Onder het mom van veiligheid geven overheden de politie en geheime diensten ongekende bevoegdheden. Recht op privacy is de belangrijkste pijler van een vrij land. En dat recht geldt ook online. Het is de hoogste tijd om dit recht terug te claimen, vooral als je vindt dat je niets te verbergen hebt.

Dat veiligheid en terrorismebestrijding worden misbruikt om vrijheid in te perken, is geen complottheorie maar de werkelijkheid. Klokkenluider Edward Snowden liet de wereld al zien dat de ongekende sleepnetsurveillance van de NSA, de Britse GHCQ en hun partners (waaronder de Nederlandse AIVD) vaak wordt misbruikt voor (bedrijfs)spionage en intimidatie van onder andere journalisten, advocaten en activisten. Hierbij worden mensenrechten en internationale wetgeving aan de kant geschoven. Pijnlijkst is dat met deze jarenlange spionage geen enkele terroristische daad is voorkomen. Lees ook: Online privacy bestaat niet - Maar zo kom je er wel het dichtste bij.

Ook in Nederland is niet bewezen dat de (inmiddels gestrande) dataretentiewet - die al het internetverkeer van burgers opslaat - ooit een misdaad heeft opgelost. Vooral kosten en geen baten dus. En dan laten we voor het gemak de beveiliging en ongeautoriseerde toegang tot deze immense hoeveelheid persoonsgegevens buiten beschouwing.

Vind jij jouw privacy niet zo belangrijk en ben jij van mening persoonlijk niets te verbergen te hebben, dan heb je alsnog wel de verantwoordelijkheid voor de informatie van het bedrijf waarvoor je werkt, zaken die anderen jou in vertrouwen vertellen et cetera. En ten slotte, als iemand constant over je schouder op het scherm van je pc of smartphone mee zou kijken, zou je dat dan prettig vinden? Waarom is het dan wel oké als het digitaal en ongemerkt gebeurt?

Meer lezen

De maatschappelijke gevolgen van een maatschappij die privacy inlevert zijn enorm, maar vaak moeilijk voor te stellen. Wil je meer weten over hoe het een maatschappij ontwricht en wat Edward Snowden precies aan het licht heeft gebracht? Dan hebben we een paar tips voor je:

[list type="bullets"]Das Leben Der Anderen - film over het leven van een Stasi-medewerker in de DDR.

Citizenfour - Oscar-winnende documentaire over de NSA-onthullingen van Edward Snowden.

1984 - boek dat een beeld schetst over een dystopische maatschappij zonder privacy.[/list]

©PXimport

Das Leben Der Anderen laat een beeld zien van hoe de Oost-Duitse veiligheidsdienst iedereen in de gaten hield.

Hoe te beschermen?

Hoe bescherm je jezelf tegen een stalker die ongemerkt te werk gaat en zich van geen kwaad bewust is? Door zo veel mogelijk barrières op te werpen!

Een eerste stapje is een sticker of klepje voor je webcam, maar dit heeft natuurlijk maar een beperkt effect. De basis van barrières opwerpen ligt bij versleuteling. Het ontsleutelen van jouw gegevens is namelijk wel mogelijk, maar kost veel moeite en tenzij je hoog in de boom zit bij een multinational of verdacht wordt van grootschalige criminele activiteiten, is het veelal niet de moeite waard.

Ook je internetverkeer kun je versleutelen. Door een VPN-verbinding te gebruiken, bescherm je je browsegegevens maar ook overig internetverkeer, zoals chats en mailverkeer. Er is ook nog een andere (of extra) barrière: een ontwikkelaar heeft uit protest een gratis tooltje geschreven dat op de achtergrond constant internetverkeer genereert naar pagina's uit Googles nieuwsfeed. Hierdoor raakt je echte internetverkeer begraven onder nep-internetverkeer.

©PXimport

Natuurlijk ben je veiliger af met Linux dan met Windows, maar in praktijk stappen er helaas maar weinig over.

Bestandsbeveiliging

Ook je bestanden wil je beveiligen, zoals persoonlijke foto's, documenten, mail-archieven enzovoort. Snowden liet in zijn gelekte documenten zien dat er door middel van achterdeurtjes in je Windows-pc ingebroken kan worden ... wat direct Linux op de kaart zet als veiliger alternatief. Ook de bestanden in je cloudopslag zijn prooi voor ongewensten: je bestanden staan immers op de servers van anderen en weet je nooit wie er allemaal bij kunnen. Dat is sowieso een belangrijk gegeven om altijd in je achterhoofd te houden voordat je Dropbox, Google Drive, OneDrive of iCloud gebruikt om dingen in op te slaan. Ook hier is beveiliging dus een noodzaak.

Maar achterdeurtjes en beveiligingslekken zijn niet de enige ingang. Technologiebedrijven en programmeurs kunnen in de VS worden verplicht tot het afstaan van encryptiesleutels via een speciale rechtbank, FISA Court genaamd. Deze bedrijven worden bovendien met zware straffen als sanctie het zwijgen opgelegd. De enige manier waarop je je gegevens met enige zekerheid veilig kunt versleutelen? Opensource encryptieprogramma's.

Omdat de broncode hiervan openbaar is, kunnen onafhankelijke beveiligingsexperts deze doornemen. Weet je dan zeker of de software veilig is? Nee. Maar bij tools waarvan de broncode niet openbaar is, zoals BitLocker, heb je minder garantie. De beste tool om je bestanden, usb-opslagmedia of hele schijven en partities mee te versleutelen is TrueCrypt. Een jaar geleden kwam TrueCrypt nog in het nieuws omdat de tool op mysterieuze wijze door de ontwikkelaars werd verlaten. Maar omdat het opensource software is, wordt er momenteel door anderen aan gewerkt en is TrueCrypt gewoon te downloaden.

©PXimport

Van het ene op het andere moment verdween het originele TrueCrypt op vreemde wijze en werd het onveiligere BitLocker aangeraden.

Bestanden in de cloud beveiligen

Wanneer je bestanden in de cloud zet, verlies je de controle over wie er allemaal bij kunnen. Als je je bestanden hierin versleuteld opslaat, pak je deze controle terug. Met de gratis tool Boxcryptor is dat mogelijk. Deze tool is helaas niet opensource, maar integreert wel naadloos met grote cloudopslagdiensten als OneDrive, Google Drive, Box, Dropbox, iCloud en meer. Bovendien zijn er apps voor je smartphone en tablet. Wil je echter meer cloudveiligheid, dan kun je beter kiezen voor SpiderOak. Deze cloudopslagdienst slaat alles versleuteld op, inclusief je wachtwoord. Zo weet je zeker dat ze zelf nooit toegang hebben en dit ook niet aan anderen kunnen geven. Heb je liever helemaal zelf de controle, dan kun je met OwnCloud zelf een clouddienst opzetten.

Antivirus

Meermaals zijn overheden erop betrapt spyware op systemen te installeren. Zo nu en dan stuit een antivirusbedrijf op malware die ingezet wordt door overheden. Meestal zijn het behoorlijk geavanceerde programma's, die moeilijk te detecteren zijn. Daarom is het ook lastig aan te geven hoe wijdverspreid deze besmettingen zijn. Uit een recente inbraak bij The Hacking Team, een organisatie die in opdracht van overheden dit vuile werk opknapt, blijkt dat onze nationale politie als klant in ieder geval geïnteresseerd was in deze diensten. Veel antivirusbedrijven, zoals ESET en GDATA stellen overheidsmalware te verwijderen wanneer het op je systeem wordt aangetroffen. Of Engelse en Amerikaanse malwarebestrijders zoals McAfee, Norton of Sophos dit juridisch gezien ook kunnen, is moeilijk te zeggen.

©PXimport

Met het tooltje Detekt kun je nagaan of je pc besmet is met overheidsmalware.

Communicatie

Nederland heeft de dubieuze eer om het land te zijn waar telefoongesprekken het vaakst door justitie worden afgeluisterd. En dat terwijl Nederland wereldwijd nou niet echt te boek staat als een crimineel land. Steeds meer communicatie verplaatst zich echter naar het internet en net zoals bij gewone conversaties het geval is, heeft iedereen het recht om deze persoonlijk te houden. In sommige landen is er echter discussie om versleutelde communicatie te verbieden zolang geheime diensten geen toegang hebben.

Hillary Clinton gooide een balletje op tijdens een verkiezingsdebat, maar ook David Cameron diende een vergelijkbaar Orwelliaans plan in. In de nasleep van de afschuwelijke aanslagen in Parijs dit najaar, smeden de Fransen ook een soortgelijk plan. Terwijl deze terroristen - ironisch genoeg - gewoon sms'jes stuurden naar elkaar. Zonder dat er een haan naar kraaide. In plaats van gericht communicatie van verdachten onderscheppen, is het vizier dus gericht op alle communicatie van iedereen onderscheppen. Wat je echter in vertrouwen typt, hoeft niet in een sleepnet terecht te komen en voor het volgen van mensen die wél verdacht zijn, heeft justitie genoeg wettelijke andere methodes die niets te maken hebben met jouw chatberichtjes en mailtjes.

