ID.nl logo
Bij de tijd: houd je systeem up-to-date tot Windows 12 uitkomt
Huis

Bij de tijd: houd je systeem up-to-date tot Windows 12 uitkomt

De geruchten over Windows 12 als opvolger van Windows 11 worden steeds sterker. Zou je het liefst nu al naar Windows 12 willen overstappen? Nergens voor nodig! Met wat slimme stappen breng je Windows 11 weer helemaal bij de tijd en kan Windows 12 nog best even wachten.

Om de tijd tot de komst van Windows 12 te overbruggen, kun je Windows 11 een stuk moderner maken, door onlangs geïntroduceerde functies in te schakelen en gebruik te maken van wat externe hulp:

  • Gedrag van taakbalk
  • Sneller zoeken met Everything
  • Start11: startknop en taakbalk personaliseren
  • Passkeys opslaan
  • Verbeterd bestandsbeheer in Verkenner

Traag systeem? Lees dan: Windows 11: van stroperig naar supersnel

De komst van Windows 12 is nog altijd niet officieel bevestigd door Microsoft. Er wordt uiteraard continu druk gewerkt aan nieuwe mogelijkheden, maar de kans bestaat dat deze nieuwigheden de komende tijd simpelweg worden toegevoegd aan updates voor Windows 11 en dat het nog wel even duurt voordat Windows 12 het levenslicht ziet.

Nieuwste update Zorg ervoor dat je de nieuwste update van Windows 11 draait. Op het moment van schrijven is dit Windows 11 23H2. Open het startmenu en typ winver.exe. Bij Versie lees je de actuele versie, bijvoorbeeld Versie 23H2. Is dat niet het geval, installeer de update dan via Windows Update. Open de Windows-instellingen (Windows-toets+I), klik op Windows Update en klik op Naar updates zoeken.

Taakbalk

Bij de introductie van Windows 11 viel direct op dat de Windows-taakbalk aanzienlijk minder flexibel was dan in Windows 10. Inmiddels hebben de makers die situatie verbeterd, waardoor je de taakbalk ook in Windows 11 meer naar je hand kunt zetten. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Klap de sectie Gedrag van taakbalk uit. In Windows 11 zie je standaard alleen pictogrammen op de taakbalkknoppen: de naam van het programma is niet zichtbaar. Wil je altijd de namen van de geopende programma’s zien in de taakbalk, dan kies je voor Nooit bij Taakbalkknoppen combineren en labels verbergen. Gebruik je meerdere beeldschermen, dan kun je dezelfde instelling opgeven bij Taakbalkknoppen combineren en labels op andere taakbalken verbergen. Bovendien kun je de taakbalk en de startknop ook weer links uitlijnen, in plaats van in het midden. Kies voor Links uitlijnen bij Uitlijning van taakbalk.

De startknop en de taakbalkknoppen kun je weer links uitlijnen.

AI

Windows 12 zal straks flink leunen op een NPU: een Neural Processing Unit. Dit is een gespecialiseerde processor die zich hoofdzakelijk bezighoudt met het afhandelen van AI-gerelateerde taken. Hij neemt hierdoor werk uit handen van de traditionele processor van de computer. Nieuwe computers worden hiermee uitgerust. Onder meer Copilot, de AI-assistent van Windows, kan hiervan gebruikmaken. Toch hoef je niet op Windows 12 te wachten om met AI en Copilot aan de slag te gaan. De Engelstalige versie van Windows 11 heeft Copilot al aan boord: met de toetscombinatie Windows+C roep je de assistent op. In de Nederlandse versie is het nog niet zover. Wel kun je er al gebruik van maken via Edge.

Open de browser, klik op de Copilot-knop rechtsboven in beeld of gebruik de toetscombinatie Ctrl+Shift+. (punt). Het deelvenster opent rechts. Bovenin vind je drie tabbladen: Chatten, Opstellen en Inzichten. Op de eerste tab ga je conversaties met Copilot aan. Zo typ je in het vak onderin de gewenste prompt, zoals een vraag of een opdracht. De tab Opstellen helpt je bij het maken van een bericht, zoals brief, e-mail of blog. De tab Inzichten geeft informatie over je online (zoek)gedrag, zoals zoektermen en een analyse van de website die je bezoekt.

