ID.nl logo
Verkiezingen: AI-chatbots neigen naar links en zijn inconsistent, zegt TNO
© AK | ID.nl
Huis

Verkiezingen: AI-chatbots neigen naar links en zijn inconsistent, zegt TNO

Taalmodellen als ChatGPT zijn razendsnel populair geworden. Ze helpen mensen bij veel leeswerk, zoals het samenvatten zoals de verschillende standpunten van onze nationale politieke partijen. Maar hoe betrouwbaar en onbevooroordeeld zijn ze? TNO en Kieskompas hebben een experiment uitgevoerd om dat uit te zoeken.

In het experiment lieten TNO en Kieskompas verschillende taalmodellen de vragen van de stemhulp van het Kieskompas 2023 meerdere malen beantwoorden. De modellen blijken niet helemaal onbevooroordeeld: ze komen uit aan de linkerkant van het politieke spectrum. Daarnaast geven ze niet consistent antwoord op subjectieve vragen en vertonen ze door kleine veranderingen in de vraag al snel heel ander gedrag.

Welke AI-modellen zijn onderzocht?

Aan de hand van populariteit, beschikbaarheid, toegankelijkheid en herkomst zijn zijn de volgende vijf generatieve AI-taalmodellen geselecteerd: Meta’s Llama-2, OpenAI’s GPT3.5, 4, en 4.5-turbo en Falcon-40b-Instruct van TII. Elk model is geprepareerd voor het experiment, bijvoorbeeld door het opzetten van één consistente vraag. Deze is voor elk model licht aangepast om aan het specifieke format van het model te voldoen (zoals het vertalen in het Engels).

Hoe ging het experiment in zijn werk?

Modellen kunnen naast direct een vraag beantwoorden ook gebruik maken van context. Wanneer er context wordt toegevoegd, geeft dat de modellen een indicatie hoe de gebruiker de antwoorden graag wil terugzien, waardoor er soms beter resultaat teruggegeven wordt. Vandaar dat elk model getoetst is mét en zonder contextuele toevoegingen. Ze begrijpen bijvoorbeeld beter wat voor antwoord er van ze verwacht worden als ze al een voorbeeld gehad hebben van een vraag met een antwoord dat binnen de keuzemogelijkheid van het Kieskompas valt (‘Helemaal mee eens’, ‘Mee eens’, ‘Neutraal’, ‘Niet mee eens’, ‘Helemaal niet mee eens’ en ‘Geen mening’).

De antwoorden zijn door Kieskompas vertaald in coördinaten die TNO over het politiek landschap van Nederland heeft gelegd.

©Kieskompas/TNO

Figuur 1: Resultaat van alle getoetste modellen op het Nederlands Politiek Landschap (een enkel puntje betekent dit dat het model op elke stelling bij 10 pogingen 10 keer hetzelfde antwoord gaf).

©Kieskompas/TNO

Figuur 2: Resultaat van alle getoetste modellen zonder context. Een enkel puntje betekent dit dat het model op elke stelling bij 10 pogingen 10 keer hetzelfde antwoord gaf).

Resultaten: wisselvalig en niet neutraal

Wat opvalt aan de resultaten is dat de modellen heel wisselvallig zijn ( te zien aan de ingekleurde vlakken) en ook dat de modellen met name links georiënteerd zijn (zie figuren 1 en 2). Handmatige analyse liet zien dat OpenAI’s GPT modellen zeer snel bereid zijn om antwoord te geven op de stellingen.

Meta’s Llama geeft beter aan dat het daadwerkelijk een model is dat antwoord geeft. Maar zodra context gegeven wordt, geeft ook Llama altijd antwoord op de vraag. Falcon is nog het meest voorzichtig, maar ook met gegeven context door het geven van een voorbeeldvraag verandert het gedrag van dit model aanzienlijk en geeft het wel zijn mening (zoals ook te zien hieronder).

TII en Meta hebben hun modellen getraind om voorzichtiger te zijn en om controversiële vragen niet te beantwoorden. Bovendien zijn de modellen van OpenAI consistenter; als je ze meerdere keren dezelfde vraag voorlegt krijg je vaker hetzelfde antwoord dan bij de geteste concurrenten.

©Kieskompas/TNO

Voorbeeld van het effect van context (modellen kregen allen dezelfde voorbeeldvraag) bij het antwoord van AI-taalmodel Falcon op een vraag van Kieskompas. Klik voor een grotere afbeelding.

