ID.nl logo
Bij de tijd: houd je systeem up-to-date tot Windows 12 uitkomt
© Romafa - stock.adobe.com
Huis

Bij de tijd: houd je systeem up-to-date tot Windows 12 uitkomt

De geruchten over Windows 12 als opvolger van Windows 11 worden steeds sterker. Zou je het liefst nu al naar Windows 12 willen overstappen? Nergens voor nodig! Met wat slimme stappen breng je Windows 11 weer helemaal bij de tijd en kan Windows 12 nog best even wachten.

Om de tijd tot de komst van Windows 12 te overbruggen, kun je Windows 11 een stuk moderner maken, door onlangs geïntroduceerde functies in te schakelen en gebruik te maken van wat externe hulp:

  • Gedrag van taakbalk
  • Sneller zoeken met Everything
  • Start11: startknop en taakbalk personaliseren
  • Passkeys opslaan
  • Verbeterd bestandsbeheer in Verkenner

Traag systeem? Lees dan: Windows 11: van stroperig naar supersnel

De komst van Windows 12 is nog altijd niet officieel bevestigd door Microsoft. Er wordt uiteraard continu druk gewerkt aan nieuwe mogelijkheden, maar de kans bestaat dat deze nieuwigheden de komende tijd simpelweg worden toegevoegd aan updates voor Windows 11 en dat het nog wel even duurt voordat Windows 12 het levenslicht ziet.

Nieuwste update Zorg ervoor dat je de nieuwste update van Windows 11 draait. Op het moment van schrijven is dit Windows 11 23H2. Open het startmenu en typ winver.exe. Bij Versie lees je de actuele versie, bijvoorbeeld Versie 23H2. Is dat niet het geval, installeer de update dan via Windows Update. Open de Windows-instellingen (Windows-toets+I), klik op Windows Update en klik op Naar updates zoeken.

Taakbalk

Bij de introductie van Windows 11 viel direct op dat de Windows-taakbalk aanzienlijk minder flexibel was dan in Windows 10. Inmiddels hebben de makers die situatie verbeterd, waardoor je de taakbalk ook in Windows 11 meer naar je hand kunt zetten. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Klap de sectie Gedrag van taakbalk uit. In Windows 11 zie je standaard alleen pictogrammen op de taakbalkknoppen: de naam van het programma is niet zichtbaar. Wil je altijd de namen van de geopende programma’s zien in de taakbalk, dan kies je voor Nooit bij Taakbalkknoppen combineren en labels verbergen. Gebruik je meerdere beeldschermen, dan kun je dezelfde instelling opgeven bij Taakbalkknoppen combineren en labels op andere taakbalken verbergen. Bovendien kun je de taakbalk en de startknop ook weer links uitlijnen, in plaats van in het midden. Kies voor Links uitlijnen bij Uitlijning van taakbalk.

De startknop en de taakbalkknoppen kun je weer links uitlijnen.

AI

Windows 12 zal straks flink leunen op een NPU: een Neural Processing Unit. Dit is een gespecialiseerde processor die zich hoofdzakelijk bezighoudt met het afhandelen van AI-gerelateerde taken. Hij neemt hierdoor werk uit handen van de traditionele processor van de computer. Nieuwe computers worden hiermee uitgerust. Onder meer Copilot, de AI-assistent van Windows, kan hiervan gebruikmaken. Toch hoef je niet op Windows 12 te wachten om met AI en Copilot aan de slag te gaan. De Engelstalige versie van Windows 11 heeft Copilot al aan boord: met de toetscombinatie Windows+C roep je de assistent op. In de Nederlandse versie is het nog niet zover. Wel kun je er al gebruik van maken via Edge.

Open de browser, klik op de Copilot-knop rechtsboven in beeld of gebruik de toetscombinatie Ctrl+Shift+. (punt). Het deelvenster opent rechts. Bovenin vind je drie tabbladen: Chatten, Opstellen en Inzichten. Op de eerste tab ga je conversaties met Copilot aan. Zo typ je in het vak onderin de gewenste prompt, zoals een vraag of een opdracht. De tab Opstellen helpt je bij het maken van een bericht, zoals brief, e-mail of blog. De tab Inzichten geeft informatie over je online (zoek)gedrag, zoals zoektermen en een analyse van de website die je bezoekt.

Copilot is al beschikbaar via Edge.

Aan de slag met kunstmatige intelligentie?

Copilot+-laptops zijn al verkrijgbaar

AI via taakbalk

In de toekomst heb je snel toegang tot Copilot via de taakbalk, zodat je niet meer afhankelijk bent van de browser. Maar wie slim is, bouwt deze functionaliteit nu alvast handmatig in. Open Edge en ga naar https://copilot.microsoft.com. Van deze website maken we nu een web-app, zodat je met een enkele klik via het startmenu en/of de taakbalk de website kunt openen. Klik in Edge rechtsboven op de knop met de drie puntjes (Instellingen en meer). Kies nu Meer hulpprogramma’s / Aan taakbalk vastmaken. Bevestig met een klik op Ja. Je kunt de AI-functie ook eenvoudig toegankelijk maken via het Windows-startmenu. Kies dan voor Vastmaken aan startscherm.

Maak Copilot toegankelijk via de taakbalk.

Meer AI

Heb je de smaak te pakken, dan kun je Windows 11 ook uitbreiden met een uitgebreidere versie van AI. Deze Pro-editie komt hoogstwaarschijnlijk standaard beschikbaar in de toekomstige Windows-editie. Open de Windows Instellingen en kies Accounts. Klap de sectie Microsoft Copilot Pro uit en klik op Copilot Pro downloaden. Wel even opletten: de Pro-variant van Copilot is een betaalde dienst, waarvoor je maandelijks 22 euro betaalt. Je krijgt hiermee voorkeurstoegang tot GPT-4 en GPT-4 Turbo op drukke momenten en voorrang bij het genereren van AI-afbeeldingen.

Vensterindeling

In de loop van de tijd heeft Windows 11 nieuwe functies en verbeteringen gekregen die je mogelijk nog niet kent. De functie Lay-out, waarmee je snel vensters kunt indelen op je scherm, toont nu de pictogrammen van de programma’s die je al hebt geopend. Zo kun je snel beoordelen welke vensterindeling het meest geschikt is. Bekijk hoe het werkt: plaats de muis op de knop Maximaliseren van een venster. Een overzicht van verschillende indelingen verschijnt, inclusief die handige pictogrammen. Werk je liever met het toetsenbord? Druk op Windows+Z om de indelingen te openen. Elke indeling heeft nu een eigen nummer: kies het nummer van de indeling die je wilt gebruiken.

Bepaal hoe je je vensters positioneert. 

Modern zoeken

De zoekfunctie in Windows 11 is ook toe aan wat modernisering. De zoekresultaten zijn niet altijd compleet en het zoeken naar items kost soms de nodige tijd. Dat kan beter. We maken gebruik van een gratis alternatief: Everything. Deze bestands-zoekmachine werkt anders dan je gewend bent. Al voordat je begint met zoeken, vind je de volledige inhoud van de schijf of map waarin je wilt gaan zoeken. Het indexeermechanisme van Everything werkt bijzonder efficiënt. Het bouwen van de eerste database op basis van 1 miljoen bestanden kost ongeveer een minuut. Om te zoeken, typ je een zoekterm boven in het venster. Bij het ingeven van de zoekterm worden de zoekresultaten realtime bijgewerkt. De resultaten verschijnen onderin.

Everything vindt supersnel precies hetgeen je zoekt.

Moderne startknop

Met Start11 van Stardock geef je Windows 11 een opgefrist uiterlijk. Met de software kun je kenmerkende Windows-onderdelen, zoals het startmenu en de taakbalk, tot in detail naar je hand zetten. Je mag het programma gratis proberen. Ben je tevreden, dan betaal je zo’n 9 euro voor de licentie.

Aan de linkerkant vind je een overzicht van de onderdelen die je een upgrade kunt geven. Kies voor Startmenu. Aan de rechterkant vind je de bijbehorende mogelijkheden. Zo kun je kiezen voor een eerdere versie van het startmenu: Windows 7-stijl of Windows 10-stijl. Interessanter is de mogelijkheid om juist voor een modernere variant te kiezen, zoals met de opties Windows 11-stijl met verbeteringen en Een bijgewerkte Windows 11-stijl. Nadat je de gewenste stijl hebt gekozen, klik je op Menu configureren (onder in het venster). Hier pas je de details aan, zoals de onderdelen die je graag in het menu opneemt en welke kleuren je wilt gebruiken. Ben je inmiddels uitgekeken op de startknop? Open dan aan de linkerkant de sectie Startknop. Vervolgens kun je een eigen afbeelding voor de startknop kiezen.

Goed om te weten: als je in de toekomst eenmalig het traditionele Windows 11-menu wilt openen, houd dan Ctrl ingedrukt terwijl je op de Startknop klikt.

Laat het startmenu en de taakbalk er eens een keer wat anders uitzien.

Meerdere computers Heb je meerdere computers waarop je Windows 11 moderniseert met behulp van Start11? Bespaar jezelf dan dubbel werk door de instellingen in een bestand op te slaan. Hiermee kun je in één keer de instellingen op de andere computer toepassen. Kies in Start11 voor Instellingen back-up, klik op Back-up instellingen naar een bestand en geef een bestandsnaam op. Op de andere computer open je dezelfde sectie. Kies Herstel instellingen en wijs het eerder gemaakte bestand aan.

Aangepaste taakbalk

Met Start11 kun je ook andere kenmerkende Windows-onderdelen aanpassen, zoals de taakbalk. Kies links voor Taakbalk, daarna aan de rechterkant voor Configureer verbeterde taakbalk. In het detailvenster kun je de balk aan je wensen aanpassen, onder meer met een zelfgekozen lettertype en een aangepast formaat. Keer hierna weer terug naar de sectie Taakbalk. In de tweede helft van het instellingenvenster pas je de overige instellingen van de taakbalk aan. Hier geef je de taakbalk een eigen achtergrondkleur en kun je de taakbalk een modernere uitstraling geven, bijvoorbeeld met afgeronde hoeken. Die opties vind je in de sectie Geavanceerde instellingen voor afgeronde taakbalk. Ook vind je hier kleine extra’s, zoals de mogelijkheid om de seconden in de klok van de taakbalk te laten tonen.

Start11 laat je de taakbalk configureren, bijvoorbeeld door afgeronde hoeken toe te passen.

Mappen via de taakbalk

Mogelijk biedt Windows 12 in de toekomst deze functie, maar Windows 11 kan het nog niet: (sub)mappen en documenten vastmaken aan de taakbalk, zodat je er snel toegang toe hebt. We hebben geen geduld om hierop te wachten en lossen het zelf op. In Start11 open je de sectie Taakbalk pinnen. Wil je een veelgebruikt document vastpinnen, dan kies je voor Pinbestand en selecteer je het gewenste bestand. Om een map snel toegankelijk te maken, kies je voor Map pinnen en wijs je de gewenste map aan. In plaats hiervan kun je ook een menu creëren, waarmee je in één keer toegang hebt tot meerdere locaties. Kies dan voor Menu voor map pinnen.

Met Start11 kun je mappen en bestanden vastmaken aan de taakbalk.

Passkeys

Steeds meer websites en diensten bieden de mogelijkheid om je aan te melden zonder wachtwoord. In plaats daarvan maak je gebruik van een passkey. Dat werkt met gezichtsherkenning of vingerafdrukherkenning. De dienst bewaart een publieke sleutel voor je, terwijl je zelf de privésleutel bewaart. Windows 11 biedt sinds kort ook ondersteuning voor passkeys. Opgeslagen passkeys beheer je via de Windows-instellingen (Windows+I). Kies voor Accounts /Wachtwoordsleutelinstellingen. Een overzicht van de opgeslagen wachtwoordsleutels verschijnt. Ongebruikte sleutels kun je verwijderen: klik op de drie puntjes (...) en kies Wachtwoordcode verwijderen.

Windows ondersteunt het gebruik van passkeys.

Bestandsbeheer

Windows Verkenner gaat al heel wat jaren mee, maar onlangs is dit onderdeel vernieuwd. Open de Verkenner (Windows+E), zodat je het nieuwe detailvenster in kunt stellen. Windows houdt dit standaard nog voor je verborgen. Druk op de toetscombinatie Alt+Shift+P en selecteer een bestand of een map (afbeelding 10). De Verkenner toont nu alle relevante details. Je leest hier onder meer wanneer het item voor het laatst is bewerkt en of het wordt gedeeld. Maak je gebruik van OneDrive en klik je in de adresbalk op OneDrive, dan zie je de actuele synchronisatiestatus en hoeveel ruimte je nog over hebt.

Ook nieuw is de mogelijkheid om een totaaloverzicht van je foto’s te krijgen. Dat gebeurt via de nieuwe Galerie, die je linksboven in het venster aantreft. Klik op Verzameling / Verzameling beheren om te bepalen welke fotolocaties hier worden weergegeven.

Maak je al gebruik van de nieuwe Galerie in de Verkenner?

Alles zien! Klik met de rechtermuisknop op het bureaublad en je ziet slechts het vereenvoudigde contextmenu. Vereenvoudigd betekent in dit geval dat er mogelijk voor jou belangrijke opties verborgen blijven. Om Windows weer altijd alle opties te laten zien, klik je met de rechtermuisknop op Start en kies je Terminal (Beheerder). Op de opdrachtregel typ je reg.exe add "HKCU\Software\Classes\CLSID{86ca1aa0-34aa-4e8b-a509-50c905bae2a2}\InprocServer32" /f /ve. Druk op Enter en start Windows opnieuw op. Je hebt nu weer toegang tot het volledige menu.

Vooruitblikken

Ben je nog steeds niet tevreden over Windows 11 en wil je alvast een blik in de toekomst werpen? Overweeg je dan aan te melden voor het Windows 11 Insider-bètaprogramma. Hiermee krijg je toegang tot Windows 11-functies die de rest van de wereld pas later te zien krijgt. In de Windows-instellingen kies je voor Windows Update / Windows Insider-programma. Klik op Aan de slag. Houd er rekening mee dat de toekomstige Windows 11-functies nog niet volledig zijn getest, en dus problemen op kunnen leveren.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?
© ER | ID.nl
Huis

Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

▼ Volgende artikel
Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is
© ID.nl
Huis

Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

In dit artikel

In dit artikel lees je wat QD-OLED precies is en waarom deze schermtechniek vooral bij gamen zichtbaar voordeel biedt. We leggen uit hoe QD-OLED verschilt van traditionele lcd-panelen, wat je merkt bij snelle actie en donkere scènes, en hoe het zit met helderheid, HDR en reflecties. Ook besteden we aandacht aan burn-in en de beschermingsmechanismen die moderne QD-OLED-monitoren gebruiken. Tot slot lees je voor welk type gamer QD-OLED het meest geschikt is en wanneer een Mini-LED-monitor een logisch alternatief kan zijn.

Lees ook: Lcd versus oled: wat is het verschil en welke televisie moet je kiezen?

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

QD-OLED versus Mini-LED

QD-OLED en Mini-LED worden vaak naast elkaar genoemd, maar het zijn fundamenteel verschillende technieken. QD-OLED is zelflichtend: elke pixel geeft zijn eigen licht en kan volledig uit. Dat levert perfect zwart, zeer snelle pixelreacties en sterk contrast op, wat vooral bij games met veel beweging en donkere scènes zichtbaar voordeel geeft.

Mini-LED is een verfijnde vorm van LCD. Het paneel gebruikt duizenden kleine leds als achtergrondverlichting die in zones worden gedimd. Daardoor kan een Mini-LED-scherm hoge helderheid over grote delen van het scherm vasthouden, wat prettig is in fel verlichte kamers en bij HDR met veel lichtaccenten. Zwart is hierbij wel afhankelijk van lokale dimming en nooit volledig uitgeschakeld zoals bij OLED.

Kort gezegd blinkt QD-OLED uit in contrast, snelheid en beeldrust in donkere omgevingen, terwijl Mini-LED praktischer is bij veel omgevingslicht, wanneer dezelfde elementen of onderdelen langdurig in beeld staat en als hoge helderheid belangrijk is.

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

Wat is het?Wat doet het?
Screensaver (schermbeveiliging)Dimt het scherm bij langdurig stilstaand beeld en herstelt de helderheid automatisch zodra er weer beweging is, om inbranden te voorkomen.
Pixel orbiting (pixelverschuiving)Verschuift het beeld continu minimaal op pixelniveau zodat vaste elementen nooit exact op dezelfde plek blijven staan.
Pixel refresh (pixelverversing)Start een onderhoudscyclus waarbij het paneel zichzelf corrigeert om slijtage en beginnende inbranding te verminderen.
Auto Warning (automatische waarschuwing)Geeft na een bepaalde gebruiksduur automatisch een melding om een pixel refresh uit te voeren.
Logos protection (logobescherming)Herkent vaste logo's in beeld en verlaagt daar lokaal de helderheid om inbranden te beperken.
Boundary dimmer (randdimming)Dimt automatisch delen van het scherm met zwarte balken of sterke helderheidsverschillen, bijvoorbeeld bij afwijkende beeldverhoudingen.
Taskbar dimmer (taakbalkdimming)Verlaagt specifiek de helderheid van de taakbalk om langdurige statische weergave op die plek te beperken.
Thermal protection (thermische beveiliging)Past de helderheid automatisch aan wanneer de monitor te warm wordt, om oververhitting en paneelslijtage te voorkomen.

©AGON by AOC

AGON by AOC PRO OLED AG276QKD2

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Techniek ⬇ / Model ➡AG276QKD2AG276UZDAG346UCDAG276QZD2
Screen saverJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / Fast
Pixel orbitingJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / Strong
Pixel refreshJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Auto WarningJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Logos ProtectionJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2
Boundary dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Taskbar dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Thermal protectionJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / On

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

QD, OLED en QD-OLED

OLED
Elke pixel geeft zelf licht. Daardoor zijn zwartwaarden diep en schakelt het beeld snel. Geschikt voor gaming en films, met aandacht voor burn-in bij langdurig statisch beeld.

QD (Quantum Dots)
Quantum dots zetten licht om in pure, heldere kleuren. Ze worden ingezet om kleurvolume en helderheid te verbeteren.

QD-OLED
Combineert de zelflichtende OLED-pixelstructuur met een quantum-dot-laag. Je krijgt diepe zwarttinten, snelle reactie en een breed kleurbereik. Het is een balans tussen snelheid, helderheid en kleurprecisie die goed aansluit bij moderne games.