Copilot is al beschikbaar via Edge.

Aan de slag met kunstmatige intelligentie?

Copilot+-laptops zijn al verkrijgbaar

AI via taakbalk

In de toekomst heb je snel toegang tot Copilot via de taakbalk, zodat je niet meer afhankelijk bent van de browser. Maar wie slim is, bouwt deze functionaliteit nu alvast handmatig in. Open Edge en ga naar https://copilot.microsoft.com. Van deze website maken we nu een web-app, zodat je met een enkele klik via het startmenu en/of de taakbalk de website kunt openen. Klik in Edge rechtsboven op de knop met de drie puntjes (Instellingen en meer). Kies nu Meer hulpprogramma’s / Aan taakbalk vastmaken. Bevestig met een klik op Ja. Je kunt de AI-functie ook eenvoudig toegankelijk maken via het Windows-startmenu. Kies dan voor Vastmaken aan startscherm.

Maak Copilot toegankelijk via de taakbalk.

Meer AI

Heb je de smaak te pakken, dan kun je Windows 11 ook uitbreiden met een uitgebreidere versie van AI. Deze Pro-editie komt hoogstwaarschijnlijk standaard beschikbaar in de toekomstige Windows-editie. Open de Windows Instellingen en kies Accounts. Klap de sectie Microsoft Copilot Pro uit en klik op Copilot Pro downloaden. Wel even opletten: de Pro-variant van Copilot is een betaalde dienst, waarvoor je maandelijks 22 euro betaalt. Je krijgt hiermee voorkeurstoegang tot GPT-4 en GPT-4 Turbo op drukke momenten en voorrang bij het genereren van AI-afbeeldingen.

Vensterindeling

In de loop van de tijd heeft Windows 11 nieuwe functies en verbeteringen gekregen die je mogelijk nog niet kent. De functie Lay-out, waarmee je snel vensters kunt indelen op je scherm, toont nu de pictogrammen van de programma’s die je al hebt geopend. Zo kun je snel beoordelen welke vensterindeling het meest geschikt is. Bekijk hoe het werkt: plaats de muis op de knop Maximaliseren van een venster. Een overzicht van verschillende indelingen verschijnt, inclusief die handige pictogrammen. Werk je liever met het toetsenbord? Druk op Windows+Z om de indelingen te openen. Elke indeling heeft nu een eigen nummer: kies het nummer van de indeling die je wilt gebruiken.

Bepaal hoe je je vensters positioneert. 

Modern zoeken

De zoekfunctie in Windows 11 is ook toe aan wat modernisering. De zoekresultaten zijn niet altijd compleet en het zoeken naar items kost soms de nodige tijd. Dat kan beter. We maken gebruik van een gratis alternatief: Everything. Deze bestands-zoekmachine werkt anders dan je gewend bent. Al voordat je begint met zoeken, vind je de volledige inhoud van de schijf of map waarin je wilt gaan zoeken. Het indexeermechanisme van Everything werkt bijzonder efficiënt. Het bouwen van de eerste database op basis van 1 miljoen bestanden kost ongeveer een minuut. Om te zoeken, typ je een zoekterm boven in het venster. Bij het ingeven van de zoekterm worden de zoekresultaten realtime bijgewerkt. De resultaten verschijnen onderin.

Everything vindt supersnel precies hetgeen je zoekt.

Moderne startknop

Met Start11 van Stardock geef je Windows 11 een opgefrist uiterlijk. Met de software kun je kenmerkende Windows-onderdelen, zoals het startmenu en de taakbalk, tot in detail naar je hand zetten. Je mag het programma gratis proberen. Ben je tevreden, dan betaal je zo’n 9 euro voor de licentie.