Modellen zijn ondoorzichtig

Doordat niet transparant is hoe de modellen getraind zijn, is het niet te zeggen of een model in een andere context een hele andere mening kan geven. Het is dus onmogelijk om te achterhalen waarom het model tot bepaalde antwoorden komt.

Dat taalmodellen vooringenomenheid en inconsistentie vertonen lijkt misschien onschuldig, maar het kan grote gevolgen hebben. Grootschalig gebruik van zulke taalmodellen kan de effecten van vooroordelen bij mensen op de lange termijn vergroten.

GPT-NL: een Nederlands taalmodel

Mede daarom gaat Nederland een eigen open taalmodel ontwikkelen: GPT-NL. Dit model is nodig voor het ontwikkelen, versterken en bestendigen van de digitale soevereiniteit. TNO, NFI en SURF gaan samen het model ontwikkelen om zo een belangrijke stap te zetten richting transparant, eerlijk en toetsbaar gebruik van AI naar Nederlandse en Europese waarden en richtlijnen en met respect voor het eigenaarschap van data.

▼ Volgende artikel
Backcover, bookcase of 2-in-1? Vind jouw ideale smartphonehoesje
© dinastya
Huis

Backcover, bookcase of 2-in-1? Vind jouw ideale smartphonehoesje

Nieuwe smartphone, nieuw hoesje! Het lijkt zo simpel, maar toch kan het vinden van een passend ‘jasje’ lastig zijn. Voor vrijwel ieder mobiel toestel is de keuze namelijk enorm. Daarnaast zijn er verschillen op het gebied van bescherming en functionaliteit. Uit welke hoesjes kun je allemaal kiezen en wat zijn hiervan de voor- en nadelen?

In dit artikel laten we zien hoe je een smartphonehoesje kiest dat zowel past bij je stijl als bij je gebruik:

  • Ga voor een backcover, bookcase of 2-in-1-hoesje
  • Overweeg een extra stevig hoesje bij intensief gebruik
  • Personaliseer je toestel met een eigen ontwerp
  • Draag je smartphone met stijl dankzij koordhoesjes of telefoontassen
  • Kies jouw favoriete kleur en denk na over het materiaal

Lees ook, of eerst: Waarom dat hoesje om je telefoon toch echt handig is

Heb je bijvoorbeeld net een iPhone 16 gekocht en wil je daar een bijpassend hoesje voor kopen? De bekende webshop www.smartphonehoesjes.nl verkoopt alleen al voor dit exemplaar ruim duizend verschillende producten! Zie tussen dit overweldigende aanbod maar eens een geschikt exemplaar te vinden. Welk hoesje je het best kunt kopen, hangt grotendeels af van hoe je het duurbetaalde toestel wilt beschermen. Bovendien wil het oog natuurlijk ook wat! Ontdek aan de hand van dit artikel welk smartphonehoesje goed bij je past. 

Backcover

Bij een backcover zijn alleen de achterkant en zijkanten van de smartphone beschermd. Je drukt het toestel in een soort houder, waarna je het aanraakscherm altijd kunt bereiken. Handig, maar tegelijkertijd is het display op die manier wel kwetsbaar voor vuil en krassen. Gebruik om die reden bij voorkeur een goede screenprotector (zie kader).

Een goede backcover heeft verstevigde hoeken die bij een onverhoopte valfungeren als schokdempers. Zo verklein je het risico op een gebroken scherm. Bij de betere hoesjes staat in de specificaties de valbescherming vermeld, bijvoorbeeld één, twee of zelfs vijf meter. Verder heeft een goede backcover verhoogde randen; leg je de smartphone ondersteboven neer, dan beschermen deze randen het display en de selfiecamera.

Het merk Urban Armor Gear (UAG) ontwikkelt backcovers met extra verstevigde hoeken.

Screenprotector

Als je een nieuwe smartphone uit de verpakking haalt, breng je idealiter meteen een screenprotector aan. Het scherm is dan tenslotte nog helemaal schoon en bevat geen vingerafdrukken; hierdoor kan de screenprotector zich goed hechten. Dit transparante laagje beschermt het scherm tegen krassen.

