Je wilt niet dat er iemand meekijkt naar alles wat je achter de computer en allemaal online doet. Iemand kan zonder je medeweten spyware op je computer hebben geïnstalleerd, via het netwerk zien wat je allemaal aan het doen bent of zich toegang hebben verschaft tot je online accounts om te kijken, waardoor de gevolgen niet meer zijn te overzien. Wij geven tips om te voorkomen dat je online gevolgd wordt.

Tip 01: Antivirus

De eerste stap om te voorkomen dat je gevolgd wordt, is om een antivirusscan uit te voeren. Als je al een bestaand antivirusprogramma hebt, start het dan en voer een volledige scan uit. Raadpleeg daarvoor de handleiding van je antivirussoftware. In Windows Defender in Windows 10 klik je rechtsonder op het schildje en ga je naar Virus- en bedreigingsbeveiliging / Geavanceerde scan. Kies dan Volledige scan en klik op Nu scannen. Heb je liever een second opinion, dan kun je eens kijken naar Malwarebytes Anti-Malware. Download de gratis versie, voer het uit en volg de installatiestappen, die spreken voor zich. Open het programma vanuit het systeemvak en klik eerst op Updates: Actueel om updates binnen te halen. Ga dan naar Scannen en klik op Start scan.

©PXimport

Tip 02: Veilige modus

Een antivirusscan is nuttig, maar niet helemaal waterdicht. Om meer zekerheid te krijgen, is het een goed idee om in Veilige modus te starten en dan een scan uit te voeren. Je kunt eventueel gratis een ESET-offlinescan doen. Download het programma door te kiezen voor Live CD/USB Creator, en voer het uit. Plaats een geschikte usb-schijf of -stick in de pc en klik op Create USB drive. Kies de schijf uit de lijst en klik op Create USB drive. Let op dat alle data op de gekozen schijf verwijderd worden! Klik op Yes om te bevestigen en wacht totdat de usb-schijf/stick klaar is. Herstart daarna je pc en start op vanaf usb. Je kunt via F11 of Delete in het bootmenu van je moederbord komen. Check voor de juiste toets even de handleiding van je pc. Kies dan voor de usb-stick om vanaf op te starten. Ga eerst naar het tabblad Update en haal de nieuwste handtekeningen binnen en ga dan naar On-demand scan om een scan te starten.

©PXimport

Tip 03: Schone installatie

Als je het helemaal niet vertrouwt en bang bent dat er écht iets met je Windows aan de hand is, is de beste optie om Windows opnieuw te installeren. Gelukkig is dat in Windows 10 erg eenvoudig gemaakt. Open hiervoor het menu Start en klik linksonder op het tandwiel om naar Instellingen te gaan. Kies voor de optie Bijwerken en beveiliging en ga links naar Systeemherstel. Klik bij Deze pc opnieuw instellen op Aan de slag. Kies of je je persoonlijke bestanden wilt houden (wij raden aan van wel) en klik een aantal keer op Volgende om het proces te starten. Voordat je hieraan begint, let op dat al je programma’s verwijderd worden. Maak voor de zekerheid een back-up van je belangrijkste bestanden en van eventueel geactiveerde software. Daarna heb je weer een schone pc of laptop, zonder nare software.

©PXimport

Tip 04: Windows-wachtwoord

Je kunt natuurlijk al deze stappen volgen, maar stel dat iemand je Windows-wachtwoord weet, heeft het natuurlijk geen zin. Dan kan die persoon alsnog overal bij, doordat je vaak nog actieve sessies in de browser hebt. Je kunt je Windows-wachtwoord wijzigen door naar Instellingen te gaan in Windows 10 en dan te kiezen voor Accounts / Aanmeldingsopties. Klik bij Wachtwoord op Wijzigen. Je kunt eventueel ook een Pincode eronder instellen. Kies er dan wel één van minstens zes cijfers, zodat het veilig is. Langer kan ook.

©PXimport

Tip 05: Versleuteling

Als je schijf niet versleuteld is, kan iedereen die fysiek toegang heeft tot je pc zomaar een ander besturingssysteem starten en in je bestanden kijken. Om dat te voorkomen, kun je je schijf versleutelen, zodat je bestanden niet zomaar toegankelijk zijn. Het eenvoudigste is om VeraCrypt te gebruiken. Download en installeer het programma: de standaardinstellingen zijn prima. Open VeraCrypt vanaf het menu Start. Klik op Create Volume / Next / Next en kies een locatie om het bestand op te slaan en klik weer op Next / Next. Voer in hoe groot de container moet zijn: bijvoorbeeld 1 GB. Voer een wachtwoord in waarmee de bestanden versleuteld worden en klik op Next. Beweeg je muis binnen het venster willekeurig totdat de balk bij Randomness Collected groen is en klik op Format / OK. Terug in het hoofdvenster, klik dan op Select File en kies je bestand van net. Kies een letter uit de lijst en klik op Mount. Vul je wachtwoord in en klik op OK. Als je nu Windows Verkenner opent, zie je de letter van net bij de schijven. Plaats hier je gevoelige bestanden, zodat ze niet door anderen ingezien kunnen worden. Als je klaar bent, klik je in VeraCrypt op Dismount All. Je kunt ook kiezen voor Auto-Mount Devices om de schijf automatisch te koppelen bij het opstarten.

©PXimport

Tip 06: Webcam

Een enge manier waarop je gevolgd zou kunnen worden, is door middel van de webcam. Als de webcam-led zomaar aangaat, dan zal dat weinig goeds betekenen. Helaas is er ook malware die de led van je webcam kan omzeilen, terwijl de webcam toch aan is. Het is bovendien lastig om zomaar webcam-malware te detecteren. De beste manier om te voorkomen dat je via de webcam gevolgd wordt, is de kabel eruit trekken als je ‘m niet gebruikt. Voor webcams die in een scherm is ingebouwd (zoals bij laptops) plak je er een sticker overheen. Let op dat de microfoon van je pc of laptop wel actief blijft. Die is lastiger uit te schakelen.

©PXimport

Tip 07: Android

Op je smartphone of tablet staan zo veel persoonlijke gegevens dat het een goed idee is om te controleren of hier niemand meekijkt. Je kunt als eerste de lijst van alle apps bekijken en de apps verwijderen die je niet herkent. Daarvoor ga je naar Instellingen / Apps. Een tweede stap is om de machtigingen van alle geïnstalleerde apps eens uitgebreid onder de loep te nemen. Veel apps gebruiken machtigingen die eigenlijk maar in heel specifieke gevallen nodig zijn of enkel inbreuk maken op je privacy, dus dan kun je die beter ontnemen. Om de machtigingen te beheren, tik je in de lijst van apps op een app en ga je naar Machtigingen in de lijst. Op recente Android-versies kun je per onderdeel (zoals je contacten, agenda, microfoon of zelfs camera) de schakelaar omzetten. Het beste geef je elke app zo min mogelijk machtigingen.

Tip 08: Beveilig je wifi

Als er mogelijk ongewenste apparaten op je wifi aanwezig zijn, is het een goed idee om je wifi-wachtwoord te wijzigen. Het verschilt per router hoe je erop kunt inloggen: het beste pak je er de handleiding bij. Heb je die niet, dan kun je ook het volgende doen. Voor Windows 10 klik je rechtsonder op het netwerkicoon in het systeemvak en kies je voor Netwerk- en internetinstellingen. Klik op Netwerkeigenschappen weergeven en zoek het adres Standaardgateway uit de lijst. Typ dit adres letterlijk in de browser in en ga er naartoe. Dan wordt gevraagd om gebruikersnaam en wachtwoord. Die zul je zelf moeten vinden: die staat of in de handleiding of op de router of je weet het zelf. Ben je eenmaal ingelogd, dan is het zoeken naar Wifi-instellingen of Draadloos of simpelweg Wifi. Daar kun je het wachtwoord van je wifi wijzigen.

©PXimport

Tip 09: Onbekende apparaten

Om zeker te zijn dat je netwerk nog in goede staat verkeert, kun je inloggen op de router en kijken welke apparaten allemaal zijn aangesloten. Eventueel onbekende apparaten kun je het beste blokkeren, omdat dat op iets vreemds kan duiden. Als je weer bent ingelogd in de router (zie tip 8), zoek dan naar DHCP Clients of LAN Clients of Verbonden apparaten. Ga de lijst door en kijk of er iets niet thuishoort. Vaak herken je wel aan de naam wat voor apparaat het is. Voor wifi-apparaten kun je mac-filtering toepassen om deze te blokkeren of je kunt het wifi-wachtwoord wijzigen om ongewenste apparaten te weren.

©PXimport

Tip 10: Reset je router

Als je je router niet langer vertrouwt, is het een goed idee om deze opnieuw in te stellen. Maar besef wel dat dit ál je routerinstellingen naar standaard terugzet. Om te resetten pak je een kleine naald en zoek je naar het resetgaatje op de router. Houd de naald in dat gaatje totdat alle lampjes branden en de router herstart. De precieze stappen kunnen verschillen per router, dus raadpleeg de handleiding voor zekerheid. Daarna maak je opnieuw verbinding met je router (via wifi, maar nog beter is om dat bekabeld te doen) en stel je deze opnieuw in, met een ander wifi-wachtwoord. Vergeet ook niet het wachtwoord voor de routerbeheerinterface te wijzigen én te onthouden. Als je dan toch bezig bent met de router, controleer ook meteen even op updates. Dat kan via de beheerinterface vaak bij iets als Beheer, Status, Updates of Firmware-updates. Routerupdates verhelpen vaak ernstige beveiligingslekken, wat voorkomt dat anderen mee kunnen kijken.

©PXimport

Tip 11: Vpn

Om te zorgen dat niemand meekijkt met wat je allemaal op internet doet, bijvoorbeeld via de router of via een ander apparaat in het netwerk, kun je een vpn gebruiken. Een vpn versleutelt het internetverkeer tussen de vpn-provider en je apparaat, zodat niemand mee kan kijken. Er zijn veel vpn-diensten om uit te kiezen. Twee gebruiksvriendelijke diensten zijn bijvoorbeeld Goose VPN of Freedome VPN. Vooral die laatste is erg veilig: die is van F-Secure en komt regelmatig goed uit de test. Freedome is beschikbaar voor Windows, macOS, Android en iOS, en is een goede manier om je internetverkeer privé te houden van anderen. Wij downloaden de Windows-client, die je een maand gratis kunt proberen. Download en installeer het programma. Daarna druk je op de grote knop in het midden genaamd Bescherming UIT. Al je internetverkeer is nu versleuteld.

©PXimport

Tip 12: Ander netwerk

Als je het te veel moeite vindt om een vpn-dienst te gebruiken, dan zou je er ook voor kunnen kiezen om een ander netwerk te gebruiken. Je kunt dan bijvoorbeeld een hotspot opzetten op je telefoon en daarmee verbinding maken. Dan weet je zeker dat er in ieder geval niemand op je netwerk mee kan kijken. Let wel op je dataverbruik. In iOS maak je een hotspot door naar Instellingen / Persoonlijke hotspot te gaan. Stel een wachtwoord in en schakel het in. In Android ga je naar Instellingen / Meer / Tethering en mobiele hotspot. Stel hier een netwerknaam en wachtwoord in en schakel de hotspot in. Maak er vervolgens zoals normaal op Windows verbinding mee.

Tip 13: 2staps-authenticatie

Een andere manier waarop iemand mee kan kijken met wat je doet, is door middel van je online accounts. Als een ongewenst persoon je wachtwoord heeft, kan die inloggen en meekijken in je e-mail of sociale media. Om te voorkomen dat zomaar wordt ingelogd op je accounts, is authenticatie in twee stappen nuttig. Voor Google ga je daarvoor naar https://myaccount.google.com. Klik dan op Inloggen bij Google en klik op Authenticatie in twee stappen. Volg de stappen om het in te schakelen: je kunt codes ontvangen via je telefoonnummer of via de Google Authenticator-app. Voor Microsoft meld je je aan bij https://account.live.com, en daar ga je naar Beveiliging / meer beveiligingsopties onderin. Klik op Verificatie in twee stappen en volg de stappen om het op te zetten. Je kunt ook hier Google Authenticator (ook voor iOS) gebruiken, of Microsofts eigen app.

©PXimport

Tip 14: Wachtwoordmanager

Nog een manier om ongewenste gasten buiten de deur te houden van je belangrijke accounts is om sterke wachtwoorden te gebruiken. Nu zijn we allemaal mensen en komt het er vaak op neer dat je wachtwoorden van accounts hergebruikt. Met een wachtwoordmanager voorkom je dat. We gaan aan de slag met KeePass. Kies voor de Professional Edition – Installer, deze versie is gewoon gratis. Voer het gedownloade bestand uit en volg de installatiestappen. Je hoeft alleen een aantal keer op Volgende te klikken. Start KeePass na de installatie. Klik op Enable om automatisch op updates te controleren. Klik linksboven op File / New. Kies een locatie om je wachtwoorddatabase op te slaan en vul een Master Password in. Zorg dat dit een sterk wachtwoord is en onthoud het (als jet kwijtraakt of vergeet kom je de wachtwoorddatabase niet meer in!). Klik op OK / OK om het op te slaan. Het is nu de bedoeling dat je willekeurige wachtwoorden genereert en je wachtwoorden van je sociale accounts wijzigt. Kies een categorie uit de lijst en klik op Edit / Add Entry. Voer je gegevens in. Met de drie puntjes naast Password genereer je een veilig wachtwoord. Sla je wijzigingen op met File / Save.

©PXimport

Ondanks het feit dat Android een ontzettend open platform is waar je veel dingen zelf op kunt instellen, loop je soms tegen een beperking aan. Zo kan het zijn dat je in sommige apps geen screenshot mag maken. Maar mág niet betekent niet kán niet ... Toch een screenshot nodig? Probeer dan deze manieren!

Lees ook: Deze 4 functies maken Android 15 bijzonder

Hoe vaak doe je het niet: even snel een screenshot maken van wat er op het scherm gebeurt. Zo kun je aan een ander laten zien wat jij ziet, waardoor diegene je kan helpen. Of je wilt iets vastleggen voor later. Wat je reden ook is: het is vervelend als blijkt dat een Android-app het maken van screenshots geblokkeerd heeft. Dit komt zelden voor, maar specifieke apps hebben dergelijke beperkingen – denk aan bankapps en berichtendiensten. Soms is het een kwestie van een schuifregelaar omzetten in de instellingen van een app, maar in veel andere gevallen is het onmogelijk.

In vrijwel alle gevallen heeft dit met privacy en beveiliging te maken. Zo beperkt een bankapp deze functie om te voorkomen dat je persoonlijke gegevens lekken. Browserapps beperken de functionaliteit daarnaast soms in de privémodus (of incognito), zodat bepaalde zaken daadwerkelijk privé blijven. Berichtendiensten doen dit soms bij kortstondige of privéberichten, zodat anderen die niet te zien kunnen krijgen. En videostreamingdiensten bouwen dit soort beperkingen in in de strijd tegen piraterij: zo kunnen beelden niet op een ongeoorloofde manier gedeeld worden.

Een video-opname maken

Je kunt op verschillende manieren een screenshot maken binnen een app die dat normaliter niet toestaat. Zo kun je, hoe omslachtig dit ook klinkt, een video-opname maken. We bedoelen dan niet met een andere smartphone of camera, maar door gebruik te maken van de ingebouwde video-opnamefunctie. De meeste Android-smartphones hebben namelijk de optie Schermopname, binnen het snelmenu (dat is het menu dat je van boven naar beneden trekt). Als je de tegel ziet staan (misschien moet je hem eerst nog toevoegen), dan kun je als volgt te werk gaan.

• Trek het snelmenu naar beneden
• Zoek de optie Schermopname op (het kan zijn dat die een pagina verderop zit of verstopt zit onder de knop Bewerken)
• Zet Schermopname aan
• Begin met het opnemen van je scherm
• Na het opnemen speel je de video af
• Pauzeer op het frame dat je wilt screenshotten
• Maak nu het screenshot zoals je dat normaliter doet

Deze methode is echter niet volledig waterdicht. Het kan zijn dat een applicatie niet alleen het maken van een screenshot blokkeert, maar ook Schermopname. In dat geval kun je proberen de opname vanaf het thuisscherm te starten en vervolgens de app te openen. Het kan gebeuren dat de app dan niet in beeld komt tijdens het opnemen. Lukt dat ook niet Gelukkig is er nog een andere optie.

Vraag het aan Google Assistent

Je kunt Google Assistent vragen om het voor je te doen. Vaak blokkeren apps het maken van screenshots via de gebruikelijke manier (zoals volumeknop omlaag + powerknop), maar laten ze het met een omweg toch toe. Aangezien de Google Assistent op vrijwel elke Android-telefoon staat, kan dit een handige back-up zijn voor iedereen tegen de beperkingen aanloopt. Via het korte stappenplan leggen we je uit hoe je te werk gaat. Zo hoef je geen knoppencombinaties te gebruiken.

• Open de app (en het onderdeel) waarvan je een screenshot wilt maken
• Spreek Google Assistent aan (dit kan meestal met het commando 'Hey Google')
• Geef nu het commando 'maak een screenshot'
• De Assistent maakt direct een screenshot

Helaas is ook deze methode niet altijd succesvol. Sommige apps hebben een hardnekkige screenshotbescherming die helaas lastig te omzeilen is. Zie je na het maken van de afbeelding een zwart of leeg scherm? Dan is dat de reden.

Het kan zijn dat op jouw smartphone Google Assistent vervangen is door Google Gemini; maar de werking is hetzelfde. Mocht je de stemassistenten uitgeschakeld hebben, vergeet ze dan niet opnieuw te activeren via de instellingen van je toestel.

Haal jij graag alles uit je laptop? Dan kun je eigenlijk niet zonder handige gadgets en accessoires die het leven makkelijker maken. Je leest er alles over in dit artikel.

Lees ook: Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten!

Een laptopstandaard

Met een laptopstandaard werk je ergonomischer en krijg je minder snel last van je nek en schouders. Je kunt de laptop er namelijk iets hoger mee plaatsen en hebt enige vrijheid bij het instellen. Bovendien is het een ideaal hulmiddel als je graag met je laptop op de bank zit. Je hebt een mooi tableau waar je laptop stabiel op staat. Sommige modellen hebben ook ruimte voor je muis. Verder is het de moeite waard om een laptopstandaard te overwegen met ingebouwde koeling. Dat helpt om de temperatuur van je laptop lager te houden. Hierdoor slijten onderdelen minder snel en blijft de laptop langer goed werken.

Een powerbank met zonnepaneel

Ben je veel onderweg of neem je je laptop mee op vakantie? Dan is het handig om een powerbank mee te nemen. Hierdoor zit je veel minder snel zonder stroom. Je laadt de powerbank thuis op en als de accu van je laptop (bijna) leeg is, sluit je de apparaten op elkaar aan. Helemaal handig zijn de modellen met zonnepaneel. Denk er wel aan dat het een tijd duurt voor een powerbank helemaal opgeladen is met een ingebouwd paneeltje.

Let er verder op dat de powerbank krachtig genoeg is voor je laptop en voldoende capaciteit heeft. Je hebt minimaal 20.000 mAh nodig om er echt iets aan te hebben. Hoeveel output je nodig hebt, vind je op de oplader van je laptop. Voor sommige kleine modellen is 30 watt genoeg, maar de meeste hebben minstens 60 watt nodig.

©Daisy Daisy

Een universele wandstekker

Ga je veel op reis en kom je terecht in landen met andere wandcontactdozen dan in Nederland? In zo'n geval is het erg handig om een reisadapter te kopen (ook wel universele stekker of wereldstekker genoemd). Ook hier is het weer belangrijk om erop te letten dat het wattage toereikend is voor je laptop.

Een usb-naar-internet adapter

Een wifi-verbinding is standaard voor laptops en geeft je lekker veel vrijheid. Maar het kan zijn dat je een slechte of wisselvallige draadloze verbinding met een netwerk hebt. Of misschien ben jij iemand die meer nodig heeft of het gewoon prettig vindt om via een kabel verbonden te zijn. Veel laptops hebben geen utp-poort meer om een ethernetkabel in te pluggen. Met een losse adapter los je dat probleem eenvoudig op. Ga op zoek naar een usb-naar-RJ45-adapter (ook wel ethernetadapter genoemd). Die zijn al te vinden voor minder dan 10 euro. Op veel adapters zitten ook extra usb-poorten, wat ook zeker het overwegen waard is.  

©amnarj2006

Een kaartlezer

Draadloos bestanden overzetten of gewoon al je foto's in de cloud opslaan werkt over het algemeen prima. Maar met een ouderwetse kaartlezer is ook niks mis. Het is vooral handig als je wat oudere apparatuur zonder moderne verbindingsmogelijkheden hebt, of wanneer je al je gegevens liever lokaal bewaart. Voor een paar euro koop je al een universele kaartlezer, met aansluitingen voor bijvoorbeeld microSD, SDHC en UHS-I.

©begun1983

Een externe dvd/blu-ray-speler

Laptops worden steeds platter, maar daardoor is er wel minder plek voor poorten. De utp-connectie is verdwenen en hetzelfde geldt voor de dvd/blu-ray speler. Heb je een collectie van je favoriete films en series? Dan is het aanschaffen van een externe dvd/blu-ray-speler een uitkomst. Voor rond de 15 euro haal je al een prima exemplaar in huis.

Een externe harde schijf

Staat je laptop vol met foto's, video's en andere bestanden? Dan is een externe harde schijf een uitkomst. Daarmee stel je in het gunstigste geval de aankoop van een nieuwe laptop uit. Het is sowieso geen gek idee om je belangrijkste data (dubbel) op te slaan. Dat kan in de cloud, maar misschien kies je liever voor een fysieke schijf die je zelf in bezit hebt.

Een docking station

Met een docking station creëer je een werkplek met je laptop als middelpunt. Het is een soort hub met allerlei poorten, zoals HDMI- en usb-poorten, kaartlezers en een utp-aansluiting. Vaak zijn ze uitgerust met een oplader voor je laptop.

Je hoeft je laptop alleen maar in het docking station te pluggen en je bent meteen verbonden met alle andere apparaten. Sommige docking stations hebben een ingebouwde laptopstandaard, zodat je ook meteen ergonomisch zit. Heb je meerdere werkplekken of een flexibele werklocatie? Dan is een docking station een handige toevoeging die bovendien meteen de voordelen van andere randapparatuur toevoegt.