Na de Ryzen-processors bracht AMD de Ryzen Threadripper uit, wat plat gezegd twee AMD Ryzen 7-processors zijn, in één chip verweven tot de krachtigste AMD-cpu van dit moment. Maar hoe krachtig zijn ze? Lees dat in deze AMD Ryzen Threadripper 1920X en 1950X review.

De AMD Ryzen-processors mogen toch wel een succesje genoemd worden, want voor het eerst in járen bracht AMD weer een lijn met processors uit die er echt toe doen, met een aantrekkelijke prijs-prestatieverhouding. Waar de Ryzens 3, 5 en 7 het uitvechten met de Intel Core i3, i5 en i7 zijn de Ryzen Threadrippers echte ‘high-end desktop’-chips (ook wel HEDT genoemd) die het opnemen tegen de nieuwe generatie Intel Core i9’s.

Processors voor de (semi)professionele gebruiker in tal van specialisaties, van grafische professionals (foto, video, rendering, ontwerp) tot wetenschappers van wie de complexe berekeningen op een eenvoudige consumentensysteem uren of dagen zouden duren. Nu meer en meer mensen zich ‘creator’ noemen, en videomateriaal in 4K en/of 60 fps gangbaar wordt, valt er genoeg te zeggen voor een werkpaard van formaat.

Dat Threadrippers in de basis twee gekoppelde 8-core Ryzen 7’s zijn, zien we terug in de immens grote tweedelige processor en de TR4-socket waarin deze wordt geplaatst. Het topmodel in de Threadripper-serie heeft daadwerkelijk zestien actieve cores, bij de voordeligere modellen is daar een deel van uitgeschakeld.

Net als Ryzen maakt Threadripper gebruik van SMT, de tegenhanger van Intels Hyper-Threading, om het totale aantal threads te verdubbelen. Zo ontstaan een 16-core 32-thread oftewel 16/32 model 1950X, 12/24 1920X, en 8/16 1900X.

De koppeling tussen de twee Threadripper-delen noemt AMD de Infinity Fabric: een nieuwe, razendsnelle (en geheugensnelheid afhankelijke) brug tussen de verschillende interne delen. Het is eigenlijk een doorontwikkeling van de HyperTransport-technologie, zij het beter schaalbaar, wat slimmer en sneller dan in vorige processor-generaties.

Specificaties

Een van de grote voordelen van Threadripper is het enorme aantal pci-express-lanes, wat het combineren van een groot aantal grafische kaarten en het gebruik van snelle m.2-nvme-ssd’s mogelijk maakt. Dit is een van de voornaamste redenen dat men soms uitwijkt naar een HEDT-platform. De 8-core Threadripper 1900X is daarmee een meer betaalbare oplossing voor hen die wel gebruik willen maken van al die pci-express-lanes.

Maar als het je om de rekenkracht te doen is, liggen de kosten van een dergelijk systeem aanzienlijk hoger dan die van een Ryzen 7- of Intel Core i7-systeem. In deze review richten wij ons echt op de zware jongens van de serie, de 1920X (799 euro) en de 1950X (979 euro).

©PXimport

Voor we naar de testresultaten en de bespreking gaan, lopen we door wat zaken waar je rekening mee moet houden bij je eventuele aanschaf. AMD Threadripper-processors maken gebruik van socket TR4, die we op moederborden met de X399-chipset aantreffen. Op het moment van schrijven ben je daar minimaal 329 euro voor kwijt, al kun je ook rustig 599 euro spenderen aan een nog uitgebreider moederbord als je dat zou willen.

Dat zijn fikse bedragen, zeker wanneer je beseft dat je voor grofweg 150 euro een prima moederbord kan vinden voor de Intel Core i7-8700K of AMD Ryzen 7 1800X. De eigenschappen van de meeste X399-borden zijn echter indrukwekkend. Vele hebben de mogelijkheid om drie m.2-nvme-ssd’s te plaatsen. Of ze hebben wel vier of vijf pci-express-16x-sloten voor grafische kaarten of nóg meer nvme-ssd-opslag in te plaatsen. En steevast zien we fabrikanten gebruikmaken van kwalitatief goede onderdelen op gebied van geluid en stroomvoorziening.

Compatibiliteit

Het bijkomend voordeel van die grotere luxe is dat er op dit moment geen X399-moederbord wordt verkocht van een slechte kwaliteit: je kunt zonder zorgen en zonder je zwaar te verdiepen in de materie simpelweg de eigenschappen afwegen.

