ID.nl logo
Beveilig huis en haard via internet
© PXimport
Huis

Beveilig huis en haard via internet

Wanneer het over thuisnetwerk en beveiliging gaat, gaat het bijna altijd over het beveiligen van het netwerk. Maar je kunt het netwerk ook gebruiken om je huis te beveiligen. Een IP-camera kan een oogje in het zeil houden als je er zelf niet bent.

Tip 01: Camera aansluiten

Om zich te beschermen tegen diefstal en vernielingen zetten steeds meer mensen beveiligingscamera's in. Lang moest je daarvoor een apart kabelnetwerk met een videorecorder hebben, maar nu gebruiken alle bewakingscamera's gewoon het thuisnetwerk. Verbindt eerst de camera met de router of de switch en schakel daarna de camera in. Om de camera te configureren, gebruik je de webbrowser en log je in op een website op de camera. Daarvoor het je het IP-adres van de camera nodig.

De meeste leveranciers van IP-camera's leveren een programma mee om de camera op te sporen. Kijk anders in de handleiding van de camera. Een geavanceerde methode om de camera te vinden, is door in de DHCP-log van de router te kijken. Log daarvoor in op de router en open het onderdeel DHCP. Veel routers bieden ook een overzicht van de apparaten in het netwerk die een IP-adres van de router hebben gekregen, daar zou dan ook de camera tussen moeten staan. Noteer het IP-adres en typ het in op de adresbalk van de browser, gevolgd door een Enter. De inlogpagina van de IP-camera zou dan moeten laden.

©PXimport

Tip 01 Het IP-adres van de IP-camera kan ook in de router worden gevonden.

Verschillende merken/producten

De precieze stappen in dit artikel zijn veelal specifiek voor de gebruikte hardware. In ons geval zijn dat een AXIS-netwerkcamera, Linksys-router en (in twee tips) een Synology-NAS. Nu lijkt het misschien alsof je als ook precies die hardware moet hebben om dit artikel te volgen, maar dat is niet zo! Gebruik je een ander merk en type IP-camera, router en/of NAS, dan zul je zien dat veel hetzelfde is. Bijvoorbeeld de volgorde waarin je dingen moet doen en de opties waarop je moet letten zijn altijd dezelfde. En hoewel exacte benaming van opties in software en webinterface verschillen per merk, is wat er geconfigureerd moet worden altijd grotendeels hetzelfde.

Tip 02: Vast IP-adres

De opties die je kunt instellen verschillen per camera, zoals de benodigde instellingen verschillen per netwerk. Eén ding is echter zeker, een IP-camera moet altijd voorzien zijn van een vast IP-adres. Alleen dan kun je de camera ook echt betrouwbaar gebruiken voor bewaking: het vaste IP-adres is namelijk een vereiste om op afstand de beelden van de camera te kunnen bekijken. Klik op Setup / Basic Setup / TCP/IP en configureer bij IPv4 het juiste IP-adres, subnetmasker en default gateway. Klik dan op Save om de configuratie van de camera door te voeren.

Bewaar gegevens zoals het IP-adres, de inlognaam en het wachtwoord in een document of beveiligde wachtwoorddatabase zoals Keepass. Pas bij de configuratie ook het wachtwoord aan. Wilt u meerdere camera's gaan gebruiken, zet dan liever niet op elke camera hetzelfde wachtwoord. Gebruik liever op elke camera een uniek wachtwoord en als het kan ook een unieke gebruikersnaam.

©PXimport

Tip 02 Configureer op de camera een uniek wachtwoord en een vast IP-adres.

Tip 03: Livebeeld bekijken

Nu de camera is aangesloten, wil je natuurlijk het beeld zien. Dit kan weer via de browser, maar vaak is nog wel de eenmalige installatie van een plug-in nodig. Zo'n plug-in is ervoor om het beeld van de camera te decoderen in de browser. Het is dan een plug-in voor Apple Quick Time, ActiveX of VideoLAN (VLC Player). Behalve het weergeven van het beeld maakt het ook extra opties mogelijk zoals zoom, het draaien van de camera en bewegingsdetectie (indien de camera dit ondersteunt).