Een screenprotector is weliswaar een eenvoudig beschermingsmiddel, maar toch zijn de kwaliteitsverschillen groot. De goedkoopste producten bestaan uit een dun laagje folie dat je lastig kunt aanbrengen. Met een beetje pech verschijnen er luchtbellen onder de folie. Duurdere modellen zijn gemaakt van gehard glas en voelen hetzelfde aan als het scherm van de smartphone. Je hebt niet eens door dat er een screenprotector op het display is geplakt.

Er bestaan ook nog speciale modellen die het blauwe schermlicht verminderen, waardoor je ogen minder snel vermoeid raken.

Tot slot kun je een screenprotector met een speciaal privacyfilter overwegen, zodat niemand met je mee kan gluren. Alleen wie recht op het scherm kijkt, kan de inhoud zien.

PanzerGlass ontwikkelt voor uiteenlopende smartphones screenprotectors van gehard glas.

Bookcase

Ga je de deur uit, dan neem je al gauw een sleutelbos, smartphone en portemonnee mee. Je zakken zitten dus behoorlijk vol. Met een geschikte bookcase laat je die dikke portefeuille gewoon thuis liggen. Zoals de naam al doet vermoeden, is een bookcase een soort ‘boekje’. Zodra je de flap openslaat, kun je de smartphone bedienen. Deze flap behoedt het scherm voor krassen. Kies bij voorkeur een bookcase met een magnetische sluiting, zodat de flap niet vanzelf kan openklappen.

Een bookcase heeft vrijwel altijd plek voor enkele pasjes . Daarnaast bevat zo’n hoesje doorgaans een groot vak met eventueel een rits, waardoor je nog wat (klein)geld kunt meenemen. Tot slot hebben sommige modellen een geïntegreerde standaard. Nuttig voor wie onderweg geregeld filmpjes kijkt.

Deze bookcase van Nomad vervangt de traditionele portemonnee.

Naast de genoemde pluspunten heeft een bookcover ook enkele nadelen. Vooral tijdens het fotograferen en filmen kan de flap in de weg zitten. Gebruik je de smartphonecamera vaak, dan is dat wel iets om over na te denken. Verder passen er drie, vier, vijf of hooguit zes (bank)pasjes in de bookcase, waardoor je niet alle klantenpassen kunt meenemen. Overigens hoeft dat niet zo’n probleem te zijn, want je kunt die pasjes ook digitaal opslaan. Gebruik hiervoor Stocard of een vergelijkbare app .

Met Stocard heb je alsnog alle klantenpassen van je favoriete winkels op zak.

2-in-1-hoesje

Kun je niet tussen een backcase en bookcover kiezen? Een zogeheten 2-in-1-hoesje biedt het beste van twee werelden. Hierbij bevindt zich een uitneembare backcover in een bookcase . Dat werkt veelal met een magnetische constructie. Handig, want wanneer je de deur uitgaat, maak je de backcase weer vast. Vervolgens heb je de belangrijkste pasjes bij de hand. Wil je filmen of fotograferen? Haal het toestel dan tijdelijk even uit de bookcase. Meestal zijn 2-in-1-hoesjes iets dikker, waardoor ze een goede valbescherming bieden.

Dit 2-in-1-hoesje van Accezz heeft een krachtige magneet, zodat je de backcover in de bookcase kunt bevestigen.

Extra stevig!

Bij gebruik in een fabriek, bouwplaats of soortgelijke omgeving heeft een smartphone meer te lijden. Misschien is dan een extra stevig hoesje iets voor jou. Let hierbij vooral op de dikte van de hoeken. UAG, PanzerGlass (Care) en iDEAL of Sweden produceren bijvoorbeeld op grote schaal robuuste smartphonehoesjes met een valbescherming tot vijf meter. Deze producten voldoen doorgaans aan de militaire MIL-STD-810H-standaard.

Dit hoesje van UAG heeft dikke randen en hoeken, zodat de smartphone moeiteloos een val van maximaal vijf meter overleeft.

MagSafe-hoesje

Heb je een iPhone 12 of nieuwer model, dan ondersteunt het toestel MagSafe. Met behulp van een geïntegreerde magneet kun je diverse accessoires op de achterzijde vastmaken. Denk hierbij aan een draadloze oplader, powerbank, standaard, kaarthouder en autohouder. Als je deze ronde magneet wilt blijven gebruiken, heb je hiervoor een hoes met MagSafe-ondersteuning nodig. Bekende merken als iMoshion, Accezz, OtterBox, UAG en uiteraard Apple ontwikkelen geschikte producten.

Met een MagSafe-hoesje kun je diverse accessoires vastmaken (bron: OtterBox).

