Er zijn vast enkele taken die je herhaaldelijk zelf uitvoert op je pc. Dat is zonde van je tijd, zeker als je die taken ook kunt automatiseren. Windows zelf bevat hiervoor een paar tools, maar met enkele gratis hulpjes kun je nog meer tijd besparen.

Tip 01: Automatisch starten

Je kunt Taakplanner inzetten om een applicatie automatisch met Windows te starten als deze zelf niet die mogelijkheid biedt, maar het kan ook eenvoudiger. Open Instellingen van Windows en kies Apps / Opstarten. Schakel eenvoudigweg het schuifje bij de gewenste toepassingen in.

Staat je applicatie niet in deze lijst, druk dan op Windows-toets+R, voer shell:startup uit (als je dit alleen voor je eigen account wilt) of shell:common startup (als dit voor alle gebruikers moet gelden). Sleep nu de snelkoppeling van je toepassing naar het geopende Verkenner-venster.

Apps in deze map worden automatisch opgestart voor alle gebruikers.

Tip 02: Basistaak

Je wilt misschien niet dat specifieke apps of scripts altijd samen met Windows worden uitgevoerd, maar alleen onder bepaalde omstandigheden. Met de ingebouwde Taakplanner kan dit. Hieronder laten we kort zien hoe je hiermee aan de slag kunt gaan om je pc automatisch op een bepaald tijdstip te laten afsluiten, maar we gaan al snel over naar meer geavanceerde taken.

Open Taakplanner via het Windows-startmenu en klik in het rechterdeelvenster op Basistaak maken. Vul een naam en beschrijving in en klik op Volgende. Bij Trigger kies je (bijvoorbeeld) Dagelijks en in het volgende venster geef je het tijdstip op, bijvoorbeeld 20:00:00 uur. Druk nogmaals op Volgende en kies Een programma starten – dit is trouwens de enige nog werkende optie. Klik op Volgende en verwijs via de knop Starten naar de applicatie die je wilt laten uitvoeren. In ons voorbeeld wordt dit C:\Windows\System32\shutdown.exe. Bij Parameters toevoegen kun je hier bijvoorbeeld invullen: -s -t 30 -c "Dit systeem sluit zo meteen af!". Met -s geven we aan dat we de pc volledig willen afsluiten (-h zet je pc in sluimerstand), -t 30 zorgt voor dertig seconden vertraging en de commentaartekst achter -c zal als melding verschijnen. Bevestig met Volgende en rond af met Voltooien.

De taak wordt toegevoegd, maar via een dubbelklik kun je deze altijd nog bewerken. Op het tabblad Algemeen kun je deze bijvoorbeeld de optie Uitvoeren ongeacht of gebruiker wel of niet is aangemeld selecteren. In het rechterdeelvenster kun je een geselecteerde taak (tijdelijk) Uitschakelen of (definitief) Verwijderen.

Een handige wizard helpt je bij het samenstellen van een basistaak.

Tip 03: Systeemgebeurtenis

In de vorige tip hebben we een voorbeeld gegeven van een taak die automatisch op vaste tijdstippen wordt uitgevoerd, maar op het tabblad Trigger zijn er nog andere opties, zoals Als de computer wordt opgestart, Als ik mij aanmeld en Als een specifieke gebeurtenis wordt geregistreerd. Deze laatste vergt enige toelichting.

Windows houdt namelijk gedetailleerd bij wat er op je systeem gebeurt via logboeken. Je opent deze door op Windows-toets+R te drukken en eventvwr.msc uit te voeren. We kunnen hier niet diep ingaan op deze tool, maar als je in het linkerdeelvenster Windows-logboeken opent, zie je al meteen enkele interessante logboeken, waarvan de belangrijkste het Systeem-logboek is. Wanneer je deze opent, zie je in het middelste venster een chronologische lijst van systeemgebeurtenissen. Klik op de kolomtitel Niveau om mogelijke problemen te identificeren, zoals waarschuwingen en fouten.

Stel dat je automatisch een melding wilt ontvangen wanneer zich een specifiek probleem opnieuw voordoet. Rechtsklik dan op dit item en kies Taak aan deze gebeurtenis koppelen. Taakplanner start nu op met het venster Een basistaak maken. Alles staat al correct ingevuld, zoals je merkt in het onderdeel Bij gebeurtenisregistratie. Het enige wat je nu nog hoeft te doen, is de gewenste actie te koppelen aan deze gebeurtenis.