Veel communicatiediensten zijn ontworpen voor gemak, niet voor veiligheid. Maar bij e-mailverkeer valt er een veiligheidsschepje bovenop te doen: door het PGP-protocol te gebruiken, dat het mailverkeer tussen zender en ontvanger versleutelt. Hoe je dat doet lees je op onze site. Op je smartphone kun je hier de app OpenKeychain voor gebruiken.

WhatsApp

Er zijn - naast surveillance - genoeg redenen om WhatsApp af te danken. Allereerst de eigenaar: Facebook is een bedrijf dat weinig op heeft met privacy en gebruikersgericht denken. Bovendien is het bedrijf sinds kort begonnen met het actief censureren van links naar concurrenten. Probeer maar eens via WhatsApp een linkje naar de site van Telegram te versturen, en vergelijk dat met een linkje naar bijvoorbeeld Facebook.

Hoog tijd om zelf over te stappen, en natuurlijk al je bekenden hierin mee te nemen. Signal is een app voor iOS en Android die erg veel lijkt op WhatsApp en afluisteren erg moeilijk maakt. Ook in Signal kun je - net als bij WhatsApp - video's, afbeeldingen en spraakberichten sturen, en je kunt ook internetbellen. Maar dan wél veilig.

Zoek je ook een alternatief voor FaceTime en Skype? Dan kun je met Jitsi aan de slag om veilig te kunnen videobellen. Je leest ook daar hier meer over.

Smartphone

Natuurlijk is een smartphone de ultieme droom van iedere stalker. Een microfoon, camera's aan de voor- en achterkant, nauwkeurige plaatsbepaling door gps, wifi, bluetooth én op basis van de verbinding met de telefoonmast ... bovendien is de batterij in de meeste gevallen ook nog eens niet te verwijderen, zodat het toestel altijd aanspreekbaar blijft. En dan hebben we het nog niet eens over de zeer persoonlijke gegevens die erop staan. Je smartphone ga je er echter toch niet voor thuislaten. Hoe je veilig mailt en chat hebben we net uitgelegd. Maar het is natuurlijk ook van enorm groot belang om deze gegevens versleuteld op te slaan. Op de iPhone gebeurt dit vanzelfsprekend, op Android (nog) niet. Ga hiervoor naar Instellingen / Beveiliging / Telefoon versleutelen. Zorg uiteraard ook voor een vergrendelscherm dat bij voorkeur vergrendeld is met een pincode of sterk wachtwoord.

Conclusie

Kun je helemaal onzichtbaar worden voor de datahonger van overheden en geheime diensten? Nee. De methodes en trucs die ingezet worden gaan vaak de verbeelding te boven. Maar met deze kleine barrières maak je het in ieder geval minder makkelijk om jezelf te laten afluisteren, niet alleen voor overheden en geheime diensten (niet alleen de Nederlandse, Amerikaanse en Britse zijn op jouw gegevens uit, maar China en Rusland zitten ook niet bepaald stil). Bijkomend voordeel is dat je het andere datahongerigen, zoals hackers en bedrijven die persoonsgegevens verkopen, ook moeilijker maakt. In dit artikel zetten we pas een paar eerste stapjes. Wil je een paar stappen verder gaan, neem dan hier eens een kijkje.

©PXimport

De site Prism Break geeft een stortvloed aan veilige tips.

Of je nu trek hebt in toast met avocado en een gepocheerd eitje of in een klassieke tosti met ham en kaas: met het moderne broodrooster kan het allemaal. Benieuwd wat broodroosters anno nu zo bijzonder maakt? We vertellen je er alles over.

Lees ook: 🥪 Gezonde tosti's om de hele middag op door te gaan

'Ouderwetse' broodroosters doen precies wat ze moeten doen. Je doet er één of twee sneetjes brood in, wacht een paar minuten en plop: daar heb je je perfect gebruinde en knapperige toast. Deze modellen zijn dankzij hun eenvoudige werking nog altijd bij veel mensen in trek, maar er er is ook steeds meer vraag naar modellen die meer kunnen dan alleen brood roosteren. Van het maken van tosti's tot het roosteren van bagels en croissants: met de nieuwste modellen heb je je tosti-ijzer of oven haast niet meer nodig! Veel modellen zijn daarnaast voorzien van allerlei handige extra's, zoals een ontdooifunctie en speciale sleuven voor extra groot of klein brood. En dan hebben we het nog niet eens over de vele bruiningsstanden op moderne broodroosters.