Om de livebeelden van de camera te zien, start je de browser. Typ in de adresbalk het IP-adres van de camera. Druk op Enter en log daarna in met de bijbehorende gebruikersnaam en het wachtwoord. Klik dan op Live View (of een vergelijkbare optie). Er zal nog geen beeld te zien zijn, maar wel een vraag komen of je de invoegtoepassing (de plug-in) wilt installeren. Bevestig dat. De browser zal dan de webpagina opnieuw laden, dit keer met beeld.

©PXimport

Tip 03 Na installatie van de plug-in kun je het beeld van de camera live bekijken.

Tip 04: Camera via wifi

De camera configureren gaat meestal alleen via een verbinding met een kabel. Maar ondersteunt de camera wifi, dan kunt je dat natuurlijk ook gebruiken, dat scheelt weer een netwerkkabel en maakt het mogelijk de camera ergens te plaatsen waar geen netwerk beschikbaar is. Log in op de webinterface van de IP-camera. Open het onderdeel met de netwerkconfiguratie. Kijk bij Wifi of Wireless. De camera zal nu de beschikbare draadloze netwerken scannen. Selecteer het draadloze netwerk waarmee je de camera wilt verbinden en typ het wachtwoord voor het netwerk. Koppel nu de netwerkkabel los van de IP-camera en controleer of de camera via wifi te bereiken is door opnieuw op de camera in te loggen. Bedenk je wel dat een draadloze verbinding trager is dan een kabelverbinding en minder betrouwbaar.

©PXimport

Tip 04 Gebruik wifi op plaatsen waar geen echte bekabelde netwerkverbinding beschikbaar is.

Tip 05: Power over Ethernet

We zijn gewend dat er twee soorten netwerkaansluitingen zijn, met een netwerkkabel en draadloos via wifi. Maar eigenlijk is er nog een derde en juist bij apparaten zoals een IP-camera kom je die veel tegen: Power over Ethernet. Waar normaal elk netwerkapparaat zowel een verbinding met het netwerk nodig heeft als met het elektriciteitsnet, heeft een PoE-apparaat voldoende aan alleen de netwerkverbinding. Die netwerkverbinding levert bij Power over Ethernet namelijk ook de elektriciteit die het apparaat nodig heeft om te kunnen werken. Ondersteunt jouw IP-camera ook PoE, dan kun je overwegen een PoE-switch te kopen. Sluit je dan de camera met de netwerkkabel aan op de PoE-switch, dan is er geen stroomkabel meer nodig. Dit geeft fors meer vrijheid bij het plaatsen van IP-camera's. Bovendien ondersteunen ook veel andere draadloze apparaten en ook wifi-accesspoints het. Heel handig!

©PXimport

Tip 05 Een PoE-switch zoals deze Linksys geeft meer vrijheid bij het plaatsen van de IP-camera.

Tip 06: Camera plaatsen

Nu de camera klaar is voor gebruik, is het belangrijk deze zo op te hangen dat deze het te bewaken object goed in beeld heeft. Experimenteer voor je de camera echt aan de muur hangt of deze vanaf die plaats een goed beeld geeft: dus zowel bij fel zonlicht als donkere wolken, met lampen in de buurt aan en uit. De meest verkochte IP-camera's zijn bovendien modellen voor binnen. Je denkt al snel dat zo'n camera ook wel buiten opgehangen kan worden, maar deze zal daar snel stuk gaan en direct al minder goed beeld geven. Een camera voor buiten zit in een behuizing die de camera beschermt tegen hoge en lage temperaturen, regen, sneeuw, zonlicht en ook vandalisme. Een camera voor binnen achter het raam hangen is een optie, maar zodra de zon feller schijnt, zal reflectie het zicht zeer nadelig beïnvloeden. Beter is daarom camera's voor binnen echt binnen te hangen en op binnen te richten en buiten alleen echte buitencamera's te gebruiken.

©PXimport

Tip 06 Materiaal om de camera op te hangen wordt met de camera meegeleverd.

Wat mag je filmen?

