digitale foto-albums op basis van aangeboden sjablonen, eventueel tekst en muziek. Dat fotoalbum stuur je dan met een klik naar je Ambilight tv.