Je systeem loopt niet lekker en je wilt weten wat er aan de hand is. Er zijn gelukkig genoeg ingebouwde en externe tools die je kunnen helpen bij problemen met je processor, geheugen, schijf, grafische kaart of andere onderdelen.

1 Actuele systeemcheck

Als je systeem traag reageert en je wilt weten welke processen je systeembronnen gebruiken, kun je het Taakbeheer openen met Ctrl+Shift+Esc. Op het tabblad Processen kun je zien hoeveel procent van de processor, schijf, geheugen of netwerk elk proces gebruikt. Voor een overzicht van het gebruik van deze onderdelen open je het tabblad Prestaties. Als alternatief kun je Broncontrole typen in de Windows-zoekbalk om deze app te openen. Deze geeft je gedetailleerde informatie over welke processen verantwoordelijk zijn voor het gebruik van je systeembronnen.

2 Korte systeemdiagnose

Je kunt ook een systeemaudit van één minuut uitvoeren om een overzichtelijk prestatierapport te krijgen. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer perfmon /rel uit. Als dit niet werkt, voer dan gewoon perfmon uit. De app Prestatiemeter wordt opgestart, waar je Gegevensverzamelaarsets / Systeem opent. Vervolgens klik je op System Diagnostics en druk je op het groene pijlknopje. Na een minuut open je Rapporten / Systeem / System Diagnostics en dubbelklik je op het rapport. Hiermee krijg je een uitgebreid verslag over mogelijke problemen bij verschillende systeemonderdelen.

3 Langere systeemcontrole

Om over een langere periode te controleren of er zich geen problemen hebben voorgedaan met betrekking tot de systeemstabiliteit, kun je beter de Betrouwbaarheidscontrole inschakelen. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer perfmon /rel uit. De grafiek toont de chronologische stabiliteitsindex, van 1 (slecht) tot 10 (uitstekend). Navigeer door de tijd via Dagen | Weken en met de pijlknopjes ga je telkens een dag verder. Klik op een specifieke dag of week voor het bijbehorende overzicht van gebeurtenissen. In de statusbalk vind je verder nog Alle probleemrapporten weergeven voor een overzicht van de problemen die zich hebben voorgedaan.

4 Detailcontrole

Voor nog meer informatie kun je nauwelijks zonder de ingebouwde logboekfunctie. Klik met de rechtermuisknop op de Windows-startknop en kies Logboeken. Standaard krijg je in het middelste venster een samenvatting van de meest recente beheergebeurtenissen, met categorieën zoals Kritiek, Fout, Waarschuwing en Informatie, onderverdeeld in Afgelopen uur, 24 uur en 7 dagen. Open een rubriek en dubbelklik op een gebeurtenis voor nog meer informatie. Je kunt ook zelf op zoek gaan naar belangrijke gebeurtenissen, bijvoorbeeld via de rubriek Windows-logboeken / Systeem.

5 Andere rapporten

Windows kan nog enkele andere interessante rapporten genereren, maar hiervoor moet je de Opdrachtprompt als administrator openen. Voer hier powercfg /energy uit en na een minuut vind je in dezelfde map een energierapport dat zich met een dubbelklik opent in je standaardbrowser. Voor laptops kun je met de opdracht powercfg /batteryreport een uitgebreid rapport opvragen over het verbruik en de capaciteit van je accu. Daarnaast is er nog een rapport beschikbaar met gedetailleerde informatie over wifi-gebeurtenissen. Voer netsh wlan show wlanreport uit en je vindt het rapport in C:\ProgramData\Microsoft\Windows\WlanReport.

6 Geheugenanalyse (basis)

Windows heeft met de app Geheugencontrole nog een andere ingebouwde diagnostische tool, waarmee je mogelijke RAM-problemen kunt onderzoeken. Druk op Windows-toets+R, voer mdsched.exe uit en laat je pc herstarten. Je kunt eerst de standaardtests uitvoeren, maar met F1 schakel je tussen de modi Minimaal, Normaal en Extra. Gebruik de Tab-toets om desgewenst de cache uit te schakelen voor een grondigere geheugentest. Bevestig je wijzigingen met F10 en start de controle. Na de automatische herstart verschijnt een statusmelding die aangeeft of er inderdaad sprake is van een geheugenprobleem.