Met een IP-camera maak je continu opnames. Dat mag, maar niet onbeperkt, er zijn strikte regels in verband met de privacywetgeving. En mocht je de beelden ooit als bewijsstuk willen gebruiken, dan moet je je zeker aan die regels houden. Het is toegestaan één of meer camera's op te hangen ter beveiliging van een woning of andere eigendommen. Je mag daarbij wel een deel van buiten filmen, maar toezicht houden op de hele straat gaat te ver. Ook de voordeur van een andere woning mag je niet filmen. De camera moet bovendien zo gericht zijn dat deze nergens naar binnen kijkt. Daarnaast moet middels bordjes of stickers aangegeven worden dat er cameratoezicht plaatsvindt.

©PXimport

Maak kenbaar dat je videobewaking gebruikt, anders is al het bewijs ongeldig.

Tip 07: Privacyfilter

Lukt het niet de camera zo te plaatsen dat je wel alles ziet wat je wilt zien, maar niet ook dingen filmt die je niet zou mogen zien, dan kun je het deel uitsluiten dat je niet mag zien. Dat heet bij de meeste camera's een Privacy Mask of Privacy Filter. Gebruik dit bijvoorbeeld wanneer het niet lukt je eigen tuin in de gaten te houden zonder ook het pad te filmen dat je deelt met je buren. Dat laatste mag je immers niet filmen, dus dan sluit je dat uit. Selecteer het op het beeld van de camera en voeg het toe als masker. Omdat je meestal meerdere maskers kunt plaatsen, is het belangrijk elk masker een logische naam te geven, één die vertelt wat er dankzij het masker niet meer te zien is.

©PXimport

Tip 07 Met een privacyfilter voorkom je dat je dingen filmt die je niet mag filmen.

Tip 08: PTZ

PTZ is een veelgebruikte afkorting bij beveiligingscamera's. PTZ staat voor Pan, Tilt en Zoom. Pan betekent horizontaal bewegen, dus van links naar rechts. Tilt betekent verticaal bewegen, dus van boven naar beneden. En Zoom spreekt voor zich. Er zijn echte PTZ-camera's waarbij het deel van de camera kan bewegen waar de lens op zit, en er zijn camera's die dit softwarematig doen. Een echte PTZ-camera heeft altijd de voorkeur, omdat je dan geen beeldkwaliteit verliest.

Bij een softwarematige PTZ kies je een kleiner deel van het maximaal mogelijke beeld als standaardweergave en kun je naar andere delen schuiven. Als de camera PTZ ondersteunt kun je het beeld via de browser sturen, naar links en rechts, naar boven en beneden, en kun je ook in- of uitzoomen. Heb je een camera met softwarematige PTZ moet je eerst de uitsnede bepalen (via een functie zoals View Area) en daarna de optie PTZ Enable in te schakelen. Gebruik je PTZ, dan adviseren we belangrijke posities te bewaren als Preset Position, zodat je die snel in beeld kunt brengen.

©PXimport

Tip 08 Met PTZ kun je het camerabeeld verschuiven en steeds naar andere delen kijken.

Tip 09: Led uitschakelen

Wil je wel dat de camera alles ziet, maar niet dat iedereen ook direct de camera opmerkt, dan helpt het de led die bijna op elke camera op de voorzijde aanwezig is, uit te schakelen. Elke netwerkcamera biedt deze optie wel en het maakt dat het apparaat veel minder opvalt, zowel overdag maar zeker ook 's nachts. Log hiervoor in op de camera en zoek bij de opties naar de instellingen voor de led. Mogelijk zijn er zelfs meerdere leds op de camera, vaak voor netwerkactiviteit en voor de status. De led op de voorzijde is doorgaans de status-led, maar het kan geen kwaad beide uit te schakelen.

©PXimport

Tip 09 Maak de camera onzichtbaar door de led op de camera uit te schakelen.

