De techwereld lijkt vaak erg binair: het is Windows of Mac, Windows of Linux, Android of iOS. Maar op OS-gebied is er nog veel meer te beleven. Dit zijn enkele van de beste alternatieve besturingssystemen voor wie wel eens een keertje wat anders wil proberen.

Windows heeft de pc-oorlog allang gewonnen en Android claimt de mobiele massa. MacOS en iOS vormen in deze twee markten elk een belangrijke minderheid en op servers is Linux de baas. Google heeft met Chrome OS nog een vreemde eend in de bijt, waar Microsoft met Windows 10 S op reageert. Daar begint het al met de variëteit in de schijnbaar simpele wereld van besturingssystemen.

Want wie verder kijkt dan zijn of haar neus lang is, kan interessante alternatieven ontdekken. Alternatieven voor een potentiële toekomst, of gewoon voor de leuk. Net zoals ooit Linux en Android iets waren voor de technisch geïnteresseerde en zelf compilerende nerd. Net zoals iOS ooit beperkt was tot de ware Apple-fans. De vreemde, experimentele of zelfs vergezochte OS-en van nu kunnen de kiem vormen voor toekomstige tijden. Daarnaast zijn ze natuurlijk een goede voedingsbodem voor meer kennis en begrip nu, ook van andere OS-en. Experimenteer en leer!

Kali Linux

Het is in films altijd lachen (of huilen) als er computers en l33t-hackers in beeld komen. Meerdere schermen met cryptisch bedoelde code, druk tikkende vingers, vreemde vensters en zeker geen Start-knop. De besturingssystemen van filmhackers moeten indrukwekkend ogen, want film draait om beeld. In het echt gebruiken hackers gewoon Macs, Windows en ook Linux. En dan met speciale, handige tools voor hun hackwerk. Beter nog is een speciaal afgetakte uitvoering van Linux voor het betere hackwerk: Kali Linux.

Deze speciale Linux-distributie (zie afbeelding bovenaan dit artikel) is afgeleid van de Debian-distributie en heeft standaard meer dan driehonderd programma’s aan boord voor het testen en kraken van ict-beveiliging. Denk aan netwerkpoortscanner Nmap, netwerkpakketanalyseerder Wireshark, wachtwoordkraker John the Ripper, wifi-kraker Aircrack-ng en nog vele andere tools voor het uitvoeren van zogeheten penetratietests.

Kali Linux is ook te gebruiken voor digitaal forensisch werk, waarvoor het van belang is om een te onderzoeken computer niet te beroeren. Aanraken kan immers sporen wissen of vervuilen. Vandaar ook dat Kali niet alleen te installeren is, maar ook direct gestart kan worden vanaf een live-cd of live-usb-stick. Natuurlijk kun je Kali ook draaien in een virtuele machine, bovenop een ander pc-besturingssysteem naar keuze.

Fuchsia van Google

©PXimport

Google lijkt te grossieren in doublures. Het zet naast chat-apps Google Talk en Hangouts zijn nieuwkomers Allo en Duo. Ook met besturingssystemen volgt Google een dubbel beleid: smartphonesysteem Android en pc-platform Chrome OS, dat tegenwoordig ook Android-apps draait. Daar komt nog een nieuwe optie naast: het nog prille Fuchsia. Het is opensource en gebruikt niet de bekende en veelgebruikte Linux-kernel. In plaats daarvan is Fuchsia gebaseerd op de zelfontwikkelde Magenta-kernel die virtualisatie diep heeft ingebouwd. Dit voedt speculatie dat Fuchsia als universele onderlaag kan dienen, om ook huidige Android-apps te draaien.

Fuchsia is officieel niet beoogd opvolger van Android, of Chrome OS. Google zegt dat Fuchsia slechts een experimenteel project is, in een nog vroege ontwikkelfase. Deze officiële verklaring komt van vice-president Dave Burke, die echter wel verantwoordelijk is voor de engineering van Android. Hij heeft benadrukt dat Google veel meer experimentele projecten heeft.

Toch is Fuchsia een meer dan gemiddeld interessant platform van Google. Zo kan de ingebouwde virtualisatie betere beveiliging bieden dan wat Android nu heeft. Verder voorkomt een schone start met eigen code conflicten zoals de Java-rechtszaak van Oracle. Zo ondersteunt Fuchsia een eigen programmeertaal: Kotlin, die wel interoperabel is met Java maar geheel eigen is.