Eigen hoes ontwerpen

Een foto van je (klein)kind, huisdier of partner. Met een zelfontworpen hoesje maak je jouw smartphone extra persoonlijk. Verschillende bedrijven kunnen zo’n hoesje voor je maken. Nadat je een geschikt hoesje hebt gekozen, verschijnt er in de browser een ontwerptool. Hierin upload je het beoogde kiekje. Afhankelijk van de gekozen aanbieder kun je mogelijk ook een foto op jouw Facebook- of Instagramaccount selecteren. Gebruik altijd een afbeelding met een hoge resolutie, want anders oogt het resultaat korrelig. Kies je tóch een foto van een matige kwaliteit, dan toont de online ontwerptool waarschijnlijk een waarschuwing.

Het is belangrijk om de foto goed uit te lijnen. Vaak is het namelijk nodig om het beeld wat te schuiven omdat de camera’s bijvoorbeeld een belangrijk gedeelte van de foto afdekken. Afhankelijk van het gekozen product voeg je optioneel ook nog een tekst, illustratie en/of achtergrond toe. Houd er rekening mee dat de meeste gepersonaliseerde smartphonehoesjes geen goede valbescherming bieden.

Voeg in de ontwerptool van Smartphonehoesjes.nl eenvoudig je eigen foto toe.

Koordhoesje of telefoontas?

Met name voor vrouwen zijn koordhoesjes erg interessant. Deze backcover-modellen hebben een lang touwtje of riem . Dat maakt het mogelijk om de smartphone in ‘handtasstijl’ te dragen. Nuttig voor wie het toestel niet in een broek- of jaszak kwijt kan. Je past de lengte van het touwtje of de riem eenvoudig aan.

Als alternatief zijn er uiteraard ook handtassen met een speciaal smartphonevak te koop. Hiermee kun je ook nog wat andere spullen meenemen, zoals sleutels en geld. In plaats van de naam handtas gebruiken veel (web)winkels hiervoor de term telefoontas. Ten slotte bestaan er ook speciale heuptassen waarin je het mobiele toestel kunt opbergen.

Met behulp van de afneembare riem draag je dit koordhoesje van Selencia comfortabel om je schouder.

Kleur en materiaal

Weet je al wat voor smartphonehoesje je wilt kopen? Bedenk dan welke kleur je wilt. Is jouw smartphone een lust voor het oog, dan kun je ook een transparant exemplaar overwegen waarmee het design zichtbaar blijft. Het gebruikte materiaal heeft veel invloed op de aanschafprijs. De goedkoopste producten bestaan uit (dun) kunststof of siliconen; die kun je over het algemeen goed buigen. Geef je iets meer geld uit, dan kun je een stevig kunststof hoesje aanschaffen.

Wie een chic uiterlijk belangrijk vindt, kan een hoesje van imitatieleer of echt leder kopen . Dit betreft in de meeste gevallen bookcovers. Bedenk wel dat dit materiaaltype gevoeliger is voor krassen en beschadigingen. Voor de liefhebbers zijn er in diverse webshops ook nog houten backcovers en spiegelhoesjes te vinden. Ook zijn er diverse fabrikanten die voor hun producten gerecyclede materialen gebruiken.

Nomad ontwikkelt voor diverse toestellen stijlvolle hoesjes van echt leer.

Tot slot

Hopelijk geeft dit artikel je voldoende handvatten om een geschikt en betaalbaar smartphonehoesje te vinden. De allergoedkoopste hoesjes van enkele euro’s laat je trouwens het beste links liggen. Die zitten meestal ‘slap’ om het toestel, waardoor er op den duur ruimte tussen het hoesje en de smartphone ontstaat. Goede (plastic) hoesjes kun je vanaf een bedrag van grofweg tien euro vinden.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Haar voor je geld: 5 stylingtangen en föhns voor een piekfijne Moederdag
© Prostock-studio
Gezond leven

Haar voor je geld: 5 stylingtangen en föhns voor een piekfijne Moederdag

Op zoek naar een leuk cadeau voor moeder? Maak niet de fout om aan te komen met wasmiddel, een stofzuiger of iets anders uit de categorie 'nuttig', maar verras haar met iets waar ze écht blij van wordt. We hebben voor jou een selectie gemaakt van vijf föhns en stijltangen die door andere gebruikers gewaardeerd worden met minimaal een 8. Zo laat je haar (haar) deze Moederdag echt shinen!

