ID.nl logo
10 tips voor een veilig gebruik van social media
© PXimport
Huis

10 tips voor een veilig gebruik van social media

Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, Google+, Swarm ... we delen dagelijks lief en leed op sociale netwerken. Maar denk je er weleens bij na dat de content die je deelt ook schade kan berokkenen? Wat kun je online delen en wat houd je beter voor jezelf?

Tip 01: Gedragstips

Een officiële etiquette voor sociale media bestaat (gelukkig) niet. Alles volledig dichttimmeren heeft weinig zin, maar je hele leven online zetten is ook geen aanrader. Er zijn socialmedia-goeroes die durven te beweren dat privacy voor 'losers' is, maar wij zijn ervan overtuigd dat je met enkele simpele gedragstips een stuk veiliger kunt omgaan met sociale netwerken. Alles begint uiteraard met een sterk wachtwoord. Vervolgens is het van groot belang dat je sociale media met een portie gezond verstand gebruikt. Je hebt je online reputatie volledig in eigen handen. Kies bijvoorbeeld je Facebook-vrienden bewust en wees ook zuinig met foto's. Je toont - vaak onbewust - meer dan je misschien wel zou willen.

Heb je er ooit eens bij stilgestaan dat je je volledige interieur tentoonstelt als je een selfie uit de woonkamer publiceert? Probeer ook doordacht om te gaan met de Like-knop. In ruil voor die ene klik op een Facebook-pagina krijgen bedrijven namelijk persoonlijke data. En persoonlijke gegevens zoals je telefoonnummer of e-mailadres kun je maar beter niet te grabbel gooien. Hetzelfde geldt voor geotags in Facebook. Als je niet wil dat iedereen weet waar je precies bent, zet je deze functie simpelweg uit. Beweeg je muiscursor over de plaatsnaam en klik vervolgens op het kruisje. Op je mobiel kun je eventueel de locatievoorzieningen voor Facebook volledig uitschakelen. Op een iPhone doe je dat via Instellingen / Privacy / Locatievoorzieningen / Facebook. Heb je een telefoon die op Android draait? Dan ga je in de Facebook-app naar Appinstellingen / Messenger-locatieservices en vink je Location is on uit. Bevestig met OK.

©PXimport

Tip 01 Wees zuinig met het verspreiden van je huidige locatie op Facebook.

Iedereen kijkt mee

Houd in het achterhoofd dat elk bericht dat je op een sociaal netwerk publiceert door iedereen gelezen kan worden. Een schermafbeelding is in een fractie van een seconde gemaakt. Zelfs als je het bericht enkele minuten later zou verwijderen, kan het toch nog een grote impact hebben. Ook al is je baas, de fiscus of een crimineel geen rechtstreekse vriend op Facebook, hij kan - zelfs met een nagenoeg afgesloten profiel - informatie verkrijgen.

Klagen over je werk of roddelen over collega's doe je daarom beter in de kroeg dan op Facebook. Ondanks heel wat waarschuwingen van de politie, blijven nog regelmatig mensen online posten dat ze hun koffers aan het pakken zijn om tien dagen op vakantie te gaan. Met zo'n bericht op Facebook - of nog erger op Twitter - geef je inbrekers de boodschap: kom gerust kijken, ik ben er niet! Weet dat alles wat je op een sociale netwerksite publiceert, permanent is. Ook als je een bericht verwijdert of je volledige account opzegt, kunnen er sporen online blijven staan.

©PXimport

Houd bij elk bericht in het achterhoofd dat iedereen kan meekijken.

Tip 02: Klikgevaar

Af en toe zie je op sociale netwerken weleens verdachte content zoals: klik hier en maak kans op 1000 euro shoptegoed bij Ikea. Zelfs koppelingen die je in berichten van vrienden krijgt, zijn soms helemaal niet zo onschuldig als ze in eerste instantie lijken. Cybercriminelen maken vervalste Like-knoppen die je naar pagina's propvol advertenties leiden. Er zijn zelfs hackers die op accounts inbreken en je vervolgens allerlei vreemde berichten sturen. Vermoed jij dat er iets vreemds aan de hand is, dan kun je nog altijd op een andere manier - telefonisch of via e-mail - contact opnemen met de vriend in kwestie.

©PXimport

Tip 02 Enkele Pakistanen verzamelden zo met een vervalste wedstrijd heel wat persoonlijke gegevens.

Tip 03: Toegang van apps

Meer en meer apps vragen om een account aan te maken om gebruik te kunnen maken van de toepassing. Op een smartphone is het vaak een heel gedoe om te registreren en daarom voeren app-ontwikkelaars een zogenoemde Log in with Facebook- of Verbinden-knop in. Door de app toestemming te geven tot je Facebook-account, hoef jij je e-mailadres en wachtwoord niet in te voeren. Het addertje? Deze apps vragen veel meer informatie op dan strikt noodzakelijk is. Houd daarnaast ook in het achterhoofd dat sommige apps louter ontwikkeld zijn om je persoonlijke gegevens te stelen. Uit een onderzoek van verschillende internationale privacy-commissies blijkt dat het merendeel van de apps onduidelijk is over wat er precies met je gegevens gebeurt.

©PXimport

Tip 03 Wil jij echt je persoonlijke gegevens doorspelen aan de makers van Candy Crush Saga?

Tip 04: Privacycontrole

Gelukkig kun je via elk sociaal netwerk aan de privacyinstellingen sleutelen. Via Facebook kun je heel wat dichttimmeren. De eenvoudigste manier? Via een gloednieuwe wizard. Klik bovenaan in de blauwe balk op het knopje met het hangslot en kies Privacycontrole. In drie eenvoudige stappen kun je instellen welke informatie je met wie deelt. In de eerste stap toont Facebook je hoe je kunt instellen met wie je een statusupdate deelt. Normaliter stel je dit in op Vrienden. Indien gewenst kun je via Meer opties nog een onderscheid maken tussen Goede vrienden, Collega's of andere vooraf gedefinieerde vriendengroepen. Klik op Volgende Stap om verder te gaan. In stap twee zie je een overzicht van apps waarbij je je met Facebook hebt aangemeld.

Met het kruisje kun je apps verwijderen die je niet meer gebruikt. Bij apps die je wel nog regelmatig gebruikt, kun je instellen wie dit mag zien. Zodra je door het lijstje bent gegaan, kun je op Volgende stap klikken. In de laatste stap krijg je een overzicht van de contactgegevens die jij tijdens de registratie ingevoerd hebt. Ook hier kun je aangeven wie deze info mag zien. Wij raden aan om je telefoonnummer en e-mailadres in te stellen op Alleen ik. Echte vrienden hebben die gegevens toch al. Klik op Voltooien om de wizard af te sluiten.

©PXimport

Tip 04 In drie eenvoudige stappen ga je door de belangrijkste privacyinstellingen heen.

Tip 05: Handmatig instellen

Wil je toegang tot alle instellingen van Facebook? Dan klik je uiterst rechts bovenaan in de blauwe balk op de knop met het driehoekje en kies je Instellingen. In de linkermarge zie je vervolgens allerlei rubrieken. We lichten er de belangrijkste uit. Op het tabblad Beveiliging kun je onder andere Aanmeldgoedkeuringen instellen om te voorkomen dat iemand anders inlogt met jouw account. Klik op Bewerken en vink Om een beveiligingscode vragen aan. Ga verder met Wijzigingen opslaan. Dankzij deze extra beveiligingslaag ontvang je een code op je telefoon die je nodig hebt om via een onbekende browser in te loggen.

Via het tabblad Privacy in de linkermarge kun je nog heel wat interessante instellingen onder handen nemen. Door op Activiteitlogboek gebruiken te klikken, kun je bijvoorbeeld zien in welke berichten en dingen je bent getagd. Via Wie kan contact met me opnemen? kun je aangeven wie jou vriendschapsverzoeken kan sturen. Ook handig is het tabblad Tijdlijn en taggen, want hier kun je instellen wie er berichten op je tijdlijn kunnen plaatsen. We raden zeker aan om Berichten controleren waarin je door vrienden bent getagd en Tags controleren die mensen toevoegen in te schakelen. Op die manier voorkom je dat je tijdlijn vol foto's of statussen staat waarin anderen jou zonder je goedkeuring taggen.

Ten slotte is het ook handig om eens te weten hoe anderen jouw pagina zien. Klik hiervoor bovenaan op de blauwe balk op de knop met het hangslotje en kies Wie kan mijn inhoud zien? / Wat zien anderen op mijn tijdlijn? / Weergeven als. Standaard kom je eerst terecht op Openbaar, maar je kunt je tijdlijn ook bekijken als een specifieke persoon.

©PXimport

Tip 05 Nadat je de instellingen aangepast hebt, is het raadzaam om te controleren hoe je openbare profielpagina er nu werkelijk uitziet.

Tip 06: Twitter

Op Twitter zijn de privacyinstellingen iets beknopter aangezien tweets normaliter door de hele wereldbevolking gelezen kunnen worden. Klik bovenaan in de witte balk op de knop met het tandwieltje en kies Instellingen. Via Beveiliging en privacy kun je een dubbele authenticiteit instellen via Inlogverificatieverzoeken verzenden naar mijn telefoon om de kans dat je account gehackt wordt te verkleinen. Onder Privacy / Fototaggen kun je aangeven wie jou in foto's mag taggen. Met Tweetprivacy kun je je tweets volledig afschermen.

Op die manier kunnen enkel tweeps die jij toestemming geeft je volgen. Via Locatie tweeten kun je aangeven of je locatie gedeeld mag worden. Wil je dit uitschakelen, dan volstaat het om het vakje uit te vinken. Via Alle locatie-informatie verwijderen kun je de locaties uit eerdere tweets ook wegwerken. Vergeet niet op Wijzigingen opslaan te klikken als je aanpassingen hebt doorgevoerd.

©PXimport

Tip 06 Met één druk op de knop kun je ook locatie-informatie van oudere tweets verwijderen.

Beautification

Je mag de foto's, statusupdates en andere berichten op sociale netwerken gerust met een korreltje zout nemen. Heel wat mensen pretenderen via Facebook, Twitter en Instagram dat ze een geweldig leven leiden, veel vrienden hebben, altijd op de leukste feestjes aanwezig zijn en erg veel dure spullen in huis hebben terwijl ze eigenlijk helemaal niet zo gelukkig zijn. Het fenomeen krijgt niet voor niets de naam 'beautification'. Voornamelijk jongeren trappen hier vaak in en krijgen hierdoor een vertekend beeld van de werkelijkheid.

Tip 07: LinkedIn

Om toegang te krijgen tot de privacy-instellingen op LinkedIn klik je rechtsboven op je fotootje. Klik vervolgens op Bekijken naast Privacy en instellingen. Voer je wachtwoord in en klik op Aanmelden. Op het tabblad Profiel klik je vervolgens door naar Selecteren wie uw netwerkactiviteit kan zien en maak je een keuze tussen Iedereen, Uw netwerk, Uw connecties of U Alleen. Voltooi de bewerking met Wijzigingen opslaan.

Wellicht heb je op de startpagina weleens gezien wie je LinkedIn-profiel bekeken heeft. Meestal staat hier de voor- en achternaam, de functie die hij of zij uitoefent en de regio waar deze persoon werkt. Bezoek jij het profiel van iemand? Dan krijgt hij of zij dat ook te zien. Je kunt deze functie eenvoudig uitschakelen. Weet wel dat jij dan ook niet meer te zien krijgt wie jouw profiel bezoekt. Klik hiervoor centraal onderaan op Selecteren wat anderen zien wanneer u hun profiel bekijkt. Je krijgt drie mogelijke weergaven: Uw naam en kopregel, Anonieme profielkenmerken zoals bedrijfstak en titel en U blijft volledig anoniem. Maak je keuze en voltooi met Wijzigingen opslaan.

Via Zichtbaarheid van uw profielfoto wijzigen kun je nog aangeven wie je portretfoto kan bekijken. Via het hangslot in het dialoogvenster kun je kiezen tussen

Mijn connecties, Mijn netwerk of Iedereen. Wijzig je instellingen met de Opslaan-knop.

©PXimport

Tip 07 Je kunt je LinkedIn zo instellen dat mensen niet kunnen zien dat je hun profiel hebt bekeken.

Tip 08: Andere netwerken

Uiteraard zijn er nog een heleboel andere sociale netwerken waar je de privacyinstellingen onder handen kunt nemen. Bij Instagram kun je bijvoorbeeld volgverzoeken inschakelen, waardoor de foto's die je publiceert niet voor de hele wereld zichtbaar zijn. Hiervoor ga je in de app naar je profiel en vervolgens kies je Je profiel bewerken. Helemaal onderaan kun je Berichten zijn privé inschakelen.

Bij Pinterest kun je privé-prikborden aanmaken en via Accountinstellingen is het mogelijk om te voorkomen dat zoekmachines je Pinterest-profiel in de zoekresultaten opnemen. Hiervoor vink je Uitsluiten van zoekmachines aan. Bevestig je keuze met Opslaan.

Gebruik je de locatiegebaseerde app Swarm? Dan raden we je zeker aan om zuinig te zijn met het aantal vrienden dat je toestemming verleent. Bovendien is het ook niet echt slim om elke check-in op Facebook of Twitter te delen, want zo weten heel veel mensen dat je niet thuis bent. Via Settings / Privacy Settings kun je vervolgens nog aangeven of je vrienden je telefoonnummer, e-mailadres en Facebook-profiel kunnen zien. Standaard staat dit ingeschakeld, dus je kunt maar beter zo snel mogelijk schoon schip maken. Kijk alle instellingen onder Check-ins nog even door, om bijvoorbeeld te voorkomen dat vrienden jou kunnen inchecken. Ga rustig door de lijst met opties heen (die standaard allemaal aangevinkt zijn) en schakel uit wat je onnodig acht.

©PXimport

Tip 08 Neem de privacyinstellingen van Swarm zeker grondig door.

Tip 09: Weg uit zoekmachine

Het is niet enkel via Pinterest (zie tip 8) mogelijk om te voorkomen dat je profiel in zoekmachines terecht kan komen. Ook via Facebook bestaat hier een speciale instelling voor. Ga naar Instellingen en kies op het tabblad Privacy helemaal onderaan voor Nee bij de optie Wil je dat in de resultaten van andere zoekmachines een link naar je tijdlijn wordt weergegeven?. Bij LinkedIn kan dit ook. Klik rechtsboven op je fotootje en klik vervolgens naast Privacy en instellingen op Bekijken. Voer je wachtwoord nog een keer in en klik op Aanmelden. Op het tabblad Profiel klik je daarna op Uw openbare profiel bewerken. In de rechtermarge kun je onder Content van profiel, aanvinken wat er in zoekmachines mag worden weergegeven.

©PXimport

Tip 09 In één klik schakel je uit dat je Facebook-profiel in zoekmachines kan opduiken.

Tip 10: Gebruik tweetrapsverificatie

Verschillende sociale media maken inmiddels gebruik van tweetrapsverificatie. Daarmee kun je een extra beveiligingslaag toevoegen aan het inlogproces, zodat het moeilijker wordt voor hackers om een bezoekje te brengen aan je account. In theorie zou je iedereen je wachtwoord kunnen geven, omdat je nog een extra inlogcode op je telefoon of via de mobiele app krijgt.

Veel bekende diensten bieden inmiddels tweetrapsverificatie aan. Op Facebook ga je via het pijltje rechtsboven naar Instellingen en selecteer je het tabblad Beveiliging. Facebook geeft je twee opties: Aanmeldgoedkeuringen zorgen ervoor dat je een sms'je met een code krijgt als je probeert in te loggen, terwijl Codegenerator de Facebook-app op je smartphone gebruikt om een beveiligingscode te genereren. Op Twitter klik je op je profielfoto rechtsboven en selecteer je Instellingen. In het tabblad Beveiliging en privacy krijg je dezelfde mogelijkheden als bij Facebook: een code naar je telefoon verzenden of de mobiele app gebruiken om te verifiëren dat jij het inderdaad bent.

©PXimport

Inlogverificatie is een van de beste manieren om je account te beschermen.

Mijn kind op Facebook?

Facebook is niet toegestaan voor kinderen jonger dan dertien jaar. Heel wat kinderen houden zich daar niet aan en zijn toch actief op het populaire sociale netwerk. Het omzeilen van de minimumleeftijd is dan ook erg eenvoudig. Bovendien is de sociale druk groot, want schoolvriendjes hebben ook een profiel. Als ouder heb je twee keuzes: je geeft je kind de toestemming om te liegen over zijn of haar leeftijd en laat hem of haar een profiel aanmaken, of je weigert dat hij een account aanmaakt.

Communicatie is in ieder geval ontzettend belangrijk. Leg uit waarom je zoon of dochter geen Facebook-account mag of geef duidelijke richtlijnen als hij toch een profiel mag aanmaken. Doorloop de registratieprocedure samen en maak duidelijk dat je kind online niet moet doen wat hij in het echte leven ook niet zou doen: leugens verkondigen, praten met vreemden of andere kinderen pesten. Stel eventueel ook een tijdslimiet in - bijvoorbeeld met de gratis tool Norton Family - en controleer je kind geregeld.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 beveiligingscamera's met een hoge videoresolutie
© Reshoot
Zekerheid & gemak

Waar voor je geld: 5 beveiligingscamera's met een hoge videoresolutie

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een bewakingscamera met een hoge beeldkwaliteit? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

TP-Link Tapo C325WB

De TP-Link Tapo C325WB is goedkoop en levert ook nog eens een scherp beeld. Met een resolutie van 2688 × 1520 pixels identificeer je moeiteloos personen en huisdieren. Aan weerszijden van de lens bevinden zich twee felle ledlampen. Die gaan na bewegingsdetectie in het donker vanzelf branden, zodat je nachtelijke opnames in kleur kunt maken. Overigens herkent de Tapo C325WB op eigen houtje mensen, voertuigen, honden en katten. Je ontvangt daarvan desgewenst pushberichten op je smartphone, waarna je in de TP-Link Tapo-app livebeelden opvraagt. Uiteraard kijk je net zo makkelijk eerdere opnames terug.

Voor het opslaan van beeldmateriaal kun je kiezen tussen verschillende opties. De eenvoudigste methode is om een microSD-kaart van maximaal 512 GB in het apparaat te plaatsen. Als alternatief kun je de video's op een geschikte NAS of (tegen betaling) in de cloud bewaren. Je verbindt de Tapo C325WB via een ethernetkabel of wifi met het (draadloze) thuisnetwerk. De IP66-gecerificeerde behuizing is weerbestendig, waardoor je hem ook buiten kunt ophangen.

TP-Link Tapo C225

Als je alleen binnenshuis wilt opnemen, is deze goedkope pan- en tilt-camera een goede keuze. Het camerahoofd van de TP-Link Tapo C225 kan op eigen houtje horizontaal (340 graden) en verticaal (60 graden) bewegen. Je hebt in een kamer dus geen last van dode hoeken. Bepaal bijvoorbeeld dat de camera een huisdier of (klein)kind automatisch moet volgen. Vervolgens neem je in de TP-Link Tapo-app live een kijkje. Dankzij een respectabele resolutie van 2560 × 1440 pixels ogen de beelden scherp. Bepaal in de app in hoeverre je meldingen wilt ontvangen van bewegende objecten, personen, huisdieren en geluiden.

Een opvallende functie is de privacyknop. Wanneer je daarop drukt, stopt de Tapo C225 meteen met filmen. Verder voer je op afstand een gesprek, want de behuizing bevat een speaker en microfoon. Voor de opslag van video's plaats je een microSD-kaart van maximaal 512 GB in de behuizing. Een andere mogelijkheid is om de beelden naar een geschikte NAS door te sluizen. Lees hier een uitgebreide review over deze veelzijdige camera.

Eufy Eufycam E330 (2-pack + basisstation)

Met dit starterspakket van Eufy bewaak je de voor- en achterkant van je woning. En hoe, want de twee bijgesloten camera's ondersteunen een 4K-resolutie van 3840 × 2160 pixels. Hierdoor herken je zelfs na digitaal inzoomen moeiteloos personen. Zodra de bewakingscamera's met netstroom zijn verbonden, bewaar je opnames op het inbegrepen basisstation. Standaard is er een opslagcapaciteit van 16 GB beschikbaar, maar dat breid je met een eigen interne schijf optioneel uit naar maximaal 16 TB. Zeker wanneer je continu wilt opnemen, is extra opslagruimte een vereiste. Je kunt als alternatief ook alleen filmpjes van gebeurtenissen opslaan.

Naast een hoge resolutie biedt de Eufycam E330 ook nog eens nachtzicht in kleur. Er zijn namelijk een lichtgevoelige sensor en ledlamp geïntegreerd. Verder is de functie gezichtsherkenning de moeite waard. Je ontvangt desgewenst pushmeldingen zodra er familie of vrienden bij je op de stoep staan. Woon je groot? Overweeg dan een bewakingssysteem met vier camera's. Daarnaast is de Eufy Eufycam E330 ter uitbreiding los te koop.

Lees ook: 5 fouten met je beveiligingscamera die je hierna nooit meer maakt

EZVIZ BC1c 4K

Deze oplaadbare 4K-bewakingscamera van Ezviz is momenteel goedkoper dan ooit. Zodra je de BC1c 4K met wifi verbindt, kijk je naar opnames en livebeelden in een resolutie van 3840 × 2160 pixels. Je hangt de IP65-gecertificeerde behuizing zo'n beetje overal op. In de behuizing bevindt zich namelijk een accu met een riante capaciteit van 10.400 mAh. Dat scheelt weer stroomdraden trekken! Ben je van plan om de beveiligingscamera op een locatie met veel zonlicht te monteren? Koop de BC1c 4K dan inclusief zonnepaneel, zodat je de batterij niet of nauwelijks via netstroom hoeft op te laden.

De behuizing heeft plek voor een microSD-kaart tot maximaal 512 GB. Verder is de behoorlijke diagonale kijkhoek van 135 graden een pluspunt. Hierdoor vangt de lens een groot deel van de kamer, tuin of oprit in beeld. Zodra de camera een persoon of voertuig detecteert, ontvang je hiervan een melding op je smartphone. Bovendien begint de BC1c 4K automatisch met opnemen. Overige voordelen zijn de ondersteuning voor tweewegaudio en nachtzicht in kleur.

Foscam G4P-B

De Foscam G4P-B heeft een stevige behuizing, waardoor je hem gerust op een drukke of risicovolle plek kunt ophangen, zoals aan de straatzijde waar kinderen spelen. Het apparaat werkt op netstroom, waardoor je 24/7 kunt opnemen. Kies voor het opslaan van videomateriaal tussen drie mogelijkheden, namelijk een microSD-kaart (max 256 GB), een geschikte NAS of cloudopslag. Voor laatstgenoemde optie moet je wel een betaald abonnement afsluiten.

De G4P-B heeft een ethernetaansluiting, zodat je het apparaat op een bekabeld netwerk kunt aansluiten. Dat verhoogt de betrouwbaarheid van de beeldoverdracht. Is er geen bekabelde netwerkaansluiting beschikbaar, dan verbind je deze beveiligingscamera net zo makkelijk met wifi. Gunstig is verder de ruime videoresolutie van 2560 × 1440 pixels. Daarnaast reikt de nachtzichtfunctie tot ongeveer twintig meter. Onder de productnaam G4P-W is er ook een witte uitvoering verkrijgbaar.