Krijgen we een onstuimige herfst of worden we verwend met een zwoele nazomer? Lekker lang op het terras kunnen zitten zou wel leuk zijn, maar misschien moeten we het doen met zo’n natte bedoening die aanhoudt tot de winter. Er is weinig aan te veranderen, maar vanaf nu weet je wél precies waar je aan toe bent, dankzij je eigen, zelfgemaakte weerstation.

Boodschappenlijstje

Het weerstation werkt niet met eigen sensoren en meetinstrumenten, maar haalt elke vijf minuten de nieuwste gegevens op van het dichtstbij gelegen KNMI-meetstation en van Buienradar. Het toont de actuele weersituatie op een oled-schermpje en waarschuwt als het gaat regenen of vriezen. Ook bij een voor jouw regio uitgegeven weeralarm krijg je een melding. Gekleurde leds geven de weersituatie aan: bij groen is er niets aan de hand, blauw is regen, wit is vorst en bij een weeralarm brandt geel, oranje of rood.

Hardware

De schakeling is gebouwd rond een NodeMCU, een ontwikkelbordje dat is gebaseerd op een ESP-wifi-module. De overige onderdelen zijn een oled-beeldschermpje, zes leds, drie weerstanden en een piëzo-luidspreker. Het beeldscherm en de luidspreker kunnen rechtstreeks op de module worden aangesloten, voor de leds zijn voorschakelweerstanden nodig. Normaal gesproken krijgt elke led zijn eigen weerstand, maar omdat er van groen, geel, oranje en rood altijd slechts één led tegelijk brandt (ter indicatie van een weeralarm) volstaat voor die vier leds één weerstand. Blauw en wit kunnen op ieder moment branden, dus die krijgen wel elk een eigen weerstand.

Het beeldscherm communiceert met de ESP-module door middel van een zogenoemde i2c-bus. Het voordeel daarvan is dat er slechts twee verbindingen nodig zijn voor de communicatie en twee voor de voeding, dus vier in totaal. Mede daardoor is de schakeling voor zijn veelzijdigheid erg eenvoudig van opzet.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

De bonte verzameling componenten.

Ontwikkelomgeving

©PXimport

Werking

We leggen even uit hoe een en ander gaat werken als je alles eenmaal af hebt. Zodra de schakeling wordt aangezet, probeert de NodeMCU verbinding te maken met je wifi-netwerk. Als dat gelukt is, wordt achtereenvolgens informatie opgehaald over de hoeveelheid regen, het weerrapport en een eventueel weeralarm. De oorspronkelijke webpagina’s van de te raadplegen webpagina’s passen niet in het beperkte geheugen van de module. Door via een tussenstap (een serverscript dat draait bij ons moederbedrijf Reshift) alleen de gegevens van het voor jou relevante weerstation te tonen, is dat probleem opgelost.

Het compacte beeldscherm toont de windrichting, de windkracht, de temperatuur en een pictogram van de weersituatie. Standaard brandt de groene led. Als er regen aankomt, gaat de blauwe led aan, bij vorst brandt de witte led en bij een weeralarm brandt geel, oranje of rood. Twee piepjes geven in dit soort situaties aan dat er wat aan de hand is.

Oled-bibliotheek

©PXimport

Uitleg bij de code

De code kun je hier downloaden. We leggen hier eerst uit hoe de code werkt, voordat we er daadwerkelijk mee aan de slag gaan (vanaf paragraaf ‘Code uploaden en testen’). Je kunt de code wel alvast bekijken met Kladblok of Notepad++.

Het programma begint met het laden van vier bibliotheken via de opdracht include: ESP8266WiFi.h voor alle netwerkactiviteit, Wire.h voor de communicatie met het beeldscherm en U8g2.h voor het tonen van grafische informatie op het scherm (zie kader ‘Oled-bibliotheek’). Dankzij deze kant-en-klare code van derden kunnen we ons direct richten op de functionele aspecten van de schakeling. De vierde bibliotheek (weathericons.h) bevat de weerpictogrammen en is onderdeel van ons programma.

Het programma begint met het declareren van diverse variabelen en een lange lijst constanten. Daarvan hoef je er maar vijf aan te passen aan jouw situatie, zie kader ‘Constanten’. Via de constanten voor de luidspreker en de leds kun je deze onderdelen in de code aanroepen met hun omschrijving in plaats van een lastig te onthouden pinnummer. Met de constante Wachttijd stel je in hoe vaak de weerinformatie wordt opgehaald, standaard eens per vijf minuten. Periode bepaalt hoever er vooruitgekeken wordt of het regent. Standaard staat hier 1, wat staat voor vijf tot tien minuten vooruit. Hoewel het handig lijkt om hier een langere periode te kiezen, blijkt de nauwkeurigheid van de voorspelling dan sterk af te nemen.

De strings aan het einde van het lijstje constanten zijn de codes waarmee het KNMI op zijn website een weeralarm aangeeft. Hierin herken je in de waarden red, orange, yellow en green de mogelijke omstandigheden.

Onder Setup worden de pinnen als uitgang gedefinieerd en met het wifi-station verbonden. Tevens wordt het domein van de host voor de regenvoorspelling opgehaald en toegekend aan de variabele raindomain, die verderop in de code wordt omgezet in rainhost. Alle leds en de luidspreker gaan ten slotte beurtelings kort aan om er zeker van te zijn dat ze werken.

©PXimport

Constanten

©PXimport

Piepsignaal

Zoals eerder opgemerkt komt bij bepaalde situaties geluid uit de piëzo-luidspreker, zoals bij verwachte regen, als de temperatuur onder nul komt of bij een weeralarm. Om te voorkomen dat bijvoorbeeld bij buien elke tien minuten de pieper afgaat, is het aantal keer dat dit alarm klinkt beperkt. De duur is vastgelegd door een constante interval van het type unsigned long en staat standaard op een uur.

Zolang er nog niets heeft geklonken, gaat de pieper bij de eerste aanleiding. Vanaf dat moment geldt als voorwaarde dat er ten minste 3.600.000 milliseconden (een uur dus) verstreken moeten zijn voordat er weer wat mag piepen. De code maakt gebruik van een ingebouwde timer, die 49 dagen lang het aantal milliseconden telt vanaf het moment dat de module wordt aangezet. Daarna begint de teller weer bij nul, maar daar houdt de code rekening mee. De leds hebben met deze beperking uiteraard niets te maken en reageren direct op veranderingen.

Weersituatie in het scherm

De gegevens zijn afgeleid uit de xml-feed van Buienradar.nl. Dat houdt in dat de weergegevens binnen xml-tags staan, waar je deze uit moet halen. De functie lees_tot_tag verwerkt de feed. Deze wordt in de functie checkweer verderop in de code aangeroepen met als parameters de begin- en eindstrings van de gezochte weerinformatie. Bij de temperatuur-tag wordt bovendien nog een waarde 1 toegekend aan vorst, daarover straks meer. In checkweer staan de letterlijke tags waarbinnen de informatie staat.

De feed wordt ingelezen vanaf het gewenste weerstation en als dan de gezochte begintag is gevonden, knippen we die regel in stukken. Als regel bijvoorbeeld <temperatuurGC>16.5</temperatuurGC> is, halen we met substring de tekst 16.5 eruit. Die voegen we toe aan de string weersituatie, die verder wordt verwerkt door de functie checkweer. Daarbinnen gebeurt de echte magie, zoals het omzetten van de weersituatie naar het juiste pictogram en de windrichting naar de windpijl.

De functie eindigt met het aanroepen van displayweather met vier parameters: de windrichting, de temperatuur, de windkracht en het weersymbool. Aan windkracht en temperatuur voegen we respectievelijk Bft en °C toe, waarna de waarden naar het scherm worden geschreven.

Vorst- en weeralarm

Tot slot laat de functie lees_tot_tag de blauwe led branden als het vriest, door te kijken of er een minteken voorkomt in de regel temperatuur. De test op de aanwezigheid daarvan vindt alleen plaats als checkweer de waarde 1 meegeeft aan vorst, dus alleen wanneer de temperatuur wordt doorgegeven. Dit voorkomt vals alarm als er elders in de tekst een minteken staat. Door booleaanse variabele ijs op true (waar) te zetten na het eerste piepsignaal, piept de luidspreker alleen aan het begin van een vorstperiode. De temperatuur moet eerst weer boven nul zijn geweest, voor er weer een vorstalarm kan klinken.