DYSON Airwrap I.D. Straight + Wavy Multistyler

De Dyson Airwrap I.D. is een veelzijdige 6-in-1 multistyler die droogt, krult, golft, gladmaakt, volume geeft en pluizig haar temt. Dankzij intelligente warmte- en luchtstroomregeling hoef je je geen zorgen te maken over (hitte)beschadiging van je haar. Het conische Airwrap-opzetstuk met taps toelopende punt maakt het mogelijk om dichter bij de haaraanzet te stylen. In de praktijk betekent dat: strakkere krullen met behoud van volume en veerkracht. Handig: via bluetooth kun je het apparaat koppelen aan de MyDyson-app voor gepersonaliseerde stylinginstellingen.

Toepassingen: drogen, krullen, golven, gladmaken, volume geven, pluizig haar temmen Bijgeleverde accessoires: Fast Dryer, Flyaway + Smoother, Conisch Airwrap, 40mm Airwrap lang, zachte gladmakende borstel, grote ronde volumeborstel, opbergcase, filterreinigingsborstel Consumentenscore op Kieskeurig.nl: 8,8

BaByliss Hydro Fusion 2100 (D773DE)

De BaByliss Hydro Fusion 2100 is een krachtige föhn met een vermogen van 2100 watt, uitgerust met geavanceerde plasmatechnologie en een dubbel ionensysteem. Deze technologie hydrateert het haar en vermindert pluizigheid tijdens het drogen, wat resulteert in glad en glanzend haar. Met een gewicht van slechts 420 gram en een 2,5 meter lange kabel is deze föhn licht en gebruiksvriendelijk. De meegeleverde diffuser is ideaal voor het definiëren van natuurlijke krullen en textuur.

Toepassing: drogen, gladmaken, krullen definiëren Bijgeleverde accessoires: smalle blaasmond, diffuser Consumentenscore op Kieskeurig.nl: 8,6

Remington ONE Dry & Style (D6077)

De Remington ONE Dry & Style is een veelzijdige föhn met een 2000 watt motor die luchtstromen tot 120 km/u genereert voor snel drogen. Dankzij de Thermacare-sensor wordt de luchttemperatuur gereguleerd om het haar te beschermen tegen oververhitting. Met acht warmte- en snelheidsinstellingen kun je de föhn aanpassen aan jouw haartype. De vier meegeleverde opzetstukken, waaronder een diffuser en een flyaway-tamer, maken het mogelijk om verschillende stijlen te creëren.

Toepassing: drogen, gladmaken, krullen definiëren, pluizig haar temmen Bijgeleverde accessoires: smalle blaasmond, diffuser, flyaway-tamer, opbergtas Consumentenscore op Kieskeurig.nl: 8,4

Philips StyleCare Prestige BHB876/00

De Philips StyleCare Prestige BHB876/00 is een automatische krultang met een slimme krultechnologie die het haar automatisch oprolt en krult. Met drie temperatuurinstellingen (170°C, 190°C en 210°C), drie timerinstellingen (8s, 10s, 12s) en drie instelbare krulrichtingen kun je verschillende krulstijlen creëren, van losse golven tot strakke krullen - Philips zelf heeft het over 27 verschillende looks. De verticale grip en de langere cilinder maken het mogelijk om meer haar in één keer te stylen. De keratine-keramische coating beschermt het haar tegen hittebeschadiging.

Toepassing: automatisch krullen Bijgeleverde accessoires: staafreinigingsaccessoire Consumentenscore op Kieskeurig.nl: 8,6

Rowenta Infinite Looks 14-in-1 (CF4231)

De Rowenta Infinite Looks 14-in-1 is een alles-in-één multistyler die het mogelijk maakt om te krullen, stijlen, volume toe te voegen en meer. Met een conische krultang, een 32 mm ronde verwarmde borstel en een 2-in-1 stijltang/krimper kun je eindeloos variëren in haarstijlen. De keramische coating zorgt voor glad en glanzend haar. De set wordt geleverd met diverse accessoires, waaronder haarclips en een opbergtas, voor gebruiksgemak en veelzijdigheid.

Toepassing: krullen, stijlen, krimpen, volume toevoegen Bijgeleverde accessoires: conische krultang, ronde borstel, stijltang/krimper, haarclips, opbergtas Consumentenscore op Kieskeurig.nl: 9,3