Je kunt ook vanuit Windows Logboeken een taak inplannen.

Tip 04: Notificatie

Je bepaalt natuurlijk zelf wat er in dit geval moet gebeuren (zoals het opstarten van een toepassing, zie tip 2), maar wat als je gewoon een pop-upvenster met een melding wilt laten verschijnen? De optie Een bericht weergeven is helaas uitgeschakeld, maar er is een handig trucje.

Kies hier Een programma starten en klik op Volgende. Bij Programma/script vul je het interne commando msg in en bij Parameters toevoegen (optioneel) vul je * <melding> in, bijvoorbeeld * OPGELET: Systeemgebeurtenis ID 15016 !. Bevestig met Volgende en met Voltooien. Wanneer je vervolgens Taakplanner opent, zul je zien dat je taak is toegevoegd bij Task Scheduler-bibliotheek / Taken voor Logboeken. Net als bij andere taken kun je ook deze meteen even testen. Selecteer de taak en klik op Uitvoeren in het rechterdeelvenster.

Via een omweg kun je toch een pop-upmeldingsvenster laten verschijnen.

Werk je vaak met ingeplande taken dan deze beheertool van pas komen.

Tip 05: Batchscript

Vanuit Taakplanner kun je ook eigen (batch)scripts laten uitvoeren. Zo’n script kan handig zijn om meerdere opdrachten na elkaar uit te voeren. Stel dat je met een muisklik alle tijdelijke of overbodige bestanden wilt verwijderen. Open Kladblok en voer de volgende regels in:

Bewaar dit bestand met de extensie bat of cmd (dus niet txt), bijvoorbeeld op je bureaublad. Met een dubbelklik voer je dit batchbestand uit, waarbij de eigenlijke opruimactie gebeurt door de del-commando’s. Je kunt deze bestandsextensies uiteraard naar wens aanpassen. De parameter /s zorgt ervoor dat bestanden in submappen ook worden meegenomen. Handig om weten: voor een lijst met beschikbare commando’s ga je naar de Opdrachtprompt en voer je help uit, gevolgd door help <commando> voor informatie over een specifiek commando.

Om dit script met de Taakplanner uit te voeren, voeg je het volledige pad naar dit bestand toe in het veld Programma/script, bijvoorbeeld: "C:\Users\<accountnaam>\Desktop\opschoon.bat"

Het zou handig zijn als je dit script kunt laten uitvoeren wanneer je je afmeldt bij Windows, maar helaas is deze trigger niet beschikbaar in Taakplanner. Gelukkig is er een slim trucje waarmee je dit toch kunt regelen. Het afmeldproces is namelijk een systeemgebeurtenis die wordt vastgelegd in het Windows-logboek Beveiliging met de naam Logoff. Zoals we hebben gezien in tip 3, kun je hier makkelijk een taak aan koppelen, bijvoorbeeld je batchbestand.

Je kunt net zo goed een (batch)script met meerdere commando’s inplannen.

Tip 06: RoboIntern

Met de juiste combinatie van scripts en triggers valt dus best veel uit de ingebouwde Taakplanner te halen, maar wie op zoek is naar een krachtiger alternatief zonder dat je zelf met scripts aan de slag moet, kan bij het gratis RoboIntern terecht. Het tabblad Features geeft een overzicht van alle mogelijkheden (merk wel op dat systeemgebeurtenissen als trigger hier helaas ontbreken).

We demonstreren hier hoe je bij een bepaalde gebeurtenis jezelf een e-mail kunt laten sturen. Download en pak het zip-bestand uit en start het programma op (een installatie is niet nodig). Er zijn al een aantal voorbeeldtaken opgenomen waar je heel wat uit kunt leren.

Selecteer een willekeurige taak en druk op het bijbehorende knopje Edit task. Je herkent ook hier de vertrouwde Taakplanner-logica, met de tabbladen Actions, Triggers en Options. Wanneer je op het tabblad Actions het Edit-knopje indrukt, merk je al snel de kracht van RoboIntern: we telden meer dan zestig mogelijke acties. Bekijk zeker ook de beschikbare opties op de andere twee tabbladen. Ongewenste taken laten zich op elk moment verwijderen met het vuilnisbakpictogram.

Je ziet meteen dat RoboIntern erg flexibel is.