Tip 10: Beweging zien

Een beveiligingscamera is meer dan een 'oog in het netwerk'. Een beveiligingscamera kan ook echt beveiligen, het kan je actief informeren als er dingen gebeuren die je niet verwacht. Mensen die de trap opkomen, een auto die op de oprit parkeert, je kunt een bewakingscamera zo instellen dat deze dan actief wordt en een bericht stuurt compleet met beeld. De algemene term die hiervoor gebruikt wordt, is Motion Detection. Een camera kan niet interpreteren wat hij ziet en daarom is bewegingsdetectie vooral veranderingsdetectie.

De camera neemt het standaardbeeld en telt het aantal beeldpunten dat verandert. Veranderen er meer beeldpunten, dan is ingesteld, dan slaat de camera alarm. Selecteer dat deel van het beeld die je wilt bewaken en stel extra configuratieopties in. Op onze camera hebben we bijvoorbeeld een schuifbalkje genaamd Object Size dat de grootte van het gebied bepaalt dat moet veranderen. De schuifbalk History geeft de snelheid van de verandering aan en Sensitivity bepaalt de hoeveelheid verandering.

©PXimport

Tip 10 De drie delen van het beeld waar op beweging wordt gecontroleerd.

Tip 11: Actie starten

Wanneer de camera dan beweging ziet, wil je daarover geïnformeerd worden. Er moet daarvoor een actie gekoppeld worden aan de bewegingsdetectie. Afhankelijk van het merk en type camera gebeurt dit direct bij de instellingen voor bewegingsdetectie of via een apart onderdeel als Actions of Events. Veelal kun je meerdere acties definiëren. Selecteer als reden voor de actie (trigger) de gedetecteerde beweging en geef aan dat de waarschuwing per e-mail verstuurd moet worden (vergezeld van een foto). Er is vast een optie om te controleren dat alle netwerkinstellingen goed zijn ingesteld (denk aan de SMTP-server dat het bericht verstuurd en de DNS-server die nodig is om het IP-adres van de SMTP-server te vinden). Gebruik die testoptie en als de test succesvol is, bewaar dan de regel.

©PXimport

Tip 11 Laat de camera een alarm compleet met foto versturen wanneer deze beweging ziet.

Tip 12: NAS gebruiken

Behalve foto's versturen kan een IP-camera ook filmbeelden (of losse beelden) opslaan. Sommige IP-camera's hebben zelf een mediaslot waar een SD-kaartje in past. Dat lijkt klein, maar op een SD-kaart van 64 GB kun je vele weken beeld bewaren. Bovendien kun je als de kaart vol raakt, de oude beelden automatisch laten verwijderen. Of je kunt een zogenoemd Event aanmaken dat dan een alarm verstuurt, zodat je het kaartje kunt vervangen door een nieuwe.

Ook kun je bij sommige camera's een gedeelde netwerkschijf gebruiken om beelden te bewaren. Dat kan een map zijn op een NAS. Het voordeel van een NAS is dat deze ervoor gemaakt is altijd aan te staan. Behalve voor centrale opslag kun je een NAS ook als centraal bewakingsstation gebruiken. Daarvoor kun je op de NAS een speciale app installeren. Bij QNAP en Synology heet dit Surveillance Station, ASUSTOR spreekt van Surveillance Center, NETGEAR noemt het ReadySurveillance.

©PXimport

Tip 12 Veel NAS-apparaten kunnen met wat extra software gekoppeld worden aan één of meer bewakingscamera's.

Tip 13: Camera's toevoegen

Is de extra software op de NAS gezet, dan kun je de camera's met de NAS verbinden. Maak hiervoor op elke camera een apart gebruikersaccount aan met een uniek wachtwoord en minder rechten dan een beheerder/administrator. Log dan in op de NAS en start de surveillancemodule. Voeg nu één voor één de camera's toe. Gebruik daarvoor het aparte gebruikersaccount van elke camera.

Test dan de verbinding en stel opties in zoals de hoeveelheid ruimte op de NAS die je voor de camerabeelden wilt reserveren en wat er met oude beelden moet gebeuren wanneer de NAS vol raakt. Ook kun je per camera aangeven welke uren van de dag en week de beelden bewaard moeten worden, bijvoorbeeld alleen de uren dat je niet thuis bent.

