Op een schijf installeer je een besturingssysteem en bewaar je data. Dat dient natuurlijk volgens strikte regels te verlopen. Zo moet je 'm eerst partitioneren en daar bestaan meerdere methodes voor, zoals MBR of GPT. We gaan hier in op de verschillen ervan.

Wanneer je in Windows een gloednieuwe schijf stopt, verschijnt die normaal gesproken niet zomaar in Windows Verkenner. Je hebt immers nog geen stationsletter toegekend en bovendien moet de schijf eerst worden geformatteerd. Anders gezegd, je dient de schijf van een bepaald bestandssysteem te voorzien, zoals exfat of ntfs. Zo’n bestandssysteem is weinig meer dan een set regels die het wegschrijven en inlezen van data op het opslagmedium regisseert. Echter, voordat je een schijf kunt formatteren, moet je die eerst partitioneren oftewel opdelen in logische volumes, ook als het je bedoeling is slechts één volume te gebruiken dat de hele schijf overspant.

Er zijn in principe twee partitieschema’s beschikbaar: mbr (master boot record) en gpt (guid partition table). Soms maakt die keuze niet zoveel uit, maar er zijn ook scenario’s waarin je eigenlijk gedwongen bent een bepaalde keuze te maken, wat dan vooral te maken heeft met het feit dat de partitiestructuur ook verband houdt met hoe een pc opstart. Het bootproces en de partitiestijl van een computer zijn dus twee verstrengelde aspecten die daarom ook beide aan bod komen in dit artikel.

Mbr-sector

We vertellen wat meer over mbr, het partitieschema dat al zo’n 35 jaar geleden werd bedacht. Linux kleeft er dan ook het archaïsche label ‘ms-dos’ op, maar toch kan mbr ook vandaag nog enig bestaansrecht claimen (zie de laatste paragraaf ‘De keuze’).

Mbr staat voor master boot record en wie iets van schijfstructuren weet, weet dat dit de eerste fysieke sector op een (opstartbare) schijf is. Het partitieschema is naar deze sector genoemd precies omdat die zo cruciaal is.

Zodra de bootstrapping-firmware uit het rom-bios in het geheugen is ingeladen, past die de uitvoerbare code uit de mbr-sector toe. Deze code controleert vervolgens de hoofdpartitietabel, die zich helemaal op het einde van deze sector bevindt – op de bootsector-handtekening 55AAh na. Deze tabel bevat namelijk de begin- en eindsector van de beschikbare schijfpartities. Een mbr-schijf kan in principe maximaal vier primaire partities bevatten, maar zodra je vanuit het Windows schijfbeheer een vierde partitie toevoegt, maakt Windows van deze partitie automatisch al een ‘uitgebreide partitie’ (extended partition), die zich dan verder laat opdelen in een aantal logische stations.

Tijdens de scan van de partitietabel wordt meteen gecontroleerd welke partitie als ‘actief’ werd gemarkeerd (met de bootsector-indicator 80h): de bootsector van het OS op die partitie handelt dan het verdere bootproces af.

Een uitstekende manier om deze mbr-sector zowel in hexcode als op geïnterpreteerde manier te bestuderen, is met de gratis tool Active@ Disk Editor. Je hoeft hier maar de juiste fysieke schijf te selecteren, linksboven het sjabloon Master Boot Record op te vragen en daar op het knopje met template fields coloring te klikken. De diverse componenten van de partitietabel, waaronder active partition flag, first sector, file system id enzovoort worden dan netjes leesbaar weergegeven.

©PXimport

Eén van de beperkingen van de mbr-partitiestijl is je inmiddels duidelijk geworden: een beperkt aantal (primaire) partities. Voor de doorsnee gebruiker is dat wellicht niet het grootste nadeel. Wellicht belangrijker is dat het aantal sectoren van een partitie in de partitietabel van een mbr-schijf als een 32bits-waarde wordt opgeslagen. Dat levert de volgende rekensom op: 2^32 x 512 bytes (de standaardgrootte van een fysieke sector) is circa 2,2 TB (of zo’n 2 TiB).

Schaf je je dus een schijf met een hogere capaciteit aan, dan wordt die begrensd op maximaal 2,2 TB en de rest van de schijf wordt ijskoud genegeerd. Nu zijn er ook wel schijven met meer dan 512 bytes per sector (zie kader ‘Meer dan 512 bytes per sector’), maar oudere besturingssystemen en heel wat schijftools zijn vast geprogrammeerd (‘hard coded’) om met sectorgroottes van 512 bytes om te gaan, wat tot compatibiliteitsproblemen kan leiden.

Een ander nadeel van een mbr-schijf is dat de mbr-sector zich steevast op de eerste fysieke sector van een opslagmedium bevindt. Raakt deze sector corrupt, dan kan de schijf – evenmin als de opgeslagen data – in zijn geheel niet meer (correct) worden benaderd.

En gpt dan?

Al deze restricties creëerden de noodzaak voor een nieuwe partitiestijl: gpt, wat staat voor guid partition table; guid op zijn beurt staat voor globally unique identifiers. De meeste besturingssystemen van de laatste pakweg acht jaar ondersteunen gpt. Willen Windows of macOS van een gpt-schijf kunnen opstarten, dan kan dat alleen maar in combinatie met (u)efi-firmware (zie paragraaf ‘Uefi’).

Wanneer je een gpt-schijf met een hex-editor bekijkt, dan zul je op de eerste fysieke sector alsnog een structuur herkennen die erg lijkt op die van een mbr-schijf. Dat komt omdat deze sector het zogenoemde protective mbr bevat. Dat is een bewuste strategie: door dit protective mbr zullen besturingssystemen en tools die niet met gpt overweg kunnen, aannemen dat de schijf van één grote, onbekende partitie is voorzien (want filesystem-ID EEh) en daardoor in principe geen verdere, ongewenste manipulaties toelaten.

Je begrijpt meteen wat we bedoelen als je een gpt-schijf met het programma Active@ Disk Editor bekijkt via het sjabloon Master Boot Record. Stel je Active@ Disk Editor in op het sjabloon GUID Partition Table, dan krijg je een goed inzicht in de typische opbouw van het gpt-partitieschema: eerst het Partition type GUID (zoals Microsoft Reserved Partition of Basic Data Partition), gevolgd door het Unique partition GUID.

©PXimport

Windows accepteert standaard tot 128 partities, maar dat is een beperking van het besturingssysteem zelf: het gpt-schema staat een onbeperkt aantal partities toe. De grootte van zo’n partitie is zo goed als onbeperkt: gaan we uit van fysieke sectoren van (slechts) 512 bytes, dan wordt maar liefst 9,4 ZB ondersteund (een zettabyte is 10^21).

Gpt biedt niet alleen een onbeperkt aantal partities van een nagenoeg onbeperkte capaciteit aan, er wordt tevens een kopie van de partitie- en bootdata bewaard. Wanneer de primaire gpt-header corrupt geraakt, wat dankzij uitgebreide cr-checks (cyclic redundancy) snel wordt gedetecteerd, dan kan die op basis van die kopie automatisch worden hersteld.

Gpt en uefi

We hebben het al een paar keer aangegeven: de ontwikkeling van gpt is nauw verweven met uefi oftewel Unified Extensible Firmware Interface. Zeg maar, de opvolger van het oude bios. Intussen is uefi aan versie 2.7A toe (augustus 2017): je vindt alle technische details over deze specificatie in deze lijvige pdf van circa 2500 pagina’s. Hoofdstuk 5 gaat heel specifiek over gpt.

Niet alleen maakt uefi voor de instellingen een prettige, grafische interface mogelijk (in een hoge schermresolutie en met ondersteuning voor aanraakschermen), ook naar veiligheid gaat de nodige aandacht uit, dankzij de ‘secure boot’-functie. Die controleert in een versleutelde database of een driver of app wel van een geldige handtekening is voorzien. Is dat niet het geval, dan weigert het systeem door te starten. Met uefi kunnen tevens firmware en drivers in 32- en zelfs in 64bit-modus opereren, zodat tijdens het opstarten meer geheugen kan worden aangesproken.

Het bootproces van een uefi-bios in combinatie met een gpt-schijf verloopt in een notendop als volgt. Initieel voert het uefi, net als bij het klassieke bios, enkele systeemconfiguratie-functies uit. Vervolgens wordt de guid-partitietabel (gpt) ingelezen, die zich in block 1 op de schijf bevindt, meteen achter block 0 met het protective mbr.

De efi-bootloader identificeert de efi-systeempartitie. Dat is een eenvoudige fat32-partitie (oudere Linux-distributies creëerden hiervoor zelfs nog een fat16-partitie) en bewaart in afzonderlijke mappen de bootloaders van de besturingssystemen die op de andere schijfpartities zijn geïnstalleerd. Voor een x64-besturingssysteem is dat bijvoorbeeld bootx64.efi, daarnaast komen bootia32.efi, bootia64.efi (Itanium), bootarm.efi en bootaa64.efi (ARM) voor. Zo’n bootloader initialiseert vervolgens een bootmanager, die uiteindelijk het eigenlijke besturingssysteem laat opstarten.

©PXimport

De keuze: mbr of gpt?

De belangrijkste kenmerken van beide partitieschema’s zijn inmiddels aan bod gekomen en het is overduidelijk dat gpt met uefi de meest toekomstgerichte oplossing biedt. Zo is Intel bijvoorbeeld voornemens tegen 2020 alleen nog zuivere uefi-systemen aan te bieden, zonder legacy bios-ondersteuning (uefi klasse 3).

Toch kunnen er nog scenario’s zijn waarin je mbr kunt overwegen. Werk je bijvoorbeeld met een ouder besturingssysteem als Windows XP 32 bit, dan heb je gewoon geen keuze: dit besturingssysteem ondersteunt gpt niet, niet als systeempartitie en zelfs niet als datapartitie. Windows XP 64 bit ondersteunt gpt uitsluitend als datapartitie en dus niet voor de systeempartitie.

Alle 64bit-Windows-versies vanaf Vista kunnen wél opstarten vanaf een gpt-systeempartitie, althans met een uefi-bios. Beschik je dus over een oudere pc met een klassiek bios waarop je een 64bit-Windows-versie wilt draaien, dan zit er weinig anders op dan voor mbr te kiezen.

Klaar voor een serieuze upgrade van je huis en ochtendroutine? Soms zijn er deals die je gewoon niet mag missen. Wij visten de pareltjes uit het Amazon-aanbod: drie premium gadgets die het leven makkelijker én mooier maken. Pak nu tot 42 procent korting op deze absolute publieksfavorieten.

Technologie is op zijn best als je er eigenlijk niet over na hoeft te denken. Als het klusjes uit handen neemt, je helpt om sneller de deur uit te kunnen of zorgt voor een veiliger gevoel. Maar laten we eerlijk zijn: voor die premium kwaliteit betaal je vaak de hoofdprijs.

Tenzij je het juiste moment afwacht.

Op dit moment vind je bij Amazon een aantal opvallend lekkere deals op high-end apparatuur. We hebben drie producten geselecteerd die niet alleen bekendstaan om hun kwaliteit, maar nu ook tijdelijk een wel heel vriendelijk prijskaartje hebben. Van een robot die werkelijk alles zelf doet tot een haarstyler die viral gaat: dit zijn de aanraders!

©Dreame

Dreame L40s Pro Ultra - nooit meer dweilen

Robotstofzuigers zijn er in alle soorten en maten, maar de Dreame L40s Pro Ultra valt in de categorie gamechangers. Dit is geen apparaat waar je alsnog achteraan moet lopen, het is een volledig autonoom schoonmaaksysteem.

Dankzij de MopExtend-technologie reikt de dweilarm tot in de lastigste hoekjes en langs plinten, plekken die standaard robotstofzuigers normaal gesproken overslaan. Hij zuigt met brute kracht (tot 19.000 Pa), dweilt én keert zelf terug naar zijn basisstation. Daar wordt de robot niet alleen geleegd, maar worden de dweilen ook gewassen én met hete lucht gedroogd. Dat laatste is echt wel een dingetje, want het voorkomt nare geurtjes en schimmelvorming. Top dus!

Normaal vergt dit vlaggenschip een forse investering, maar met de huidige deal wordt dit soort luxe ineens een stuk bereikbaarder, want je krijgt nu tijdelijk 35 procent korting op de adviesprijs.

Bekijk de Dreame L40s Pro Ultra bij Amazon

©Shark

Shark FlexStyle 5-in-1 - voor een salonwaardige look

De Shark FlexStyle heeft de beautywereld behoorlijk opgeschud. Het belooft dezelfde veelzijdigheid en resultaten als de bekende concurrentie, maar dan voor een fractie van de prijs. En met de huidige Amazon-actie wordt dat prijsverschil wel érg groot.

Dit is een krachtige haardroger en veelzijdige multistyler in één. Of je nu gaat voor krullen, volume, stijl haar of gewoon snel drogen: met de vijf opzetstukken kan het allemaal. Het belangrijkste pluspunt? Hij gebruikt luchtstroom in plaats van extreme hitte. Hierdoor blijft je haar glanzend en gezond, zelfs als je dagelijks je look verandert. Hij is licht, compact en draait makkelijk om van droger naar styler. Dit is dan ook de klapper van de week met 42 procent korting!

Bekijk de Shark FlexStyle 5-in-1 bij Amazon

©Amazon

Ring Battery Video Doorbell Pro - wie staat er voor de deur?

Een slimme deurbel is vaak de eerste stap naar een slim huis, en de Ring Battery Video Doorbell Pro is in zijn klasse de topkeuze. Het grootste voordeel van dit model is de flexibiliteit: omdat hij op een verwisselbare batterij werkt, installeer je hem binnen enkele minuten op elke gewenste plek, zonder gedoe met bedrading.

De 'Pro'-toevoeging zit 'm in de beeldkwaliteit en functies. Je krijgt haarscherp zicht van top tot teen (Head-to-Toe Video), waardoor je niet alleen gezichten ziet, maar bijvoorbeeld ook pakketjes die voor je deur zijn neergezet. Met functies als 3D-bewegingsdetectie en zicht in kleur (ook 's nachts!) mis je bovendien niets meer. Of je nu op zolder zit of op kantoor bent: je hebt altijd de controle over je voordeur. En het mooie is: je krijgt nu 35 procent korting!

Bekijk de Ring Battery Video Doorbell Pro bij Amazon

Let op: de prijzen en beschikbaarheid bij Amazon kunnen snel veranderen. De genoemde kortingen waren actueel op het moment van publiceren.

Het is bijna zover. De feestdagen staan voor de deur. Je kijkt er waarschijnlijk al naar uit: lekker eten, vrienden over de vloer, lekker op de bank een kerstklassieker kijken. Juist nu is het een goed moment om je huis weer even aan te pakken. Met een simpele planning en een paar gerichte schoonmaakklussen maak je je huis in één ochtend klaar voor kerst!

Je hal: opgeruimd = een warm welkom

De hal is de eerste plek die je gasten zien, maar in deze tijd van het jaar is het vaak een verzamelplaats van modderige schoenen, natte jassen en rondslingerende sjaals. Kijk eens kritisch naar je kapstok: hangen daar nog zomerjassen die naar zolder kunnen? Maak ruimte. Zo kunnen je gasten straks hun jas makkelijk kwijt.

Loop meteen even de rest van de hal na: laat alleen de schoenen staan die je dagelijks gebruikt en zet de rest in een kast of opbergbox. Verzamel losse sjaals, mutsen en handschoenen in een mand bij de deur. Even de vloer stofzuigen en dweilen en de spiegel en voordeur afnemen met een vochtige doek en je bent klaar. Een goede droogloopmat is in dit seizoen trouwens geen overbodige luxe; het vangt het meeste vuil op voordat het je woonkamer kan bereiken. Dit klusje kost je hooguit een kwartiertje, maar maakt écht verschil voor de sfeer in huis.

Je woonkamer: stof is echt niet feestelijk

In de woonkamer staat waarschijnlijk de verwarming lekker aan. De warme lucht zorgt voor luchtstroming, waardoor stof eerder gaat zweven en je het sneller overal terugziet. Voor je het weet ligt er een grijzig laagje op je plinten en vensterbanken. Niet zo feestelijk. Pak de stofzuiger en gebruik een klein opzetstuk, zoals de kierenzuigmond of meubelborstel. Daarmee kom je eindelijk goed tussen de lamellen van de radiator of achter die ene kast.

Heb je een robotstofzuiger? Laat die dan dagelijks zijn rondje rijden terwijl jij iets anders doet. Vergeet niet om af en toe de filters van je apparaten te controleren. Een vies filter blaast die muffe lucht namelijk net zo hard weer terug. Spoel ze uit en laat ze minstens 24 uur drogen. Een vochtig filter kan de motor beschadigen en dat wil je niet.

Lees ook: Van parketborstel tot turbobrush: zo gebruik je de zuigmonden van je stofzuiger

De keuken: korte metten met vet

In de keuken wordt de komende dagen waarschijnlijk flink gekookt. Vet en kookdampen slaan helaas overal neer. Kijk maar eens kritisch naar je afzuigkap; die vangt de meeste viezigheid op. Haal de roosters los en zet ze in een warm sopje met een flinke scheut ontvetter. Laat ze rustig een half uurtje weken. Heb je een recirculatiekap, vervang dan nu het koolstoffilter zodat geurtjes echt weg blijven.

Terwijl de roosters weken, heb je mooi tijd om de kastjes aan te pakken. Warm water en een beetje afwasmiddel werken vaak het best. Wees voorzichtig met een middel als baking soda. Dat kan krassen veroorzaken, met name op keukens met een hoogglans of juist heel matte, krasgevoelige afwerking. Het is daarom altijd slim om zo'n schoonmaakmiddel eerst te testen op een onopvallend plekje (bijvoorbeeld aan de binnenkant van een deurtje) voordat je het op het zichtbare deel gebruikt.

©ID.nl

Ho ho ho: denk ook aan je toilet!

Vergeet het kleinste kamertje niet! Juist als er gasten komen, wil je dat het toilet fris is. Een snelle poetsbeurt met chloor is vaak niet genoeg om hardnekkige kalkaanslag onder de rand of in de pot weg te krijgen. Gebruik hiervoor een krachtige ontkalker of schoonmaakazijn en laat dit gerust een nachtje intrekken voor het beste resultaat. Denk ook om de deurklink en het lichtknopje; die worden vaker aangeraakt dan je denkt. Door het toilet nu grondig schoon te maken, hoef je vlak voor het kerstdiner alleen nog maar even snel een doekje over de bril te halen.

Wil je dat het toilet niet alleen schoon is, maar ook naar kerst ruikt? Zet dan een klein vaasje neer met een paar verse dennentakjes en een takje hulst met rode bessen. Dit ziet er direct feestelijk uit en verspreidt een subtiele bosgeur. Of prik kruidnagels in een sinaasappel en hang die op. Ruikt niet alleen heel kerstig, maar neutraliseert ook nog eens ongewenste geurtjes.

Bankhoezen en gordijnen: vergeten geurvangers

Soms heb je alles gepoetst en geboend, maar ruikt het huis nog steeds niet helemaal fris. Daar is een simpele verklaring voor. Juist in het najaar houden we ramen vaker dicht, waardoor geurtjes in je gordijnen, plaids en kussenhoezen trekken. Alles wat in de wasmachine mag, draai je daarom het beste even op een kort programma. Wat niet of moeilijk in de machine kan (zoals gordijnen of de vaste bekleding van je bank) kun je een handstomer gebruiken. De hete stoom doodt bacteriën en verwijdert geurtjes.

©ID.nl

Schone lucht in huis

Je huis is pas echt schoon wanneer ook de lucht schoon is.  In het najaar is het binnen vaak vochtiger, omdat we de ramen vaker dicht laten maar wel net zo vaak douchen, wassen en koken. Zet daarom elke dag de ramen tien minuten tegen elkaar open. Die stroom frisse buitenlucht doet wonderen. Merk je dat het vochtig of muf blijft? Dan kan een luchtontvochtiger of luchtreiniger uitkomst bieden. Voor hardnekkige kookluchtjes kies je het beste een reiniger met een actief koolstoffilter. Zo voorkom je beslagen ramen en blijft het binnenklimaat gezond, ook als straks de hele familie over de vloer komt.

Lees ook: Waarom je luchtreiniger in de herfst meer doet dan je denkt