Tip 07: E-mail ontvangen

Stel dat je graag een e-mail wilt ontvangen wanneer een specifiek bestand wordt aangepast, bijvoorbeeld in een gedeelde map. Druk hiervoor op de gele plusknop, zowel in het taakoverzicht als op het tabblad Actions. Bij Type selecteer je bijvoorbeeld Send email with plain text, eventuele bijlagen voeg je toe met de knop Attachments. Bij Email from selecteer je het gewenste e-mailaccount, bijvoorbeeld Default Outlook account of je klikt op Edit account / Email server en kiest een optie zoals Gmail, Hotmail of Custom. Zorg wel dat je hier de juiste instellingen invult. De overige velden, zoals Email recipients, Subject en Body spreken voor zich. Onderaan stel je Email action in op Send. Bewaar je instellingen met Add action.

Uiteraard moet je op het tabblad Triggers nog een voorwaarde instellen. Druk ook hier op de plusknop en kies bij Type bijvoorbeeld in de rubriek File status de optie File Modified. Bij File path vul je het pad in naar het bestand dat je wilt monitoren. Bevestig met Add trigger / Add task en druk op de knop Run task om de taak te testen.

Weet dat je probleemloos meerdere actions en/of triggers kunt definiëren. Op het tabblad Options bepaal je hoe deze acties moeten worden uitgevoerd (In parallel of Serially) en of aan alle triggers moet worden voldaan (Any true of All true). Wijzigingen leg je vast met de knop Update task.

Je laat bijvoorbeeld een e-mail versturen zodra een bestand werd aangepast.

Slimme scripts

In dit artikel focussen we ons op automatiseringstools waarvoor zo goed als geen kennis van enige scripttaal is vereist. Ben je bereid je in een scripttaal te verdiepen, dan verdient AutoHotkey je aandacht. Let op: de app kan wel vals-positieven opleveren bij antivirustools.

De installatie is nauwelijks meer dan een muisklik, maar voor je er iets zinnigs mee kunt doen, moet je eerst een script maken. Dit kan met Kladblok, maar een handiger editor is SciTE4AutoHotkey. Start deze op en kies File / New. Je kunt nu meteen de gewenste instructies invoeren. We geven een eenvoudig testscript als voorbeeld:

Bewaar het scriptbestand met de extensie hka. Sluit de editor af en dubbelklik op het bestand zodat het script geladen wordt en als een pictogram zichtbaar is in het systeemvak van Windows.

De syntax van het script is redelijk duidelijk. De eerste scriptregel zorgt ervoor dat Kladblok wordt opgestart wanneer je in Windows Alt+N indrukt. Wanneer je vervolgens in Kladblok Ctrl+H indrukt wordt automatisch Hallo, wereld! getypt en verder worden tikfouten als Mircosoft en Andorid automatisch gecorrigeerd. Wat eenvoudige instructies als voorbeeld, maar AutoHotkey biedt veel meer en krachtigere mogelijkheden.

Via deze webpagina vind je een (Engelstalige) beginnerscursus en er zijn ook veel instructievideo’s te vinden op YouTube.

Dit is slechts een zeer eenvoudig voorbeeld van wat je met AutoHotkey-scripts aankunt.

Tip 08: TinyTask

Een aantal krachtige programma’s, zoals Adobe Photoshop of de kantoorapplicaties van Microsoft Office, ondersteunen het gebruik van macro’s. Dit zijn reeksen instructies of commando’s die later met één enkele opdracht na elkaar kunnen worden uitgevoerd om repeterende taken te automatiseren. Het proces van het maken en uitvoeren van macro’s kan verschillen per applicatie. Met TinyTask kun je (een soort) macro’s opnemen die in principe overal in Windows werken, zonder dat je je zorgen hoeft te maken over de onderliggende code.

Ga naar TinyTask en download het exe-bestand. Je kunt het bestand direct uitvoeren, er is geen installatie vereist. Houd er rekening mee dat antivirussoftware dit bestand mogelijk onterecht als een ‘keylogger’ ziet, maar dit is niet ongebruikelijk bij macrorecorders.