©PXimport

Tip 13 De NAS kan van elke camera instellen op welke uren de beelden bewaard moeten worden.

Aantal camera's beperkt

Een vervelende beperking van het gebruik van een NAS als bewakingsstation is dat bij QNAP, Synology en NETGEAR je maar één camera met de NAS kunt verbinden. Wil je meer camera's koppelen, dan moet je daarvoor een licentie kopen. De uitzondering is het relatief nieuwe merk ASUSTOR, dat meteen vier camera's toestaat.

©PXimport

Om meer dan één camera op een NAS aan te sluiten, zijn bij alle grote NAS-merken aparte licenties nodig.

Tip 14: Cameramanager

Heb je geen NAS, maar wil je wel centraal meerdere camera's beheren, dan is Cameramanager.com een leuk alternatief. Cameramanager.com is een bewakingsdienst op internet waar je één of meer IP-camera's aan kunt koppelen. Cameramanager bewaart de beelden, zorgt ervoor dat je een bericht ontvang als er beweging wordt gedetecteerd en heeft ook leuke apps beschikbaar voor smartphone en tablet, zodat je altijd en vanaf elke plek op aarde het beeld van de eigen camera's kunt bekijken. Cameramanager.com ondersteunt vooral Panasonic en AXIS-camera's. Via www.cameramanager.com kun je dertig dagen een proefversie gebruiken om te leren of het voldoet.

©PXimport

Tip 14 Een eenvoudig alternatief voor een eigen NAS is surveillance via een clouddienst.

Meer apps

Live meekijken met het beeld op de camera of oude opnames terugzien, kan ook wanneer je een NAS gebruikt. Alle bekende NAS-leveranciers bieden behalve de surveillancemodule om op de NAS te installeren ook apps voor installatie op smartphone en tablet. De apps bieden altijd toegang tot het livebeeld van de camera, maar ook tot de alarmmeldingen en configuratieopties, en toegang tot de camerabeelden die op de NAS zijn opgeslagen. Erg handig voor gebruik op vakantie of wanneer u gewoon even van huis bent. Alle apps zijn gratis en te vinden in de app-stores van Android en iOS.

©PXimport

De Synology-app voor iPhone en iPad biedt toegang tot de op de NAS aangesloten camera's, het archief met bewaarde beelden en eventuele alarmmeldingen.

▼ Volgende artikel
Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast
© Lightfield Studios - stock.adobe.com
Huis

Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast

Of je nu trek hebt in toast met avocado en een gepocheerd eitje of in een klassieke tosti met ham en kaas: met het moderne broodrooster kan het allemaal. Benieuwd wat broodroosters anno nu zo bijzonder maakt? We vertellen je er alles over.

In het kort: Moderne broodroosters zijn echte alleskunners: naast het roosteren van brood gebruik je ze ook voor het maken van tosti's, het opwarmen van croissants en het ontdooien van bevroren brood. En ze kunnen vaak nog veel meer dan dat. In dit artikel lees je wat moderne broodroosters allemaal kunnen en in welk opzicht ze verschillen van de meer traditionele modellen.

Lees ook: 🥪 Gezonde tosti's om de hele middag op door te gaan

'Ouderwetse' broodroosters doen precies wat ze moeten doen. Je doet er één of twee sneetjes brood in, wacht een paar minuten en plop: daar heb je je perfect gebruinde en knapperige toast. Deze modellen zijn dankzij hun eenvoudige werking nog altijd bij veel mensen in trek, maar er er is ook steeds meer vraag naar modellen die meer kunnen dan alleen brood roosteren. Van het maken van tosti's tot het roosteren van bagels en croissants: met de nieuwste modellen heb je je tosti-ijzer of oven haast niet meer nodig! Veel modellen zijn daarnaast voorzien van allerlei handige extra's, zoals een ontdooifunctie en speciale sleuven voor extra groot of klein brood. En dan hebben we het nog niet eens over de vele bruiningsstanden op moderne broodroosters.

