Je wilt niet dat er iemand meekijkt naar alles wat je achter de computer en allemaal online doet. Iemand kan zonder je medeweten spyware op je computer hebben geïnstalleerd, via het netwerk zien wat je allemaal aan het doen bent of zich toegang hebben verschaft tot je online accounts om te kijken, waardoor de gevolgen niet meer zijn te overzien. Wij geven tips om te voorkomen dat je online gevolgd wordt.

Tip 01: Antivirus

De eerste stap om te voorkomen dat je gevolgd wordt, is om een antivirusscan uit te voeren. Als je al een bestaand antivirusprogramma hebt, start het dan en voer een volledige scan uit. Raadpleeg daarvoor de handleiding van je antivirussoftware. In Windows Defender in Windows 10 klik je rechtsonder op het schildje en ga je naar Virus- en bedreigingsbeveiliging / Geavanceerde scan. Kies dan Volledige scan en klik op Nu scannen. Heb je liever een second opinion, dan kun je eens kijken naar Malwarebytes Anti-Malware. Download de gratis versie, voer het uit en volg de installatiestappen, die spreken voor zich. Open het programma vanuit het systeemvak en klik eerst op Updates: Actueel om updates binnen te halen. Ga dan naar Scannen en klik op Start scan.

©PXimport

Tip 02: Veilige modus

Een antivirusscan is nuttig, maar niet helemaal waterdicht. Om meer zekerheid te krijgen, is het een goed idee om in Veilige modus te starten en dan een scan uit te voeren. Je kunt eventueel gratis een ESET-offlinescan doen. Download het programma door te kiezen voor Live CD/USB Creator, en voer het uit. Plaats een geschikte usb-schijf of -stick in de pc en klik op Create USB drive. Kies de schijf uit de lijst en klik op Create USB drive. Let op dat alle data op de gekozen schijf verwijderd worden! Klik op Yes om te bevestigen en wacht totdat de usb-schijf/stick klaar is. Herstart daarna je pc en start op vanaf usb. Je kunt via F11 of Delete in het bootmenu van je moederbord komen. Check voor de juiste toets even de handleiding van je pc. Kies dan voor de usb-stick om vanaf op te starten. Ga eerst naar het tabblad Update en haal de nieuwste handtekeningen binnen en ga dan naar On-demand scan om een scan te starten.

©PXimport

Tip 03: Schone installatie

Als je het helemaal niet vertrouwt en bang bent dat er écht iets met je Windows aan de hand is, is de beste optie om Windows opnieuw te installeren. Gelukkig is dat in Windows 10 erg eenvoudig gemaakt. Open hiervoor het menu Start en klik linksonder op het tandwiel om naar Instellingen te gaan. Kies voor de optie Bijwerken en beveiliging en ga links naar Systeemherstel. Klik bij Deze pc opnieuw instellen op Aan de slag. Kies of je je persoonlijke bestanden wilt houden (wij raden aan van wel) en klik een aantal keer op Volgende om het proces te starten. Voordat je hieraan begint, let op dat al je programma’s verwijderd worden. Maak voor de zekerheid een back-up van je belangrijkste bestanden en van eventueel geactiveerde software. Daarna heb je weer een schone pc of laptop, zonder nare software.

©PXimport

Tip 04: Windows-wachtwoord

Je kunt natuurlijk al deze stappen volgen, maar stel dat iemand je Windows-wachtwoord weet, heeft het natuurlijk geen zin. Dan kan die persoon alsnog overal bij, doordat je vaak nog actieve sessies in de browser hebt. Je kunt je Windows-wachtwoord wijzigen door naar Instellingen te gaan in Windows 10 en dan te kiezen voor Accounts / Aanmeldingsopties. Klik bij Wachtwoord op Wijzigen. Je kunt eventueel ook een Pincode eronder instellen. Kies er dan wel één van minstens zes cijfers, zodat het veilig is. Langer kan ook.

©PXimport

Tip 05: Versleuteling

Als je schijf niet versleuteld is, kan iedereen die fysiek toegang heeft tot je pc zomaar een ander besturingssysteem starten en in je bestanden kijken. Om dat te voorkomen, kun je je schijf versleutelen, zodat je bestanden niet zomaar toegankelijk zijn. Het eenvoudigste is om VeraCrypt te gebruiken. Download en installeer het programma: de standaardinstellingen zijn prima. Open VeraCrypt vanaf het menu Start. Klik op Create Volume / Next / Next en kies een locatie om het bestand op te slaan en klik weer op Next / Next. Voer in hoe groot de container moet zijn: bijvoorbeeld 1 GB. Voer een wachtwoord in waarmee de bestanden versleuteld worden en klik op Next. Beweeg je muis binnen het venster willekeurig totdat de balk bij Randomness Collected groen is en klik op Format / OK. Terug in het hoofdvenster, klik dan op Select File en kies je bestand van net. Kies een letter uit de lijst en klik op Mount. Vul je wachtwoord in en klik op OK. Als je nu Windows Verkenner opent, zie je de letter van net bij de schijven. Plaats hier je gevoelige bestanden, zodat ze niet door anderen ingezien kunnen worden. Als je klaar bent, klik je in VeraCrypt op Dismount All. Je kunt ook kiezen voor Auto-Mount Devices om de schijf automatisch te koppelen bij het opstarten.

©PXimport

Tip 06: Webcam

Een enge manier waarop je gevolgd zou kunnen worden, is door middel van de webcam. Als de webcam-led zomaar aangaat, dan zal dat weinig goeds betekenen. Helaas is er ook malware die de led van je webcam kan omzeilen, terwijl de webcam toch aan is. Het is bovendien lastig om zomaar webcam-malware te detecteren. De beste manier om te voorkomen dat je via de webcam gevolgd wordt, is de kabel eruit trekken als je ‘m niet gebruikt. Voor webcams die in een scherm is ingebouwd (zoals bij laptops) plak je er een sticker overheen. Let op dat de microfoon van je pc of laptop wel actief blijft. Die is lastiger uit te schakelen.

©PXimport

Tip 07: Android

Op je smartphone of tablet staan zo veel persoonlijke gegevens dat het een goed idee is om te controleren of hier niemand meekijkt. Je kunt als eerste de lijst van alle apps bekijken en de apps verwijderen die je niet herkent. Daarvoor ga je naar Instellingen / Apps. Een tweede stap is om de machtigingen van alle geïnstalleerde apps eens uitgebreid onder de loep te nemen. Veel apps gebruiken machtigingen die eigenlijk maar in heel specifieke gevallen nodig zijn of enkel inbreuk maken op je privacy, dus dan kun je die beter ontnemen. Om de machtigingen te beheren, tik je in de lijst van apps op een app en ga je naar Machtigingen in de lijst. Op recente Android-versies kun je per onderdeel (zoals je contacten, agenda, microfoon of zelfs camera) de schakelaar omzetten. Het beste geef je elke app zo min mogelijk machtigingen.

Tip 08: Beveilig je wifi

Als er mogelijk ongewenste apparaten op je wifi aanwezig zijn, is het een goed idee om je wifi-wachtwoord te wijzigen. Het verschilt per router hoe je erop kunt inloggen: het beste pak je er de handleiding bij. Heb je die niet, dan kun je ook het volgende doen. Voor Windows 10 klik je rechtsonder op het netwerkicoon in het systeemvak en kies je voor Netwerk- en internetinstellingen. Klik op Netwerkeigenschappen weergeven en zoek het adres Standaardgateway uit de lijst. Typ dit adres letterlijk in de browser in en ga er naartoe. Dan wordt gevraagd om gebruikersnaam en wachtwoord. Die zul je zelf moeten vinden: die staat of in de handleiding of op de router of je weet het zelf. Ben je eenmaal ingelogd, dan is het zoeken naar Wifi-instellingen of Draadloos of simpelweg Wifi. Daar kun je het wachtwoord van je wifi wijzigen.

©PXimport

Tip 09: Onbekende apparaten

Om zeker te zijn dat je netwerk nog in goede staat verkeert, kun je inloggen op de router en kijken welke apparaten allemaal zijn aangesloten. Eventueel onbekende apparaten kun je het beste blokkeren, omdat dat op iets vreemds kan duiden. Als je weer bent ingelogd in de router (zie tip 8), zoek dan naar DHCP Clients of LAN Clients of Verbonden apparaten. Ga de lijst door en kijk of er iets niet thuishoort. Vaak herken je wel aan de naam wat voor apparaat het is. Voor wifi-apparaten kun je mac-filtering toepassen om deze te blokkeren of je kunt het wifi-wachtwoord wijzigen om ongewenste apparaten te weren.

©PXimport

Tip 10: Reset je router

Als je je router niet langer vertrouwt, is het een goed idee om deze opnieuw in te stellen. Maar besef wel dat dit ál je routerinstellingen naar standaard terugzet. Om te resetten pak je een kleine naald en zoek je naar het resetgaatje op de router. Houd de naald in dat gaatje totdat alle lampjes branden en de router herstart. De precieze stappen kunnen verschillen per router, dus raadpleeg de handleiding voor zekerheid. Daarna maak je opnieuw verbinding met je router (via wifi, maar nog beter is om dat bekabeld te doen) en stel je deze opnieuw in, met een ander wifi-wachtwoord. Vergeet ook niet het wachtwoord voor de routerbeheerinterface te wijzigen én te onthouden. Als je dan toch bezig bent met de router, controleer ook meteen even op updates. Dat kan via de beheerinterface vaak bij iets als Beheer, Status, Updates of Firmware-updates. Routerupdates verhelpen vaak ernstige beveiligingslekken, wat voorkomt dat anderen mee kunnen kijken.

©PXimport

Tip 11: Vpn

Om te zorgen dat niemand meekijkt met wat je allemaal op internet doet, bijvoorbeeld via de router of via een ander apparaat in het netwerk, kun je een vpn gebruiken. Een vpn versleutelt het internetverkeer tussen de vpn-provider en je apparaat, zodat niemand mee kan kijken. Er zijn veel vpn-diensten om uit te kiezen. Twee gebruiksvriendelijke diensten zijn bijvoorbeeld Goose VPN of Freedome VPN. Vooral die laatste is erg veilig: die is van F-Secure en komt regelmatig goed uit de test. Freedome is beschikbaar voor Windows, macOS, Android en iOS, en is een goede manier om je internetverkeer privé te houden van anderen. Wij downloaden de Windows-client, die je een maand gratis kunt proberen. Download en installeer het programma. Daarna druk je op de grote knop in het midden genaamd Bescherming UIT. Al je internetverkeer is nu versleuteld.

©PXimport

Tip 12: Ander netwerk

Als je het te veel moeite vindt om een vpn-dienst te gebruiken, dan zou je er ook voor kunnen kiezen om een ander netwerk te gebruiken. Je kunt dan bijvoorbeeld een hotspot opzetten op je telefoon en daarmee verbinding maken. Dan weet je zeker dat er in ieder geval niemand op je netwerk mee kan kijken. Let wel op je dataverbruik. In iOS maak je een hotspot door naar Instellingen / Persoonlijke hotspot te gaan. Stel een wachtwoord in en schakel het in. In Android ga je naar Instellingen / Meer / Tethering en mobiele hotspot. Stel hier een netwerknaam en wachtwoord in en schakel de hotspot in. Maak er vervolgens zoals normaal op Windows verbinding mee.

Tip 13: 2staps-authenticatie

Een andere manier waarop iemand mee kan kijken met wat je doet, is door middel van je online accounts. Als een ongewenst persoon je wachtwoord heeft, kan die inloggen en meekijken in je e-mail of sociale media. Om te voorkomen dat zomaar wordt ingelogd op je accounts, is authenticatie in twee stappen nuttig. Voor Google ga je daarvoor naar https://myaccount.google.com. Klik dan op Inloggen bij Google en klik op Authenticatie in twee stappen. Volg de stappen om het in te schakelen: je kunt codes ontvangen via je telefoonnummer of via de Google Authenticator-app. Voor Microsoft meld je je aan bij https://account.live.com, en daar ga je naar Beveiliging / meer beveiligingsopties onderin. Klik op Verificatie in twee stappen en volg de stappen om het op te zetten. Je kunt ook hier Google Authenticator (ook voor iOS) gebruiken, of Microsofts eigen app.

©PXimport

Tip 14: Wachtwoordmanager

Nog een manier om ongewenste gasten buiten de deur te houden van je belangrijke accounts is om sterke wachtwoorden te gebruiken. Nu zijn we allemaal mensen en komt het er vaak op neer dat je wachtwoorden van accounts hergebruikt. Met een wachtwoordmanager voorkom je dat. We gaan aan de slag met KeePass. Kies voor de Professional Edition – Installer, deze versie is gewoon gratis. Voer het gedownloade bestand uit en volg de installatiestappen. Je hoeft alleen een aantal keer op Volgende te klikken. Start KeePass na de installatie. Klik op Enable om automatisch op updates te controleren. Klik linksboven op File / New. Kies een locatie om je wachtwoorddatabase op te slaan en vul een Master Password in. Zorg dat dit een sterk wachtwoord is en onthoud het (als jet kwijtraakt of vergeet kom je de wachtwoorddatabase niet meer in!). Klik op OK / OK om het op te slaan. Het is nu de bedoeling dat je willekeurige wachtwoorden genereert en je wachtwoorden van je sociale accounts wijzigt. Kies een categorie uit de lijst en klik op Edit / Add Entry. Voer je gegevens in. Met de drie puntjes naast Password genereer je een veilig wachtwoord. Sla je wijzigingen op met File / Save.

©PXimport

Of je nou klant bent bij Odido, KPN, VodafoneZiggo, Ben, Simpel of Delta: allemaal hebben ze weleens storing waardoor je niet kunt bellen en/of internetten. Duurt zo'n storing wat langer, dan kun je recht hebben op compensatie. In dit artikel lees je wanneer je waar recht op hebt en hoe je die compensatie kunt aanvragen.

Een landelijke storing bij je internet, tv of telefoon is niet alleen vervelend, maar kan ook financiële gevolgen hebben. Gelukkig is in Nederland wettelijk vastgelegd dat je in sommige gevallen recht hebt op een vergoeding. Maar hoe werkt dat precies? Wanneer heb je recht op compensatie, hoe hoog is die vergoeding en waar kun je terecht bij jouw provider?

Volgens de Telecommunicatiewet heb je als consument of kleinzakelijke gebruiker recht op compensatie als er sprake is van een volledige netwerkstoring die twaalf uur of langer duurt. Dat betekent dat alle onderdelen van je abonnement uitvallen: dus bijvoorbeeld zowel internet als televisie en telefonie. Regionale storingen vallen ook onder deze regeling, zolang je binnen het getroffen gebied woont of werkt. Sommige providers hanteren uit zichzelf een iets soepelere norm en keren al bij acht uur storing een vergoeding uit, maar dat is niet verplicht. De wettelijke grens ligt op twaalf uur.

De hoogte van de vergoeding is gekoppeld aan de maandelijkse kosten van je abonnement. Bij een storing van twaalf tot vierentwintig uur ontvang je één dertigste van je maandbedrag. Duurt de storing langer, dan loopt het bedrag op met telkens nog een dertigste per extra dag. De 2 euro vergoeding die Odido na een storing begin augustus gaf klopt dus, ook al zijn veel klanten verontwaardigd over de hoogte (beter gezegd: laagte) van het bedrag.

Voor prepaid-gebruikers geldt een vergoeding van vijftig cent per dag. De vergoeding wordt meestal verrekend op je volgende factuur. Je hoeft er als klant wel iets voor te doen: in de meeste gevallen moet je zelf een aanvraag indienen via de website of app van je provider.

Verzamel bewijs

Heb je last gehad van een storing, controleer dan altijd eerst hoe lang die precies heeft geduurd. De meeste providers publiceren actuele storingsmeldingen op hun website. Noteer de begindatum en -tijd en maak eventueel een screenshot als bewijs. Zodra de storing voorbij is, kun je je aanvraag indienen. Meestal kan dat nog tot enkele maanden na de storing, maar wacht niet te lang. Het aanvragen van compensatie gaat soms via een speciale pagina, in andere gevallen moet je daarvoor contact opnemen met de klantenservice. Hieronder staan handige links naar de grootste providers om je verder te helpen.

©Website Odido

Compensatie aanvragen doe je zo:

Bij KPN kun je een compensatieverzoek indienen via je persoonlijke KPN-pagina, waar je moet inloggen met je KPN ID.
👉 Meer lezen/aanvragen compensatie KPN

Vodafone-klanten kunnen hun aanvraag doen via de Vodafone-app of de klantenservice.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Vodafone

Ziggo heeft een aparte compensatiepagina, waar je een storing kunt melden en direct je vergoeding kunt aanvragen. Die staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ziggo

Ook bij Odido geldt de wettelijke grens van twaalf uur. Op de veelgestelde vragen-pagina lees je hoe je een claim kunt indienen. Odido zegt zelf een formulier online te zetten wanneer een storing langer dan twaalf uur geduurd heeft.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Odido

Ben, dat gebruikmaakt van het netwerk van Odido, heeft dezelfde regeling. Informatie over compensatie vind je op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ben

Simpel, dat ook gebruikmaakt van het Odido-netwerk, verwijst je naar je persoonlijke accountomgeving voor het melden van een storing. De klantenservicepagina staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Simpel

Bij Delta kun je compensatie aanvragen via MijnDELTA of per brief. Uitleg staat op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Delta

Dus: meer dan twaalf uur storing? Compensatie!

Samengevat: bij een volledige uitval van je netwerk van twaalf uur of meer heb je recht op een vergoeding van minimaal één dertigste van je maandbedrag. Bij sommige providers kun je al eerder compensatie krijgen, maar dat is geen wettelijke verplichting. De meeste providers maken het aanvragen makkelijk via hun eigen omgeving of app. Heb je geen toegang tot je account, dan kun je altijd contact opnemen met de klantenservice. De verwerking duurt meestal een paar weken. Laat je niet afschepen als je recht hebt op compensatie. De regeling is wettelijk vastgelegd!

Je wilt ruimte vrijmaken in Windows 11, maar heb je geen idee waar je moet beginnen met deze schoonmaakoperatie? Windows geeft zelf aan welke bestanden je veilig kunt verwijderen.

Stap 1: Opslag bekijken

Om snel opslagruimte vrij te maken, heb je geen app van derden nodig. In Windows 11 ga je met Windows-toets+I naar de instellingen van Windows en daar open je in de linkerbalk het onderdeel Systeem. Aan de rechterkant kun je dan de optie Opslag activeren. In dit venster krijg je bovenaan een overzicht van hoe de schijfruimte verdeeld is en hoeveel vrije opslagruimte er nog overblijft.

Krijg eerst inzicht in de gebruikte opslag.

Stap 2: Aanbevelingen voor opschoning

In het onderdeel Opslagbeheer open je Aanbevelingen voor opschoning. Hier staan alvast vier suggesties van groepen in de sectie Tijdelijke bestanden die je mag snoeien. De opties Prullenbak en Downloads zijn de eerste twee locaties die je veilig kunt leegmaken. Vink deze opties aan. Ook de optie Logboekbestanden voor het archief van de feedback-hub kun je aanvinken. Onderaan lees je hoeveel ruimte je wint met deze schoonmaakoperatie. We raden af om ook de optie Logboekbestanden voor systeemherstel te gebruiken. Daar valt trouwens meestal heel weinig winst te halen. Klik vervolgens op Opschonen. Ga ook eens kijken in het onderdeel Grote of ongebruikte bestanden of daar geen oude video’s of andere grote bestanden zijn achtergebleven. Hetzelfde geldt voor Bestanden gesynchroniseerd met de cloud.

Snoei eerst in de tijdelijke bestanden.

Stap 3: Opslaginzicht

Windows 11 heeft ook een functie Opslaginzicht die automatisch opslagruimte vrijmaakt wanneer dat nodig is. Die vind je bij Instellingen / Systeem / Opslag. Zet eerst de schakelaar aan bij Gebruikersinhoud automatisch opschonen. Standaard is ingesteld dat de functie Opslaginzicht pas in actie komt wanneer er weinig vrije schijfruimte overblijft. In dat geval zal het systeem de bestanden verwijderen die al langer dan dertig dagen in de Prullenbak zitten. Je kunt dit ook instellen op elke dag, elke veertien dagen en elke zestig dagen. Je kunt ook hier aangeven dat bestanden in de map Downloads na een bepaalde periode worden gewist. Deze opties zijn vooral handig voor wie deze mappen meestal zelf vergeet leeg te maken. Wil je meteen deze ruimte vrijmaken, dan klik je op de optie Opslaginzicht nu uitvoeren. En weer kun je na afloop zien hoeveel ruimte er is vrijgemaakt.

Met Opslaginzicht zal Windows automatisch overtollige bestanden opschonen.