Aan de linkerkant vind je een overzicht van de onderdelen die je een upgrade kunt geven. Kies voor Startmenu. Aan de rechterkant vind je de bijbehorende mogelijkheden. Zo kun je kiezen voor een eerdere versie van het startmenu: Windows 7-stijl of Windows 10-stijl. Interessanter is de mogelijkheid om juist voor een modernere variant te kiezen, zoals met de opties Windows 11-stijl met verbeteringen en Een bijgewerkte Windows 11-stijl. Nadat je de gewenste stijl hebt gekozen, klik je op Menu configureren (onder in het venster). Hier pas je de details aan, zoals de onderdelen die je graag in het menu opneemt en welke kleuren je wilt gebruiken. Ben je inmiddels uitgekeken op de startknop? Open dan aan de linkerkant de sectie Startknop. Vervolgens kun je een eigen afbeelding voor de startknop kiezen.

Goed om te weten: als je in de toekomst eenmalig het traditionele Windows 11-menu wilt openen, houd dan Ctrl ingedrukt terwijl je op de Startknop klikt.

Laat het startmenu en de taakbalk er eens een keer wat anders uitzien.

Meerdere computers Heb je meerdere computers waarop je Windows 11 moderniseert met behulp van Start11? Bespaar jezelf dan dubbel werk door de instellingen in een bestand op te slaan. Hiermee kun je in één keer de instellingen op de andere computer toepassen. Kies in Start11 voor Instellingen back-up, klik op Back-up instellingen naar een bestand en geef een bestandsnaam op. Op de andere computer open je dezelfde sectie. Kies Herstel instellingen en wijs het eerder gemaakte bestand aan.

Aangepaste taakbalk

Met Start11 kun je ook andere kenmerkende Windows-onderdelen aanpassen, zoals de taakbalk. Kies links voor Taakbalk, daarna aan de rechterkant voor Configureer verbeterde taakbalk. In het detailvenster kun je de balk aan je wensen aanpassen, onder meer met een zelfgekozen lettertype en een aangepast formaat. Keer hierna weer terug naar de sectie Taakbalk. In de tweede helft van het instellingenvenster pas je de overige instellingen van de taakbalk aan. Hier geef je de taakbalk een eigen achtergrondkleur en kun je de taakbalk een modernere uitstraling geven, bijvoorbeeld met afgeronde hoeken. Die opties vind je in de sectie Geavanceerde instellingen voor afgeronde taakbalk. Ook vind je hier kleine extra’s, zoals de mogelijkheid om de seconden in de klok van de taakbalk te laten tonen.

Start11 laat je de taakbalk configureren, bijvoorbeeld door afgeronde hoeken toe te passen.

Mappen via de taakbalk

Mogelijk biedt Windows 12 in de toekomst deze functie, maar Windows 11 kan het nog niet: (sub)mappen en documenten vastmaken aan de taakbalk, zodat je er snel toegang toe hebt. We hebben geen geduld om hierop te wachten en lossen het zelf op. In Start11 open je de sectie Taakbalk pinnen. Wil je een veelgebruikt document vastpinnen, dan kies je voor Pinbestand en selecteer je het gewenste bestand. Om een map snel toegankelijk te maken, kies je voor Map pinnen en wijs je de gewenste map aan. In plaats hiervan kun je ook een menu creëren, waarmee je in één keer toegang hebt tot meerdere locaties. Kies dan voor Menu voor map pinnen.

Met Start11 kun je mappen en bestanden vastmaken aan de taakbalk.

Passkeys

Steeds meer websites en diensten bieden de mogelijkheid om je aan te melden zonder wachtwoord. In plaats daarvan maak je gebruik van een passkey. Dat werkt met gezichtsherkenning of vingerafdrukherkenning. De dienst bewaart een publieke sleutel voor je, terwijl je zelf de privésleutel bewaart. Windows 11 biedt sinds kort ook ondersteuning voor passkeys. Opgeslagen passkeys beheer je via de Windows-instellingen (Windows+I). Kies voor Accounts / Wachtwoordsleutelinstellingen. Een overzicht van de opgeslagen wachtwoordsleutels verschijnt. Ongebruikte sleutels kun je verwijderen: klik op de drie puntjes (...) en kies Wachtwoordcode verwijderen.

