24 hardware- en softwaretips voor een frisse start op je pc

Hardware

Tip 01: Muis

Tja, aanraakschermen zijn hot, maar in de meeste gevallen heb je toch echt wel een muis nodig om de pc te besturen. Je krijgt er vrijwel altijd eentje bij je pc, maar voldoet deze aan je behoeften? Zit je lang achter de pc, dan is ergonomie belangrijk. En ben je iemand die gek wordt van draden, of zou je het juist veel irritanter vinden om de muis telkens op te moeten laden?

Allemaal afwegingen die je helpen besluiten of een ergonomische, draadloze of juist bedrade muis geschikt voor je is. Wellicht past een muis met trackball (ja, dat bestaat nog) het beste bij jouw scrollgedrag. Ben je fanatiek gamer, dan is de kans groot dat de standaardmuis die je meegeleverd krijgt niet voldoet. Laat je bij de aankoop overigens niet gek maken. Er zijn muizen van een tientje, maar ook van meer dan 350 euro.

Een muis heb je vrijwel altijd in de hand, dus kies er eentje die bij je activiteiten past.

Tip 02: Toetsenbord

Ook op het gebied van toetsenborden is er veel te kiezen. Uiteraard is er, net als bij muizen, de keuze tussen wel of geen kabeltje. Veel ingrijpender is de vorm van het toetsenbord. Want ben je van plan om enorm veel te gaan typen, dan is een ergonomisch toetsenbord (waarbij je handen en polsen in een natuurlijke positie rusten tijdens het typen) geen overbodige luxe. Belangrijk is dat je het toetsenbord fysiek onder je vingers voelt voordat je het aanschaft. Bepaal bij je praktijktest of de toetsen ver genoeg uit elkaar liggen, of er sneltoetsen aanwezig zijn (bijvoorbeeld voor volume of het afspelen en pauzeren van muziek en video), of er pootjes aanwezig zijn om het toetsenbord wat te kantelen (iets dat veel mensen prettig vinden) enzovoort.

Doe je veel aan videobewerking, dan zijn er ook speciale toetsenborden die geconfigureerd zijn voor (en bedrukt zijn met) opties voor specifieke videobewerkingsprogramma's. En zo zijn er ook toetsenborden die specifiek zijn ontworpen voor games.

Er zijn heel specifieke toetsenborden voor specifieke activiteiten.

Tip 03: Luidsprekers

Over de luidsprekers kunnen we kort maar zeer duidelijk zijn: je hoeft echt geen 7.1-speakerset neer te zetten om fatsoenlijk geluid uit je pc te kunnen toveren, maar aan een set van een tientje is doorgaans vrij duidelijk te horen dat hij niet zoveel gekost heeft. Veertig à vijftig euro is een mooie prijs voor luidsprekers.

Zelfs als je geen audiofiel bent is het verstandig om gewoon een fijne set neer te zetten, zodat je je niet zo snel aan het slechte geluid gaat irriteren.

Je hoeft geen surround-set aan te schaffen, maar degelijke luidsprekers zijn wel wenselijk.

Tip 04: Printer/scanner

Hoewel steeds meer communicatie digitaal plaatsvindt, is een printer in een gemiddeld huishouden nog altijd onmisbaar. Gelukkig hoeft een printer helemaal niet duur te zijn, voor een paar tientjes heb je een prima exemplaar. Maar wat voor printer koop je dan eigenlijk? Er zijn veel verschillende modellen op de markt: laserprinters, deskjetprinters, all-in-one-printers (die naast een printer ook een scanner bevatten, dat scheelt weer ruimte op je bureau), printers met automatische documentinvoer (handig als je vaak contracten scant), printers met diascanner, met kaartlezers en zelfs printers die dvd's kunnen lezen. Bedenk van tevoren welke functionaliteiten je wilt hebben en kies aan de hand daarvan een printer uit.

Zoek ook online naar de ervaringen met de verschillende merken, het ene merk is bijvoorbeeld gevoeliger voor papierdikte dan het andere. Maar vooral: let op de inktconsumptie en koop een printer met losse kleurencartridges. Zo hoef je niet de hele cartridge te vervangen als bijvoorbeeld alleen geel op is.

Let bij de aankoop van een printer ook op de samenstelling van de cartridges.

Tip 05: Webcam

Het is nu nog lastig voor te stellen, maar niet zo heel lang geleden was de videotelefoon (in de vorm van FaceTime, Skype etc.) nog pure sciencefiction. Voor videogesprekken waren we aangewezen op onze computer. Door de mogelijkheid om te videochatten op een smartphone en tablet, leek de webcam z'n langste tijd gehad te hebben. Maar nu er steeds meer mogelijkheden komen voor gesture-control (oftewel handelingen uitvoeren door gebaren te maken voor de webcam), wordt het juist weer heel interessant.

Gaat het je nog puur om videochatten, dan is een dure webcam zeker niet nodig. Wil je echter gebruik kunnen maken van besturing door middel van gebaren, zoek dan een webcam die daar geschikt voor is.

Dankzij gebaar-besturing zijn webcams terug van weggeweest.

Software

Tip 06: Besturingssysteem

Heb je een Mac, dan is er maar één besturingssysteem dat je kunt gebruiken: OS X. Heb je echter een pc, dan heb je aanzienlijk meer keuzes. Standaard worden nieuwe machines geleverd met Windows 8. Dat is een innovatief besturingssysteem, zo innovatief zelfs dat veel mensen er enorm aan moeten wennen en toch liever gebruikmaken van Windows 7.

Probeer in de winkel even uit welk besturingssysteem je het prettigst vindt, zodat je niet hoeft te werken met iets waaraan je je ergert. Vista is in theorie ook een optie, maar niet aan te raden, omdat dit besturingssysteem op termijn het lot van XP achterna zal gaan. Ben je avontuurlijker aangelegd, dan kun je ook een gratis distributie van Linux proberen.

Windows 8.1 is de nieuwste versie van Windows. Kun je daar niet aan wennen, dan is Windows 7 een prima alternatief.

Tip 07: Virusscanner

Het eerste dat je moet doen zodra het besturingssysteem is geïnstalleerd, is het installeren van antivirus- en antispyware-software. Het oplopen van een virus is tegenwoordig namelijk niet meer een kwestie van pech, maar een kwestie van tijd. Dit geldt overigens ook als je gebruikmaakt van OS X. Inmiddels zijn er namelijk ook behoorlijk wat virussen voor het besturingssysteem van Apple. In Windows Vista, 7 en 8 kun je de gratis software van Microsoft gebruiken genaamd Microsoft Security Essentials en vanaf Windows 8.1 kun je gebruikmaken van Windows Defender.

Heb je liever toch een ander (gratis) pakket? Dan zijn Spybot, AdAware en AVG Free prima alternatieven. Uiteraard kun je ook gebruikmaken van betaalde abonnementen van partijen als Norton en Symantec (ook voor de Mac), die extra mogelijkheden bieden. Wat je ook kiest, installeer in ieder geval een vorm van bescherming, dat is noodzaak.

Een virusscanner installeren is geen overbodige luxe, het is pure noodzaak.

Tip 08: Back-upsoftware

Met de software uit de vorige tip bescherm je je pc tegen virussen en spyware. Maar het voorkomt natuurlijk niet dat je bestanden kwijtraakt wanneer de harde schijf crasht, de computer gestolen wordt, of zich een ander probleem voordoet. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je altijd een back-up hebt van de meest recente bestanden. OS X heeft daarvoor een prachtig programma, genaamd Time Machine (andere software is in het geval van OS X dan ook echt overbodig).

Ook Windows heeft een handige functionaliteit, genaamd Bestandsgeschiedenis in het Configuratiescherm. Wil je dit niet toevertrouwen aan Microsoft? Dan is een programma als TrueImage van Acronis een prachtig alternatief. Zorg er wel voor dat je een externe schijf hebt om de reservekopieën op te slaan, anders ga je alsnog het schip in als de harde schijf crasht.

Zorg dat je software gebruikt voor het maken van reservekopieën, dat kan heel wat ellende schelen.

Tip 09: Bloatware

Deze tip draait niet om installeren, maar juist om het verwijderen van software. Wanneer je een nieuwe pc hebt gekocht, dan staat deze doorgaans vol met software van de leveranciers van de hardware. Daar zitten soms best nuttige dingen tussen (zoals een proefversie van Word of een gratis proefversie van een antivirusprogramma), maar je bent zeker niet verplicht om deze software te blijven gebruiken.

Voordat je je eigen software gaat installeren, is het dan ook verstandig om eerst via Configuratiescherm / Een programma verwijderen, de programma's te verwijderen waar je geen prijs op stelt. Zo begin je echt met een schone lei.

Niet alle software die je bij je 'schone' installatie krijgt, heb je nodig.

Tip 10: Stuurprogramma's

Het ontbreken van stuurprogramma's is iets waar veel mensen tegenaan lopen wanneer ze een computer voorzien van een schone installatie van Windows. Toen je de pc kocht, waren alle stuurprogramma's voor de bijgeleverde hardware al geïnstalleerd. Installeer je echter een schone versie van Windows, dan zijn die stuurprogramma's er niet. En het wordt wel erg lastig om bijvoorbeeld te internetten als het stuurprogramma van je netwerkkaart ontbreekt, waardoor je de benodigde stuurprogramma's ook niet kunt downloaden.

In dat geval is het handig om een reservekopie te hebben van je stuurprogramma's, voordat je een nieuwe versie van je besturingssysteem gaat installeren. Dit kun je bijvoorbeeld met het programma Double Driver doen. Gedetailleerde uitleg daarover vind je hier.

Maak een reservekopie van je stuurprogramma's voordat je Windows opnieuw installeert.

Tip 11: Compressie

Nu de basics zijn besproken, is het tijd om over te gaan op de software waar je daadwerkelijk mee aan de slag kunt. Wanner je software gaat downloaden, zul je merken dat veel software gecomprimeerd is, zodat de bestandsgrootte kleiner is. Zowel Windows als OS X hebben ingebouwde functionaliteiten voor het comprimeren en 'uitpakken' van bestanden. Wellicht wil je meer opties hebben, zoals het comprimeren met een wachtwoord, het comprimeren op meerdere usb-sticks enzovoort.

In dat geval kun je software van derden gebruiken, zoals WinZip of WinRar, al zijn deze programma's niet gratis. Wil je niet betalen? Dan is 7-zip een goede optie.

Gecomprimeerde bestanden nemen minder ruimte in beslag, maar dienen wel uitgepakt te worden.

Tip 12: Videospeler

Windows wordt al jaren geleverd met Windows Media Player, net zoals jein OS X al jaren mediabestanden kunt afspelen met QuickTime. Echter, beide programma's zijn niet heel vergevingsgezind als het gaat om het afspelen van diverse bestandsindelingen. Sterker nog, vanaf Windows 8.1 ondersteunt WMP standaard het afspelen van dvd's niet meer. Dan kun je op zoek gaan naar de juiste codecs, maar het is waarschijnlijk eenvoudiger om een videospeler te installeren die wél alle denkbare bestandsindelingen slikt.

Een uitstekende optie is dan VLC media player. Dat is een minimalistisch ogende maar zeer krachtige speler die zowel geschikt is voor OS X als Windows.

Wil je zonder problemen alle videobestanden kunnen afspelen, installeer dan VLC media player.

Tip 13: Fotobewerking

Bij fotobewerking denkt men vaak aan het geavanceerde werk dat men verricht om een fotomodel geschikt te maken voor de cover van een modetijdschrift. In werkelijkheid zul je af en toe ook zo'n programma nodig hebben om bijvoorbeeld even een plaatje te verkleinen, van een tekstje te voorzien enzovoort. OS X heeft daarvoor iPhoto en Windows heeft Paint, maar beide programma's zijn vrij basaal.

Moet je dan grof geld neertellen voor Photoshop (Elements)? Absoluut niet. GIMP is een fantastisch programma dat erg op Photoshop lijkt, maar volledig gratis is, zowel voor Windows als voor OS X.

Een fotobewerkingsprogramma is wel zo handig, maar hoeft gelukkig niet duur te zijn.

Tip 14: Videobewerking

En hoe zit het dan met video's? Zelfs als je twee korte filmpjes (die je bijvoorbeeld met je smartphone gemaakt hebt) aan elkaar wilt lijmen, heb je een pakket voor videobewerking nodig. Voor Windows kun je het gratis pakket Windows Movie Maker gebruiken.

Voor OS X download je iMovie uit de Mac App Store, als je nu een nieuwe Mac koopt is iMovie zelfs al geïnstalleerd. Voor de basisbewerkingen zijn deze programma's fantastisch. Wilt je echter meer, zoals werken in lagen, meerdere geluidssporen en speciale effecten, dan zul je naar de professionelere alternatieven moeten kijken, zoals Pinnacle Studio of het nog zwaardere Adobe Premiere.

Met een gratis programma als iMovie kun je prima filmpjes in elkaar draaien.

Tip 15: Browser

Wil je het internet op, dan heb je daar een browser voor nodig. Er zijn veel browsers waar je uit kunt kiezen. De drie marktleiders zijn Internet Explorer, Firefox en Chrome, of Safari als je een Mac hebt. Internet Explorer is standaard geïnstalleerd in Windows en Safari in OS X. Het is niet aan ons om te zeggen welke browser beter is, dat is voornamelijk een kwestie van voorkeur.

Het is dan ook helemaal geen slecht idee om ze alle drie eventjes uit te proberen om te kijken welke het beste bevalt. Alle drie geïnstalleerd laten kan ook, voor als je bijvoorbeeld een website treft die het in een bepaalde browser niet lekker doet.

Kies de browser die bij jou past, de drie bekendste zijn allemaal prima.

Tip 16: Mail

Vroeger had je per definitie e-mailsoftware nodig om je mails te kunnen lezen. Zakelijk is dat nog steeds vaak het geval, maar in een tijd waarin veel consumenten een e-mailadres hebben van Outlook.com of Gmail (of iCloud in het geval van Apple-gebruikers) is een e-mailprogramma eigenlijk niet meer zo noodzakelijk.

Je kunt natuurlijk altijd gebruikmaken van de software die standaard met het besturingssysteem wordt meegeleverd (in zowel Windows als OS X heet dit programma Mail), maar eigenlijk is het minstens zo handig om gewoon gebruik te maken van de online interface van de betreffende diensten. Voor consumenten is de professionele versie van Outlook of een gratis alternatief zoals Thunderbird dan ook eigenlijk wat achterhaald.

Mailsoftware is niet echt meer noodzakelijk. Je kunt het prima online af.

Tip 17: Office-pakket

OS X en Windows worden beide geleverd met een basale tekstverwerker, namelijk WordPad voor Windows, Teksteditor voor OS X. Basaal is hierbij echter een belangrijke kanttekening, want ze kunnen niet alle bestandsindelingen openen en complexe opmaakfunctionaliteit bevatten ze ook niet. Dus zodra je documenten iets grafischer moeten worden, is een programma als Microsoft Word (Windows) of Pages geen overbodige luxe. Failliet ga je er overigens niet aan.

Pages krijg je gratis bij een nieuwe Mac en kost anders € 17,99. Voor het complete Office-pakket van Microsoft betaal je tegenwoordig een tientje per maand. Toch te duur? Dan is OpenOffice voor beide besturingssystemen een prima gratis alternatief.

De basisprogramma's van OS X en Windows hebben niet veel opties voor opmaak. Pages en Word hebben dat wel.

Tip 18: Cloud-software

Eerder in dit artikel hebben we het even gehad over het maken van reservekopieën van je bestanden. We raadden aan om dat op een externe schijf te doen. Dat is de snelste manier, maar hebt je geen haast, dan is het ook interessant om eens te kijken naar clouddiensten, zoals Dropbox en OneDrive. Beide diensten geven je gratis enkele gigabytes opslagcapaciteit, met de mogelijkheid om bestanden rechtstreeks vanuit de Windows Verkenner of Finder online op te slaan. Dan kun je dus altijd bij je bestanden, ook vanaf een andere locatie, hetgeen natuurlijk nóg praktischer is. Synchroniseren gaat, afhankelijk van je internetverbinding, natuurlijk wel langzamer dan bij een aangesloten externe schijf.

In plaats van op een externe schijf, kun je bestanden ook in de cloud opslaan.

Tip 19: Muziek

De pc is uiteraard ook een handig medium om je muziekbibliotheek mee te beluisteren, mits je daar handige software voor hebt. Sinds Windows 8 gebruikt Microsoft hier geen Windows Media Player meer voor, maar de app Muziek (met optioneel het XBOX Music-abonnement). Heel gelukkig worden wij daar echter niet van. Naast iTunes (van concurrent Apple) vinden we Spotify toch echt het beste programma voor de muziekliefhebber.

iTunes is vooral handig als je een snelle en handige manier zoekt om muziek te kopen. Spotify is vooral bedoeld voor het streamen van muziek, waarbij je geen aparte nummers hoeft aan te schaffen, je betaalt een vast bedrag per maand. Beide programma's ondersteunen ook het importeren van muziekbestanden van je harde schijf.

iTunes is een ideaal programma voor het kopen van muziek en Spotify voor het streamen.

Tip 20: Streamen

Als we het dan toch over streamen hebben ... waarom staat er eigenlijk geen programma voor het branden van dvd's en cd's in deze lijst? Om de simpele reden dat dat een beetje achterhaald is. Apple levert z'n laptops en iMacs zelfs niet eens meer met optisch station, en ook bij Windows-laptops ontbreekt het station steeds vaker. Bestanden meenemen gaat het snelst op een usb-stick en wanneer je video of muziek af wilt spelen op je televisie, dan kun je dat tegenwoordig gewoon streamen. Mocht je tv dat niet ondersteunen, dan kun je altijd nog een mediaspeler als tussenstation gebruiken.

Om content naar je tv of andere apparaten te streamen, dien je software te installeren die de betreffende media presenteert op een manier die de andere apparaten begrijpen. Een populair programma daarvoor is Twonky Server, maar dit programma kost 14,95 euro. Zoek je een gratis alternatief, dan is PS3 Media Server een fijn programma. Beide programma's dien je alleen maar te installeren, waarna je de media kunt delen en een (geschikte) tv de bestanden direct kan zien.

Dankzij streaming-software, tover je je muziek- en filmcollectie met gemak op je (geschikte) tv.

Tip 21: Videochatten

Videochatten mag dan niet zo populair meer zijn als vroeger, maar als je geen smartphone met camera hebt, dan ben je hiervoor nog steeds aangewezen op de computer. Er zijn tegenwoordig veel programma's waarmee je een videochat tot stand kunt brengen, maar geen hiervan heeft zo'n grote groep gebruikers als Skype.

Het grote voordeel is dat je vanaf je computer ook kunt videochatten met gebruikers die wél Skype op hun smartphone of tablet hebben, zodat je alle kanten op kunt. Heb je een Mac, dan kun je natuurlijk ook FaceTime gebruiken, maar dat kan dan alleen met andere Apple-gebruikers. Skype is daar flexibeler in.

In de wereld van videochats (op de pc) is er nog altijd maar één koning: Skype!

Tip 22: Bestandsbeheer

Hoewel het beheren van bestanden zo'n beetje de meest essentiële taak van het besturingssysteem is, noemen we deze toch vrij laat in deze checklist, omdat zowel Windows als OS X worden geleverd met een prima programma voor het beheren van je bestanden, respectievelijk Windows Verkenner en Finder. Dat wil niet zeggen dat je geen alternatieven hebt. Een fijn gratis alternatief voor OS X is XtraFinder.

Dit programma lijkt in de basis erg op Finder, maar heeft daarnaast ook veel weg van de Windows Verkenner. Een interessant alternatief voor Windows is MultiCommander. Dit programma werkt in principe hetzelfde als Windows Verkenner, heeft alle opties en knoppen in beeld en niet verborgen in menu's, zodat je niet zo hoeft te zoeken.

Kun je niet aan Finder wennen? Dat hoeft ook niet, er zijn genoeg alternatieven.

Tip 23: Pdf-software

Wellicht heb je nog nooit een pdf hoeven maken in je leven. De kans is echter een stuk groter dat je wel met enige regelmaat een pdf hebt moeten openen, bijvoorbeeld in de vorm van een factuur van een product dat je online hebt gekocht. Zowel in OS X als in Windows kun je pdf's openen met behulp van de ingebouwde software. Deze software is echter niet heel geavanceerd.

Aantekeningen maken, opmerkingen invoegen enzovoort maakt geen onderdeel uit van de basissoftware. Hoef je alleen een pdf te lezen en af te drukken, dan is de standaardsoftware voldoende. Wil je iets meer doen, dan is Adobe Reader een handig programma dat je gratis kunt installeren voor zowel Windows als OS X, waarmee je bijvoorbeeld wél opmerkingen kunt invoegen.

Als je meer wilt met pdf's dan alleen lezen en afdrukken, is Adobe PDF Reader een prima programma.

Tip 24: Systeemonderhoud

Heb je eenmaal alles geïnstalleerd? Dan heb je in de gaten dat het best een tijdje duurt voordat je het hele systeem naar wens hebt ingericht. Dat is nuttig, maar je zit er natuurlijk niet op te wachten om dat elke week opnieuw te doen. Daarom is het zaak om te zorgen dat je systeem goed onderhouden wordt. Dat kan door regelmatig reservekopieën terug te zetten, maar er zijn ook programma's die je helpen om te voorkomen dat het besturingssysteem echt een zooitje wordt.

Je kunt ook software installeren om de boel netjes te houden. Advanced System Optimize is hiervoor een handig programma, maar daar tel je wel 30 euro voor neer. Gratis alternatieven zijn CCleaner (vroeger CrapCleaner) voor Windows. Voor OS X vinden wij Onyx handig. Dit soort programma's voorkomt niet dat je computer uiteindelijk een rommeltje wordt, maar ze helpen je wel om je pc langer overzichtelijker te houden.

Goed systeemonderhoud voorkomt dat je op korte termijn weer alles opnieuw moet installeren.