De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel de ‘sleepwet’ genoemd, roept al meer dan een jaar hevige emoties op bij zowel voor- als tegenstanders. Op 21 maart mogen we naar de stembus om onze mening te geven over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, maar zelfs dat referendum is controversieel. Hoe zat het ook alweer met de WIV en waar moet je straks nou op stemmen? Kortom: wat is de sleepwet?

De sleepwet is geen opzichzelfstaande wet, maar een aanpassing van de bestaande Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten die uit 2002 stamt. Volgens de overheid (en de inlichtingendiensten zelf) heeft die wet een update nodig, zodat die meer aansluit op de manier waarom we vandaag de dag communiceren. Daar zijn zelfs tegenstanders het in grote lijnen mee eens. Toch is de Wiv uiterst controversieel, met name door een paar specifieke onderdelen in de wet. Daar willen tegenstanders graag discussie over voeren, maar de discussie wordt nu gedomineerd door de vraag of de sleepwet überhaupt wel moet worden ingevoerd. In de huidige wet mogen de inlichtingen- en veiligheidsdiensten alleen ongericht tappen van niet-kabelgebonden communicatie (zoals satellietverbindingen). Kabelgebonden communicatie aftappen mag enkel als ze een idee hebben wie ze aftappen: een tap moet specifiek tegen een persoon gericht zijn. Maar tegenwoordig loopt vrijwel alle data via kabelnetwerken (zoals glasvezel- of koperkabels), dus moet de wet opgerekt worden zodat ook daarop ongericht kan worden getapt. Alle digitale communicatie wordt dan gelijk behandeld.

©PXimport

Sleepnet

De nieuwe wet kan op veel weerstand rekenen vanwege het verschil tussen gerichte en ongerichte taps. In de huidige wet mogen verdachten alleen gericht worden afgeluisterd, dus als er een duidelijke verdenking is. Met de nieuwe bevoegdheden mogen inlichtingendiensten ook ongericht gaan zoeken. Dat is waarom de termen sleepnet en sleepwet zo vaak terugkomen: tegenstanders zijn bang dat de AIVD of MIVD straks zo’n sleepnet uitgooien en om dán pas te zoeken of er iemand iets illegaals heeft gedaan. Zoiets is ook wel de bedoeling: de inlichtingendiensten willen bijvoorbeeld big-data-analyses doen om patronen te vinden, zoals het herhaaldelijk bellen naar Syrische nummers. Of door het afluisteren van een hele wijk waarvan bekend is dat er bijvoorbeeld Syriëgangers wonen. Ze krijgen daarbij ook de mogelijkheid om data uit verschillende databanken van derde partijen te verzamelen en die bij elkaar te gooien om zo aan datamining te doen.

©PXimport

Waarborgen

Gelukkig zit er een aantal waarborgen in de wet die misbruik van zulke bevoegdheden moeten voorkomen – althans, in theorie. Zo moeten gegevens die niet relevant zijn zo snel mogelijk worden verwijderd en vernietigd. Er is ook een maximale bewaartermijn opgelegd voor gegevens die wél bewaard mogen worden: die staat op drie jaar. Dat vinden tegenstanders wel erg lang. De belangrijkste waarborg is een nieuwe toetsingscommissie die in het leven wordt geroepen. Die ‘Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden’ (TIB) bestaat uit drie personen die moeten bepalen of de inzet van een nieuwe tap rechtmatig is. Opvallend is dat onder meer Ronald Prins daarvoor als technisch expert wordt aangesteld. Prins is voormalig eigenaar van overheidsbeveiliger Fox-IT en oud-AIVD’er – niet de meest onpartijdige persoon. De TIB moet overigens bestaan uit twee rechters of ex-rechters en een technisch expert. Naast de TIB houdt de ‘Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten’ (CTIVD), zoals de naam al verklapt, toezicht op de wet. Dat betekent dat burgers klachten kunnen indienen, en dat er periodiek een evaluatie plaatsvindt over hoe het met de Wiv gaat en wat er mogelijk moet worden aangepast.

©PXimport

Details

Over dat ‘slepen’ en het toezicht is veel te doen, maar er is ook veel kritiek op controversiële onderdelen van de wet. Zo wijzen de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens erop dat het toezicht- en de toetsingscriteria van de CTIVD en de TIB niet transparant genoeg zouden zijn en onduidelijk zijn afgekaderd. Bovendien is er geen rechterlijke macht bij betrokken, en is de minister van Binnenlandse Zaken eindverantwoordelijk en kan deze het advies van de CTIVD naast zich neerleggen. Hierdoor is de wet in theorie vatbaar voor een politieke agenda. De Raad van State zegt dat het slimmer is de toezichtsbevoegdheden van de CTIVD uit te breiden. Ook de bewaartermijn van drie jaar zou te lang zijn, zonder dat daar noodzaak voor is. Onder de Wiv krijgen inlichtingendiensten ook een ‘hackbevoegdheid’, dezelfde die eerder al uit de Wet Computercriminaliteit III werd geschrapt voor politie en justitie vanwege ‘te veel privacy-inbreuk’. Met de hackbevoegdheid mogen de AIVD en MIVD straks computers hacken en malware plaatsen om verdachten af te luisteren.

©PXimport

Voor- en tegenstanders

Grote partijen uit de Tweede Kamer pleiten al jaren voor een uitbreiding van de bevoegdheid en onder het vorige VVD-PvdA-kabinet kwam de wet door de Kamer(s). Vooral voormalig minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk vertelde vaak dat de wet nodig was. Maar er is ook een groeiende groep politici die het niet met die uitbreiding eens is. Met name de SP en de Partij Voor De Dieren, en Kees Verhoeven van D66 waren vocale tegenstanders.

Er zijn nog heel veel meer tegenstanders vanuit buiten de politiek, die allemaal hun bezwaren tegen de nieuwe bevoegdheden hebben uitgesproken. Uiteraard zitten daar prominente privacyvoorvechters zoals Bits Of Freedom en Privacy First bij, die de wet respectievelijk ‘niet thuishoren in een open democratie’ en ‘uiterst totalitair’ noemen. Daarnaast ondertekende een groep van 29 prominente wetenschappers een open brief aan de Tweede Kamer om niet akkoord te gaan met de wet. Opvallender is dat ook de gezaghebbende Raad voor de Rechtspraak, de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens felle kritiek uitten, waaraan geen gehoor werd gegeven.

Referendum

De controverse rondom de sleepwet kwam in een stroomversnelling door het referendum dat een aantal studenten opzette, waardoor we 21 maart naar de stembus mogen. Vorig jaar begon een groep studenten een petitie tegen de sleepwet, waarmee (met een beetje hulp van actualiteitenprogramma Zondag Met Lubach) genoeg stemmen werden opgehaald. Daarover ontstond direct ophef omdat de regering al aangaf een eventueel ‘nee’ hoe dan ook te negeren.

©PXimport

Rechtszaken

Het ziet er dus nu al naar uit dat de aanpassingen aan de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten uiteindelijk toch worden ingevoerd, alle kritiek ten spijt. Veel tegenstanders hebben al aangekondigd rechtszaken te beginnen tegen in ieder geval bepaalde onderdelen van de wet – als die definitief ingaat. Zo willen de Nederlandse Vereniging van Journalisten, het Juristencomité van de Mensenrechten en Privacy First naar de rechter stappen, al zijn er nog geen officiële zaken aangespannen.

De grote vraag is natuurlijk wat je het beste kunt stemmen tijdens het referendum. Een ‘nee’-stem lijkt in ieder geval niet erg effectief: Buma van regeringspartij CDA is het meest vocaal in zijn uitspraak die uitslag te negeren. Toch is een tegenstem niet verloren. Privacygroeperingen kunnen zo’n uitslag gebruiken als munitie bij verkiezingen en de vele toekomstige rechtszaken tegen specifieke controversiële onderdelen zoals de lange bewaartermijn, de hackbevoegdheid of het mijnen van databanken. Bovendien lijken de regeringspartijen een campagnetactiek te gebruiken die de angel uit inhoudelijke discussies over het onderwerp moet halen. Een stem is dus niet per definitie verloren.

Amendementen

Tijdlijn

2 december 2013
Commissie Deens stelt vast dat AIVD meer bevoegdheden nodig heeft.

2 juli 2015
Eerste ontwerp op het wetsvoorstel gepubliceerd, gevolgd door twee maanden consultatietijd.

2 september 2015
Kritiek van o.a. providers, VNO-NCW en het College voor de rechten van de Mens.

1 april 2016
Wetsontwerp aangepast, waarbij interceptie-kosten niet meer voor rekening zijn van providers.

21 september 2016
Raad van State reageert kritisch op de wet.

28 oktober 2016
Indiening wet.

15 december 2016:
Heftige kritiek van onder meer Amnesty International en Autoriteit Persoonsgegevens.

7 februari 2017
Ruim 30 amendementen ingediend ter verbetering WIV, voor het overgrote deel tevergeefs.

14 februari 2017
Wet door de Tweede Kamer (115 stemmen voor).

11 juli 2017
Wet door de Eerste Kamer (50 stemmen voor).

1 november 2017
417.453 handtekeningen verzameld (300.000 waren nodig).

21 maart 2018
Raadgevend referendum.

1 mei 2018
Geplande datum inwerkingtreding Wiv.

Informeren?

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.