Windows ondersteunt het gebruik van passkeys.

Bestandsbeheer

Windows Verkenner gaat al heel wat jaren mee, maar onlangs is dit onderdeel vernieuwd. Open de Verkenner (Windows+E), zodat je het nieuwe detailvenster in kunt stellen. Windows houdt dit standaard nog voor je verborgen. Druk op de toetscombinatie Alt+Shift+P en selecteer een bestand of een map (afbeelding 10). De Verkenner toont nu alle relevante details. Je leest hier onder meer wanneer het item voor het laatst is bewerkt en of het wordt gedeeld. Maak je gebruik van OneDrive en klik je in de adresbalk op OneDrive, dan zie je de actuele synchronisatiestatus en hoeveel ruimte je nog over hebt.

Ook nieuw is de mogelijkheid om een totaaloverzicht van je foto’s te krijgen. Dat gebeurt via de nieuwe Galerie, die je linksboven in het venster aantreft. Klik op Verzameling / Verzameling beheren om te bepalen welke fotolocaties hier worden weergegeven.

Maak je al gebruik van de nieuwe Galerie in de Verkenner?

Alles zien! Klik met de rechtermuisknop op het bureaublad en je ziet slechts het vereenvoudigde contextmenu. Vereenvoudigd betekent in dit geval dat er mogelijk voor jou belangrijke opties verborgen blijven. Om Windows weer altijd alle opties te laten zien, klik je met de rechtermuisknop op Start en kies je Terminal (Beheerder). Op de opdrachtregel typ je reg.exe add "HKCU\Software\Classes\CLSID{86ca1aa0-34aa-4e8b-a509-50c905bae2a2}\InprocServer32" /f /ve. Druk op Enter en start Windows opnieuw op. Je hebt nu weer toegang tot het volledige menu.

Vooruitblikken

Ben je nog steeds niet tevreden over Windows 11 en wil je alvast een blik in de toekomst werpen? Overweeg je dan aan te melden voor het Windows 11 Insider-bètaprogramma. Hiermee krijg je toegang tot Windows 11-functies die de rest van de wereld pas later te zien krijgt. In de Windows-instellingen kies je voor Windows Update / Windows Insider-programma. Klik op Aan de slag. Houd er rekening mee dat de toekomstige Windows 11-functies nog niet volledig zijn getest, en dus problemen op kunnen leveren.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast
© Lightfield Studios - stock.adobe.com
Huis

Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast

Of je nu trek hebt in toast met avocado en een gepocheerd eitje of in een klassieke tosti met ham en kaas: met het moderne broodrooster kan het allemaal. Benieuwd wat broodroosters anno nu zo bijzonder maakt? We vertellen je er alles over.

In het kort: Moderne broodroosters zijn echte alleskunners: naast het roosteren van brood gebruik je ze ook voor het maken van tosti's, het opwarmen van croissants en het ontdooien van bevroren brood. En ze kunnen vaak nog veel meer dan dat. In dit artikel lees je wat moderne broodroosters allemaal kunnen en in welk opzicht ze verschillen van de meer traditionele modellen.

Lees ook: 🥪 Gezonde tosti's om de hele middag op door te gaan

'Ouderwetse' broodroosters doen precies wat ze moeten doen. Je doet er één of twee sneetjes brood in, wacht een paar minuten en plop: daar heb je je perfect gebruinde en knapperige toast. Deze modellen zijn dankzij hun eenvoudige werking nog altijd bij veel mensen in trek, maar er er is ook steeds meer vraag naar modellen die meer kunnen dan alleen brood roosteren. Van het maken van tosti's tot het roosteren van bagels en croissants: met de nieuwste modellen heb je je tosti-ijzer of oven haast niet meer nodig! Veel modellen zijn daarnaast voorzien van allerlei handige extra's, zoals een ontdooifunctie en speciale sleuven voor extra groot of klein brood. En dan hebben we het nog niet eens over de vele bruiningsstanden op moderne broodroosters.

