Multiboot is handig als u meerdere besturingssystemen op één computer wilt gebruiken. Maar hoe gaat u te werk als u terug wilt naar de oorspronkelijke installatie, met één besturingssysteem in een singleboot-omgeving?

01. Partities

Bij een multi-bootsysteem zijn de besturingssystemen doorgaans op verschillende partities ondergebracht. Slechts één van deze partities kan worden aangemerkt als 'actief'. Hebt u meerdere besturingssystemen, dan kunnen die op de andere partities worden geïnstalleerd. De bijbehorende opstartbestanden worden echter altijd op de actieve partitie geplaatst. In de meeste gevallen is de primaire en actieve partitie de partitie waarop u het eerste besturingssysteem hebt geplaatst. De actieve partitie is altijd van belang bij het werken met multi-bootsystemen, zelfs als het gebruikte besturingssysteem op een andere partitie is ondergebracht!

02. Gegevens

Deze tip is misschien wel de belangrijkste in deze hele Masterclass. Voordat u een van de besturingssystemen verwijdert, zorgt u ervoor dat alle persoonlijke bestanden zijn verplaatst naar een centrale locatie (bij voorkeur extern, dus niet op de computer zelf). Wat u zich daarbij moet voorstellen? Te denken valt aan de bestanden die u in de map Documenten of op het bureaublad hebt opgeslagen. Ook zaken als e-mailberichten in Windows Mail en Outlook Express en favoriete internetlocaties kunt u veiligstellen. Kortom, zorg ervoor dat u alle niet-centraal opgeslagen bestanden verplaatst. Ook zonder het besturingssysteem wilt u de documenten later nog kunnen gebruiken. In het onderstaande overzicht geven we u een steuntje in de rug, hoewel er natuurlijk nog veel meer opslaglocaties zijn. Bestanden worden in de praktijk vaak op uiteenlopende locaties opgeslagen.

Belangrijke locaties:

- De mappen Documenten, Afbeeldingen en Muziek en Films

- Het bureaublad

- De root van de schijf waarop het besturings-systeem is geïnstalleerd

- E-mailmappen, aangemaakt door Outlook Express of Windows Mail

- De map Favorieten, waarin favoriete weblocaties zijn opgeslagen

- Het Windows-adresboek

- De map Mijn ontvangen bestanden, aangemaakt door Windows Live Messenger

©PXimport

Maak altijd eerst een externe back-up, voordat u iets aanpast met betrekking tot de opstart van uw computer!

03. Back-up

Voordat u het multi-bootsysteem omruilt voor single-boot en daarbij het tweede besturingssysteem van uw computer verwijdert, is het belangrijk dat u een back-up van het te verwijderen besturingssysteem maakt (naast uw eerder los opgeslagen belangrijke bestanden en e-mail, zoals in de vorige tip aangegeven). Dan kunt u, in het geval zich problemen voordoen, terugkeren naar de eerder gemaakte reservekopie. Het is verstandig om een image van de computer te maken. Hierbij maakt u een 'snapshot' (momentopname) van de computer. Indien gewenst, kunt u de snapshot vervolgens gebruiken om terug te keren naar de eerdere situatie. Goede programma's hiervoor zijn Norton Ghost 14 of Acronis True Image Home 2009.

Van XP en Vista naar Vista

In de volgende tips gaan we ervan uit dat u uw computer hebt voorzien van Windows XP en Windows Vista. U hebt indertijd eerst Windows XP geïnstalleerd op de C:\-schijf, en naderhand een nieuw exemplaar van Windows Vista naast Windows XP geïnstalleerd (uiteraard op een aparte partitie of een andere vaste schijf).

04. Ruimte maken

Alle belangrijke bestanden veiliggesteld en netjes opgeslagen? Dan is het tijd om ruimte vrij te maken. We gaan op onderzoek uit en controleren welke mappen en bestanden van het voormalige besturingssysteem kunnen worden verwijderd. Start de computer met het besturingssysteem dat u wilt behouden, in dit geval dus Windows Vista. Open Windows Verkenner, via Start, Alle programma's, Bureau-accessoires, Windows Verkenner. Hebt u het andere besturingssysteem, in dit geval Windows XP, indertijd als eerste besturingssysteem geïnstalleerd, dan zullen de bijbehorende bestanden op de C:\-schijf in de root zijn geplaatst. Neem daarom een kijkje op C:\ en ga op zoek naar de map Windows. Gevonden? Klik dan met rechts op de map en kies Verwijderen. U verwijdert hiermee dus het Windows XP-besturingssysteem.

©PXimport

Verwijder de map met het oude besturingssysteem.

05. Overige mappen

Door uw oude Windows-versie zullen ongetwijfeld nog andere mappen zijn aangemaakt, die zich niet per se in de hoofdmap Windows bevinden. Enkele voorbeelden hiervan zijn de mappen Program Files en Mijn documenten. Wordt de eerstgenoemde map niet ook door het andere besturingssysteem (Windows Vista) gebruikt en hebt u de inhoud ervan veiliggesteld, dan kan ook deze map worden verwijderd.