Windows Subsystem for Linux

©PXimport

Microsoft heeft Linux lange tijd fel bestreden. De vorige CEO Steve Ballmer heeft het opensource-besturingssysteem begin deze eeuw nog vergeleken met communisme en zelfs met kanker. Hij doelde daarmee op de ‘besmettelijkheid’ van de opensource-licentie GPL (General Public License) die volgens hem een aantasting is voor intellectueel eigendom. Ballmer is hier later op teruggekomen en heeft Linux de liefde verklaard.

Onder zijn opvolger, Satya Nadella, bloeit deze liefde pas echt op. Windows 10 heeft namelijk een speciale tussenlaag ingebouwd gekregen waarmee het Linux kan draaien. Dit gebeurt dan niet als virtuele machine bovenop Windows, maar als applicatielaag in Windows. Het zogeheten Windows Subsystem for Linux (WSL) laat je Linux-programma’s en -commando’s draaien alsof het gewone Windows-software is.

Hiervoor is nog wel een concrete Linux-onderlaag nodig, die je kunt vinden in de Windows Store. Ja, Microsoft biedt in zijn appstore Linux aan: de distributies Fedora, openSuse, Suse Linux Enterprise Edition en Ubuntu. Laatstgenoemde Linux-variant was als eerste in zee gegaan met Microsoft voor deze ‘Windows-indringing’. Alle officieel ondersteunde Linux-smaken zijn naast elkaar te installeren en gelijktijdig te gebruiken. Nuttig voor softwareontwikkelaars, handig voor beheerders, leuk voor techneuten.

Lees ook: Draai openSUSE Leap 42.2 in Windows 10

Windows 10 IoT Core

©PXimport

Het Internet of Things (IoT) staat ondanks de hype nog erg in de kinderschoenen. Het wiel wordt opnieuw uitgevonden voor security en standaardisatie is nog ver te zoeken. Het is dus touwtrekken met ontwikkeltools, applicaties, app stores en ook besturingssystemen.

Microsoft wil een graantje meepikken en heeft een afgeslankte IoT-uitvoering van Windows 10 gemaakt die het gratis weggeeft. Windows 10 IoT Core is heeft geen grafische desktopomgeving en geen standaard opdrachtregel (command prompt). Het is de bedoeling dat je deze vensterloze Windows aanstuurt via een verbinding op afstand met Microsofts Powershell. Wat je dan aanstuurt, is bijvoorbeeld een doodgewone Raspberry Pi 2. Ja, de spotgoedkope, populaire microcomputer met een arm-processor.

Windows 10 IoT Core is gratis voor gebruikers van Windows 10. Je moet namelijk vanaf een pc de Core-installatie aanmaken op een sd-geheugenkaartje, dat je vervolgens in een IoT-microcomputer zoals een Raspberry Pi gaat gebruiken. Naast de Raspberry Pi 2 en 3 worden de MinnowBoard Max en de DragonBoard 410c ondersteund. Microsoft biedt op de website voor dit IoT-Windows ook gratis voorbeeldsoftware om op zo’n microcomputertje te draaien.

Endless OS

©PXimport

Wie herinnert zich cd-roms met encyclopedieën erop? Zoals Encarta van Microsoft, om op een multimedia-pc gemakkelijk informatie op te zoeken, met beeld en geluid. De digitale, lokale encyclopedie is volledig achterhaald door betaalbare breedbandverbindingen. Online-encyclopedie Wikipedia is voor veel mensen een grote bron van informatie.

Maar wie weet er dat Wikipedia zichzelf ook als download aanbiedt? Het wil daarmee mensen helpen in landen waar breedband nog niet goed beschikbaar of niet echt betaalbaar is. Een groot deel van de wereldbevolking is nog niet zo ‘connected’ als wij hier in het Westen. Voor zo’n download van Wikipedia is wel eerst even bandbreedte nodig, en dan distributie op bijvoorbeeld cd, dvd of usb-stick. Een logische volgende stap is het combineren met een besturingssysteem, dat zelf al gedistribueerd wordt op pc’s.

En zo is Endless OS geboren: een op Linux gebaseerd besturingssysteem voor pc’s dat compleet met kennisbibliotheek komt. Naast het zelfontworpen gebruiksvriendelijke uiterlijk en apps voor beginners bevat Endless OS meer dan 50.000 Wikipedia-artikelen en video-lessen voor uiteenlopende onderwerpen. De doelgroep is de beginnende computergebruiker, die ook kan dual-booten met dit Windows-alternatief. Eigenlijk een beetje zoals ooit Lindows, dat later na juridisch verlies van Microsoft zijn naam moest veranderen in Linspire.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Zin in een lekkere maaltijd, maar niet in een vette hap? Dan is een airfryer wellicht iets voor je. De redactie van ID.nl zocht er vijf uit, die bovendien van bijzondere functies zijn voorzien.