Bruiningsstanden 

Traditionele broodroosters zitten vaak lekker simpel in elkaar, met een draaiknop die je keuze biedt uit drie tot hoogstens vijf standen. Maar het beperkte aantal opties op deze modellen heeft wel als nadeel dat je niet altijd evenveel controle hebt over hoe bruin je sneetjes brood worden. Moderne broodroosters beschikken vaak over veel meer bruiningsstanden, gemiddeld tussen de zes en negen. De lagere standen zijn ideaal voor het licht roosteren van dun of oud brood, terwijl de hogere standen perfect zijn om brood donkerbruin te krijgen of om zwaarder brood zoals volkoren of roggebrood te roosteren. Sommige modellen hebben zelfs slimme sensoren die de dikte van het brood detecteren en op basis daarvan de roostertijd aanpassen. Handig! 

Ontdooifunctie

Brood ontdooien kan best een gedoe zijn. Op het aanrecht duurt het lang, voor gelijkmatig ontdooien in de oven moet je maar net de juiste instellingen weten en in de magnetron wordt bevroren brood snel slap. In een broodrooster met ontdooifunctie wordt het een stuk eenvoudiger. Het enige wat je hoeft te doen, is de bevroren sneetjes brood in het rooster te plaatsen en de ontdooistand te selecteren. Het broodrooster past vervolgens automatisch de tijd en temperatuur aan, zodat je brood gelijkmatig ontdooit zonder dat het verbrandt. Deze functie werkt ook goed voor bevroren croissants of andere kleine broodjes.

©Goffkein - stock.adobe.com

Hoeveelheid sleuven

Voor grotere gezinnen is een broodrooster met maar twee sleuven niet altijd handig. Zeker als jullie gezellig samen aan tafel willen eten, is het niet ideaal om steeds op je beurt te moeten wachten. Gelukkig zijn broodroosters er tegenwoordig in allerlei soorten en maten, met bijvoorbeeld ruimte voor vier sneetjes brood of speciale sleuven voor extra lang brood (denk aan zuurdesem of stokbrood) of breed brood (zelf gesneden brood of croissants en bagels). Sommige modellen beschikken over sleuven met liftfunctie voor kleine sneetjes brood, zodat je je handen niet hoeft te branden. Er zijn ook modellen met een enkele brede sleuf waarin je meerdere sneetjes brood naast elkaar plaatst. 

Extra functies

Naast de ontdooistand hebben moderne broodroosters vaak nog veel meer handige functies. Zoals een opwarmstand die brood alleen opwarmt zonder het te roosteren: handig voor overgebleven croissants of andere afgebakken broodjes. Of een sneltoastfunctie, die brood snel en efficiënt roostert als je haast hebt. Een warmhoudrooster komt mooi van pas als je veel sneetjes brood achter elkaar wilt roosteren: deze houdt je brood tot wel vijftien minuten warm. 

Ook voor tosti's en bagels hebben moderne broodroosters vaak speciale standen. De tosti-stand zorgt ervoor dat het brood langzaam wordt verhit zodat ondertussen de kaas kan smelten. Eventuele meegeleverde tostiklemmen voorkomen dat het een knoeiboel wordt in je broodrooster. De bagelstand is speciaal ontworpen om bagels perfect te roosteren, met een zachte buitenkant en een krokante binnenkant. 

©morkovkapiy - stock.adobe.com

Design

Als je ook de uitstraling van je broodrooster belangrijk vindt, bieden moderne broodroosters je meer dan genoeg keus. Broodroosters anno nu zijn namelijk allang niet meer alleen maar basic zwart of zilver. Steeds meer fabrikanten bieden modellen in stijlvolle kleuren, zoals zachtroze, mintgroen of lichtblauw. Of wat dacht je van een opvallend retromodel in felrood? Gerenommeerde merken als Russell Hobbs, KitchenAid en Smeg verkopen verschillende kwalitatieve broodroosters in een origineel design. Misschien geef je niks om design en ga je liever voor functionaliteit. In dat geval is een broodrooster met transparante zijkanten misschien wat voor jou: hiermee hou je tijdens het roosteren precies bij hoe bruin je sneetjes kleuren.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus