Je hebt enkele documenten of een reeks foto’s liggen die je graag wil digitaliseren. Dat wordt dus scannen, maar hoe doe je dit optimaal en eventueel met tekstherkenning? En wat als je geen scanner of all-in-one-printer hebt? We bekijken verschillende opties.

Het lijkt logisch: scannen doe je met een scanner. Maar wat als je geen scanner hebt? Dan is een all-in-one printer (AIO) een prima alternatief. Zo’n multifunctionele printer kan naast afdrukken namelijk ook scannen, kopiëren en soms faxen. Heb je geen van beide apparaten in huis, dan kun je je toevlucht ook nog nemen tot (de camera van) een tablet of smartphone. Toegegeven, het heeft dan meer weg van fotograferen, maar slimme software laat er vaak handige functies op los, zoals het automatisch rechtzetten van het beeld, het verwijderen van storende elementen als randen, vlekken en kreukels, en het herkennen van tekst (OCR, Optical Character Recognition). Eventueel kun je zelfs foto’s maken met een digitale camera, maar doorgaans vereist dit achteraf nog optimalisatie en eventueel OCR met extra software.

1 Criteria

Als je van plant bent geregeld te scannen en overweegt een scanner aan te schaffen, zijn er enkele aandachtspunten. Zo moet je weten dat er verschillende soorten scanners zijn, zoals de vlakbedscanner (met glazen plaat), documentscanner (met ingebouwde ADF-module; Automatic Document Feed voor het snel scannen van meerdere bladen), fotoscanner (met hoge resoluties en kleurdieptes), film- of diascanner (specifiek voor negatieven of dia’s), draagbare scanner (voor snelle scans onderweg) en een pen- of stiftscanner (voor het scannen van tekstregels).

We gaan hier uit van een betaalbare A4-vlakbedscanner. Reken op prijzen vanaf circa 100 euro, bijvoorbeeld de Epson Perfection V39 II. Belangrijke aspecten, vooral bij het scannen van foto’s, zijn de maximale optische resolutie, uitgedrukt in dpi (dots per inch) en de kleurdiepte. De eerste bepaalt mede hoeveel beelddetails de scanner kan opnemen en de tweede geeft aan hoeveel kleurinformatie deze kan verwerken. De meeste scanners bieden een resolutie van minstens 2400 dpi en een kleurdiepte van 24 bit (tot 16,7 miljoen kleuren) en dit kan volstaan voor de meeste scans. Hogere waarden mogen uiteraard, maar weet dat deze scans grotere bestanden opleveren. Let ook op de scansnelheid en op de softwarefunctionaliteit, zoals de genoemde OCR-functie.

Voor de scanmodule van een AIO-printer gelden vergelijkbare overwegingen.

2 Installatie

Een scanner installeren binnen Windows gebeurt in principe grotendeels automatisch. In de meeste gevallen hoe je alleen maar de scanner op je pc aan te sluiten – meestal via een usb-kabel - en het toestel in te schakelen, waarna Windows het herkent en installeert. Werkt het niet op deze manier, open dan (in Windows 11) Instellingen / Bluetooth en apparaten / Printersen scanners en klik op de knop Apparaat toevoegen. Als het goed is, verschijnt even later het apparaat, klik je nogmaals op Apparaat toevoegen en volg je de verdere instructies. Of je haalt zelf de (meegeleverde of gedownloade) drivers en de bijbehorende software op waarmee je de scanner of de scanfunctie van je AIO-printer installeert.

Wellicht wordt er de nodige scansoftware met je apparaat meegeleverd, maar voor een snelle check kun je ook de standaard geïnstalleerde app (Windows) Scanner starten. Desnoods haal je deze eerst op in de Microsoft Store.

3 Interfaces

Applicaties met een scanfunctie gebruiken vaak de interface TWAIN (Technology Without Any Interesting Name) of WIA (Windows Image Acquisition) om scanners te benaderen. Sommige bieden zelfs beide opties aan (zie ).

TWAIN is een al wat oudere standaard die nog breed ondersteund wordt door scanners en fotobewerkingssoftware. TWAIN biedt doorgaans een uitgebreide functionaliteit, met meer geavanceerde instellingen en controle over het scanproces.

WIA is een wat nieuwer framework van Microsoft met eenvoudiger en beperkter opties. Het zit geïntegreerd in Windows, zodat er geen extra software of drivers nodig zijn. WIA is vooral geschikt voor eenvoudige en snelle scans.

Zowel de reeds vermelde app Scanner als Paint, dat standaard in Windows zit, gebruikt WIA. Bij Scanner heb je nauwelijks instelmogelijkheden, terwijl je bij Paint de typische WIA-interface te zien krijgt. Ga hiervoor naar Bestand, kies Importeren naar Canvas / Vanscanner of camera en selecteer je scanner. In het WIA-dialoogvenster kun je het gewenste scantype instellen: Kleurenafbeelding, Zwart-witafbeelding, Zwart-witafbeelding of tekst, of Aangepaste instellingen. Voor deze laatste klik je op Dekwaliteit van de gescande foto aanpassen, waarna je Helderheid, Contrast, Resolutie(dpi) en Type afbeelding kunt instellen.

4 Office-scan (start)

Wellicht wil je ook graag rechtstreeks vanuit je favoriete kantoorsuite kunnen scannen. In de gratis suite LibreOffice is dit zonder meer mogelijk. Open een kantoorapplicatie, zoals Writer of Impress, ga naar het menu Invoegen en kies Media /Scannen / Bron selecteren. Afhankelijk van je situatie krijg je hier zelfs twee interfaces voor je scanner: TWAIN en WIA. Selecteer de gewenste interface en bevestig met Selecteren.

In de kantoorsuite Microsoft 365 is de scanoptie helaas al een tijd niet meer beschikbaar. Met een kort VBA-script (Visual Basic for Applications) kun je deze functionaliteit gelukkig weer toevoegen. We nemen Word als voorbeeld, maar het kan dus ook in Excel en PowerPoint.

Om te beginnen, zorg ervoor dat het tabblad Ontwikkelaars zichtbaar is. Ga hiervoor naar Bestand / Opties, open de sectie Lint aanpassen, zet in het deelvenster Hoofdtabbladen een vinkje bij het onderdeel Ontwikkelaars en bevestig met OK.

Open vervolgens het tabblad Ontwikkelaars en klik op Macro’s. In het dialoogvenster vul je een macronaam in (bijvoorbeeld Scan) en bij Macro’sin kies je het best Normal.dotm (algemene sjabloon), zodat de macro standaard beschikbaar is in alle nieuwe documenten. Klik op Maken, open het tabblad Extra, kies Verwijzingen en zet een vinkje bij Microsoft Windows Image Acquisition Library v2.0. Bevestig met OK.

5 Office-scan (code)

In het codevenster typ of plak je de volgende code, net boven de laatste regel End Sub:

Klik op het diskette-icoon en sluit het dialoogvenster af.

Om via de macro te scannen, open je opnieuw het tabblad Ontwikkelaars, druk je op de knop Macro’s, selecteer je de macro en klik je op Maken. Als het goed is komt nu het WIA-dialoogvenster in beeld en kun je rechtstreeks vanuit Word scannen.

6 Foto’s

Je weet nu al hoe je je scanner kunt benaderen vanuit verschillende applicaties, maar waarop moet je nu zoal letten bij het scannen? Laten we beginnen met foto’s.

Maak deze eerst schoon, bijvoorbeeld met een statisch stofwisdoekje, en leg elke foto recht op de scanplaat, om softwarematige optimalisaties naderhand te voorkomen. Kies de meest geschikte interface voor het scannen, wellicht TWAIN, of de software van je scannerproducent. Scan je zwart-witfoto’s, stel de software dan in op grijswaarden (maar niet op zwart-wit) om mogelijke kleurenzweem te vermijden.

Let ook op de scanresolutie. Hogere resoluties geven meer details, maar duren langer en creëren grotere bestanden. Om je een idee te geven: een print van 15 × 10 cm op 300 dpi levert een digitale afbeelding van ongeveer 1800 × 1200 pixels (op (tot circa 1,5 MB), op 600 dpi wordt dit al 3600 × 2400 pixels (tot circa 5 MB) en op 2400 dpi maar liefst 14400 × 9600 pixels (tot circa 60 MB). Er is een vuistregel die stelt dat hoe kleiner de foto is, hoe hoger je de scanresolutie instelt.

De vraag is ook wat je met het scanresultaat wilt doen. Meestal zit je goed met 300 dpi, maar voor uitvergrotingen kun je gerust tot 600 dpi of meer gaan.

Afhankelijk van de scansoftware zijn er meerdere bestandsformaten beschikbaar. Jpg is vooral geschikt voor foto’s met veel kleurnuances, maar gebruikt wel verliesgevende compressie. Png is ideaal voor afbeeldingen met tekst, grafieken of transparantie, met maximale kwaliteit door verliesloze compressie. Ook het tiff-formaat werkt trouwens met verliesloze compressie.

7 Documenten

Ook bij het scannen van documenten is de resolutie van belang. Ook hier kun je doorgaans met 300 dpi volstaan. Wil je OCR toepassen, dan kun je eventueel wat hoger gaan, maar om documenten te archiveren of bijvoorbeeld via e-mail te delen, is 200 dpi gewoonlijk voldoende. Gaat het alleen om tekst, dan kun je de scanmodus instellen op Zwart/Wit.

Stel dat je inderdaad tekstherkenning wilt toepassen op gescande tekstdocumenten. Met wat geluk beschikt de software van je scanner een OCR-module, zoals onze eigen AIO-printer (HP Color LaserJet Pro). Maar wat als dat niet het geval is? Dan kun je (bijvoorbeeld) de gratis pdf-suite PDF24 Tools gebruiken. Druk op de blauwe downloadknop bovenaan om de desktopapplicatie op te halen en te installeren.

8 PDF24 Tools

Open de app PDF24 vanuit het Windows-startmenu. In het startvenster zie je bijna 50 knoppen, met verschillende bewerkingsopties voor je (al dan niet gescande) pdf-documenten.

Nu is vooral de knop PDF OCR belangrijk. Je kunt deze zelfs gebruiken wanneer je eigen scansoftware geen pdf’s kan creëren, maar bijvoorbeeld alleen jpg, png of tiff. Overigens kun je zo’n bestandsformaat ook eerst omzetten naar pdf via de knop Converteren naarPDF, maar dit is dus niet nodig.

Klik op Bestanden toevoegen en selecteer een of meer scanbestanden. Deze worden weergegeven in het programmavenster. Als je klaar bent, kies dan in het rechterpaneel eerst de gewenste Taal (enkele tientallen, waaronder Dutch). Profiel stel je bij voorkeur in op Beste kwaliteit en DPI kun je op 300 ingesteld laten. Eventueel plaats je een vinkje bij de opties Achtergrond verwijderen, Pagina’s rechtzetten (als het document scheef gescand is) en/of Pagina’s automatisch draaien (bijvoorbeeld bij zowel staande als liggende pagina’s). Wijs een uitvoermap toe en klik op de knop Starten. Je kunt de voortgang volgen en zien hoeveel woorden de OCR-module heeft herkend. Bewaar het resultaat met Bestanden opslaan.

Wanneer je zo’n pdf met je favoriete pdf-reader opent, kun je bijvoorbeeld met de ingebouwde zoekfunctie naar (herkende) woorden zoeken.

9 Smartphone

Als je geen scanner of AIO-printer hebt, kun je nog steeds goed uit de voeten met een smartphone. Met de ingebouwde camera en geschikte software kun je namelijk ook prima ‘scannen’, zowel foto’s als tekstdocumenten. Belangrijk bij het fotograferen is dat er voldoende, gelijkmatig verdeeld licht is. Richt de camera op een documentgedeelte met voldoende contrast, voor een optimale focus. Plaats je smartphone op een stabiel oppervlak of gebruik een flexibele klembevestiging voor een betere stabiliteit. Positioneer de camera zo dat schitteringen en schaduwen worden vermeden, bij voorkeur direct boven het document. Leg je document op een donkere, effen achtergrond voor het beste resultaat. Nu hoef je alleen nog maar een van de geschikte apps te gebruiken.

10 OneDrive en Google Drive

Er zijn verschillende goede en gratis mobiele scanapps, waaronder apps die wellicht al op je toestel zijn geïnstalleerd, zoals Microsoft OneDrive en Google Drive, beide beschikbaar voor Android en iOS. We nemen OneDrive op Android als voorbeeld, maar de werkwijze voor Google Drive is vergelijkbaar, ook op iOS. 

Open de OneDrive-app en tik op Start. Klik op het camera-icoontje en veeg naar de gewenste optie: Whiteboard, Document, Visitekaartje of Foto. We gaan hier uit van een document. Positioneer je camera optimaal en tik op de witte cirkel. Versleep de handvatten tot net rond de gewenste tekst en tik op Bevestigen. In het volgende scherm zie je verschillende opties: Toevoegen (voor een nieuwe scan), Filters (om bijvoorbeeld het contrast te optimaliseren), Bijsnijden (om de randen aan te passen) en Meer (om te draaien of tekst of ‘inkt’ toe te voegen). Tik bovenaan op Opties en stel de bestandsgrootte in op Hoog voor een optimale OCR-verwerking. Druk op Gereed, geef je scan een naam scan en selecteer een opslaglocatie. Bevestig met het vinkje om je document als (doorzoekbaar) pdf-bestand op te slaan.

Goed om te weten: OneDrive maakt gebruik van de Microsoft Lens-technologie (ook beschikbaar als een afzonderlijke app), net als de mobiele apps van Microsoft Office, OneNote en Teams.

11 Adobe Scan

De scanfunctie van Google Lens is zeker degelijk, maar een app als Adobe Scan, ook beschikbaar voor iOS en Android, biedt iets meer functionaliteit en levert vaak net iets betere resultaten op. Je kunt de app downloaden of vinden in de officiële appstores. Hier gebruiken we de gratis versie op Android. De betaalde premium-editie biedt extra mogelijkheden, zoals het combineren van bestanden, het comprimeren van pdf’s, het bewerken van scans (zoals het toevoegen van tekst) en het beveiligen met een wachtwoord, evenals het verhogen van de OCR-limiet (van 25 naar 100 pagina’s).

Start de app en tik op het camera-icoon. Veeg naar de juiste optie: Whiteboard, Boek, Document, ID-kaart of Visitekaartje. Laten we hier uitgaan van een document. De app zou automatisch de contouren van het tekstdocument moeten detecteren, maar je kunt dit nog handmatig aanpassen. Onderaan vind je verschillende opties: Roteren, Filters (waaronder Automatisch, Lichte tekst en Grijswaarden), Aanpassen (contrast en helderheid), Opschonen (om ongewenste tekstdelen te verwijderen), Markeren (met een stift), Andere lay-out (Automatisch, A3 of A4, Staand of Liggend) en Verwijderen.

Kies PDF opslaan om het document te bewaren, waarna je het kunt doorzoeken en bewerken.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.