Bruiningsstanden 

Traditionele broodroosters zitten vaak lekker simpel in elkaar, met een draaiknop die je keuze biedt uit drie tot hoogstens vijf standen. Maar het beperkte aantal opties op deze modellen heeft wel als nadeel dat je niet altijd evenveel controle hebt over hoe bruin je sneetjes brood worden. Moderne broodroosters beschikken vaak over veel meer bruiningsstanden, gemiddeld tussen de zes en negen. De lagere standen zijn ideaal voor het licht roosteren van dun of oud brood, terwijl de hogere standen perfect zijn om brood donkerbruin te krijgen of om zwaarder brood zoals volkoren of roggebrood te roosteren. Sommige modellen hebben zelfs slimme sensoren die de dikte van het brood detecteren en op basis daarvan de roostertijd aanpassen. Handig! 

Ontdooifunctie

Brood ontdooien kan best een gedoe zijn. Op het aanrecht duurt het lang, voor gelijkmatig ontdooien in de oven moet je maar net de juiste instellingen weten en in de magnetron wordt bevroren brood snel slap. In een broodrooster met ontdooifunctie wordt het een stuk eenvoudiger. Het enige wat je hoeft te doen, is de bevroren sneetjes brood in het rooster te plaatsen en de ontdooistand te selecteren. Het broodrooster past vervolgens automatisch de tijd en temperatuur aan, zodat je brood gelijkmatig ontdooit zonder dat het verbrandt. Deze functie werkt ook goed voor bevroren croissants of andere kleine broodjes.

©Goffkein - stock.adobe.com

Hoeveelheid sleuven

Voor grotere gezinnen is een broodrooster met maar twee sleuven niet altijd handig. Zeker als jullie gezellig samen aan tafel willen eten, is het niet ideaal om steeds op je beurt te moeten wachten. Gelukkig zijn broodroosters er tegenwoordig in allerlei soorten en maten, met bijvoorbeeld ruimte voor vier sneetjes brood of speciale sleuven voor extra lang brood (denk aan zuurdesem of stokbrood) of breed brood (zelf gesneden brood of croissants en bagels). Sommige modellen beschikken over sleuven met liftfunctie voor kleine sneetjes brood, zodat je je handen niet hoeft te branden. Er zijn ook modellen met een enkele brede sleuf waarin je meerdere sneetjes brood naast elkaar plaatst. 

Extra functies

Naast de ontdooistand hebben moderne broodroosters vaak nog veel meer handige functies. Zoals een opwarmstand die brood alleen opwarmt zonder het te roosteren: handig voor overgebleven croissants of andere afgebakken broodjes. Of een sneltoastfunctie, die brood snel en efficiënt roostert als je haast hebt. Een warmhoudrooster komt mooi van pas als je veel sneetjes brood achter elkaar wilt roosteren: deze houdt je brood tot wel vijftien minuten warm. 

Ook voor tosti's en bagels hebben moderne broodroosters vaak speciale standen. De tosti-stand zorgt ervoor dat het brood langzaam wordt verhit zodat ondertussen de kaas kan smelten. Eventuele meegeleverde tostiklemmen voorkomen dat het een knoeiboel wordt in je broodrooster. De bagelstand is speciaal ontworpen om bagels perfect te roosteren, met een zachte buitenkant en een krokante binnenkant. 

©morkovkapiy - stock.adobe.com

Design

Als je ook de uitstraling van je broodrooster belangrijk vindt, bieden moderne broodroosters je meer dan genoeg keus. Broodroosters anno nu zijn namelijk allang niet meer alleen maar basic zwart of zilver. Steeds meer fabrikanten bieden modellen in stijlvolle kleuren, zoals zachtroze, mintgroen of lichtblauw. Of wat dacht je van een opvallend retromodel in felrood? Gerenommeerde merken als Russell Hobbs, KitchenAid en Smeg verkopen verschillende kwalitatieve broodroosters in een origineel design. Misschien geef je niks om design en ga je liever voor functionaliteit. In dat geval is een broodrooster met transparante zijkanten misschien wat voor jou: hiermee hou je tijdens het roosteren precies bij hoe bruin je sneetjes kleuren.

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?

Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

• Je hebt direct een oogstbare plant

• Je ziet meteen of de plant gezond is

• Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

• Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

• Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

• Leuk om te doen in de lente

• Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

2. Tijm

3. Munt

4. Bieslook

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

Rupsen:

Vogels:

©APISIT Wilaijit

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.