Threadripper profiteert ervan dat Ryzen al iets langer op de markt was, bijvoorbeeld: geen van de X399-moederborden gaf problemen met de diverse door ons geteste geheugenkits, wat aan het begin van de Ryzen-lancering wel anders was. Desondanks is het met absolute zekerheid uitsluiten van compatibiliteitsproblemen onbegonnen werk, het blijft daarom raadzaam de ‘compatibility list’ of de ‘qualified vendor’s list’ (qvl) van de fabrikant te raadplegen.

Onthoud ook dat Threadripper een vierkanaals geheugencontroller heeft en dus kan profiteren van een opstelling met vier of acht geheugenmodules. Threadripper biedt officieel ondersteuning tot DDR4 op 2666 MHz, al bieden de meeste moederborden ondersteuning voor nog snellere types en eerdere tests wezen ook uit dat zowel Ryzen als Ryzen Threadripper daarvan kunnen profiteren.

Koeling

De meeste componenten die je zou willen gebruiken in een betere consumenten-pc kun je ook in een Threadripper-systeem toepassen. Van typische mechanische harde schijven tot sata- en nvme-ssd’s, en van voedingen tot kasten. Maar omdat AMD Ryzen Threadripper een ongekend grote processor is passen de meeste koelers er niet op.

Hoewel AMD in de verpakking een bracket meelevert waarmee de meeste gangbare waterkoelers gebruikt kunnen worden, zijn er ook speciaal ontworpen luchtkoelers voor Threadripper. De Noctua NH-U12S TR4-SP3 en NH-U14S TR4-SP3 zijn daar twee van, die ook door ons goed uit de test kwamen. Het bewijst dat een echte high-end werkmachine zeker niet luidruchtig hoeft te zijn. Je hebt meer rekenkracht dan een typische mkb-server van een paar jaar geleden, maar zonder dat het systeem veel koeling nodig heeft.

Threadripper benchmarks

©PXimport

In de specificaties van de tabel zien we dat AMD Threadripper krachtigere specificaties heeft dan de directe concurrent: meer cores, meer cache en meer pci-express-lanes per euro die je uit wilt geven. De Intel Core i9-7900X heeft een hogere turbo-kloksnelheid per core, en op papier een lager ‘thermal design power’ (tdp, het vermogen dat het koelsysteem van een chip kan afvoeren). Maar wanneer we naar het daadwerkelijk gemeten stroomverbruik kijken, blijkt het verbruik van de Core i9-7900X gelijk aan de 1950X te zijn.

In de resultaten van de synthetische benchmarks zien we een beeld dat de benchmarks die de werkelijke wereld benaderen ook zullen onderschrijven: in bepaalde situaties is er geen alternatief voor meer cores. Beide AMD Threadripper-processors maken gehakt van de Core i9 in bijvoorbeeld Passmark of Cinebench.

Ook Blender, een renderapplicatie, toont dat de AMD Threadrippers betere prestaties bieden, per euro flink beter dan de i9. Als we naar de twee mainstream-processors kijken, bijvoorbeeld naar de test van Adobe Premiere (dat representatief is voor andere video-applicaties), dan zien we dat de Threadripper-processors gewoon flink sneller zijn.

Zoals Max Verstappen ongetwijfeld zal onderschrijven, is een topprestatie neerzetten niet simpelweg een kwestie van meer vermogen aan je systeem toevoegen. Waar Cinebench een regelrechte dragrace is, kunnen we Photoshop het circuit van Monaco noemen, waarbij de extra cores van de AMD Threadrippers of Intel Core i9’s niet echt tot hun recht komen.

De Intel Core i7-8700K (die minder cores heeft, maar via het meest recente productieprocedé van Intel gemaakt is én de hoogste kloksnelheid per core heeft) kan het tijdens de zware bewerkingen van de Photoshop-benchmark nog prima bijbenen. Zeker wanneer we de lagere kosten van het Z370-platform waar Core i7-8700K op draait en het lagere stroomverbruik in acht nemen, valt daar de meerwaarde van de Threadrippers wat tegen.

Alternatieven

Het raakt elke processor wanneer je er maar genoeg benchmarks op los laat: de wet van de afnemende meeropbrengst. Voor de meest bescheiden taken kunnen we de meerwaarde van vier cores of threads al in twijfel trekken. Gamers profiteren al weinig van meer dan vier cores/threads, maar zeer zelden van meer dan acht.

En hoewel zwaar grafisch werk één van de traditionelen pilaren van een HEDT-systeem is, zien we in de tabel dat dat niet altijd opgaat: wie in zijn dagelijks werk vooral met Photoshop bezig is, profiteert amper van een investering in een Threadripper-processor ten opzichte van een AMD Ryzen 7 of Intel Core i7 (zeker niet nu Intel 6-core-processors in het consumentensegment heeft). Je moet wel een buitensporig hoog uurtarief hebben, willen de luttele seconden die je wint wezenlijk verschil maken.