De functie checkalarm is redelijk rechttoe-rechtaan. Doordat de pagina is voorbewerkt (zie paragraaf ‘Werking’) volstaat het lezen van slechts één tekstregel. De aanwezigheid van de string code_rood, code_oranje, code_geel of code_groen (wat wordt getest met indexOf) bepaalt vervolgens welke led er brandt. Bij een weeralarm gaat de pieper en wordt de booleaanse variabele alarm op true gezet, bij code groen op false. Net als bij het vorstalarm voorkomt dit herhaaldelijk piepen, zolang er een weeralarm geldt.

©PXimport

Regen

Omwille van de betrouwbaarheid en de flexibiliteit gebruiken we niet één enkele waarde, maar een tabel met de regenverwachting per vijf minuten voor de komende twee uur. Dat maakt het in theorie mogelijk om een lange periode vooruit te kijken, ware het niet dat de kwaliteit van die langetermijnvoorspellingen vaak te wensen overlaat. Het bruikbaarst zijn de gegevens tot pakweg een kwartier vooruit. De praktijk leert bovendien dat de kwaliteit enorm toeneemt als er twee aaneengesloten blokken van vijf minuten allebei regen of juist droog weer voorspellen. Om die reden kijkt de functie checkrain zowel naar de geselecteerde periode als naar die van de regel erna (vijf minuten later). Pas als ze het ‘met elkaar eens zijn’, verandert de status.

De regentabel bestaat uit 24 regels en twee door het sluisteken (|, beter bekend als pipe) gescheiden kolommen. De eerste kolom bevat de hoeveelheid neerslag, de tweede de tijd. De tabel wordt ingelezen en met de functie getValue in twee etappes gesplitst om de regendata over te houden. Die waarde zetten we om naar een geheel getal, zodat we ermee kunnen rekenen. De hoeveelheid doet er niet toe, nul staat voor droog en alles groter dan nul betekent regen. Eerst halen we de gekozen periode +1 op en via een aantal tussenstappen kennen we de waarde toe aan de variabele regen. Daarna volgt de gekozen periode zelf, die resulteert in de waarde voor regennu.

Zijn beide groter dan nul, dan gaat de blauwe led branden en klinkt een piepsignaal. Daarbij wordt de booleaanse variabele nat op true gezet om bij langdurige regenval herhaald piepen te voorkomen. Zijn beide variabelen gelijk aan nul, dan is het droog en is de blauwe led uit. Nat wordt false, zodat de pieper de volgende keer dat het regent weer alarm mag slaan.

Code uploaden en testen

De volgende stappen vereisen dat de ontwikkelomgeving Arduino IDE al is geïnstalleerd en geconfigureerd (zie kader ‘Ontwikkelomgeving’). Sluit de ESP-module aan met een usb-stekker en pak het zip-bestand dat je hebt gedownload uit naar een willekeurige map op je harde schijf en open de map esp-weerstation-grafisch. Dubbelklik op het bestand esp-weerstation-grafisch.ino en wijzig de gegevens bij ssid, password, rainurl, weerstation en alarmurl (zie ook het kader ‘Constanten’).

Druk op Ctrl+Shift+M om de seriële monitor te openen, waarmee je straks in de gaten kunt houden wat er gebeurt. Stel de snelheid van de seriële monitor in op 115200 baud. Klik op het pijltje naar rechts bovenin de ontwikkelomgeving. De code wordt nu achtereenvolgens gecontroleerd, gecompileerd en geüpload naar de module.

Eerst wordt de wifi-verbinding opgezet en als dat is gelukt, verwerkt de module achtereenvolgens de regendata, het weerrapport en de status van het weeralarm. Bij rustige, droge omstandigheden boven nul verschijnt het weerrapport op het scherm en brandt de groene led. Is er neerslag en/of vorst, dan branden de blauwe en/of de witte led. En bij een actief weeralarm ten slotte brandt geel, oranje of rood. Elke vijf minuten (of andere periode die je hebt ingesteld) wordt de informatie ververst, waarbij het schermpje gedurende enkele seconden uitgaat.

Niet alle meetstations zijn bruikbaar!

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.