Er verschijnt een zwevend venster met zes knoppen. Om een macro-opname te starten, druk je op de Rec-knop. Deze knop wordt rood om aan te geven dat de opname is gestart. Alles wat je nu op je computer doet, wordt automatisch vastgelegd. Dit geldt niet alleen voor toetsaanslagen, maar ook voor muisbewegingen en -klikken. Je kunt bijvoorbeeld een programma starten, naar een map navigeren, (rechts)klikken op een bestand of tekst typen. Druk op de rode knop (of op Ctrl+Shift+Alt+R) om de opname te stoppen.

Tip 09: Opties

Test je macro-opname met behulp van de groene afspeelknop in TinyTask. Houd er rekening mee dat TinyTask alleen de schermcoördinaten opslaat. Als een knop of menu zich niet op dezelfde locatie bevindt als tijdens de opname, kan de macro mogelijk niet het gewenste effect hebben. Je kunt je opnames natuurlijk ook opslaan. Gebruik hiervoor de knop Save. De opname wordt dan opgeslagen in een rec-bestand en je kunt deze altijd oproepen en afspelen via de Open-knop.

Je kunt zo’n macro ook uitvoeren vanaf de Opdrachtprompt, waardoor je de macro – of eventueel meerdere exemplaren – kunt opnemen in een batchbestand of in Taakplanner. Zo’n opdrachtregel kan er als volgt uitzien:

Bijvoorbeeld:

Maar er is nog een handige functie. TinyTask heeft namelijk een ingebouwde compiler. Hiermee kun je een rec-bestand omzetten in een uitvoerbaar exe-bestand. Het enige wat je hoeft te doen, is de macro laden en op de knop Opslaan als drukken. Vervolgens geef je een naam en pad voor het bestand op.

Met de Prefs-knop kun je verschillende instellingen aanpassen, waaronder de afspeelsnelheid van de macro. Standaard is de afspeelsnelheid ingesteld op 1x, maar je kunt via Set Custom Speed willekeurige waarden invoeren, van 1 tot 100. Je kunt hier eveneens instellen hoe vaak de macro moet worden herhaald (standaard is dit één keer).

Je kunt onder meer de afspeelsnelheid en -frequentie van je macro’s instellen.

Tip 10 Clavier+

Als je voornamelijk tekstmacro’s wilt maken, waarbij de gewenste tekst wordt uitgeschreven zodra je een sneltoets indrukt of een specifieke tekencombinatie typt, kun je beter een tool als Clavier+ of PhraseExpress gebruiken. Hoewel tekstverwerkers zoals Microsoft Word ook dergelijke functies hebben, werken ze meestal alleen binnen die specifieke applicatie.

We nemen hier het gratis Clavier+ als voorbeeld (met opensource GPLv3-licentie) en tonen je ook hoe je de tool kunt gebruiken om snel programma’s te starten.

Download de app (beschikbaar in zowel 32bit- als 64bit-versies, evenals een draagbare editie). De installatie vereist slechts enkele muisklikken.

Bij de eerste keer opstarten zie je meteen enkele eenvoudige voorbeelden. Selecteer ze en controleer telkens de bijbehorende instellingen in het dialoogvenster. Als je een van de vooraf geprogrammeerde sneltoetsen probeert uit te voeren (zoals Win+Shift+E om het euroteken te verkrijgen), werkt dit mogelijk niet. Je moet namelijk eerst het dialoogvenster sluiten voordat de sneltoetsen actief worden.

Je zult merken dat Clavier+ zeer gebruiksvriendelijk is, maar heb je aanvullende informatie of ondersteuning nodig, raadpleeg dan de documentatie op de website van Clavier+.

Met Clavier+ koppel je heel eenvoudig sneltoetsen aan uiteenlopende acties.

Tip 11 Extra opties

Je kunt de voorbeeldmacro’s eenvoudig verwijderen via het rode kruis. Om je eigen sneltoets toe te voegen, druk je op de blauwe plusknop en kies je de optie Tekst toevoegen. Geef de gewenste toets of toetscombinatie op bij Sneltoets. Als je onderscheid wilt maken tussen bijvoorbeeld de linker en rechter Ctrl-toets, vink dan Linker en rechter toets onderscheiden aan. Bij Activatievoorwaarde kun je aangeven of toetsen als Caps Lock, Num Lock of Scroll Lock eveneens ingeschakeld moeten zijn. Dit kan handig zijn als je dezelfde basistoets voor verschillende handelingen wilt gebruiken.