Aan een airfryer kun je niets meer verbeteren, horen we je denken. Toch is dat niet zo, want hoewel deze handige apparaten al in menig keuken te vinden zijn, wordt er nog veel doorontwikkeld. Daarom valt de keuze dit keer op airfryers met bijzondere functies die je niet direct op iedere airfryer tegen komt.

Tefal EY905D Easy Fry & Grill Dual 8.3L XXL

Deze Tefal-airfryer heeft twee gescheiden kookzones waarmee je verschillende gerechten tegelijkertijd kunt klaarmaken. Beide zones kunnen apart worden ingesteld qua temperatuur en tijd. Hierdoor kun je gerechten bereiden die niet dezelfde bereidingstijd nodig hebben, maar wel op hetzelfde moment klaar moeten zijn, bijvoorbeeld kip en friet. De inhoud van 8,3 liter is ruim genoeg voor huishoudens van 3 tot 5 personen.

De bediening van deze airfryer is digitaal, met knoppen en een overzichtelijk scherm. Het apparaat heeft verder een timer, instelbare temperatuur tot 200 graden en antiaanbaklaag. Er zijn geen geavanceerde voorgeprogrammeerde standen, maar de basisfuncties zijn voldoende voor alledaags gebruik. De manden zijn uitneembaar en kunnen met de hand of in de vaatwasser worden schoongemaakt. Met de Tefal-app vind je handige gerechten voor deze airfryer.

Inventum GF1200HLD

Dit model van Inventum combineert de functies van een airfryer en heteluchtoven. Het apparaat heeft een inhoud van 12 liter en beschikt over een roterende mand, waarmee je bijvoorbeeld friet automatisch kunt laten draaien voor een gelijkmatig resultaat. Daarnaast zijn ook een grillrek, bakplaat en draaispit meegeleverd, zodat je verschillende bereidingswijzen kunt toepassen. De temperatuur is instelbaar tot 200 graden en de timer tot 90 minuten.

LEES OOK: Airfryer met één of twee lades? Zo kies je slim

De bediening bestaat uit fysieke knoppen met een klein digitaal display. Gebruikers geven aan dat de prestaties stabiel zijn, en dat vooral de draaimand goed werkt bij snacks en aardappelproducten. Er is geen stoomfunctie of slimme aansturing. De buiten- en onderkant worden tijdens gebruik warm, dus plaatsing op een hittebestendig oppervlak is aanbevolen.

Ninja Foodi SP101EU

De Ninja Foodi SP101EU is opvallend in die zin dat het eruit ziet en werkt als een oven, maar toch airfryer-functionaliteit heeft. Het heeft dan ook acht functies: heteluchtfrituren, bakken, braden, grillen, drogen, roosteren, warmhouden en een aparte bagelstand. De oven heeft een vermogen van 2400 watt en verwarmt snel op, met een opwarmtijd van ongeveer 60 seconden. Door de combinatie van zes infrarood verwarmingselementen en luchtcirculatie wordt voedsel gelijkmatig bereid. De temperatuur en bereidingswijze worden digitaal ingesteld via een bedieningspaneel.

Bij de oven worden standaard een bakplaat, een heteluchtfrituurmand en een rooster geleverd. Het apparaat is geschikt voor verschillende soorten gerechten, van ovenschotels tot broodjes en gegrilde groenten. Dankzij het ontwerp en de functies kan de oven ook worden gebruikt als alternatief voor een traditionele heteluchtoven.

Ninja Foodi Dual Zone AF400EUWH

De Ninja Foodi AF400EU beschikt over twee aparte manden van elk 4,75 liter. Dit maakt het mogelijk om twee gerechten tegelijk te bereiden, met verschillende instellingen qua tijd en temperatuur. De zogenaamde 'Match Cook'- en 'Sync Finish'-functies zorgen ervoor dat je gerechten op hetzelfde moment klaar zijn, zelfs als deze andere bereidingstijden hebben. De bediening is volledig digitaal, met zes automatische kookprogramma’s zoals max crisp, air fry, roast en bake.