Voor de videobewerkers daarentegen die echt op zoek zijn naar een render-beest (of wie zijn machine gebruikt voor complexe, zeer tijdrovende rekentaken) bieden processors als de Intel Core i9 en de AMD Ryzen Threadripper wel flinke tijdwinst boven de consumentenprocessors. Dat zien we terug in de benchmarks van Premiere, Blender en de synthetische tests.

En hoewel de Intel Core i9-7900X hier en daar een test wint, wint de vergelijkbaar geprijsde AMD Ryzen Threadripper 1950X vaker, mét indrukwekkende verschillen. De Threadripper 1950X is de aantrekkelijkere processor van de twee voor praktisch elk scenario.

Als alternatief kun je zo’n 200 euro besparen met een Threadripper 1920X, waarmee je in de praktijk een ongeveer even capabele machine maakt als met een Core i9. Laat het van je budget afhangen of je die besparing de moeite waard vindt. Als je namelijk zo veeleisend bent, klinkt tien tot dertig procent hogere prestaties misschien aantrekkelijker dan die 200 euro.

Wanneer je enkel om extra prestaties geeft en exorbitant hoge prijskaartjes geen bezwaar vindt, dan heeft Intel inmiddels ook 14-, 16- en 18-core-processors uitgebracht. Maar daar heeft AMD (nog) geen antwoord op. Hoger dan de Threadripper 1950X gaat AMD niet.

Conclusie

De AMD Ryzen Threadripper-processors zijn rond hun prijspunt heel interessant. Alleen voor wie elke seconde geld waard is, kan met nóg duurdere Intel Core i9’s nog snellere machines bouwen. Wanneer je hard moet werken om een systeem met processor van 800 tot 1000 euro te ‘verantwoorden’ (omdat je nou eenmaal pittige eisen stelt aan je video-editing- of render- machine) dan biedt AMD met de Ryzen Threadripper de aantrekkelijkste prijs-prestatieverhouding op dit moment. En de prestaties zijn natuurlijk het belangrijkste, maar van het uiterlijk van deze fysiek indrukwekkende processor (en de fantastische verpakking) gaat ons tech-hartje echt sneller kloppen.

AMD Ryzen Threadripper 1920X

Prijs: € 799,-
Website: amd.com8Score80

AMD Ryzen Threadripper 1950X

Prijs: € 979,-
Website: amd.com9Score90

Met de L'OR Barista Absolu zet je thuis zowel warme als gekoelde koffie, om er naar eigen recept ijskoffie van te maken. In deze review bespreken we gebruiksgemak, smaak en consistentie, of de Enjoy Over Ice-stand en Intensity Boost echt verschil maken én of het prijskaartje van 129 euro (adviesprijs) dat waard is.

Design & bouw

De L’OR Barista Absolu is een compacte koffiemachine die werkt met de welbekende capsules. Hij weegt net geen 3,5 kilo en is 28,3 centimeter hoog, 16,2 centimeter breed en 39,6 centimeter diep. Het testexemplaar is uitgevoerd in matgrijs, met aan de achterzijde een waterreservoir met klepje en handig hengsel, en met een capaciteit van 1,2 liter. Bovenop zit een hendel die je naar boven kunt trekken om de capsule op de juiste plek in de machine te doen; daarachter zitten de bedieningsknoppen.

Aan de voorzijde onder het koffietuitje zit een opvangreservoir dat je los kunt halen. Deze is niet in hoogte te verstellen, maar wel los te halen om er een grote mok onder te zetten; handig bij de XXL-koffies. Als je het hele paneel naar voren trekt, zie je het bakje waar gebruikte capsules in vallen. Kortom: een overzichtelijk apparaat.

©Saskia van Weert

Handleiding & meegeleverde capsules

Er zit geen uitgebreide handleiding bij, alleen een boekje waarin met tekeningen wordt aangegeven hoe de machine werkt. Dat is voldoende duidelijk. Ook zit er bij de testmachine een doosje met tien originele L’OR-XXL-capsules om de machine mee te leren kennen.

©Saskia van Weert

Bediening & opties

De bediening en het aantal opties is eveneens vrij overzichtelijk. De Absolu kan overweg met twee formaten capsules: normaal en XXL. Het apparaat herkent het formaat automatisch, daar hoef je als gebruiker niets voor te doen. Er zitten vijf knoppen op. De drie grotere knoppen zijn voor ristretto, espresso en lungo. Daarachter zitten twee kleinere knoppen: links voor ijskoffie en rechts voor extra sterke koffie.

Wie zin heeft in koffie zorgt voor een gevuld waterreservoir, een capsule op de juiste plek en met een druk op de knop gaat de machine aan de gang. Hij is niet per se supersnel; het zetten van een lungo met een XXL-capsule duurt van het indrukken van de knop tot aan de laatste druppels ruim anderhalve minuut.

©Versuni

Iced coffee in de praktijk

De functie waarmee de Absolu wordt aangeprezen, is de ijskoffie. In de beleving van het testteam zijn dat zoete, vaak calorierijke lekkernijen om lekker van te genieten: een combinatie van koffie, zuivel en bijvoorbeeld karamelsaus. De verwachtingen zijn hooggespannen, maar na het bestuderen van de handleiding worden die toch wel flink getemperd.

Wat de machine doet als je de Enjoy Over Ice-knop indrukt en de gewenste hoeveelheid koffie (klein, middel of groot) kiest, is lauwe koffie produceren in een glas of mok waar je zelf eerst ijsklontjes in hebt gedaan. Het voordeel is dat de smaken van de koffie niet worden aangetast door de hitte en dat de koffie extra romig is. Maar je zult zelf aan de slag moeten met toevoegingen en toppings.

©Versuni

Eindoordeel

De Barista Absolu is een gebruiksvriendelijk, compact apparaat met een smaakvol uiterlijk. Hij is beschikbaar in wit, grijs en zwart, en past daardoor prima bij de meeste keukens. Het aantal gebruiksopties is overzichtelijk: ristretto, espresso of lungo in normaal of XXL-formaat, extra sterk of lauw om ijskoffie mee te maken. Er kan eigenlijk niks misgaan tijdens het gebruik. Hij werkt met capsules die na gebruik gemakkelijk worden weggegooid door het opvangbakje in een vuilnisbak te legen.

Ben je een liefhebber van dit type koffie, dan is het een prima apparaat. De functie waarmee hij wordt aangeprezen, namelijk de ijskoffie, stelt helaas teleur. Fijnproevers waarderen waarschijnlijk het behoud van de aroma's door de koffie lauw te zetten, maar als je aan de slag gaat met slagroom en zoete sausjes valt dit voordeel helemaal weg. Speciaal voor de ijskoffie hoef je hem niet te kopen, je kunt even goed je kopje koffie in de koelkast zetten als je zin hebt in een luxe ijskoffie.

Naast Chrome is Microsoft Edge een van de populairste webbrowsers. Edge bouwt voort op dezelfde basis als Chrome, maar onderscheidt zich vooral met extra functies voor veiligheid en privacy. Daarmee verklein je de kans dat websites je volgen of gevoelige gegevens onderscheppen.

Lees ook: Alternatieve browsers: surf ook eens op een andere golf

Voorkom tracking

Klik in de rechterbovenhoek op de drie puntjes om het menu te openen. Selecteer Instellingen en kies in de linkerkolom Privacy, zoeken en services. Daar vind je de optie Traceringspreventie. Zorg dat deze bescherming is ingeschakeld. Je kunt kiezen uit drie niveaus van traceringspreventie: Basis, Gebalanceerd en Strikt. Trackers worden meestal gebruikt om je gepersonaliseerde advertenties te sturen, maar ze geven ook andere persoonlijke gegevens door, zelfs aan websites die je nog nooit hebt bezocht. Kies je Basis, dan staat Edge de meeste trackers toe, het andere uiterste is Strikt, dat het merendeel van de trackers blokkeert. De eerste optie lijkt ons niet veilig en Strikt kan ervoor zorgen dat bepaalde websites niet naar behoren werken. Daarom raden we de optie Gebalanceerd aan als standaardinstelling.

Onder deze drie niveaus vind je de lijst van websites waarvan trackers alvast zijn geblokkeerd.

Scareware-blokker

Sluit het venster Traceringspreventie en open het onderdeel Beveiliging, dat iets lager staat. Daar activeer je de Scareware-blokker. Scareware is een methode waarbij hackers je proberen bang te maken met nepwaarschuwingen. Via deze meldingen stellen ze dan voor om software te downloaden die de zaak kan herstellen of dien je een bepaald nummer te bellen van een zogenaamde Microsoft-helpdesk. Als je de Scareware-blokker activeert, sta je toe dat Microsoft AI gebruikt om dit soort scams te detecteren en te blokkeren.

Betalingsmethoden

Bij Privacy, zoeken en services / Privacy activeer je ook de optie Niet volgen-verzoeken verzenden. Het effect is afhankelijk van de betreffende website. Websites kunnen beslissen om je browsegegevens toch te blijven verzamelen. Eronder vind je de optie Toestaan dat sites controleren of betalingsmethoden zijn opgeslagen. Hoewel het handig is om je betaalmethoden in een webbrowser op te slaan, raden we dit nooit aan. Ten slotte schakel je bij Privacy, zoeken en services / Privacy de bescherming in: Mogelijk ongewenste apps blokkeren.