Bruiningsstanden 

Traditionele broodroosters zitten vaak lekker simpel in elkaar, met een draaiknop die je keuze biedt uit drie tot hoogstens vijf standen. Maar het beperkte aantal opties op deze modellen heeft wel als nadeel dat je niet altijd evenveel controle hebt over hoe bruin je sneetjes brood worden. Moderne broodroosters beschikken vaak over veel meer bruiningsstanden, gemiddeld tussen de zes en negen. De lagere standen zijn ideaal voor het licht roosteren van dun of oud brood, terwijl de hogere standen perfect zijn om brood donkerbruin te krijgen of om zwaarder brood zoals volkoren of roggebrood te roosteren. Sommige modellen hebben zelfs slimme sensoren die de dikte van het brood detecteren en op basis daarvan de roostertijd aanpassen. Handig! 

Ontdooifunctie

Brood ontdooien kan best een gedoe zijn. Op het aanrecht duurt het lang, voor gelijkmatig ontdooien in de oven moet je maar net de juiste instellingen weten en in de magnetron wordt bevroren brood snel slap. In een broodrooster met ontdooifunctie wordt het een stuk eenvoudiger. Het enige wat je hoeft te doen, is de bevroren sneetjes brood in het rooster te plaatsen en de ontdooistand te selecteren. Het broodrooster past vervolgens automatisch de tijd en temperatuur aan, zodat je brood gelijkmatig ontdooit zonder dat het verbrandt. Deze functie werkt ook goed voor bevroren croissants of andere kleine broodjes.

©Goffkein - stock.adobe.com

Hoeveelheid sleuven

Voor grotere gezinnen is een broodrooster met maar twee sleuven niet altijd handig. Zeker als jullie gezellig samen aan tafel willen eten, is het niet ideaal om steeds op je beurt te moeten wachten. Gelukkig zijn broodroosters er tegenwoordig in allerlei soorten en maten, met bijvoorbeeld ruimte voor vier sneetjes brood of speciale sleuven voor extra lang brood (denk aan zuurdesem of stokbrood) of breed brood (zelf gesneden brood of croissants en bagels). Sommige modellen beschikken over sleuven met liftfunctie voor kleine sneetjes brood, zodat je je handen niet hoeft te branden. Er zijn ook modellen met een enkele brede sleuf waarin je meerdere sneetjes brood naast elkaar plaatst. 

Extra functies

Naast de ontdooistand hebben moderne broodroosters vaak nog veel meer handige functies. Zoals een opwarmstand die brood alleen opwarmt zonder het te roosteren: handig voor overgebleven croissants of andere afgebakken broodjes. Of een sneltoastfunctie, die brood snel en efficiënt roostert als je haast hebt. Een warmhoudrooster komt mooi van pas als je veel sneetjes brood achter elkaar wilt roosteren: deze houdt je brood tot wel vijftien minuten warm. 

Ook voor tosti's en bagels hebben moderne broodroosters vaak speciale standen. De tosti-stand zorgt ervoor dat het brood langzaam wordt verhit zodat ondertussen de kaas kan smelten. Eventuele meegeleverde tostiklemmen voorkomen dat het een knoeiboel wordt in je broodrooster. De bagelstand is speciaal ontworpen om bagels perfect te roosteren, met een zachte buitenkant en een krokante binnenkant. 

©morkovkapiy - stock.adobe.com

Design

Als je ook de uitstraling van je broodrooster belangrijk vindt, bieden moderne broodroosters je meer dan genoeg keus. Broodroosters anno nu zijn namelijk allang niet meer alleen maar basic zwart of zilver. Steeds meer fabrikanten bieden modellen in stijlvolle kleuren, zoals zachtroze, mintgroen of lichtblauw. Of wat dacht je van een opvallend retromodel in felrood? Gerenommeerde merken als Russell Hobbs, KitchenAid en Smeg verkopen verschillende kwalitatieve broodroosters in een origineel design. Misschien geef je niks om design en ga je liever voor functionaliteit. In dat geval is een broodrooster met transparante zijkanten misschien wat voor jou: hiermee hou je tijdens het roosteren precies bij hoe bruin je sneetjes kleuren.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus