We zijn zo gewend aan het altijd toegang hebben tot internet, dat we het vrijwel nooit meer kunnen missen. Gelukkig is er overal wel internettoegang en uiteraard wil je je internetverbinding best delen, maar tegelijkertijd wel je netwerk afschermen. Dankzij het gastnetwerk is dat prima mogelijk.

01 Bescherm je netwerk

Je kunt gasten natuurlijk het wachtwoord van je eigen wifi-netwerk geven, maar dit is niet heel veilig. Waarschijnlijk heb je binnen je netwerk onbeveiligde gedeelde bronnen, zoals mappen op pc's of een NAS. Handig, maar dergelijke bronnen zijn ook probleemloos bereikbaar voor gasten die op jouw wifi-netwerk surfen. Lees ook: Zo ga je veilig online op een openbaar wifi-netwerk.

Misschien hebben je gasten niet direct snode plannen, waarschijnlijk zijn je vrienden en bekenden geen kwaadaardige hackers. Maar door het afgeven van het wachtwoord van je wifi-netwerk verlies je wel de controle over dit wachtwoord. De kans wordt groter dat het wachtwoord in handen valt van iemand die wel minder goede bedoelingen heeft. Het is voor de veiligheid van je netwerk dus geen goed idee om het wachtwoord van je eigen draadloze netwerk met andere mensen te delen.

©PXimport

01 Je wilt uiteraard niet dat gasten toegang krijgen de bestanden op bijvoorbeeld je NAS.

02 Gastnetwerk

Het is tegenwoordig bijna ongastvrij om gasten geen wifi-toegang te geven. Gelukkig heeft vrijwel iedere moderne router de mogelijkheid van een gastnetwerk. Voor je gasten werkt het gastnetwerk hetzelfde als een gewoon wifi-netwerk: ze krijgen toegang tot internet. Doorgaans is het gastnetwerk verder gescheiden van de rest van je netwerk. Gasten hebben dan dus geen toegang tot je pc, NAS of andere netwerkapparaten. Vaak is dit automatisch geregeld en is dit door de fabrikant van je router bepaald.

Sommige fabrikanten bieden gastgebruikers wel de mogelijkheid om toegang te krijgen tot het normale netwerk, dan moet je er zelf op letten dat je de juiste instellingen kiest. Beveilig overigens ook je gastnetwerk met een sterk wachtwoord. Het gastnetwerk maakt immers nog steeds gebruik van jouw internetverbinding waar jij verantwoordelijk voor bent. We hebben voor een aantal merken routers uitgezocht hoe je het gastnetwerk inschakelt. Mogelijk werkt het op jouw router net even anders, ondanks dat je één van de genoemde merken hebt. Soms gebruiken routerfabrikanten namelijk verschillende webinterfaces. Staat jouw merk router er niet bij of is de webinterface anders van opbouw? Zoek in de webinterface dan naar Guest Network, gastnetwerk of een soortgelijke term. Doorgaans vind je de optie apart in de interface of onder de draadloze instellingen.

03 Kies de 2,4GHz-band

Bij een gastnetwerk speelt de optimale snelheid wat ons betreft een ondergeschikte rol. Het gastnetwerk is bedoeld om je gasten toegang te geven tot internet zodat ze even wat dingen kunnen opzoeken of contact kunnen houden via bijvoorbeeld sociale media. Supersnel downloaden lijkt ons geen prioriteit. Wel moet het bereik goed zijn zodat je geen klachten krijgt over helemaal geen toegang. Afgaande op deze uitgangspunten is de 2,4GHz-band wat ons betreft de ideale kandidaat voor een gastnetwerk. Deze band biedt een groter bereik dan de 5GHz-band en is bovendien compatibel met vrijwel ieder apparaat. Daar staat tegenover dat de maximaal haalbare snelheid lager is dan via de 5GHz-band, maar dat vinden we voor gasten niet heel belangrijk. Je kunt er doorgaans trouwens ook voor kiezen om op zowel de 2,4- als de 5GHz-band een gastnetwerk aan te bieden.

Pas op: router achter router

Misschien gebruik je een eigen router met gastfunctionaliteit achter een andere router. Let er dan op dat de scheiding tussen het gastnetwerk en je normale netwerk niet altijd goed functioneert. Er zijn twee scenario's mogelijk. Gebruik je een eigen router achter de router van je internetprovider, maar is de rest van je netwerkapparatuur enkel verbonden met deze eigen router? Dus maak je gebruik van de DHCP-server van je eigen router en is ook alle bedrade apparatuur hierop aangesloten? Dan werkt de gastfunctionaliteit zoals gewenst en wordt gastverkeer netjes gescheiden.

Gebruik je echter een eigen router als aanvulling op je netwerk als draadloos accesspoint, dan werkt de scheiding tussen het normale en het gastnetwerk niet. Het maakt hierbij niet uit of je de gebruikte router zelf geconfigureerd hebt als accesspoint door bijvoorbeeld de DHCP-server uit te schakelen of dat de router een speciale accesspoint-modus heeft. Bij sommige merken routers werkt de gastfunctionaliteit helemaal niet als de router achter een andere router hangt. Bij andere routers kun je het nog wel instellen, maar werkt de geclaimde scheiding niet. Ook bij routers die je officieel kunt instellen als accesspoint werkt de scheiding tussen je normale netwerk en het gastnetwerk niet meer. Bij bijvoorbeeld een Netgear-router die je officieel kunt instellen als accesspoint, kun je wel een gastnetwerk instellen, maar is de optie dat gastgebruikers toegang hebben tot heel het netwerk altijd aangevinkt. Kortom: wees je bewust van deze beperkingen en activeer de gastfunctionaliteit alleen op de router die je als primair knooppunt in je netwerk gebruikt.

04 Activeren gastnetwerk ASUS-router

Log in op de webinterface en klik in de linkerkolom op Guest Network. Heb je nog geen gastnetwerk ingesteld, dan heb je maar liefst zes netwerken die je kunt instellen. Je krijgt drie netwerken op de 2,4GHz-band en drie netwerken op de 5GHz-band. Kies een van de opties en klik op Enable. Verander de Network Name (SSID) in een zelfgekozen naam. Kies bij Authentication Method voor WPA2-Personal en vul in het veld WPA Pre-Shared Key een veilig wachtwoord in. Eventueel kun je bij Accesstime nog een tijdslimiet instellen. Let erop dat de optie Access Intranet op Disable staat, zo voorkom je dat gasten toegang hebben tot jouw thuisnetwerk. Klik op Apply om het gastnetwerk actief te maken.

©PXimport

04 Voor een gastnetwerk vul je een netwerknaam en wachtwoord in en kun je soms aangeven of gastgebruikers toegang hebben tot je eigen netwerk.

05 Activeren Gastnetwerk D-Link-router

Log in op de webinterface van je router en klik op Settings / Wireless. Klik op Guest Zone waarna je het gastnetwerk kunt activeren. Je kunt een gastnetwerk activeren op de 2,4GHz-band en de 5GHz-band. Kies de gewenste band en zet Status op Enabled. Verander de Wi-Fi Name (SSID) in een zelfgekozen naam en vul in het veld Password het wachtwoord in. Controleer vervolgens of de optie Internet Access Only op Enabled staat, zo heeft een gastgebruiker alleen toegang tot internet. Klik op Save om het gastnetwerk te activeren.

06 Activeren Gastnetwerk Fritzbox-router

Log in op de FRITZ!Box en klik in het menu op WLAN. Klik vervolgens op Guest Access. Vink Guest access enabled aan en vul een eigen netwerknaam in. Standaard staat de encryptie op WPA + WPA2, zet deze eventueel op WPA2 (CCMP) voor extra veiligheid. Tik een veilig wachtwoord in het veld Network key. Op de FRITZ!Box kunnen ook gebruikers van het gastnetwerk elkaar niet zien, je kunt de optie The device connected with the guest access can communicate with each other aanvinken om ervoor te zorgen dat dit wel het geval is.

Standaard kunnen gebruikers alleen surfen en e-mailen, vink Restrict Internet applications: Only surfing and mail allowed uit om ook andere zaken toe te staan. Standaard wordt de verbinding van een gebruiker na dertig minuten verbroken, vink Disconnect automatically after uit om dit te voorkomen of kies een langere duur. Handig is dat de FRITZ!Box een QR-code in inloginformatie genereert. Klik op Print Info Sheet om deze code af te drukken. Op de FRITZ!Box is het verder mogelijk om filters te maken voor gebruikers op het netwerk. Klik in het menu op Internet / Filters. Onder Guest Network kun je door op het knopje Edit te klikken tijdslimieten en websitefilters instellen voor alle gebruikers op het gastnetwerk. Zo kun je het gastnetwerk ook 'misbruiken' als een speciaal netwerk voor bijvoorbeeld je kinderen.

©PXimport

06 Via de FRITZ!Box kun je de inloggegevens inclusief QR-code voor mobiele gebruikers afdrukken.

07 Activeren Gastnetwerk TP-Link-router

Log in op de webinterface en klik in de linkerkolom op Guest Network. Zorg dat de optie Allow guests to access my loal network uit staat. Vul in het veld Wireless Network Name (SSID) eventueel een eigen netwerknaam in en selecteer WPA/WPA2 Personal naast de optie Security. Selecteer WPA2-PSK als Version en vul een wachtwoord in het veld password in. Vink de optie Enable aan en klik vervolgens op Save.

08 Gastnetwerk Netgear

Log in op de webinterface en klik in het linkermenu op Gastnetwerk. Je kunt ook op de tegel Gastnetwerk klikken. De instellingen zijn verdeeld over de twee frequentiebanden. Klik bij de gewenste frequentieband op Gastnetwerk inschakelen. Zorg dat je de instelling Gasten toestaan om elkaar te zien en toegang geven tot mijn lokale netwerk uitgeschakeld blijft. Kies onder Beveiligingsopties voor WPA2-PSK [AES] en vul een wachtwoord in. Klik vervolgens op Toepassen om het gastnetwerk in te schakelen.

09 Activeren Gastnetwerk Linksys-router

Meld je aan op je Linksys-router en klik in de rechterkolom op Gasttoegang. Zet de optie Gasttoegang toestaan aan en klik op Wijzigen. Kies bij de gewenste frequentie de gewenste SSID en vul in het veld Wachtwoord gastnetwerk een wachtwoord in. Vink Ingeschakeld aan en klik op OK. Linksys gebruikt een andere methode voor gasttoegang dan de andere merken. Bij Linksys maak je als gastgebruiker geen verbinding met een beveiligd netwerk. Het gaat hier om de methode die wij aanduiden als 'hoteltoegang'. Gasten maken verbinding met een open wifi-netwerk zonder beveiliging en dienen vervolgens in de browser een pagina te openen waarop ze een gebruikersnaam en wachtwoord kunnen intikken. We zijn niet heel erg fan van deze methode. Buiten dat de inlogpagina niet versleuteld is via https, blijft ook daarna al het netwerkverkeer onversleuteld en dus eenvoudiger om te onderscheppen voor buitenstaanders.

©PXimport

09 Linksys maakt gebruik van een onversleuteld netwerk waarop je inlogt via een webpagina.

10 Activeren Gastnetwerk Sitecom-router

In de webinterface van Sitecom vind je de instellingen voor een gastnetwerk onder de instellingen van de betreffende wifi-band. Klik dus op 2.4GHZ WiFi of 5GHz WiFi. Open vervolgens het tabblad Basic en kies bij de optie Guest Network voor Enable. Er verschijnen nu meer opties. In het veld GUEST SSID kun je de naam van je gastnetwerk aanpassen. Klik op Apply om de wijzigingen door te voeren. Open vervolgens het tabblad Security en selecteer bij de optie SSID Selection de naam van je gastnetwerk. Kies vervolgens bij de optie Encryption voor WPA pre-shared key en kies WPA2(AES) als WPA Type. De optie Pre-shared Key Type moet op Passphrase staan. Tik nu in het veld Pre-sharedKey het gewenste wachtwoord in en klik op Apply. Het gastnetwerk is nu ingesteld.

Inschakelen met apps

Je gastnetwerk kun je het beste uitschakelen als er geen gasten zijn. Zo weet je zeker dat er geen internettoegang is zonder dat jij het weet. Het signaal van je draadloze netwerk houdt immers niet binnen je huis op. Als er gasten komen, wil je het gastnetwerk natuurlijk wel eenvoudig kunnen inschakelen. Gelukkig bieden steeds meer routerfabrikanten apps voor iOS en Android en soms Windows Phone. Deze apps stellen je in staat om je router snel te beheren via de app. Belangrijker is dat je snel het gastnetwerk kunt in- en uitschakelen. Let overigens goed op wat je doet, soms moet je iedere keer opnieuw kiezen dat je een beveiligd gastnetwerk wilt opzetten. Dat zouden we zeker aanraden, een open netwerk dat jouw internetverbinding gebruikt is eigenlijk nooit een goed idee.

©PXimport

Veel routerfabrikanten bieden apps waarmee je onder andere de gasttoegang kunt inschakelen.

11 Snelkoppeling naar instellingen

Bij sommige routers kun je het gastnetwerk snel inschakelen via een app (zie kader). Maar wat als je een pc wilt gebruiken om het gastnetwerk te activeren? Dat kan uiteraard door in te loggen op de webinterface waarna je de juiste pagina moet openen voor het instellen van je gastnetwerk. Een trucje hiervoor is het aanmaken van een snelkoppeling naar de instellingen voor het gastnetwerk. Zo ben je in één klik op de juiste pagina. We gaan er in dit voorbeeld vanuit dat je Chrome gebruikt als standaardbrowser, dezelfde truc is op een vergelijkbare manier ook mogelijk met andere browsers. Overigens werkt dit trucje niet in combinatie met alle routers. Het werkt alleen als de instelpagina voor het gastnetwerk een eigen url heeft. Zie je geen aparte url, dan kun proberen om met rechts op de link naar de instelpagina te klikken en te kiezen voor Link openen in nieuw tabblad. Soms verschijnt er dan wel een aparte url voor de instelpagina voor het gastnetwerk.

Zorg ervoor dat op je pc de inloggegevens voor de webinterface automatisch ingevuld worden. Heb je dit nog nooit ingesteld, dan zal Chrome je na het inloggen vragen of het wachtwoord mag worden opgeslagen. Krijg je deze vraag niet en kent Chrome de inloggegevens niet, dan heb je er in het verleden waarschijnlijk voor gekozen om de inloggegevens nooit op te slaan. Klik in dat geval in het menu van Chrome op Instellingen en klik op Geavanceerde instellingen weergeven. Klik onder het onderdeel Wachtwoorden en formulieren op Wachtwoorden beheren. Scrol naar het onderdeel Nooit opgeslagen en zoek het IP-adres of de url van de webinterface van je router. Houd de muiscursor boven het IP-adres of de url en klik op het kruisje. Wanneer je nu opnieuw inlogt op de webinterface van je router, zal gevraagd worden om de inloggegevens op te slaan.

Navigeer in de webinterface naar het gedeelte waar je het gastnetwerk kunt instellen en kopieer de url. Klik met rechts op je bureaublad en kies Nieuw / Snelkoppeling. Plak de url naar de pagina met de instellingen voor het gastnetwerk in het locatieveld en klik op Volgende. Geef de snelkoppeling een naam en klik op Voltooien. Je kunt nu via de snelkoppeling direct de instellingen voor je gastnetwerk openen. Je zult eerst wel op inloggen moeten klikken, waarna de inloggegevens automatisch worden ingevuld. Vaak wordt je nu direct naar de juiste pagina geleid. Is dat niet het geval klik dan nogmaals op de snelkoppeling. Omdat je nu wel bent ingelogd, opent de juiste pagina wel.

©PXimport

11 Je kunt bij sommige routers een directe snelkoppeling maken naar de instellingen voor je gastnetwerk.

12 Snelkoppeling op iOS

Hoewel veel routerfabrikanten tegenwoordig een app hebben, is dat lang niet altijd het geval. Je kunt dan hetzelfde trucje gebruiken als op de pc. Net als op de pc werkt dit alleen goed als de instellingen voor het gastnetwerk zijn eigen url heeft. Op een iPhone of iPad surf je in Safari naar de webinterface van je router. Log in en tik op Bewaar wachtwoord. Safari onthoudt nu het wachtwoord van de webinterface.

Verschijnt deze melding niet en kent Safari het wachtwoord niet, dan heb je in het verleden waarschijnlijk gekozen dat je wilt dat het wachtwoord niet wordt onthouden. Kopieer dan de volledige url van de inlogpagina van je browser (bijvoorbeeld http://192.168.1.1/Main_Login.asp). Tik in het hoofdscherm van de iPhone dan op Instellingen / Safari. Kies onder Algemeen voor Wachtwoorden. Tik in het scherm dat opent op Voeg wachtwoord toe en plak in het veld website de volledige url die je eerder gekopieerd hebt. Tik vervolgens de gebruikersnaam en het wachtwoord in en tik op Gereed.

Wanneer je nu naar de webinterface van je router surft, tik je op het invulveld voor je gebruikersnaam en selecteer je Vul wachtwoord automatisch in. Navigeer vervolgens naar de instellingen voor het gastnetwerk. Hier kun je een favoriet van maken, maar handiger is waarschijnlijk een snelkoppeling op het thuisscherm van je iOS-apparaat. Kies hiervoor het deelpictogram (vierkantje met pijltje omhoog) en selecteer Zet in beginscherm. Verander eventueel de naam en klik op Voeg toe. Wanneer je hierop drukt, moet je mogelijk eerst het wachtwoord invullen en kom je soms op een verkeerde pagina. Druk dan nogmaals op de snelkoppeling om de juiste pagina te openen.

13 Snelkoppeling op Android

Ook op Android kun je proberen om een snelkoppeling te maken naar de instellingen voor het gastnetwerk. Dit werkt wederom alleen goed als de instellingen voor je gastnetwerk een eigen url in de adresbalk krijgt. Surf naar de inlogpagina van je router en vul de gebruikersnaam en het wachtwoord in. Heb je nog nooit een keuze gemaakt voor het opslaan van het wachtwoord, tik dan op Opslaan.

Verschijnt deze vraag niet en kent Chrome het wachtwoord niet, dan heb je er vermoedelijk ooit voor gekozen om het wachtwoord nooit te onthouden. Tik op het menupictogram en kies Instellingen. Kies voor Wachtwoorden opslaan en kijk of het IP-adres of de url van je router onder Nooit opgeslagen staat. Tik er dan op en kies Verwijderen. Wanneer je nu naar de inlogpagina van je router surft, zul je na het invullen van de gegevens de vraag krijgen of de gegevens opgeslagen moeten worden. Surf na het inloggen naar de pagina met instellingen voor het gastnetwerk, druk op het menupictogram van Chrome en kies Toevoegen aan startscherm. Verander eventueel de naam voor de snelkoppeling en kies Toevoegen. Wanneer je deze snelkoppeling gebruikt, worden de gebruikersnaam en het wachtwoord automatisch ingevuld. Druk op inloggen en je wordt naar de juiste pagina geleid. Kom je op een algemene pagina, druk dan nogmaals op de snelkoppeling.

Maak een QR-code

Net als je normale netwerk, dien je je gastnetwerk te beveiligen met een wachtwoord. Maak het je gasten eenvoudig door een documentje uit te printen met de netwerknaam en het wachtwoord. Voeg in het document daarnaast een QR-code toe waarmee gebruikers verbinding kunnen maken. Surf hiernaartoe en kies in het veld Contents voor Wifi network. Vul de netwerknaam en het wachtwoord in en kies bij Network Type voor WPA/WPA2. Klik vervolgens op Generate. Android-gebruikers kunnen deze QR-code bijvoorbeeld scannen met de app Barcode Scanner, waarna ze direct verbinding hebben met het netwerk. iPhone-gebruikers kunnen gebruik maken van bijvoorbeeld QR Reader for iPhone. Verbinden gaat op iOS niet automatisch, maar kunt vanuit de QR-app wel het wachtwoord kopiëren zodat je het alleen nog maar hoeft te plakken in het invoerveld als je verbinding maakt met het netwerk.

©PXimport

Maak een QR-code waarmee gebruikers eenvoudiger verbinding kunnen maken.

Wat hebben organisaties als KRO-NCRV, NS, Bits of Freedom en Oxfam Novib met elkaar gemeen? Dat ze niet langer actief zijn op het socialmediaplatform X. Waarom willen ze dat niet meer? Wat speelt er bij X? Welke alternatieven zijn er?

Sinds juli 2023 voegden veel media maandenlang ‘Twitter’ toe achter elke vermelding van X. Velen moesten namelijk nog wennen aan de nieuwe naam. Elon Musk, die Twitter in oktober 2022 voor 44 miljard dollar kocht, vond dat X beter paste bij zijn visie om het microblogging-platform om te vormen tot een allesomvattend digitaal ecosysteem, vergelijkbaar met WeChat in China. Musk lijkt trouwens een opvallende affiniteit te hebben met de letter X, wat ook zichtbaar is in projecten als SpaceX, Tesla Model X en xAI. Veel gebruikers waren niet gerust op deze overname, en niet geheel onterecht, want Musk heeft inmiddels ingrijpende veranderingen doorgevoerd.

X: aanpassingen

Kort na de overname herstelde Musk eerder geschorste accounts, waaronder die van controversiële figuren als Donald Trump, Andrew Tate en Kanye West. Het platform stopte bovendien met het handhaven van het beleid tegen desinformatie rond Covid-19. En waar vroeger een gratis verificatiesysteem was, waarbij Twitter invloedrijke personen en organisaties een blauw vinkje gaf, is dat nu puur commercieel: wie betaalt, krijgt een vinkje. Het staat niet langer voor authenticiteit, maar toont enkel aan dat een gebruiker betaalt voor X Premium en zo extra functionaliteit en zichtbaarheid krijgt.

Daarnaast introduceerde X de For You-feed, een sectie met aanbevelingen op basis van gebruikersvoorkeuren en -gedrag, maar ook beïnvloed door strategische beleidsbeslissingen. Dit gebeurt via een AI-gestuurd algoritme, waarvan slechts delen openbaar zijn gemaakt, wat vragen oproept over transparantie en mogelijke bias.

Het moderatiebeleid veranderde eveneens. Tweets die de richtlijnen schenden, worden niet meer verwijderd, maar zijn enkel minder zichtbaar (‘Freedom of Speech, Not Reach’). Daarnaast is er een verschuiving naar gemeenschapsgestuurde moderatie (‘Community Notes’), waardoor factchecking minder centraal en vaak trager verloopt.

De algoritmen van X roepen bij velen vragen op over de transparantie en mogelijke bias.

Fediverse

Musk zelf noemt deze aanpassingen democratischer, maar voor veel gebruikers hebben deze aanpassingen geleid tot een meer toxische inhoud. Daarbij worden specifieke groepen kritisch bekeken en beoordeeld, onder wie liberalen en de LGBTQ+-gemeenschap.

De cijfers lopen uiteen, maar de meeste bronnen zijn het er wel over eens dat heel wat gebruikers en organisaties het platform hebben verlaten sinds de overname door Musk.

Twee jaar geleden leek er maar één echt alternatief te zijn: Fediverse, dat gebruikers meer controle gaf over hun data en de moderatie.

Fediverse is een samentrekking van ‘federated’ en ‘universe’ en kun je zien als een netwerk van onderling verbonden platformen en servers, die onafhankelijk worden beheerd door organisaties of individuen. Bij traditionele socialmediaplatforms ben je afhankelijk van één centrale organisatie. Daardoor kun je met bijvoorbeeld een Instagram-account niet zomaar gebruikers van X bereiken. De gemeenschappelijke protocollen binnen het Fediverse, zoals het populaire ActivityPub, maken onderlinge communicatie juist wel mogelijk. Je kunt dus een account aanmaken op een server en vervolgens communiceren en gegevens uitwisselen met gebruikers op andere platformen. Binnen het Fediverse beweeg je dus vrijelijk tussen verschillende servers en platformen.

Het Fediverse-netwerk bevat talrijke platformen, waarvan de meeste door het ActivityPub-protocol zijn verbonden (afbeelding: Per Axbom, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons).

Mastodon

Mastodon was – en is nog steeds – het populairste Fediverse-platform, maar dat bleek helaas niet geschikt voor het grote publiek. Veel (mainstream) gebruikers vonden het namelijk verwarrend dat ze zelf een server moesten kiezen bij registratie. Ook de interface en gebruikerservaring waren minder gestroomlijnd dan bij Twitter/X. Door de decentrale structuur werkten sommige servers ook traag of werden ze slecht beheerd.

Daarnaast bood Mastodon slechts beperkte ondersteuning voor video en live-updates en ontbraken universeel doorzoekbare inhoud en trending topics, waardoor populaire discussies moeilijker te volgen waren. Bekende personen waren er ook nauwelijks actief, en veel gebruikers hadden moeite om hun sociale netwerk opnieuw op te bouwen. Eind 2023 bereikte Mastodon een piek in regelmatige bezoekers, maar de groei vlakte al snel af.

De interface van Mastodon, met vertrouwde ingrediënten als tijdlijn, meldingen en favorieten.

Threads

Mastodon behoudt weliswaar een niche bij privacybewuste en opensource-enthousiastelingen, maar bleek dus te ingewikkeld en gefragmenteerd voor de doorsneegebruiker. Vanaf eind 2023 zochten velen daarom hun toevlucht tot traditionelere sociale netwerken als LinkedIn, Instagram en vooral Threads.

Dit laatste platform werd medio 2023 door Meta (Mark Zuckerberg) gelanceerd als reactie op de groeiende kritiek op Twitter/X. Het is direct gekoppeld aan Instagram, waardoor gebruikers hun bestaande account kunnen gebruiken.

De interactiemogelijkheden binnen Threads lijken sterk op die van X, met opties als liken, citeren, posten en reageren. Ook doet het veel denken aan het oude Twitter: je volgt zelf mensen of vertrouwt op het algoritme. Volgens veel gebruikers is dit algoritme vooral ontworpen om politieke discussies en nieuwsverwijzingen te mijden. Al kun je zelf wel bepaalde mensen volgen. Het platform toont daarnaast vaak berichten die reacties willen uitlokken (‘engagement bait’). Op dit platform vind je veel beroemdheden en influencers, en de meeste content is vrij luchtig.

Threads werkt trouwens ook aan ondersteuning voor het ActivityPub-Fediverse, wat de dienst compatibel maakt met onder meer Mastodon.

Ook bij Threads kun je zelf bepalen wie je wilt volgen.

Bluesky

Hoewel Threads momenteel veel meer maandelijkse gebruikers heeft (circa 275 miljoen), trekt ook het microblogging-platform Bluesky tegenwoordig een groeiend aantal voormalige X-gebruikers aan (circa 30 miljoen). Ter vergelijking: X zou nu nog zo’n 500 miljoen maandelijkse gebruikers tellen, terwijl Mastodon er ongeveer 15 miljoen heeft.

Bluesky wordt gerund door Bluesky Social. Het werd begin 2023 officieel gelanceerd, maar ontstond al in 2021, opgericht door Jack Dorsey, medeoprichter van Twitter.

Net als Mastodon is Bluesky een gedistribueerd netwerk, maar het is wel gebruiksvriendelijker, mede dankzij het modernere, open protocol AT (Authenticated Transfer). Het platform streeft naar transparantie en wil ook gebruikers zelf hun eigen algoritme laten maken en verfijnen.

Er zijn nog geen advertenties en de tijdlijn toont berichten in chronologische volgorde, zonder verborgen algoritme. In principe kun je ook zelf een server kiezen, al is dat in de praktijk nagenoeg altijd hostingprovider bsky.social. Gevorderde gebruikers kunnen zelfs een eigen server hosten (PDS, personal data server).

Bluesky wordt momenteel vooral bevolkt door Amerikaanse gebruikers, en het valt nog af te wachten in welke mate ook het aantal actieve Nederlandse en Vlaamse gebruikers zal toenemen. In het vervolg van dit artikel maken we grondiger kennis met Bluesky, waarbij we vooral focussen op hoe je volgaccounts en berichtgeving meer naar eigen hand kunt zetten, met onder meer migratie, startpakketten, lijsten, feeds en ook extra diensten.

Meer dan Threads verwelkomt Bluesky ook politieke discussies.

Account

Je kunt Bluesky gebruiken via je browser of de app, beschikbaar in de officiële appstores van Android en Apple. Na installatie kies je de interface-taal (waaronder Nederlands) en registreer je je met een e-mailadres, wachtwoord, geboortedatum en ‘gebruikershandle’. Vervolgens upload je een profielafbeelding of kies je een avatar, en na het aanduiden van je interesse(s) kun je direct aan de slag. Je moet nog wel even een verificatiecode invullen die je via e-mail krijgt.