Typ vervolgens je tekst in het veld Tekst schrijven. Je kunt op het pijlknopje klikken voor extra opties, zoals Toetsen aanslag simuleren, (Speciaal) karakter typen of Bijzonder commando uitvoeren. In deze laatste categorie vind je handige functies zoals Wachten (gebruik <duration> om het gewenste aantal milliseconden aan te geven), Muisknop (bijvoorbeeld MouseButton, L om een linkermuisklik te simuleren) en Muis plaatsen (abs.) (gebruik x en y om de gewenste horizontale en verticale schermcoördinaten aan te geven). Bij Activeren om geef je aan in welke applicaties deze sneltoets wel of niet actief moet zijn. Sleep eventueel de vizierknop naar een programmavenster om de applicatie te selecteren.

Naast tekstmacro’s zijn er ook opties om een programma of een (Windows-)app te starten, een map te openen of naar een specifieke webpagina te gaan. Je hoeft hiervoor enkel de doellocatie aan te geven. Een handige tip: vink Clavier+ lanceren bij het opstarten van Windows aan als je wilt dat de tool altijd beschikbaar is.

Uit Clavier+ haal je meer dan eenvoudige tekstmacro’s.

IFTTT is een van de populairste diensten voor automatisering met cloudservices en apparaten.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een superdeluxe koelkast met een ijsblokjesmaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Samsung RS6HA8891SL

Deze chique Amerikaanse koelkast is van alle gemakken voorzien. Zo springt het forse aanraakscherm op de rechterdeur direct in het oog. Dat fungeert als een soort 'familiehub' binnen het huishouden. Zo bestel je bijvoorbeeld boodschappen, beheer je de gezinsagenda, voer je handsfree telefoongesprekken en bedien je muziek via het scherm. Sta je in de supermarkt en weet je niet of je een vers kuipje boter of nieuwe fles cola nodig hebt? Dankzij de geïntegreerde camera bekijk je altijd en overal de inhoud van je koelkast. Dat werkt via een app op je smartphone.

Het koelgedeelte aan de rechterkant heeft een inhoud van 389 liter, terwijl je links ook nog flink wat voedingswaren kunt invriezen. Het vriescompartiment is goed voor een inhoud van 225 liter. Fijn is dat de Samsung RS6HA8891SL geen ijs ontwikkelt, want dit model ondersteunt No Frost. Gebruik het bedieningspaneel aan de rechterzijde om koud water en ijsblokjes te tappen. Mooi meegenomen is het geringe geluidsniveau van 36 decibel, waardoor je hem dicht bij de woonkamer of eettafel kunt neerzetten. Deze koelkast is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop.

LG GSLC41PYPE

Met een totale inhoud van 641 liter kun je heel wat eten en drinken in de LG GSLC41PYPE kwijt. De koel- en vriesruimte hebben een inhoud van respectievelijk 420 en 221 liter. Dankzij meerdere lades, planken en deurvakken berg je alle voedingswaren overzichtelijk op. Vul de geïntegreerde tank met 4,3 liter water en tap aan de voorzijde ijsklontjes of ijswater. Het is dus niet nodig om dit apparaat aan de waterleiding te koppelen.

Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Houd dan ook rekening met een ruime omvang van 91,3 × 179 × 73,5 centimeter. Zowel het vries- als koelgedeelte hebben ledverlichting, waardoor je alle producten ziet liggen. Zoals je van deze luxe koelkast mag verwachten, is er geen sprake van ijsvorming. De GSLC41PYPE ondersteunt namelijk No Frost. Tot slot is de stille werking van 36 decibel een pluspunt. Geïnteresseerden kiezen tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

ETNA AKV578IZWA

Voor een Amerikaanse koelkast valt de prijs van dit exemplaar van ETNA erg mee. Kies tussen een zwarte en zilverkleurige behuizing. Ruim twintig consumenten beoordelen het apparaat met een gemiddelde score van een 9,3. Zij waarderen onder meer de ijs- en waterdispenser aan de voorzijde. Dankzij de geïntegreerde watertank van 4,5 liter is er geen aansluiting op de waterleiding vereist. Andere benoemde voordelen zijn de fraaie verlichting, prettige indeling, grote handgreep en mooie vormgeving. Bovendien is ontdooien dankzij No Frost nooit nodig.

Zodra je de rechterdeur open doet, heb je toegang tot een koelgedeelte van 334 liter. Gebruik twee lades, vier legplanken en drie deurvakken om producten koel te bewaren. Daarnaast levert ETNA een handig rek met plek voor vijf flessen mee. De vriezer heeft een respectabele inhoud van 165 liter. Met behulp van vier planken en twee lades verdeel je de ingevroren etenswaren netjes in deze ruimte. De voorkant heeft boven de waterdispenser een bescheiden bedieningspaneel. Daarmee stel je voor beide compartimenten de gewenste temperatuur in. Verder activeer je desgewenst het deuralarm en de ecomodus.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Hisense RS818N4TIC

Voor een Amerikaans model vallen de energiekosten van de Hisense RS818N4TIC mee. Ga op jaarbasis uit van een stroomverbruik van zo'n 221 kilowattuur. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van 36 decibel. Deze koelkast leent zich met een riante totaalinhoud van 632 liter perfect voor een ruim gezin. Er is 417 liter toegewezen aan het koelgedeelte, terwijl de resterende 215 liter aan de vrieskast is toebedeeld. Wees trouwens niet bang voor ijsvorming, want dit apparaat ondersteunt de techniek No Frost.

Je koppelt deze slimme koelkast eventueel aan wifi. Vraag vervolgens op elke plek de apparaatstatus op. Zo kun je met een app op je smartphone de temperatuur reguleren. Zodra je de deur van het koel- of vriesgedeelte open doet, gaat er een felle ledlamp branden. Hierdoor zie je niets over het hoofd. Hisense levert een rek voor vijf flessen mee, zodat je frisdrank en wijn efficiënt kunt opbergen. Tot slot is de gecombineerde ijs- en waterdispenser aan de voorzijde een pluspunt. Hiervoor is er een watertank van 4,5 liter ingebouwd. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte behuizing. Lees hier enkele reviews van andere consumenten.

LG GSXE90EVDD

De onlangs verschenen LG GSXE90EVDD heeft een deur-in-deur-functie. Open het glazen deurtje en pak heel snel de producten die je het vaakst gebruikt, zoals melk, kwark of yoghurt. Voor toegang tot het volledige koelvak van 407 liter kun je uiteraard ook de reguliere deur gebruiken. Aan gebruiksgemak is er bepaald geen gebrek, want de linkerkant heeft een dispenser. Kies hiermee tussen ijsblokjes, ijswater en water. Door een aansluiting op de waterleiding hoef je niet steeds een watertank handmatig te vullen. De vriezer heeft een capaciteit van 192 liter en ondersteunt No Frost. Beide compartimenten bevatten ledverlichting.

Veel Amerikaanse koelkasten hebben een behoorlijk energieverbruik, maar dat is bij dit model te overzien. De GSXE90EVDD vereist ongeveer 276 kilowattuur stroom per jaar. Met een opgegeven geluidsniveau van slechts 35 decibel is deze koelkast zéér stil. Nuttig voor wie het apparaat vlak bij de woonkamer of keukentafel positioneert. Dankzij een koppeling met het draadloze thuisnetwerk volg je de apparaatstatus in een smartphone-app. Is er onverhoopt een storing, dan kun je hiermee wellicht het probleem oplossen.

Waarom is er zo veel aandacht voor DeepSeek? Ontdek in dit artikel wat deze AI-chatbot zo bijzonder maakt en waar je op moet letten.

Eind januari was er opeens sprake van opschudding in de techwereld, maar ook daarbuiten. DeepSeek werd gelanceerd en leidde tot bijna 1 biljoen (1000 miljard) dollar daling van de waarde van grote techbedrijven op de aandelenmarkt. Het tot dan toe kleine Chinese DeepSeek kwam namelijk met taalmodel R1 op de markt.

Deze nieuwe versie van hun AI-chatbot vertoonde prestaties die vergelijkbaar waren met onder meer ChatGPT, wat tot dan toe zon beetje de gouden standaard was. Het grote voordeel van DeepSeek? Het model gebruikt een fractie van de rekenkracht van concurrenten voor vergelijkbare resultaten en kost daardoor stukken minder.

©hadrian - ifeelstock

Minder rekenkracht en dus lagere kosten

Het grote probleem van AI is het enorme energieverbruik. Daarom kost het bakken met geld en zijn er vragen over de herkomst en duurzaamheid van de stroom. Zowel het trainen als het gebruik van AI vergt veel energie. Voor de training van ChatGPT 4 was bijvoorbeeld 50 gigawattuur nodig, oftewel 50 miljoen kilowattuur.

