De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel de ‘sleepwet’ genoemd, roept al meer dan een jaar hevige emoties op bij zowel voor- als tegenstanders. Op 21 maart mogen we naar de stembus om onze mening te geven over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, maar zelfs dat referendum is controversieel. Hoe zat het ook alweer met de WIV en waar moet je straks nou op stemmen? Kortom: wat is de sleepwet?

De sleepwet is geen opzichzelfstaande wet, maar een aanpassing van de bestaande Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten die uit 2002 stamt. Volgens de overheid (en de inlichtingendiensten zelf) heeft die wet een update nodig, zodat die meer aansluit op de manier waarom we vandaag de dag communiceren. Daar zijn zelfs tegenstanders het in grote lijnen mee eens. Toch is de Wiv uiterst controversieel, met name door een paar specifieke onderdelen in de wet. Daar willen tegenstanders graag discussie over voeren, maar de discussie wordt nu gedomineerd door de vraag of de sleepwet überhaupt wel moet worden ingevoerd. In de huidige wet mogen de inlichtingen- en veiligheidsdiensten alleen ongericht tappen van niet-kabelgebonden communicatie (zoals satellietverbindingen). Kabelgebonden communicatie aftappen mag enkel als ze een idee hebben wie ze aftappen: een tap moet specifiek tegen een persoon gericht zijn. Maar tegenwoordig loopt vrijwel alle data via kabelnetwerken (zoals glasvezel- of koperkabels), dus moet de wet opgerekt worden zodat ook daarop ongericht kan worden getapt. Alle digitale communicatie wordt dan gelijk behandeld.

©PXimport

Sleepnet

De nieuwe wet kan op veel weerstand rekenen vanwege het verschil tussen gerichte en ongerichte taps. In de huidige wet mogen verdachten alleen gericht worden afgeluisterd, dus als er een duidelijke verdenking is. Met de nieuwe bevoegdheden mogen inlichtingendiensten ook ongericht gaan zoeken. Dat is waarom de termen sleepnet en sleepwet zo vaak terugkomen: tegenstanders zijn bang dat de AIVD of MIVD straks zo’n sleepnet uitgooien en om dán pas te zoeken of er iemand iets illegaals heeft gedaan. Zoiets is ook wel de bedoeling: de inlichtingendiensten willen bijvoorbeeld big-data-analyses doen om patronen te vinden, zoals het herhaaldelijk bellen naar Syrische nummers. Of door het afluisteren van een hele wijk waarvan bekend is dat er bijvoorbeeld Syriëgangers wonen. Ze krijgen daarbij ook de mogelijkheid om data uit verschillende databanken van derde partijen te verzamelen en die bij elkaar te gooien om zo aan datamining te doen.

©PXimport

Waarborgen

Gelukkig zit er een aantal waarborgen in de wet die misbruik van zulke bevoegdheden moeten voorkomen – althans, in theorie. Zo moeten gegevens die niet relevant zijn zo snel mogelijk worden verwijderd en vernietigd. Er is ook een maximale bewaartermijn opgelegd voor gegevens die wél bewaard mogen worden: die staat op drie jaar. Dat vinden tegenstanders wel erg lang. De belangrijkste waarborg is een nieuwe toetsingscommissie die in het leven wordt geroepen. Die ‘Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden’ (TIB) bestaat uit drie personen die moeten bepalen of de inzet van een nieuwe tap rechtmatig is. Opvallend is dat onder meer Ronald Prins daarvoor als technisch expert wordt aangesteld. Prins is voormalig eigenaar van overheidsbeveiliger Fox-IT en oud-AIVD’er – niet de meest onpartijdige persoon. De TIB moet overigens bestaan uit twee rechters of ex-rechters en een technisch expert. Naast de TIB houdt de ‘Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten’ (CTIVD), zoals de naam al verklapt, toezicht op de wet. Dat betekent dat burgers klachten kunnen indienen, en dat er periodiek een evaluatie plaatsvindt over hoe het met de Wiv gaat en wat er mogelijk moet worden aangepast.

©PXimport

Details

Over dat ‘slepen’ en het toezicht is veel te doen, maar er is ook veel kritiek op controversiële onderdelen van de wet. Zo wijzen de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens erop dat het toezicht- en de toetsingscriteria van de CTIVD en de TIB niet transparant genoeg zouden zijn en onduidelijk zijn afgekaderd. Bovendien is er geen rechterlijke macht bij betrokken, en is de minister van Binnenlandse Zaken eindverantwoordelijk en kan deze het advies van de CTIVD naast zich neerleggen. Hierdoor is de wet in theorie vatbaar voor een politieke agenda. De Raad van State zegt dat het slimmer is de toezichtsbevoegdheden van de CTIVD uit te breiden. Ook de bewaartermijn van drie jaar zou te lang zijn, zonder dat daar noodzaak voor is. Onder de Wiv krijgen inlichtingendiensten ook een ‘hackbevoegdheid’, dezelfde die eerder al uit de Wet Computercriminaliteit III werd geschrapt voor politie en justitie vanwege ‘te veel privacy-inbreuk’. Met de hackbevoegdheid mogen de AIVD en MIVD straks computers hacken en malware plaatsen om verdachten af te luisteren.

©PXimport

Voor- en tegenstanders

Grote partijen uit de Tweede Kamer pleiten al jaren voor een uitbreiding van de bevoegdheid en onder het vorige VVD-PvdA-kabinet kwam de wet door de Kamer(s). Vooral voormalig minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk vertelde vaak dat de wet nodig was. Maar er is ook een groeiende groep politici die het niet met die uitbreiding eens is. Met name de SP en de Partij Voor De Dieren, en Kees Verhoeven van D66 waren vocale tegenstanders.

Er zijn nog heel veel meer tegenstanders vanuit buiten de politiek, die allemaal hun bezwaren tegen de nieuwe bevoegdheden hebben uitgesproken. Uiteraard zitten daar prominente privacyvoorvechters zoals Bits Of Freedom en Privacy First bij, die de wet respectievelijk ‘niet thuishoren in een open democratie’ en ‘uiterst totalitair’ noemen. Daarnaast ondertekende een groep van 29 prominente wetenschappers een open brief aan de Tweede Kamer om niet akkoord te gaan met de wet. Opvallender is dat ook de gezaghebbende Raad voor de Rechtspraak, de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens felle kritiek uitten, waaraan geen gehoor werd gegeven.

Referendum

De controverse rondom de sleepwet kwam in een stroomversnelling door het referendum dat een aantal studenten opzette, waardoor we 21 maart naar de stembus mogen. Vorig jaar begon een groep studenten een petitie tegen de sleepwet, waarmee (met een beetje hulp van actualiteitenprogramma Zondag Met Lubach) genoeg stemmen werden opgehaald. Daarover ontstond direct ophef omdat de regering al aangaf een eventueel ‘nee’ hoe dan ook te negeren.

©PXimport

Rechtszaken

Het ziet er dus nu al naar uit dat de aanpassingen aan de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten uiteindelijk toch worden ingevoerd, alle kritiek ten spijt. Veel tegenstanders hebben al aangekondigd rechtszaken te beginnen tegen in ieder geval bepaalde onderdelen van de wet – als die definitief ingaat. Zo willen de Nederlandse Vereniging van Journalisten, het Juristencomité van de Mensenrechten en Privacy First naar de rechter stappen, al zijn er nog geen officiële zaken aangespannen.

De grote vraag is natuurlijk wat je het beste kunt stemmen tijdens het referendum. Een ‘nee’-stem lijkt in ieder geval niet erg effectief: Buma van regeringspartij CDA is het meest vocaal in zijn uitspraak die uitslag te negeren. Toch is een tegenstem niet verloren. Privacygroeperingen kunnen zo’n uitslag gebruiken als munitie bij verkiezingen en de vele toekomstige rechtszaken tegen specifieke controversiële onderdelen zoals de lange bewaartermijn, de hackbevoegdheid of het mijnen van databanken. Bovendien lijken de regeringspartijen een campagnetactiek te gebruiken die de angel uit inhoudelijke discussies over het onderwerp moet halen. Een stem is dus niet per definitie verloren.

Amendementen

Tijdlijn

2 december 2013
Commissie Deens stelt vast dat AIVD meer bevoegdheden nodig heeft.

2 juli 2015
Eerste ontwerp op het wetsvoorstel gepubliceerd, gevolgd door twee maanden consultatietijd.

2 september 2015
Kritiek van o.a. providers, VNO-NCW en het College voor de rechten van de Mens.

1 april 2016
Wetsontwerp aangepast, waarbij interceptie-kosten niet meer voor rekening zijn van providers.

21 september 2016
Raad van State reageert kritisch op de wet.

28 oktober 2016
Indiening wet.

15 december 2016:
Heftige kritiek van onder meer Amnesty International en Autoriteit Persoonsgegevens.

7 februari 2017
Ruim 30 amendementen ingediend ter verbetering WIV, voor het overgrote deel tevergeefs.

14 februari 2017
Wet door de Tweede Kamer (115 stemmen voor).

11 juli 2017
Wet door de Eerste Kamer (50 stemmen voor).

1 november 2017
417.453 handtekeningen verzameld (300.000 waren nodig).

21 maart 2018
Raadgevend referendum.

1 mei 2018
Geplande datum inwerkingtreding Wiv.

Informeren?

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!

Na een uitgebreid diner is de koffie vaak de afsluiter van de avond. In plaats van een standaard zwarte bak zet je met een paar simpele ingrediënten iets bijzonders op tafel. Je hoeft geen volleerd barista te zijn om indruk te maken; met wat kruiden of een restje chocolade geef je de koffie direct een feestelijke twist. Speciaal voor jou: vijf heerlijke koffierecepten.

Espresso met witte chocolade en kardemom

Witte chocolade is een goede match voor de sterke smaak van een espresso. Leg een paar blokjes witte chocolade onderin het glas en laat deze langzaam smelten door de hete koffie eroverheen te gieten. Als je een snufje kardemom door de melk mengt voordat je deze opschuimt, krijg je een heerlijke warme en kruidige geur. De kardemom zorgt ervoor dat de zoete chocolade niet de overhand krijgt, waardoor de koffiesmaak goed overeind blijft.

Tiramisu uit een glas

Je kunt de smaken van het bekende Italiaanse dessert ook gewoon drinken. Meng een sterke kop koffie met een drupje amandelsiroop voor de herkenbare smaak van amaretto, maar dan zonder de alcohol. In plaats van gewone melk kun je een mengsel van halfstijve slagroom en een beetje mascarpone bovenop de koffie leggen. Een flinke laag cacaopoeder over de room maakt het plaatje compleet. Dit koffierecept kan eigenlijk ook direct als vervanger van een dessert kan dienen, vooral het serveert met bijpassend koekje, zoals cantuccini of amaretti.

Mokka met sinaasappel en pure chocolade

De combinatie van pure chocolade en sinaasappel doet het altijd goed tijdens de feestdagen. Rasp de schil van een sinaasappel en roer dit samen met een blokje pure chocolade door je warme koffie totdat alles is opgelost. De olie uit de sinaasappelschil geeft een fris aroma dat heel goed samengaat met donker gebrande koffiebonen. Als je dit serveert met een klein stukje sinaasappelschil op de rand van het glas, ziet het er meteen feestelijk uit. De pure chocolade maakt de koffie wat dikker en voller, wat goed past bij een koude winteravond.

Karamel met een snufje zeezout

Gezouten karamel is al jaren populair en dat is niet zonder reden. Het zout versterkt namelijk de zoete tonen van de karamel en haalt tegelijkertijd de bittere randjes van de koffie af. Doe een scheutje karamelsiroop in je glas en voeg daar echt maar een heel klein beetje zeezout aan toe. Gebruik havermelk voor het schuim, omdat dit van zichzelf al een beetje romig en nootachtig smaakt. Het resultaat is een zachte koffie die het door de combinatie van zout en zoet bij bijna iedereen goed doet.

Koffie met honing en kaneel

Voor wie geen chocolade of room lust, is een combinatie van honing en kaneel een goed alternatief. Roer een goede lepel honing door de zwarte koffie en bestrooi de melkschuimlaag met wat kaneelpoeder. De honing geeft een andere soort zoetheid dan suiker en maakt de koffie zachter voor de keel. Het is een eenvoudige manier om een normale latte een feestelijke upgrade te geven met spullen die je waarschijnlijk al in je keukenkastje hebt staan. De geur van kaneel die van de warme melk afkomt, maakt meteen duidelijk dat het kerst is! 

©ID.nl

Zo maak je je koffie helemaal af

Je kunt de feestkoffie nog net wat mooier presenteren door aandacht te besteden aan de garnering. Een klein beetje kaneel, nootmuskaat of cacaopoeder op de melkschuimlaag doet bijvoorbeeld al wonderen. Gebruik een klein zeefje zodat de poeder gelijkmatig verdeeld wordt en er geen klontjes ontstaan. Voor een luxe effect kun je met een fijne rasp wat krullen van een blok pure of witte chocolade schaven. Dit smelt langzaam weg in het schuim en geeft bij elke slok een beetje extra textuur.

Ook met koekjes of fruit kun je creatief uit de hoek komen. Serveer de koffie met een typisch winters koekje op de schotel, zoals een speculaasje of een Italiaanse cantuccini. Een dunne reep sinaasappelschil die je even rond je vinger draait tot een krul staat erg chique aan de rand van het glas. Wil je echt uitpakken, dip de rand van het glas dan in wat water en daarna in suiker voor een bevroren effect. In plaats van een gewone lepel kun je tot slot een kaneelstokje in de koffie zetten, wat tijdens het drinken subtiel steeds meer smaak afgeeft.

Drie espressomachines voor je feestkoffie

De'Longhi PrimaDonna Soul

Dit apparaat van De'Longhi is een zeer uitgebreide volautomaat. Dankzij de 18 voorgeprogrammeerde recepten zet je met één druk op de knop een krachtige espresso of een zachte latte. Voor wie van variatie houdt, biedt dit toestel ook de mogelijkheid om de sterkte van de koffie nauwkeurig aan te passen, zodat je altijd die gewenste sterke kop koffie krijgt. De machine is bovendien via een smartphone-app te bedienen.

Siemens EQ.500

De Siemens EQ.500-serie staat bekend om het gebruiksvriendelijke display waarbij je de koffiespecialiteiten direct via sensorvelden selecteert. Naast de standaard espresso en latte beschikt dit apparaat over de zogenaamde 'aromaDouble Shot'-functie. Hiermee zet je een extra sterke koffie door middel van een dubbel maal- en zetproces, zonder dat de koffie een bittere nasmaak krijgt.

Melitta Barista Smart T

De Melitta Barista Smart TS blinkt uit in veelzijdigheid met maar liefst 21 voorgeprogrammeerde recepten. Een groot voordeel is de fluisterstille molen, waardoor je zonder veel lawaai geniet van versgemalen bonen. Dankzij het dubbele bonenreservoir kun je bovendien eenvoudig wisselen tussen een milde boon voor je latte en een krachtige variant voor de espresso. De machine is via een handige app op je smartphone te bedienen. Met de 'My Coffee Memory'-functie sla je de persoonlijke voorkeuren van acht verschillende personen op.