Bluesky: na een snelle registratie ben je er klaar voor.

Ontdekken en volgen

Wanneer je de startpagina opent, zie je twee secties: Discover en Following. In Discover verschijnen direct berichten, gebaseerd op de interesses die je bij registratie hebt opgegeven. Je ziet hier ook trending topics en populaire posts binnen de gemeenschap. Je kunt deze feed personaliseren via aangepaste feeds, door er zelf een te creëren of een passend algoritme te kiezen.

In de sectie Following zie je berichten van accounts die je volgt. Aanvankelijk is deze leeg, behalve het Bluesky-account. Om iemand te volgen, houd je de muis boven de post header (met accountnaam, tijdstip en berichttitel) en klik je op +Volgen. Dit verandert in Volgend; klik hierop als je het account niet langer wilt volgen. Berichten van gevolgde accounts verschijnen vervolgens in de sectie Following.

Het vergt slechtsr een muisklik om iemand te (ont)volgen.

Zoeken en migreren

Er zijn verschillende manieren om snel extra accounts aan je volglijst toe te voegen. Open de rubriek Zoeken (tik in de mobiele app op het pictogram met drie streepjes) en vul in de zoekbalk een onderwerp in, zoals Artificial intelligence. Selecteer een geschikt account en klik op +Volgen.

Wil je accounts van Twitter/X ook op Bluesky volgen, dan gaat dit het snelst met de browserextensie Sky Follower Bridge, beschikbaar in de officiële Chrome- en Firefox-webstores. Na installatie start je de extensie en meld je je aan met je Bluesky-handle of e-mailadres en een app-wachtwoord.

Om zo’n wachtwoord (met beperkte machtigingen) te maken, ga je in Bluesky naar Instellingen, kies je Privacy en beveiliging, selecteer je App-wachtwoorden en klik je op +App-wachtwoord toevoegen. Geef het een naam, bijvoorbeeld SkyFollowerBridge, bevestig met Volgende, kopieer of noteer het wachtwoord en klik pas daarna op Gereed.

Na aanmelding open je je lijst met gevolgde accounts op X via www.x.com/<je_accountnaam>/following. Klik op de extensieknop en kies Find Bluesky Users. De extensie zoekt naar actieve Bluesky-accounts in je lijst. Klik op View Detected Users en daarna op Follow on Bluesky om de gewenste accounts te volgen.

Sky Follower Bridge automatiseert het migratieproces van gevolgde accounts van X naar Bluesky.

Startpakketten

Een andere handige manier om je volglijst uit te breiden is met startpakketten. Als je een interessant account vindt, klik je erop om de profielpagina te openen en ga je naar het onderdeel Startpakketten. Met wat geluk heeft deze persoon al pakketten aangemaakt: dit zijn verzamelingen accounts rond een specifiek onderwerp. Open zo’n pakket, bekijk de tabbladen Personen en Berichten en volg gewenste accounts via de knop +Volgen.

Je kunt ook zelf startpakketten maken. Ga naar Profiel en open het tabblad Startpakketten. Klik op Aanmaken, geef je pakket een naam en voeg een beschrijving toe. Druk op Volgende en voeg minstens acht accounts toe die relevante berichten posten. Klik weer op Volgende om eventueel feeds toe te voegen of kies voor Overslaan. Daarna kun je anderen uitnodigen via een QR-code of door de link te kopiëren.

Je kunt ook je eigen startpakketten creëren en deze met anderen delen.

Lijsten en feeds

Je kunt zelf ook een reeks gebruikers opsommen en deze lijsten eventueel delen. Open hiervoor de rubriek Lijsten en klik op +Nieuw. Vul een naam en omschrijving in en bevestig met Opslaan. Voeg gebruikers toe en bekijk hun berichten vanuit de lijst. Klik op Vastzetten op startpagina om de lijst als aparte feed naast Discover en Following te tonen.

Je beheert feeds rechtstreeks via de rubriek Feeds. Onder Ontdek nieuwe feeds kun je voorgestelde feeds toevoegen of zelf zoeken via de zoekbalk. Klik op een feed bij Mijn feeds om de berichten te bekijken.

Gebruik het tandwielpictogram bij Feeds om feeds via het pinicoon op je startpagina vast te zetten of hieruit weg te halen. Niet-vastgezette feeds kun je hier ook verwijderen.

Je kunt eigen feeds creëren, bijvoorbeeld met een no-code tool als Skyfeed.app. Meld je aan met je Bluesky-account en een app-wachtwoord (zie ook de paragraaf ‘Zoeken en migreren’). Klik op Create your first feed en voeg in de Visual Editor (of JSON Editor) de gewenste blokken toe, zoals Input, Remove, RegEx, Sort by en Limit. Bevestig met Publish Feed.