7 Geheugenanalyse (extra)

Een grondigere tool voor geheugenanalyse is MemTest86. Met de meegeleverde tool imageUSB.exe maak je eerst een opstartbare usb-stick. Met de Config-knop pas je de configuratie aan. Bij Test Selection bepaal je welke van de twaalf tests je hoe vaak wilt uitvoeren. Bij Address Range stel je het adresbereik in en bij CPU Selection voer je het aantal cpu-kernen in (meestal volstaat één cpu). Na afloop krijg je een rapportoverzicht dat je als html-bestand op de usb-stick kunt opslaan in de map \EFI\BOOT.

8 Processen

Je weet inmiddels hoe je met het Windows Taakbeheer inzicht krijgt in actieve processen, maar Process Explorer biedt veel meer opties. Om bijvoorbeeld het processorgebruik te bekijken, klik je op de kolomnaam CPU. Voor het (aangevraagde) geheugengebruik klik je op Private bytes. Om het schijfgebruik te weten, rechtsklik je op een kolomnaam, kies je Select columns, open je het tabblad Process Disk en vink je de gewenste onderdelen aan. Handig is ook het viziericoon waarmee je het bijbehorende proces kunt achterhalen door het naar een applicatievenster te slepen.

9 Systeeminformatie

Voor een gerichte en accurate diagnose is het essentieel om te weten met welke hardware (en bijbehorende software) je werkt. De ingebouwde app Systeeminformatie biedt wel bruikbare informatie, maar Speccy (de betaalde versie biedt extra opties) geeft meer details. Alle informatie wordt overzichtelijk gepresenteerd in rubrieken als Summary, Operating System, CPU, RAM en Peripherals. In het rechterdeelvenster krijg je gedetailleerde informatie, vaak met uitklapbare onderdelen. Er is ook een zoekfunctie beschikbaar. Verder kun je vanuit het File-menu op elk moment snapshots maken en deze ook weer importeren.

10 Cpu-temperatuur

Het is aan te raden om bij intensieve berekeningen, zoals gamen of videobewerking, de temperatuur van je processor in de gaten te houden. Core Temp is een handige tool die van elke processorkern in realtime de temperatuur weergeeft op basis van de DTS (Digital Thermal Sensor). Dit werkt nauwkeuriger dan warmtesensors en externe circuits op het moederbord. De app geeft ook de TjMax-waarde (Tjunction Max) weer, de maximumtemperatuur die de processor mag bereiken. Als je wilt overklokken, zorg er dan voor dat de temperatuur minstens 15 graden onder de TjMax-waarde blijft, voor maximale veiligheid.

11 Gpu-diagnose

Controleer naast de centrale processor ook de prestaties van je grafische kaart. Als de gpu niet behoorlijk functioneert, gebruik dan GPU-Z voor een diagnose. Start de tool en selecteer je grafische adapter linksonder. Ga naar Sensors en pas via Settings de gegevens en de scanfrequentie aan. Met pijlknoppen geef je aan welke waarden je wilt zien. Om de data op te slaan, vink je Log to file aan. Start vervolgens Generic Log Viewer, klik op Open file, kies GPU-Z en verwijs naar je logbestand.

12 Schijfcontrole

Controleer regelmatig de gezondheidsstatus van je schijven. Dankzij de S.M.A.R.T.-waarden (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) van je schijfcontroller kun je dit proces automatiseren, via een tool als Hard Disk Sentinel (de gratis proefversie heeft enkele beperkingen). Deze informatie helpt je bij het tijdig opsporen van schijfproblemen (zie ook dit artikel). Bij het overschrijden van instelbare drempelwaarden kun je notificaties of e-mails ontvangen. Lees ook de handleiding voor het gebruik van Hard Disk Sentinel.

13 Schijfruimte

Met Hard Disk Sentinel controleer je de vrije schijfruimte, maar het geeft geen inzicht in welke bestanden hoeveel ruimte innemen. WizTree biedt deze functie wel, waardoor je doelgericht actie kunt ondernemen, zoals het verwijderen van grote, overbodige bestanden. Na het scannen van het gewenste station, geeft WizTree een gedetailleerd overzicht van het schijfgebruik op het tabblad Boomstructuur, waar je de bestanden naar Grootte kunt sorteren. Selecteer meerdere bestanden tegelijk en verwijder ze met Del, of selecteer alle bestanden van hetzelfde bestandstype door met rechts te klikken op de extensie in het rechterdeelvenster en te kiezen voor Selecteer.

14 Netwerkverkeer

Bij netwerkproblemen, zoals onverwacht veel data door je netwerkadapter(s) of vertraagde serverresponses, is Wireshark een krachtige packet sniffer en protocol analyzer die het probleem kan identificeren. Je kunt aangeven van welke netwerkadapter je de datapakketjes wilt opvangen, waarna de analyse kan beginnen. Met behulp van filters en een zoekfunctie kun je de hoeveelheid data beheren. Wireshark geeft je een chronologisch overzicht van de netwerkpakketten, inclusief de gedetailleerde inhoud van elk pakket in bytes, samen met de bijbehorende protocollagen en -gegevens.

15 Benchmark

Als je teleurgesteld bent omdat je een sneller systeem had verwacht, is het verstandig om eerst de systeemprestaties nauwkeurig te beoordelen voordat je ingrijpende maatregelen neemt, zoals overklokken. Een prima tool hiervoor is UserBenchmark, een allround benchmarker. Deze app test verschillende systeemonderdelen, waaronder cpu, schijven, gpu en RAM. Na afloop worden alle resultaten overzichtelijk in je browser weergegeven en afgezet tegen andere vergelijkbare systemen. Een uitgebreide handleiding helpt je alle informatie correct te interpreteren.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Van plan om deze zomer extra veel eten in te slaan, bijvoorbeeld voor een tuinfeest of barbecue? Dan kan extra vriescapaciteit geen kwaad. Bijvoorbeeld met een (tweede) vrieskast voor in de keuken, schuur of garage. Wij vonden vijf mooie exemplaren.

Wanneer je extra vriescapaciteit nodig hebt, kun je kiezen voor een vrieskast, maar ook voor een vrieskist. Die laatste is een lager model waar je de in te vriezen producten aan de bovenzijde inlaadt. Op zich heel praktisch en ze bieden veel opslagruimte, maar het grootste nadeel van een vrieskist is dat ze minder energiezuinig zijn.

Bij een vrieskast is dat anders: deze hebben misschien wel iets minder opslagcapaciteit dan een vrieskist, maar zijn doorgaans wat zuiniger. Per apparaat vermelden we het jaarlijks verbruik en natuurlijk de capaciteit. En wat de minimum geschikte omgevingstemperatuur is: doorgaans boven de 10 of 15 graden als je hem in een schuur of garage wil gebruiken.

Inventum VR1430W

Deze Inventum vriezer is ideaal voor wie niet al te veel ruimte heeft, maar toch graag een fatsoenlijke voorraad diepvriesproducten in huis wil. Met een inhoud van 161 liter en drie ruime vrieslades kun je verrassend veel kwijt. De vriezer is 143 centimeter hoog en heeft een rustige witte uitstraling, waardoor hij netjes wegvalt in de meeste keukens. No Frost zorgt ervoor dat je nooit meer hoeft te ontdooien, en het geluidsniveau van slechts 39 decibel maakt ‘m heel geschikt voor open ruimtes. De digitale thermostaat is eenvoudig in te stellen, en als de deur per ongeluk open blijft staan, geeft hij netjes een waarschuwingssignaal. Ook handig: bij een stroomstoring blijven je producten nog tot wel 11 uur goed bevroren.

Energieverbruik per jaar: 132 kWh
Inhoud: 161 liter
Minimale werktemperatuur: 15 °C

Siemens GS51NAWCV

Wie veel ruimte nodig heeft en een betrouwbare vriezer zoekt, zit goed met deze Siemens. Met zijn flinke inhoud van 290 liter is er plek genoeg voor grote gezinsvoorraden of maaltijden voor een paar weken vooruit. Deze vriezer is voorzien van No Frost, dus je hoeft nooit meer te krabben of ijs weg te bikken. Dankzij het SuperVriezen worden nieuwe producten razendsnel op temperatuur gebracht, zodat alles vers blijft. De binnenverlichting maakt het makkelijk om je spullen terug te vinden, zelfs onderin. Hij blijft ook opvallend stil, en bij stroomuitval blijven je producten nog ruim 14 uur veilig ingevroren. Handig als je eens pech hebt met de elektriciteit.

Energieverbruik per jaar: 161 kWh
Inhoud: 161 liter
Minimale werktemperatuur: 15 °C
Geschikt voor schuur of garage: JA

Liebherr FNA 6625-20

Dit is een vriezer voor mensen die duurzaamheid belangrijk vinden, maar ook niet willen inleveren op ruimte of gemak. Met een energieverbruik van slechts 99 kWh per jaar en een energieklasse A is deze Liebherr uitzonderlijk zuinig. Hij heeft een inhoud van 260 liter en blijft opvallend stil tijdens gebruik. Dankzij de FrostProtect-technologie werkt hij zelfs in koude ruimtes zoals een garage of schuur, tot temperaturen van -15 graden. De EasyOpen-deur opent licht, zelfs als hij net is gesloten, en de SuperFrost-functie bevriest nieuwe producten snel om smaak en voedingswaarden te behouden. Dit is echt een slimme en degelijke vriezer die jaren meegaat.

Energieverbruik per jaar: 99 kWh
Inhoud: 260 liter
Minimale werktemperatuur: 15 °C
Geschikt voor schuur of garage: JA

Etna VV172NRVS

Deze ETNA is een stijlvolle vriezer met een moderne RVS-look die niet misstaat in een strakke keuken. Hij is 172 centimeter hoog en biedt met vijf lades en twee schappen genoeg ruimte voor een ruime voorraad. Het geluidsniveau ligt laag, rond de 36 decibel, dus je merkt amper dat hij aanstaat. Dankzij de Multi-Flow 360-technologie blijft de temperatuur overal in de vriezer constant, wat zorgt voor goede bewaarcondities. De FastFreeze-functie is ideaal voor als je snel iets wilt invriezen, en het ingebouwde alarm laat je weten als de deur te lang openstaat of als de temperatuur oploopt.

Energieverbruik per jaar: 150 kWh
Inhoud: 240 liter
Minimale werktemperatuur: 10 °C
Geschikt voor schuur of garage: JA

Bosch GSN51AWCV

Deze Bosch vriezer is echt een alleskunner. Hij biedt maar liefst 290 liter vriesruimte en is voorzien van allerlei slimme snufjes. De FreshSense-technologie zorgt ervoor dat de temperatuur binnenin stabiel blijft, wat goed is voor de houdbaarheid van je eten. De VarioZone-indeling geeft je de vrijheid om glazen plateaus eruit te halen en grotere producten kwijt te kunnen. Met de BigBox-lade kun je moeiteloos een hele taart of stapel pizza’s opbergen. De Ice Twister maakt vers ijs in een handomdraai, en de No Frost-technologie voorkomt ijsvorming. Bij openstaande deur krijg je een melding, en ondanks zijn kracht verbruikt hij relatief weinig energie en maakt hij nauwelijks geluid.

Energieverbruik per jaar: 161 kWh
Inhoud: 290 liter
Minimale werktemperatuur: 10 °C
Geschikt voor schuur of garage: JA

Modder op het frame, zand tussen de ketting en natte bladeren in je spatbord: na een paar ritten zit je e-bike vaak flink onder het vuil. Even met een doekje erover is niet genoeg. Sterker nog, dat kan juist schade veroorzaken. Met de juiste aanpak houd je je fiets langer mooi én technisch in topconditie.

Lees ook: Fietsendragers: trekhaak, dak of achterklep? Dit moet je weten

Zand en modder zijn vijanden van je elektrische fiets. En dan bedoelen we niet omdat ze zorgen dat je fiets er vies uitziet, maar vooral omdat vuildeeltjes werken als schuurpapier. Ze vreten zich langzaam in je ketting, tandwielen en lagers. Snel even schoonmaken lijkt dan logisch, maar met een spons of doekje maak je het soms alleen maar erger. Als daar vuil in blijft zitten, kras je ongemerkt over het frame of display.

Geen hogedruk, wel stromend water

Afspoelen met stromend water werkt goed. Dat kan met een tuinslang of – nog beter – met een mobiele reiniger met ingebouwde watertank. Deze reinigers werken met een lage druk van ongeveer 5 tot 10 bar. Dat is voldoende om vuil weg te spoelen, maar zacht genoeg om geen schade te veroorzaken aan lagers, afdichtingen of elektronica. Een hogedrukreiniger is af te raden, zeker op hoge stand: de krachtige straal – vaak 100 bar of meer – kan zorgen dat er water achter pakkingen terechtkomt en kan de coating of kabels beschadigen. Gebruik je toch een hogedrukreiniger, zet hem dan op de laagste stand, houd afstand (te dichtbij en de straal kan schade veroorzaken, zelfs wanneer je hem op de laagste stand hebt gezet) en richt nooit op gevoelige onderdelen zoals de motor, trapas of accu-aansluitingen.

Gebruik altijd koud tot lauwwarm water. Heet water lijkt misschien handig om vet of vuil los te weken, maar het tast juist beschermende vet- of smeerlagen aan. Bovendien kan het door het grote temperatuurverschil schade veroorzaken aan elektrische onderdelen. Als de buitenkant van bijvoorbeeld de accu snel opwarmt terwijl de binnenkant nog koud is, kan er condens ontstaan. Dat vocht blijft opgesloten in de behuizing en vergroot de kans op roest of storingen.

Behandel na het schoonmaken de metalen contactpunten van bijvoorbeeld de accu of verlichting met een vocht- en corrosiewerende spray. Dat voorkomt oxidatie bij regen, dauw of temperatuurschommelingen.

Houd rekening met het type motor

Bij e-bikes met een middenmotor zit er extra gevoelige elektronica rond de trapas. Wees daar extra voorzichtig met borstelen en afspoelen: een zachte borstel en wat afstand houden met water voorkomt schade. Bij een voor- of achterwielmotor liggen de kwetsbare onderdelen vaak wat verder van bewegende delen af, maar voorzichtigheid blijft ook daar belangrijk.

©Kärcher

Display en accu verwijderen

Haal voor het schoonmaken de accu uit de houder en, als dat mogelijk is, het display van het stuur. Bedek de contacten tijdelijk met een stukje plastic of een beschermdopje, zodat daar geen vocht bij kan komen. Zo voorkom je kortsluiting of corrosie bij het terugplaatsen. Het display zelf maak je schoon met een droge of licht vochtige microvezeldoek – zonder schoonmaakmiddel.

Gebruik een mild schoonmaakmiddel

Een biologisch afbreekbaar fietsreinigingsmiddel is veilig voor lak, kunststof en rubbers. Vermijd agressieve schoonmaakmiddelen zoals benzine, terpentine of allesreiniger. Die kunnen afdichtingen uitdrogen of lak aantasten. Afwasmiddel lijkt onschuldig, maar breekt vetlagen af die je ketting en tandwielen juist moeten beschermen.

Let ook op de omstandigheden: maak je fiets niet schoon in de volle zon. Door de warmte verdampt het schoonmaakmiddel te snel, waardoor vlekken en strepen ontstaan.

Geef extra aandacht aan de ketting

De ketting is een van de kwetsbaarste onderdelen van je e-bike. Die kun je schoonmaken met een zachte borstel en een kettingreiniger. Er bestaan ook speciale apparaatjes waarmee je de ketting automatisch laat draaien door een bakje met reinigingsvloeistof. Na het reinigen droog je de ketting goed af en breng je nieuwe olie aan, afgestemd op droge of natte omstandigheden. Zo blijft de aandrijving soepel lopen en voorkom je slijtage.

©MD | ID.nl

Vergeet de ventielen niet

Tijdens het schoonmaken kun je met je doek of borstel per ongeluk de ventielen van je binnenbanden losmaken. Controleer na afloop even of ze nog goed vastzitten. Zo voorkom je dat je later met langzaam leeglopende banden komt te staan.

Goed drogen en nakijken

Na het schoonmaken droog je je e-bike af met een schone microvezeldoek. Besteed extra aandacht aan de accuhouder, contactpunten en lastig bereikbare plekken rond de motor. Als alles droog is, plaats je de accu terug en controleer je of de ondersteuning normaal werkt. Check ook de remmen en verlichting. Even rijden na het schoonmaken helpt je om te voelen of alles nog goed schakelt, remt en ondersteunt zoals je gewend bent. Berg je e-bike na het schoonmaken altijd droog op en bewaar de accu, als je die loshaalt, bij voorkeur op kamertemperatuur.

Tot slot

Je e-bike schoonmaken hoeft geen grote klus te zijn, als je het regelmatig en zorgvuldig doet. Spoel vuil weg met een zachte waterstraal, vermijd agressieve middelen en wees alert op gevoelige onderdelen zoals accu, motor en ketting. Extra aandacht na ritten in de regen, bij modder of in de winter voorkomt veel ellende op lange termijn. Even een paar minuten schoonmaken na het fietsen kan net het verschil maken tussen soepel doortrappen of onverwachte storingen. Kortom: een schone e-bike is niet alleen mooier, maar blijft ook beter presteren.