LEES OOK: Dit zijn de meestgemaakte fouten met airfryers (en zo voormijd je ze)

Je kunt de temperatuur instellen vanaf 40 tot 240 graden Celsius en het maximum vermogen is 2470 Watt. De binnenmanden zijn voorzien van een keramische antiaanbaklaag en kunnen in de vaatwasser. Het apparaat is relatief groot, dus dat is wel iets om rekening mee te houden als de ruimte in je keuken beperkt is. Gebruikers van de AF400EUWH waarderen de stille werking en de mogelijkheid om flexibel te koken zonder tussendoor schoon te maken of het apparaat opnieuw in te stellen.

Princess 1.182068.01.001

Met de Princess 1.182068.01.001 Double Basket Airfryer kun je twee gerechten tegelijk bereiden, dankzij de dubbele mand. Het apparaat staat los op het aanrecht en heeft een zwart ontwerp dat in de meeste keukens past . Je bedient het eenvoudig via het LED-display en de touchknoppen. Er zijn acht programma’s, een timer en je kunt de temperatuur zelf instellen tot 220 °C. De totale inhoud is 8 liter, genoeg voor ongeveer zes porties.

Tijdens het gebruik blijven de handvatten koel, en bij oververhitting schakelt het apparaat zichzelf automatisch uit. De losse onderdelen – inclusief de binnenbakken – mogen gewoon in de vaatwasser. Met een vermogen van 2400 watt warmt de airfryer snel op en bereid je je eten gelijkmatig. Of je nu frietjes bakt of kip grilt, deze airfryer maakt het eenvoudig zonder veel gedoe.

Het is lente, en dat is hét moment om allerlei klusjes in de tuin aan te pakken. Heb je een terras of pad dat in de loop van tijd wat is verzakt? Daarvoor hoef je geen stratenmaker in te huren, dat kun je prima zelf weer herstellen. Hoe je dat doet, lees je in deze uitgebreide handleiding.

Lees ook: Zo leg je zelf een terras aan

Het gebeurt regelmatig dat (sier)bestrating verzakt. Vaak ligt dat aan een instabiele ondergrond, slechte afwatering, zand dat is weggespoeld door regen of een te zware belasting. Door hier bij de aanleg of tijdens het herstel al rekening mee te houden, voorkom je veel problemen. Denk bijvoorbeeld aan voldoende ophoogzand, goede opsluitbanden en een slimme afwatering.

Probleemplekken identificeren

Je ziet het meestal snel als een pad of terras verzakt is. Zeker als regenwater blijft staan op plekken waar het niet weg kan. Vaak ligt dat aan een deel van de bestrating dat letterlijk is ingezakt. Ook als stenen zijn gaan schuiven of er kieren ontstaan, heb je waarschijnlijk te maken met verzakking. Dat gebeurt vaak wanneer opsluitbanden niet stevig genoeg geplaatst zijn en langzaam naar buiten zijn gedrukt of gekanteld.

©MG | ID.nl

👷 Dit heb je nodig voor je klus

• Goede werkhandschoenen

• Waterpas

• Metseldraad

• Balk of lat

• Rubberen hamer

• Bats of spade

• Ophoogzand

Tegels wippen

Zelfs de kleinste verzakking kan er al voor zorgen dat er water blijft liggen, omdat water nu eenmaal de weg van de minste weerstand kiest, dus het is belangrijk dat je goed in kaart brengt waar bij jou alle verzakkingen zitten. Leg een lange, rechte lat over het deel dat is weggezakt of gebruik een waterpas . Zo zie je hoe scheef het ligt. Een lange lat werkt het best als je die op zijn smalle kant neerlegt. Leg je hem plat, dan buigt hij makkelijk door en geeft hij een vertekend beeld.

Heb je duidelijk welk stuk verzakt is en dus opgehoogd moet worden, dan haal je daar de tegels of stenen weg. Bij randen zonder opsluitband lukt dat meestal met je handen of een klein schepje. Zit het probleem ergens in het midden van het terras, dan heb je er iets meer werk aan.

©MG | ID.nl

Doe dat wel voorzichtig: je wilt schade aan de tegels natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen. Ga dus niet wrikken met een spade of schep. Beter gebruik je twee platte schroevendraaiers. Zet ze aan weerszijden van de steen en wip deze voorzichtig los. Geen oude schroevendraaiers bij de hand? Dan kun je ook lange, dikke spijkers of schroeven gebruiken. Draag daarbij wel handschoenen.

Is de eerste steen eruit, dan volgen de andere meestal vanzelf. Haal ze als het kan met de hand eruit, zo blijft het zandbed eronder zoveel mogelijk intact.

Hoogte bepalen

Ligt het verzakte deel open, dan kun je het zandbed ophogen. Gebruik een rechte lat of metseldraad om de juiste hoogte af te stemmen op de rest van het terras. De lat of het draad laat je dan van links naar rechts lopen vanaf de hoogte van de niet-verzakte bestrating. Vervolgens schep je er ophoogzand bij en controleer je – door een tegel of steen neer te leggen – of het zandbed op de goede hoogte is gebracht. Vergeet niet dat je ongeveer 3 tot 5 millimeter hoger legt dan de rest van de bestrating. De tegel of steen sla je er immers nog een stukje in.

©MG | ID.nl

Ligt alles op zijn plek? Leg dan een stevige balk of plank (die je op op z'n kant legt) op de nieuwe bestrating en tik er met een rubberen hamer op. Zo werk je kleine hoogteverschillen weg.

©MG | ID.nl

Tot slot veeg je overtollig straatzand in de voegen. Je kunt ook inveegzand gebruiken dat onkruidwerend is. Dat werkt vooral goed bij nieuw aangelegde terrassen die nog onkruidvrij zijn, dus voornamelijk bij nieuw aan te leggen terrassen.

Lees ook: Het belang van goede tuindrainage

Opsluitbanden (her)plaatsen

Zijn de randen van je terras verzakt of verschoven en heb je daar opsluitbanden liggen? Dan zijn die waarschijnlijk gaan kantelen of wijken ze naar buiten uit. Dat zie je vaak bij opritten die hoger liggen dan de omliggende grond. Zit er aan de buitenzijde te weinig grond, dan geven die opsluitbanden niet genoeg tegendruk.

In zo’n geval kun je proberen de banden opnieuw in te graven. Lukt dat niet, maar wil je ze wel verstevigen? Zet ze dan – nadat je ze natuurlijk in de hoogte ook waterpas hebt gezet – vast in beton. Dat kan gewoon met kant-en-klare betonmortel uit de bouwmarkt. Alleen wat water erbij en het hardt vanzelf uit.

©Bron: YouTube / Papaklust

Beschadigde bestrating door wortels

Wortels van bomen en struiken kunnen ervoor zorgen dat je bestrating niet verzakt, maar juist omhoog komt. Je ziet dan een bult in het terras en losse tegels. In dat geval moet je eerst de wortels aanpakken. Daarnaast moet je extra zand aanbrengen om de vrijgekomen ruimte op te vullen.

©MG | ID.nl

Wortels kunnen ervoor zorgen dat de bestrating omhoog komt.

Verwijder uitgelopen wortels zo veel mogelijk buiten de bestrating zelf: het heeft geen zin om wortels vlak vóór of in het bestratingsdeel af te zagen of af te steken. Binnen enkele maanden zullen ze namelijk weer voor hetzelfde probleem zorgen. Helemaal tegenhouden lukt niet, maar je kunt wel voorkomen dat ze omhoog komen. Gebruik daarvoor worteldoek. Dat stuurt de wortels onder je bestrating horizontaal verder.

Let op: worteldoek werkt vooral bij kleinere wortels. Grote wortels kunnen alsnog schade veroorzaken. Een bijkomend voordeel van worteldoek is dat het onkruidgroei tegengaat. Worteldoek leg je overigens aan bij een compleet nieuw terras of bestrating. Wil je worteldoek gebruiken bij het herstellen van een terras of pad, dan moet je eigenlijk helemaal opnieuw beginnen, omdat het worteldoek onder de gehele bestrating en onder het niveau van het straatzand komt te liggen.

Mollen

Mollen maken niet alleen je gazon kapot, ze kunnen ook zorgen voor verzakking van je bestrating. Door gangen onder je terras te graven, ontstaat er instabiliteit. Storten die gangen in, dan zakken de tegels weg. Bij dit soort verzakkingen heb je vaak veel zand nodig voor herstel.

Lees ook: Acht manieren om je tuin te beschermen tegen ongedierte

©MG | ID.nl

Mollen graven gangen en die kunnen ervoor zorgen dat je bestrating verzakt.

Mollen zijn lastig te weren, maar je kunt het ze wel moeilijker maken. Hoe diverser je beplanting, hoe minder aantrekkelijk je tuin is voor mollen: wortels vormen obstakels. Wil je specifiek je terras beschermen, dan kun je een mollennet plaatsen. Dat graaf je verticaal in langs de randen van je terras, tot zo'n 70 cm diep. Deze klus kun je prima uitvoeren na het ophogen, want je hoeft alleen de zijkanten aan te pakken.