Kopieer de feed-ID achteraan de gegenereerde link en deel deze met anderen. Zij hoeven alleen de rubriek Feeds in Bluesky te openen en het ID in de zoekbalk Search feeds te plakken om je feed toe te voegen.

Met een app als Skyfeed kun je ook eigen feeds creëren en deze met anderen delen.

Vandaag zijn het vooral Odido-abonnees die te kampen hebben met storing, maar ook als je klant bent bij bijvoorbeeld KPN, VodafoneZiggo, Ben, Simpel of Delta komt het voor: je kunt niet bellen en/of internetten. Als zo'n storing wat langer duurt, kun je recht hebben op compensatie. In dit artikel lees je wanneer je waar recht op hebt en hoe je die compensatie kunt aanvragen.

Een landelijke storing bij je internet, tv of telefoon is niet alleen vervelend, maar kan ook financiële gevolgen hebben. Gelukkig is in Nederland wettelijk vastgelegd dat je in sommige gevallen recht hebt op een vergoeding. Maar hoe werkt dat precies? Wanneer heb je recht op compensatie, hoe hoog is die vergoeding en waar kun je terecht bij jouw provider?

Volgens de Telecommunicatiewet heb je als consument of kleinzakelijke gebruiker recht op compensatie als er sprake is van een volledige netwerkstoring die twaalf uur of langer duurt. Dat betekent dat alle onderdelen van je abonnement uitvallen: dus bijvoorbeeld zowel internet als televisie en telefonie. Regionale storingen vallen ook onder deze regeling, zolang je binnen het getroffen gebied woont of werkt. Sommige providers hanteren uit zichzelf een iets soepelere norm en keren al bij acht uur storing een vergoeding uit, maar dat is niet verplicht. De wettelijke grens ligt op twaalf uur.

De hoogte van de vergoeding is gekoppeld aan de maandelijkse kosten van je abonnement. Bij een storing van twaalf tot vierentwintig uur ontvang je één dertigste van je maandbedrag. Duurt de storing langer, dan loopt het bedrag op met telkens nog een dertigste per extra dag. Voor prepaid-gebruikers geldt een vergoeding van vijftig cent per dag. De vergoeding wordt meestal verrekend op je volgende factuur. Je hoeft er als klant wel iets voor te doen: in de meeste gevallen moet je zelf een aanvraag indienen via de website of app van je provider.

Verzamel bewijs

Heb je last gehad van een storing, controleer dan altijd eerst hoe lang die precies heeft geduurd. De meeste providers publiceren actuele storingsmeldingen op hun website. Noteer de begindatum en -tijd en maak eventueel een screenshot als bewijs. Zodra de storing voorbij is, kun je je aanvraag indienen. Meestal kan dat nog tot enkele maanden na de storing, maar wacht niet te lang. Het aanvragen van compensatie gaat soms via een speciale pagina, in andere gevallen moet je daarvoor contact opnemen met de klantenservice. Hieronder staan handige links naar de grootste providers om je verder te helpen.

©Website Odido

Bron: Odido

Compensatie aanvragen doe je zo:

Bij KPN kun je een compensatieverzoek indienen via je persoonlijke KPN-pagina, waar je moet inloggen met je KPN ID.
👉 Meer lezen/aanvragen compensatie KPN

Vodafone-klanten kunnen hun aanvraag doen via de Vodafone-app of de klantenservice.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Vodafone

Ziggo heeft een aparte compensatiepagina, waar je een storing kunt melden en direct je vergoeding kunt aanvragen. Die staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ziggo

Ook bij Odido geldt de wettelijke grens van twaalf uur. Op de veelgestelde vragen-pagina lees je hoe je een claim kunt indienen. Odido zegt zelf een formulier online te zetten wanneer een storing langer dan twaalf uur geduurd heeft.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Odido

Ben, dat gebruikmaakt van het netwerk van Odido, heeft dezelfde regeling. Informatie over compensatie vind je op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ben

Simpel, dat ook gebruikmaakt van het Odido-netwerk, verwijst je naar je persoonlijke accountomgeving voor het melden van een storing. De klantenservicepagina staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Simpel

Bij Delta kun je compensatie aanvragen via MijnDELTA of per brief. Uitleg staat op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Delta

Dus: meer dan twaalf uur storing? Compensatie!

Samengevat: bij een volledige uitval van je netwerk van twaalf uur of meer heb je recht op een vergoeding van minimaal één dertigste van je maandbedrag. Bij sommige providers kun je al eerder compensatie krijgen, maar dat is geen wettelijke verplichting. De meeste providers maken het aanvragen makkelijk via hun eigen omgeving of app. Heb je geen toegang tot je account, dan kun je altijd contact opnemen met de klantenservice. De verwerking duurt meestal een paar weken. Laat je niet afschepen als je recht hebt op compensatie. De regeling is wettelijk vastgelegd!