Heel wat audio- en videobestanden zijn gecomprimeerd. Dat is vaak ook nodig, want anders zit je met overweldigend grote bestanden opgescheept. Het kan voorkomen dat je de juiste codecs installeren moet, om ze te kunnen afspelen. We leggen hier uit hoe dat zit.

Compressie gebeurt met behulp van speciale software, codecs genoemd. Die term komt volgens sommigen van compressie-decompressie, en volgens anderen van codering-decodering. Bekende ‘lossy’ audiocodecs (hierbij gaat de kwaliteit van het geluid iets omlaag) zijn bijvoorbeeld mp3, wma, ogg en aac. Er bestaat ook zoiets als ‘losless’, dus verliesloze compressie, zoals flac, alac en ape, en er zijn zelfs codecs die helemaal niet comprimeren, zoals pcm in wav-bestanden.

Ook bij video bestaan er zowel verliesgevende als verliesloze codecs: een uitgebreid overzicht van alle codecs vind je op Wikipedia. Om een audio- of videobestand af te kunnen spelen dient je mediaspeler wel met de gebruikte codecs overweg te kunnen. De gratis opensource-mediaplayer VLC-player staat erom bekend een rijkgevuld arsenaal aan codecs te hebben ingebouwd. Windows Media Player is wat dat betreft minder goed voorzien.

Welke codec?

Het gratis MediaInfo kan je vertellen welke codecs een audio- of videobestand precies bevat. Na een eenmalige installatie, waarbij je een vinkje plaatst bij Shell-extensie […], volstaat het voortaan om met de rechtermuisknop op het mediabestand te klikken en MediaInfo te selecteren om alle informatie te zien.

©PXimport

Audiocompressie

Wanneer multimediabestanden gecomprimeerd worden, dan is het wellicht niet zo erg als die daardoor iets aan kwaliteit inboeten: met enkele bescheiden artefacten in video of een iets minder vol geluid valt nog wel te leven. Bepaalde informatie wordt weggelaten - die trouwens vervolgens ook niet meer terug te halen is -, en dat impliceert altijd wel een zeker kwaliteitsverlies.

Om dat verlies aan kwaliteit zoveel mogelijk te beperken laten codecs doorgaans vooral de frequenties weg die het menselijke oor toch niet kan opvangen (psychoakoestiek). Hieronder vind je een audiotest die dat mooi illustreert, met geluid tussen 20 Hz en 20 kHz.

Komt daarbij dat geluiden met een hoge frequentie (15 kHz en hoger) vaak lastig te horen zijn wanneer ze vergezeld gaan van luidere geluiden met een lagere frequentie. Codecs maken in dit geval vaak gebruik van ‘masking’ (maskeren) door het geluid met de hoge frequentie slim weg te laten.

Bij The Ghost In The MP3 vind je de testresultaten van een interessante studie. Je treft hier onder meer een audiosample aan van “Tom’s Diner” (Suzanne Vega) met de geluiden die door een 128 kbps-mp3-bestand werden weggefilterd (zie example 8) uit het ongecomprimeerde origineel (zie example 6).

Codecpack installeren

We zeiden het al: je mediaspeler of apparaat moet met de gebruikte codecs overweg kunnen om de audio of video af te kunnen spelen. Soms kan een update van de software of firmware soelaas brengen, of je installeert de benodigde codecs met behulp van een codecpack, zoals K-Lite. Op Codec Guide zie je wat de diverse versies (Basic, Standard, Full, Mega) van K-Lite precies bevatten; je beslist zelf welke decoders je mee installeert.

Houd er wel rekening mee dat VLC Player niet overweg kan met dit codec-pack; eventueel kies je dan voor de Standard-editie die een geschikte speler (MPC-HC) meelevert. Lukt het je maar niet om een video of audio aan de praat te krijgen, dan is er altijd nog de mogelijkheid om een mediabestand te converteren of te transcoderen. Anders gezegd: andere codec(s) gebruiken en/of omzetten naar een ander containerformaat (lees: met een andere bestandsextensie).

Video converteren met Handbrake

Wat gratis videotranscoders betreft, komt Handbrake in het vizier. Het gaat om advertentievrije, opensource-freeware met heel wat gedetailleerde opties. De tool is zowel beschikbaar voor Windows (64 bit), macOS als Linux, maar is niet de snelste in de klas.

©PXimport

Bij het opstarten kun je kiezen tussen een complete Folder of een enkele File. Je kunt uit talrijke ‘presets’ kiezen, maar je kunt ook zelf alle parameters instellen. Op het tabblad Summary stelt je het gewenste Format alias de container in (MKV of MP4), waarna je op het tabblad Video en Audio respectievelijk de video- en audiocodecs aanduidt. Afhankelijk van je keuze vind je hier nog bijkomende opties terug als Framerate (FPS), Quality en Avg bitrate. Je krijgt bijkomende feedback wanneer je de muisaanwijzer even boven zo’n optie houdt.

Klik Preview, Live Preview om het resultaat (na de voorlopige transcodering) op basis van je instellingen te bekijken en te beluisteren. Via Browse leg je de doellocatie vast en met Start Encode start je de definitieve (trans)codering.

Audio converteren metVSDC Free Audio Converter

Ook voor audiobestanden bestaan tenslotte heel wat converters. Eén van de betere, gratis tools is VSCD Free Audio Converter. Let er wel op dat je tijdens de installatie geen ongewenste extra’s installeert.

Je haalt eerst alle gewenste audiobestanden op, je legt de doellocatie vast en vervolgens geef je het beoogde audioformaat aan: mp3, wma, aac, m4a, amr, ogg, au, aiff of wav – keuze genoeg dus. Er komen nu automatisch een aantal profielen (presets) beschikbaar met kwaliteitsindicaties als Highest, High, Normal, Least en Mobile. 

Je hoeft deze echter niet te gebruiken; via de knop Edit profiles kunt je je eigen profielen toevoegen gebaseerd op allerlei opties, zoals Audio bitrate, Frequency en Channels. Heb je eenmaal het gewenste profiel gekozen, dan start je de conversie door op Convert files te klikken.

©PXimport

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.