In Nederland ligt de stroomprijs boven de 30 cent per kilowattuur, waardoor de kosten hier zouden neerkomen op ruim 15 miljoen euro. In de VS liggen de prijzen gelukkig een stukje lager, maar de kosten zijn alsnog fors. En dat is nog los van de enorme investeringen in chips en apparatuur die nodig zijn.

Het mysterie van DeepSeek

China heeft geen toegang tot de meest geavanceerde chips ter wereld, mede omdat de VS er alles aan doet om dat te voorkomen. Ook internationale spelers, zoals het Nederlandse techbedrijf ASML, ervaren de gevolgen van deze beperkingen. Ondanks het gebrek aan de nieuwste chiptechnologie is DeepSeek er toch in geslaagd een competitief taalmodel te ontwikkelen, dat vooral uitblinkt in efficiëntie. Ter vergelijking: de ontwikkelings- en trainingskosten van DeepSeek bedragen slechts zo'n 3 procent van die van ChatGPT.

©MclittleStock

Is zo veel rekenkracht wel nodig?

Niet alleen de bedrijven die taalmodellen ontwikkelen, maar ook de chipindustrie heeft enorme verliezen geleden – met name de aandelen van Nvidia kelderden sterk. DeepSeek laat zien dat voor AI niet per se zo veel rekenkracht nodig is. Terwijl in de VS miljarden worden geïnvesteerd in enorme datacenters voor het trainen en draaien van AI, lijkt deze massale investeringsinspanning soms overbodig. DeepSeek bewijst dat efficiënter werken mogelijk is zonder de allerkrachtigste hardware.

De unieke werkwijze van DeepSeek

DeepSeek onderscheidt zich dus vooral doordat de ontwikkelingskosten slechts een fractie bedragen van die van ChatGPT en het uitvoeren van een gebruikersopdracht veel minder rekenkracht vergt. Dat komt doordat het systeem niet telkens het volledige model activeert.

In plaats daarvan maakt DeepSeek gebruik van een techniek die het bedrijf 'Mixture-of-Experts' noemt: het model is opgedeeld in gespecialiseerde onderdelen, en voor elke vraag worden alleen de relevante segmenten ingeschakeld. Stel dat iemand een vraag stelt over middeleeuwse kastelen, dan activeert het systeem uitsluitend het deel dat over historische kennis beschikt. Daardoor is er aanzienlijk minder rekenkracht nodig.

De prestaties van DeepSeek

Volgens diverse experts levert DeepSeek uitstekende resultaten. Het model scoort op nauwkeurigheid en komt minstens even goed weg als de grote concurrenten. Op het gebied van feitelijke presentatie, logisch redeneren en coderen presteert DeepSeek zelfs vaak beter. Wel merken sommige gebruikers dat er nog ruimte is voor verbetering qua gebruiksvriendelijkheid en de nuance in het genereren van teksten.

©WEI ZHENG

Speelt DeepSeek vals?

OpenAI heeft DeepSeek ervan beschuldigd dat zij met hun model voortborduren op het werk van ChatGPT, in plaats van iets geheel nieuws te bieden. Dat zou gedeeltelijk de lage ontwikkelingskosten kunnen verklaren. Tot op heden is er echter geen concreet bewijs gepresenteerd ter ondersteuning van deze beschuldigingen.

Daarnaast zijn er de nodige privacy-issues. Een belangrijk punt van zorg is dat de servers van DeepSeek zich in China bevinden, wat betekent dat gebruikersgegevens daar worden opgeslagen. Andere taalmodellen maken vaak gebruik van servers in de VS. Beide opties roepen uiteraard privacyvragen op, zeker gezien de huidige politieke context. Ongeacht het model is het voor gebruikers belangrijk om zich bewust te zijn van de mogelijke risico’s rondom de verwerking en opslag van hun data.

Voordelen voor de consument

Voor gebruikers van taalmodellen betekent de komst van DeepSeek in principe alleen maar positief nieuws. Zelfs als je ervoor kiest om andere modellen te blijven gebruiken, zorgt de nieuwe concurrentie voor meer innovatie en lagere prijzen. Grote aanbieders zoals OpenAI hebben hun tarieven al verlaagd, wat aantoont dat AI niet onvermijdelijk duur hoeft te zijn.