06. Opstartmenu

Bij een multi-bootsysteem wordt een opstartmenu getoond. Hierin kiest u welk besturingssysteem moet worden geladen, bijvoorbeeld Windows XP of Windows Vista. Nu u wilt terugkeren naar een single-bootsysteem, hebt u dat opstartmenu niet meer nodig, Windows Vista mag immers direct worden geladen. Tijd om het opstartmenu aan te passen. Klik op Start, Configuratiescherm en kies Systeem en onderhoud. Klik op Systeem. Links in het venster kiest u voor Geavanceerde systeeminstellingen. Op het tabblad Geavanceerd klikt u op de knop Instellingen (in het groepsvak Opstart- en herstelinstellingen). Het gaat hierbij om de sectie Systeem opstarten. Bij Standaardbesturingssysteem ziet u welk besturingssysteem als standaard-OS wordt geladen. Dit moet in ons voorbeeld uiteraard Windows Vista zijn, aangezien u Windows XP hebt verwijderd. Haal nu het vinkje weg bij de optie Lijst met besturingssystemen N seconden weergeven. Controleer ook of de andere optie Herstelopties (indien nodig) N seconden weergeven is uitgeschakeld. Klik op OK. U hebt hiermee het opstartmenu uitgeschakeld.

©PXimport

Pas de opstartinstellingen van Windows aan, zodat direct de juiste Windows-versie wordt geladen.

07. Opstarten

Start uw computer nu opnieuw op. U hebt het systeem ontdaan van Windows XP, de 'bootloader' (onder meer het opstartmenu) intact gehouden zonder dat u er nog last van hebt en ervoor gezorgd dat Windows Vista automatisch wordt geladen.

Van tweemaal XP naar eenmaal XP

In dit scenario gaan we ervan uit dat u een computer hebt waarop tweemaal Windows XP is geïnstalleerd. U hebt behoefte aan een computer waarop Windows XP slechts eenmaal is geïnstalleerd, bijvoorbeeld omdat u Windows Vista hebt 'overgeslagen', binnenkort de geleidelijke overstap naar Windows 7 wilt maken en eerst wilt controleren of alle bestaande Windows XP-hard- en software goed werkt.

08. Boot.ini

Hebt u tweemaal een editie van Windows XP geïnstalleerd, maar wilt u terug naar één editie ervan? Eerst maakt u een reservekopie van het bestand Boot.ini. Dit bestand kunt u beschouwen als het opstartbestand van Windows XP, waarin onder meer is opgegeven welke besturingssystemen zijn geïnstalleerd en waar deze zich bevinden. Open Windows Verkenner (gebruik de toetsencombinatie Windows-toets+E) en zorg er via de menukeuze Extra, Mapopties voor dat Windows alle bestanden weergeeft (inclusief de systeembestanden). In Windows XP kiest u vervolgens voor Start, Configuratiescherm, Systeem. Open de sectie Geavanceerd en zoek daarbinnen naar de sectie Opstart- en herstelinstellingen. Klik op Instellingen. Op het tabblad Systeem opstarten klikt u op de knop Bewerken. Hiermee opent u het opstartbestand Boot.ini in Kladblok. Het bestand ziet er ongeveer als volgt uit:

[boot loader]

timeout=30

default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS

[operating systems]

multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)Windows XP="Microsoft Windows XP Home Edition" /fastdetect

multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)Windows XP="Microsoft Windows XP Professional"

Zoek naar de regel die verwijst naar het besturingssysteem dat u niet meer nodig hebt. Vervolgens verwijdert u de volledige regel. Bij timeout=30 kunt u ervoor kiezen om de waarde 30 te veranderen in 0. Hierdoor is het opstartmenu niet meer zichtbaar. Kies hierna voor Bestand, Opslaan. De wijzigingen zijn direct van kracht als u de computer opnieuw opstart. Vervolgens kunt u de partitie met de tweede installatie van Windows XP opschonen. Open Windows Verkenner (gebruik de toetsencombinatie Windows-toets+E) en ga op zoek naar de vaste schijf waarop u die versie van Windows XP hebt geïnstalleerd. Bevat de schijf alleen het besturingssysteem en geen verdere bestanden, dan klikt u er met rechts op en kiest u Formatteren. U kunt ook de vaste schijf openen en de map Windows (en andere gerelateerde mappen) verwijderen, als u de schijf niet volledig wilt formatteren.

©PXimport

Het bestand Boot.ini bevat belangrijke opstartgegevens.

Het opstartproces van Windows XP

Bij een multi-bootsysteem met Windows XP en Windows Vista speelt het bestand Boot.ini een belangrijke rol. In dit opstartbestand is de belangrijkste informatie voor het opstarten van Windows opgeslagen. Deze informatie wordt door het systeem gebruikt om onder meer het opstartmenu weer te geven. Het bestand Boot.ini is een tekstbestand, dat u relatief eenvoudig kunt bewerken in bijvoorbeeld Kladblok.

09. Voorzorgsmaatregelen

Voordat u met Boot.ini aan de slag gaat, is het belangrijk dat u er een back-up van maakt. In geval van problemen kunt u daar naar terugkeren. Kies in het Configuratiescherm van Windows XP voor Prestaties en onderhoud, Systeem. Op het tabblad Geavanceerd klikt u op Instellingen (in de sectie Opstart- en herstelinstellingen). Klik op Bewerken. Het bestand Boot.ini wordt geopend in Kladblok. Kies vervolgens voor Bestand, Opslaan als. Maak een nieuwe map aan (bijvoorbeeld Back-up) en sla hierin de kopie van het bestand Boot.ini op.

©PXimport

Maak een back-up van boot.ini, voordat u met dit bestand aan de slag gaat.

10. Bewerken

Hiervoor las u hoe u Boot.ini kunt openen. Behalve via de eerder genoemde methode kunt u Boot.ini ook snel openen via Windows Verkenner. Boot.ini is een verborgen (systeem)bestand. Zorg er eerst voor dat Windows alle bestanden toont, anders is het bestand niet zichtbaar. In Windows Verkenner kiest u voor Extra, Mapopties. Kies het tabblad Weergave en haal het vinkje bij Beveiligde besturingssysteembestanden verbergen weg. Daarnaast verwijdert u het vinkje bij de optie Extensies voor bekende bestandstypen verbergen. Tot slot kiest u in dit venster ook voor de instelling Verborgen bestanden en mappen weergeven. Bevestig met een klik op OK. In Windows Verkenner opent u de root van de vaste schijf waarop u het primaire besturingssysteem hebt opgeslagen. Dubbelklik vervolgens op Boot.ini. Het bestand wordt meteen geopend in Kladblok.

©PXimport

Windows houdt Boot.ini verborgen, tenzij u anders beslist.

11. MSConfig

Het Hulpprogramma voor Systeemconfiguratie - beter bekend als MSConfig - biedt de mogelijkheid om het opstartbestand Boot.ini deels te bewerken zonder het handmatig te hoeven openen in Kladblok. Helaas is deze mogelijkheid verwijderd in Windows Vista, maar in Windows XP kunt u er gebruik van maken. Kies Start, Uitvoeren. Vervolgens typt u Msconfig, gevolgd door een klik op OK. Het venster wordt geopend. Zoals u ziet is MSConfig opgebouwd uit meerdere tabbladen. Kies voor Boot.ini.

©PXimport

Met MSConfig kunt u een deel van Boot.ini bewerken.

12. Opstartpaden

In het bestand Boot.ini vindt u de verwijzingen naar de besturingssystemen en hun locatie. Door de manier waarop de verwijzing is opgebouwd, is niet direct duidelijk waarnaar wordt verwezen. Met MSConfig kunt u de opstartpaden automatisch laten controleren. Wanneer een verwijzing naar een besturingssysteem niet klopt, wordt daar melding van gemaakt. Handig als u het bestand handmatig hebt bewerkt en de juistheid ervan wilt controleren. Op het tabblad Boot.ini in MSConfig klikt u op de knop Alle opstartpaden controleren. Het resultaat wordt direct getoond.

©PXimport

Controleer met behulp van MSConfig de opstartpaden van Boot.ini.

13. Standaard

Als u meerdere besturingssystemen hebt, maar nog niet de overstap wilt maken naar één besturingssysteem, kunt u er ook voor kiezen om uw primaire besturingssysteem automatisch te laten starten en het opstartmenu van het multi-bootsysteem zo kort mogelijk in beeld te laten verschijnen. In MSConfig (op het tabblad Boot.ini) kiest u onder [operating systems] voor het besturingssysteem dat u als standaard wilt instellen. Bekijk de beschrijving achter 'WINDOWS' om te bepalen om welk besturingssysteem het gaat. Selecteer het gewenste besturingssysteem en klik op de knop Als standaard instellen. Vervolgens stelt u de wachttijd van het opstartmenu bij. Rechts in het venster vindt u de optie Time-out. Standaard is de waarde hiervan ingesteld op 30 (het menu wacht 30 seconden totdat u een keuze hebt gemaakt en gaat dan verder met de standaardkeuze). Verander de waarde in 5, zodat het menu niet te lang in beeld is, maar u wel nog voldoende tijd hebt voor een eventuele alternatieve keuze.

14. Schakelopties

In het venster van MSConfig ziet u enkele andere schakelopties, waarmee u het opstarten van het besturingssysteem verder naar uw hand zet.

/SAFEBOOT Hiermee start u Windows in de veilige modus. Kies daarbij voor Minimal (zo min mogelijk stuurprogramma's laden), Network (met netwerkondersteuning), Safeboot:minimal (met alleen de opdrachtregel).

/NOGUIBOOT Het opstartscherm van Windows (met het logo en de voortgangsindicator) mag niet worden getoond.

/BOOTLOG Leg alle opstarthandelingen vast in een logboekbestand. Dit bestand vindt u vervolgens in de map System\Ntbtlog.txt (en kunt u openen in Kladblok).

/BASEVIDEO Hiermee activeert u de VGA-modus (met een resolutie van 640 x 480) en maximaal 16 kleuren. Dit is handig als u per ongeluk een verkeerde schermresolutie hebt ingesteld of de verkeerde driver voor uw videokaart hebt geïnstalleerd.

Het opstartproces van Windows Vista

In Windows Vista en Windows 7 maakt u geen gebruik van het bestand Boot.ini. De opstartinformatie is bij deze Windows-versies opgeslagen in het Windows-register. Er is een editor om de opstartinstellingen aan te passen, maar die is relatief complex. In plaats hiervan kunt u gebruikmaken van EasyBCD. Dit programma geeft de instellingen grafisch weer, in gebruiksvriendelijke vensters. U mag EasyBCD gratis gebruiken en vindt de nieuwste versie op Neosmart. Na de installatie vindt u het programma via Start, Alle programma's, Neo-Smart Technologies, EasyBCD, EasyBCD.

©PXimport

Geef via MSConfig aan welke schakelopties moeten worden gebruikt.

15. EasyBCD

Zodra u EasyBCD hebt gestart, ziet u de hoofdinstellingen van het programma. Links in het venster ziet u een zevental knoppen, terwijl u rechts de bijbehorende instellingen vindt. Op de eerste pagina vindt u de instellingen zoals u ze mogelijk nog kent van het bestand Boot.ini uit Windows XP. Hier leest u bijvoorbeeld wat de wachttijd is van het opstartmenu, maar u ziet er ook de besturingssystemen die op uw multi-bootsysteem zijn geplaatst. Interessanter is de sectie Change Settings. Hier vindt u de instellingen waarmee u uw multi-bootsysteem aan kunt passen. In de sectie Global Settings kiest u bij Default OS welk besturingssysteem standaard moet worden geladen. Daarnaast bepaalt u hier de wachttijd van het opstartmenu, waarbij 30 seconden als standaard is ingesteld. Bevestig elke aanpassing met een klik op de knop Save Settings. In de sectie eronder - Entry-Based Settings - kunt u de instellingen van bestaande besturingssystemen aanpassen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de omschrijving en schijfletter van de schijf waarop Windows is geïnstalleerd.

©PXimport

Met het gratis te gebruiken programma EasyBCD kunt u de opstartinstellingen van Windows aanpassen.

16. Zekerheid

Met EasyBCD kunt u het opstartbestand van Windows Vista aanpassen. Uiteraard gaat het hier om een delicaat proces. Het is dan ook verstandig om voorafgaand hieraan een back-up te maken van de oorspronkelijke instellingen. Kies voor de sectie Manage Bootloader. Klik in de sectie Backup and Restore Bootloader Settings op de knop Backup Settings. Geef een geschikte naam en locatie op, en bevestig met een klik op Backup Settings. In geval van nood kunt u het bestand herstellen. Klik op de knop Bladeren (naast het vak File) en navigeer naar de eerder gemaakte kopie. Bevestig nu met een klik op de knop Restore Backup. Houdt u er rekening mee dat alleen de bootloader-instellingen van Windows Vista worden veiliggesteld in een back-up.

©PXimport

Zekerheid voor alles: maak een reservekopie van de opstartinstellingen.

17. Herstel

EasyBCD is vooral een interessant programma als zich problemen voordoen. U vindt de bijbehorende opties in de sectie Manage Bootloader. In de sectie Bootloader Installation Options kunt u kiezen voor Reinstall the Vista Bootloader. U gebruikt deze optie als het opstartmenu van Windows Vista is beschadigd en u dit wilt herstellen zonder Windows opnieuw te installeren. Wilt u echter gebruik maken van de bootloader van Windows XP (dit komt voor wanneer u Windows XP hebt geïnstalleerd na Windows Vista), dan kiest u voor Uninstall the Vista Bootloader (use to restore XP). Hiermee wordt de bootloader van Windows XP, die wezenlijk verschilt ten opzichte van die van Windows Vista, hersteld.

©PXimport

U kunt de bootloader van Windows Vista vervangen door die van Windows XP.

18. Geavanceerd

Net als bij MSConfig voor Windows XP, kunt u geavanceerde schakelopties opgeven voor het laden van het besturingssysteem. Klik op de knop Advanced Options. Bij Select an OS kiest u voor het besturingssysteem dat u wilt aanpassen. Kies vervolgens onder Advanced Options voor de gewenste instellingen. Hier kunt u bijvoorbeeld aangeven dat drivers die niet officieel zijn ondertekend toch mogen worden geïnstalleerd in Windows Vista 64-bit, iets dat normaal gesproken niet wordt toegestaan in deze Windows-versie. Daarnaast kunt u hier opgeven dat Windows maar een beperkt aantal processors mag gebruiken.

19. Noodsituatie

Hebt u een verkeerde optie doorgevoerd en werkt het opstartproces niet meer naar behoren? U kunt gebruikmaken van de diagnose- en herstelfunctie in EasyBCD. Kies voor Diagnostics Center. In de sectie Vista Diagnostics kiest u Recreate missing/delete boot files. Bevestig met een klik op Rescue my System.

Van meerdere Windows-versies terug naar XP

In het laatste gedeelte van deze Masterclass leggen we uit hoe u terug kunt keren naar één besturingssysteem als u meerdere Windows-versies op uw computer hebt geïnstalleerd, zoals Windows XP 32-bit, Windows XP 64-bit en Windows Vista.

20. Herstelconsole

Stel, u hebt meerdere Windows-versies op dezelfde computer geïnstalleerd, en u wilt terug naar het gebruik van Windows XP 32-bit. Uiteraard kunt u alle partities opnieuw formatteren, behalve de primaire partitie waarop u de 32-bit editie van Windows XP hebt geïnstalleerd. Het opstart-menu waarin u het gewenste besturingssysteem kiest blijft dan echter verwijzen naar de twee andere Windows-versies die u inmiddels hebt verwijderd. U kunt het menu relatief eenvoudig verwijderen en ervoor zorgen dat Windows XP automatisch wordt geladen. Stop de officiële Windows XP-installatie-cd in uw computer en start hem op. Druk tijdens het starten op een toets om op te starten vanaf cd. In het opstartmenu drukt u vervolgens op R. Hiermee opent u de Herstelconsole. Een overzicht van geïnstalleerde Windows-versies verschijnt. Kies de installatie die u wilt behouden. Wanneer hierom wordt gevraagd, geeft u het wachtwoord van de Administrator op. Vervolgens typt u Fixmbr, gevolgd door een druk op Y. Typ hierna Fixboot, wederom gevolgd door een druk op Y. Tot slot typt u Exit, gevolgd door een druk op de Enter-toets. Start de computer opnieuw op. Het opstartmenu wordt niet meer getoond en Windows XP wordt automatisch gestart.

21. Opruimen

Nu kunt u de overgebleven en overbodig geworden - bestanden verwijderen. In Windows XP opent u Windows Verkenner. Kies voor Extra, Mapopties en zorg ervoor dat alle bestanden worden getoond, inclusief de systeembestanden. Vervolgens opent u de root van de vaste schijf en verwijdert u de map Boot. Daarnaast verwijdert u de bestanden Bootfont.bin, Bootmgr, Bootsect.bak en Boot.bak.

22. Formatteren

Als u dat nog niet hebt gedaan, kunt u nu de partitie formatteren waarop de oude besturingssystemen zijn ondergebracht. Klik met de rechtermuisknop op de map met de Windows-installatie die u wilt verwijderen en kies Formatteren. Uw systeem is nu opgeschoond.

De OnePlus Watch Lite is een goedkopere smartwatch die tot tien dagen mee zou gaan op een accubeurt. Dat klinkt natuurlijk goed. Het horloge werkt bovendien met een Android-smartphone én met een Apple iPhone. Ook dat kunnen lang niet alle smartwatches zeggen. In deze OnePlus Watch Lite-review nemen we het slimme klokje onder de loep.

Voor OnePlus is de Watch Lite een wat vreemde eend in de bijt. Het merk verkoopt al langer smartwatches, maar die draaien op Google's Wear OS en werken daarom niet met een iPhone. De OnePlus Watch Lite gebruikt een ander besturingssysteem en is daarom te gebruiken met elke moderne smartphone. Sterker nog: je kunt twee telefoons tegelijk aan het klokje koppelen. Handig voor wie een privé- en werksmartphone bij zich draagt, stelt OnePlus. De adviesprijs van het horloge is 179 euro. Gelet op de prijshistorie van andere OnePlus-wearables is de kans aannemelijk dat de Watch Lite snel wat in prijs zal dalen.

Minimalistisch ontwerp

Dat je met een goedkopere smartwatch te maken hebt, merk je aan het ontwerp. De Watch Lite heeft een zeer minimalistische metalen behuizing met een kroonwieltje dat een goedkoop klik-geluid produceert. Het horlogebandje is ook eenvoudig, maar irriteert niet om de pols en is eventueel te vervangen door een ander standaardformaat bandje. De smartwatch voelt degelijk aan, is waterdicht en heeft een rond oledscherm van 1,46 inch. Het display oogt simpelweg goed en kan lekker fel, wat handig is op een zonnige dag.

©Rens Blom

©Rens Blom

Slimme functies

Bij het instellen van de OnePlus Watch Lite valt iets grappigs op. Je hebt er de oHealth-app op je telefoon voor nodig, die zowel door OnePlus als Oppo gebruikt wordt. Dat heeft een logica: OnePlus is een dochtermerk van Oppo. Om die reden zie je ook 'ColorOS' op het smartwatchscherm staan, de softwarenaam van Oppo. Het instellen van het klokje is eenvoudig. Na de configuratie kun je een favoriete wijzerplaat kiezen, bepalen van welke smartphone-apps je meldingen op het horloge wilt zien en wat je nog meer met het horloge wilt doen. Bellen bijvoorbeeld, of een slimme deur ontgrendelen. Ja, echt.

©Rens Blom

De Watch Lite heeft een ingebouwde NFC-chip, waar je je toegangspas van bijvoorbeeld kantoor aan kunt koppelen. Vervolgens slaat het horloge die informatie zelf op en kun je het horloge voortaan tegen het scanapparaat op je werk houden. Zo hoef je je pasje niet uit je portemonnee te pakken, is het idee. Een interessante gedachte, maar contactloos pinnen in winkels kan dan weer niet. Jammer, want die functie lijkt ons boeiender. Wij hebben overigens geen speciaal werkpasje en konden deze Watch Lite-functie dus niet testen.

©Rens Blom

Gezondheid bijhouden

Met de OnePlus Watch Lite kun je je fysieke gezondheid prima bijhouden. Het horloge heeft een hartslagmeter en allerlei andere sensoren en software die je stappen, bloedzuurstofgehalte in je bloed, sportactiviteiten en slaap monitoren. De verzamelde inzichten zijn accuraat genoeg, maar het spreekt voor zich dat dit horloge geen medisch apparaat is. OnePlus benadrukt zelf ook dat je er geen medische conclusies aan moet verbinden. Leuk is dat je de verzamelde gezondheidsstatistieken kunt synchroniseren met Google Fit, mocht je dit gezondheidsplatform gebruiken. In de smartphone-app zie je de gezondheidsinformatie uitgebreider dan op het horlogescherm, overigens.

©Rens Blom

Lange accuduur

Een speerpunt van de OnePlus Watch Lite is zijn accuduur. OnePlus belooft tot tien dagen gebruik voordat je de oplader moet pakken. Wij komen uit op zeven dagen. Stel je in dat het scherm altijd de tijd laat zien, dan is een accuduur van ongeveer vier dagen realistisch. Allebei erg nette scores, al houden smartwatches van Huawei het nog dagen langer vol. Ten opzichte van écht slimme smartwatches van Google, Samsung en Apple gaat de OnePlus Watch Lite wel dagen langer mee.

Opladen doet het OnePlus-klokje snel via de speciale magnetische oplader, die een usb-kabel met type a-aansluiting heeft. Raak deze oplader niet kwijt, want dan moet je echt een nieuwe regelen voordat je de Watch Lite weer kunt opladen.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus Watch Lite kopen?

De OnePlus Watch Lite is een betaalbare smartwatch die op contactloos pinnen na eigenlijk alles kan wat je wilt. Twee belangrijke plussen zijn de accuduur van ruim een week en het feit dat het horloge werkt met zowel een Android-smartphone als iPhone. Wij zijn enthousiast!

YouTube is al jaren het onlinepodium voor video's, muziek en tutorials. Maar het platform bepaalt nog steeds voor een groot stuk zelf hoe jij kijkt. Advertenties, een drukke interface en beperkte instellingen zitten snel in de weg. Met de juiste extensies neem je de controle terug. Ze maken YouTube sneller, overzichtelijker, leuker én precies zoals jij het wilt hebben.

We kennen het allemaal: Je opent YouTube voor een korte video en voor je het weet, word je afgeleid. Er zijn pop-ups, advertenties en een wirwar aan abonnementen die je nauwelijks nog bijhoudt. Het komt ook voor dat je een video met vrienden wilt kijken, maar dat het onmogelijk is de beelden tegelijk te zien. Gelukkig lost een handvol slimme browserextensies dit allemaal op. Ze verbeteren je kijkervaring, besparen tijd en maken het samen kijken leuker en overzichtelijker. Met de tien extensies in dit artikel verandert YouTube van een eenvoudig videoplatform in een gepersonaliseerde, efficiënte en sociale omgeving.

Turn Off the Lights

Met deze extensie verdwijnt alle visuele afleiding rond een video. Turn Off the Lights is niet beperkt tot YouTube, maar werkt ook op andere videoplatforms en zelfs op gewone websites. Een gloeilamp-pictogram verschijnt naast de adresbalk. Met één klik wordt de achtergrond gedimd en springt de videospeler er duidelijk uit. Er is ook een nachtmodus die alles buiten de videospeler nog dieper zwart maakt, wat rustiger is voor de ogen.

Turn Off the Lights is gratis en eenvoudig te bedienen. Via een rechtermuisklik op het lampje open je de opties. Daar kun je onder meer de achtergrondkleur kiezen, het dimniveau instellen en bepalen dat de functie automatisch actief wordt zodra je YouTube opent.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera en Brave

TLDR

Soms wil je de kern van een video of artikel snel begrijpen zonder alles te moeten doorworstelen. De naam TLDR komt uit de internet- en forumtaal en staat voor 'Too Long; Didn't Read'. Deze extensie vat de inhoud van onlinevideo's, webpagina's en pdf's samen tot een compacte versie waarin alleen de hoofdpunten overblijven.

Daarna volgt een sectie met opvallende momenten met tijdstempels. TLDR kan de beschrijving, ondertitels of het transcript van een video analyseren en terugbrengen tot de hoofdpunten. Na installatie verschijnt een knop in je browser. Met één klik genereert TLDR een samenvatting naast of boven de originele inhoud. Anderstalige video's worden automatisch samengevat in het Nederlands.

De extensie biedt een gratis basisversie waarmee je een beperkt aantal samenvattingen per maand kunt maken. Voor wie er vaker of intensiever van gebruik wil maken, zijn er betaalde formules met extra functies. Denk aan langere samenvattingen, hogere gebruikslimieten en meer talen. Kortom, TLDR is ideaal voor YouTube-kijkers die snel willen weten waar een video over gaat, zonder tijd te verliezen.

Beschikbaar voor: Chrome

Video Speed Controller

YouTube laat je de afspeelsnelheid van video's aanpassen, maar alleen per video. Met Video Speed Controller kun je dit op alle internetvideo's regelen, van YouTube en Vimeo tot Netflix en Twitch. Na installatie verschijnt een knop in de linkerbovenhoek van de video. Met de S-toets verlaag je de snelheid, met D verhoog je deze en met R ga je terug naar de standaard snelheid (1x). Het is trouwens mogelijk om deze toetsen aan te passen.

Je kunt ook sneltoetsen instellen voor specifieke snelheden. De extensie onthoudt bovendien je laatst gebruikte snelheid en past deze automatisch toe bij de volgende video's. Video Speed Controller is gratis en een prima oplossing voor wie sneller door video's wil navigeren of het tempo precies wil afstemmen op eigen voorkeuren.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge

YouTube Auto HD + fps

YouTube past de videokwaliteit automatisch aan op basis van je internetverbinding. Als je internetsnelheid schommelt, resulteert dit vaak in lagere resoluties dan gewenst. Met de YouTube Auto HD + fps-extensie kun je de videokwaliteit handmatig instellen, zelfs op basis van het aantal frames per seconde (fps). Zo kun je bijvoorbeeld 30 fps-video's automatisch afspelen in 4K en 60 fps-video's in 1080p, afhankelijk van je voorkeuren.

De extensie ondersteunt resoluties van 144p tot 8K en werkt zowel op YouTube.com als op ingesloten YouTube-video's op andere websites. Als een video niet in de door jou gewenste kwaliteit is opgenomen, laadt de extensie de video automatisch in de best beschikbare optie. Na installatie kun je de gewenste resolutie en fps-instellingen configureren via het pop-upmenu van de extensie. Daarnaast kun je de automatische videogrootte inschakelen, zodat video's zich aanpassen aan de schermgrootte. YouTube Auto HD + fps is gratis beschikbaar. Voor Safari-gebruikers is er een aparte versie beschikbaar.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera

Return YouTube Dislike

YouTube toont sinds november 2021 geen openbare dislike-aantallen meer bij video's. Dit is nog steeds een omstreden beslissing, omdat veel gebruikers deze informatie gebruikten om de betrouwbaarheid van een video snel in te schatten. Met Return YouTube Dislike zie je de dislikes weer terug. De extensie combineert historische gegevens, gebruikersfeedback en algoritmische schattingen om het aantal dislikes te tonen.

Na installatie verschijnt het dislike-aantal bij het duimpje omlaag onder de videospeler. De extensie werkt ook op ingesloten YouTube-video's op andere websites. Return YouTube Dislike is gratis en opensource. Dit is een aanrader voor wie snel wil zien hoe een video door andere kijkers wordt beoordeeld, zonder helemaal door de commentaren heen te hoeven scrollen.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera, Brave

Improve YouTube!

Improve YouTube! is een populaire, opensource-extensie die je met welgeteld 175 aanpassingen de volledige controle geeft over de YouTube-speler. Ondanks het enorme aantal functies blijft alles overzichtelijk ingedeeld onder zeven tabbladen: Algemeen, Speler, Uiterlijk, Sneltoetsen, Kanaal, Afspeellijst en Thema's. Zo kun je sneltoetsen instellen om bijvoorbeeld Ambient lighting te activeren, extra knoppen toevoegen voor schermafbeeldingen of de Picture-in-Picture-modus gebruiken om een video in een zwevend venster te bekijken terwijl je andere taken uitvoert.

Ook contentfiltering is mogelijk. Hiermee filter je video's op categorie of trefwoord zodat je enkel ziet wat jou interesseert. Daarnaast kun je de lay-out en thema's aanpassen en zorgen dat video's automatisch pauzeren wanneer je het tabblad verlaat of een tweede video opent. De meeste instellingen worden direct toegepast, zonder de pagina te herladen. Dat maakt de ervaring bijzonder vlot. Improve YouTube! is gratis, opensource en een echte alleskunner. Het is echt het Zwitserse zakmes onder de YouTube-extensies.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera, Brave

uBlock Origin

Advertenties zijn een van de grootste online ergernissen en YouTube vormt daarop geen uitzondering. uBlock Origin is een gratis en opensource-extensie die vrijwel alle advertenties blokkeert, ook in YouTube-video's. Zo sla je pre-rolls en pop-ups automatisch over, zonder dat je hoeft te wachten tot de knop Overslaan verschijnt.

Het verschil met veel andere adblockers is dat uBlock Origin een lichtgewicht is en nauwelijks geheugen of processorkracht van je laptop gebruikt. Bovendien is de extensie volledig opensource, waardoor je erop kunt vertrouwen dat er geen verborgen code of commerciële agenda achter zit.

Naast YouTube werkt uBlock Origin ook op talloze andere websites. Je kunt eigen filters instellen of kiezen uit uitgebreide filterlijsten die door de community worden onderhouden. Daarmee houd je niet alleen advertenties buiten beeld, maar ook tracking-scripts en andere ongewenste elementen. Behalve 'alles of niets' adblocken kun je de filters in vier sterktes instellen. Ze werken met een keuzeschakelaar in het popup-venster van uBlock. Voor wie zonder afleiding video's wil bekijken, is uBlock Origin een van de krachtigste en betrouwbaarste oplossingen.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Opera, Edge, Brave

Paradify

Wil je snel nummers van YouTube toevoegen aan je Spotify-bibliotheek? Paradify maakt dat met één klik mogelijk. Na installatie verschijnt een Spotify-pictogram direct in de YouTube-videospeler. Klik erop en het nummer wordt automatisch toegevoegd aan je Spotify-account. Naast individuele nummers kun je met Paradify ook afspeellijsten overzetten via de website, al is dat in de gratis versie beperkt tot handmatige selectie. De extensie werkt probleemloos met zowel YouTube als YouTube Music en bespaart je het gedoe van handmatig nummers opzoeken in Spotify. Paradify is gratis, veilig en eenvoudig te gebruiken.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Opera, Edge, Brave

PocketTube

Als je tientallen (of meer) YouTube-abonnementen hebt, dan kan het lastig zijn om het overzicht te bewaren. PocketTube biedt hiervoor een elegante oplossing. Met deze subscription manager groepeer je kanalen op thema, onderwerp of eigen voorkeur om je abonnementen georganiseerd en snel toegankelijk te houden. Binnen elke groep voeg je aangepaste pictogrammen toe, zodat je in één oogopslag ziet welke content je interesseert. Daarnaast kun je met PocketTube filters instellen om video's te sorteren op lengte, datum of activiteit, waardoor je sneller vindt wat je zoekt. Ook kun je automatisch afspeellijsten genereren per groep, om al je favoriete content achter elkaar te bekijken zonder te zoeken. Voor wie meerdere apparaten gebruikt, biedt PocketTube synchronisatie via Google Drive of je browserprofiel, zodat je groepen en instellingen overal beschikbaar zijn. PocketTube integreert zich naadloos in de YouTube-interface en voelt daardoor als een logische uitbreiding van het platform. De extensie is gratis beschikbaar, met een betaalde optie die extra filters en onbeperkte groepen biedt.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera, Safari

YouTube Party

YouTube Party maakt van het kijken van YouTube-video's een sociale ervaring. Met deze gratis Chrome-extensie kun je samen met vrienden en familie YouTube-video's bekijken, volledig gesynchroniseerd en zonder advertenties. Dit betekent dat iedereen exact hetzelfde moment van een video bekijkt, waardoor het voelt alsof je samen in dezelfde kamer zit, zelfs als je fysiek ver van elkaar verwijderd bent. De extensie heeft een ingebouwde chatfunctie waarmee je in realtime kunt communiceren tijdens het kijken. Daarnaast is er een videochatmogelijkheid, zodat je elkaar kunt zien en horen terwijl je samen geniet van je favoriete shows, muziekvideo's of films. Dit maakt YouTube Party geschikt voor het organiseren van virtuele filmavonden, live-releases of gewoon samen ontspannen met je favoriete content. De interface van YouTube Party is gebruiksvriendelijk en intuïtief, waardoor het opzetten van een gedeelde sessie snel en eenvoudig verloopt. Bovendien zorgt de extensie voor een advertentievrije ervaring. Hierdoor blijft de aandacht volledig bij de video en wordt het kijkplezier niet onderbroken door reclames of pop-ups.

Beschikbaar voor: Chrome