Begint je Windows-pc traag te worden, dan kan het tijd zijn om je computer op te schonen. Hoe doe je dat effectief? In dit artikel behandelen we 17 tips die het pc schoonmaken een fluitje van een cent maken.

Voelt Windows traag aan, heb je geen overzicht in je bestanden of duurt het lang voordat je computer is opgestart? Dan is het de hoogste tijd voor een flinke schoonmaakbeurt! Je hoeft niet per se alle tips in dit artikel op te volgen om je computer te optimaliseren. Voer de punten uit waar je je al een tijdje aan ergert. Sommige optimalisaties en schoonmaakacties kunnen de eerste keer veel tijd in beslag, maar zijn in de toekomst sneller of zelfs geroutineerd uit te voeren zodat je je systeem altijd in topconditie houdt.

Voor je gaat opruimen is het overigens verstandig om een back-up te maken van je belangrijke bestanden. Gaat er toch iets mis bij de grote schoonmaak, dan ben je die in elk geval niet kwijt.

Tip 01: Gratis of betalen?

Als je een snellere computer wilt, kun je hiervoor allerlei commerciële programma's aanschaffen. Om direct met de deur in huis te vallen: dit is niet nodig. Met gereedschap dat standaard aanwezig is in Windows en een paar gratis hulpprogramma's kun je je computer snel ontdoen van overbodige rommel en de prestaties verbeteren. Sommige commerciële oplossingen zijn zelfs schadelijk. De regel 'baat het niet, dan schaadt het niet' gaat zeker niet op bij schoonmaakprogramma's en optimalisatiegereedschap. Alle programma's in dit artikel zijn veilig te gebruiken, mits je je gezonde verstand niet negeert en geen schoonmaakacties of optimalisaties uitvoert waarvan je de uitwerking niet kent.

©PXimport

Tip 02: Wat je vooral niet moet doen

Alle tips in dit artikel zijn veilig uit te voeren. Een paar taken die je misschien verwacht in een schoonmaakartikel hebben we bewust achterwege gelaten. Zo kunnen schoonmaak- en optimalisatieprogramma's voor het Windows Register ernstige schade aanrichten waardoor je computer niet meer opstart.

Het defragmenteren van een opslagmedium was misschien ten tijde van Windows XP nog wel handig in sommige situaties, maar levert nu geen noemenswaardige snelheidsverbetering op. Voor mensen met een ssd is defragmenteren zelfs af te raden omdat het extra slijtage en fouten kan veroorzaken.

Windows opschonen

Tip 03: CCleaner downloaden

Als je je computer in goede conditie wilt houden, is één basisprogramma al sinds jaar en dag essentieel: CCleaner. We zouden allerlei andere (vaak minder goede) programma's kunnen noemen, maar daar heb je niets aan. CCleaner is nog steeds het beste programma om je systeem snel te ontdoen van overbodige rommel. Download CCleaner hier. We gaan hieronder in op enkele expert-instellingen van het programma. Als CCleaner niet opstart met de Nederlandse taal, kies deze dan bij Settings / Language.

©PXimport

Tip 04: Analyse en schoonmaken

Voor de snelste schoonmaakactie start je CCleaner en klik je op Schoonmaken. Het programma zoekt tijdelijke bestanden van onder andere Windows en je browser(s) en schoont deze op. Naderhand zie je hoeveel schijfruimte er werd vrijgemaakt. Meestal krijg je in één keer vele GB's terug, bijvoorbeeld omdat er allerlei tijdelijke bestanden worden verwijderd en je overvolle prullenbak wordt geleegd.

Klik eerst op Analyseren als je eerst wilt zien hoeveel er wordt vrijgemaakt. Dit kost één extra muisklik, maar geeft beginners de mogelijkheid vooraf de onderdelen die worden opgeschoond te controleren.

Browser opschonen

Tip 05: Cache legen

Tijdens het internetten bewaart je browser veel informatie. Sommige cookies zijn zeer vervelend als ze worden ingezet voor 're-marketing'. Deze zorgen er voor dat je lange tijd achtervolgd wordt door dezelfde reclames. Gebruik in je browser de toetscombinatie Ctrl+Shift+Del en haal de bezem door opgeslagen informatie. De toetscombinatie werkt in alle bekende browsers, behalve in Safari (die gebruikt de toetscombinatie Ctrl+Alt+E). Op deze website vind je informatie over het opruimen van cachebestanden.

De schoonmaakactie van onder andere je browsercache en andere tijdelijke bestanden kun je eenvoudig te automatiseren met CCleaner. Start CCleaner, ga naar Opties / Instellingen en plaats een vinkje bij Computer automatisch schoonmaken tijdens het opstarten. Bijkomend voordeel van deze instelling is dat de schoonmaakbeurtjes snel klaar zijn omdat ze regelmatig worden uitgevoerd.

©PXimport

Tip 06: Toolbars verwijderen

Browseruitbreidingen kunnen handig zijn als je ze zelf uitkiest, maar soms worden ze zomaar geïnstalleerd (buiten jouw medeweten en toestemming) en kunnen zelfs hinderlijk zijn. Denk hierbij aan een aangepaste zoekmachinewerkbalk of extra toolbar van een of ander programma. Sommige uitbreidingen houden zelfs ongewenst je surfgedrag in de gaten. Je kunt de uitbreidingen en werkbalken verwijderen via je browser, maar dit is lastig omdat de instellingen vaak te diep verscholen zijn.

IObit Uninstaller heeft een handige optie aan boord om de uitbreidingen wel eenvoudig te verwijderen. De mogelijkheden vind je in het tabblad Werkbalken en plugins. Let op: sommige uitbreidingen zijn nodig om je browser correct te laten functioneren. Denk aan Java, je beveiligingsprogramma of een verificatieprogramma van internetbankieren. Verwijder geen onderdelen die je niet kent.

©PXimport

Fysiek opschonen

Tip 07: Auslogics Browser Care

IObit Uninstaller ondersteunt alleen de uitbreidingen van Internet Explorer en Firefox. De mogelijkheid om de browserextra's te beheren lijkt een nevenfunctie van dit programma. Auslogics Browser Care is hierin juist gespecialiseerd! Het programma ondersteunt Internet Explorer, Chrome en Firefox. Sluit je browser voordat je met Auslogics Browser Care aan de slag gaat. Kijk per browser welke uitbreidingen er geïnstalleerd zijn. Klik op het prullenbak-icoontje om de uitbreiding te verwijderen. Als dit niet mogelijk is, plaats dan een vinkje en schakel de uitbreiding uit met de knop Disable selected.

©PXimport

Tip 08: Extra software?

De besproken programma's in dit artikel zijn uitgebreid getest en veilig te gebruiken. Zoals we helaas steeds vaker zien, worden programma's gebundeld met extra's die je niet nodig hebt. Dit geldt helaas ook voor de software in dit artikel. Als je even niet oplet, installeer je bijvoorbeeld per ongeluk een probeerversie zijn van een commercieel pakket van softwaremakers. De overbodige extra's zijn eenvoudig te voorkomen door altijd alert te zijn tijdens de installatie.

Bekijk goed welke onderdelen een vinkje hebben en dus geïnstalleerd of gewijzigd worden. Verwijder de vinkjes waar je het niet mee eens bent. Krijg je de vraag om iets te accepteren met de knop Accept of Agree? Lees goed door wat je accepteert en weiger (via de knop Decline) als je het er niet mee eens bent.

©PXimport

Persoonlijke bestanden opruimen

Bij het opruimen van tijdelijke en overbodige bestanden van programma's en de-installeren van software en apps die je niet meer gebruikt, is het risico beperkt. Dit is niet het geval bij je eigen bestanden, zoals documenten, foto's, muziek en films. We bespreken enkele slimme trucs om hier toch de bezem doorheen te halen of in ieder geval orde te creëren in overvolle mappen.

Tip 09: TreeSize Free downloaden

We beginnen met het opsporen van grote bestanden. Je hebt bijvoorbeeld ooit geëxperimenteerd met een videobewerkingsprogramma om een dvd te maken. Hierbij heb je mogelijk ongemerkt vele GB's aan projectbestanden opgeslagen. De exacte locatie is onbekend, waar begin je met zoeken? Met de programma's SpaceSniffer, WinDirStat en TreeSize Free krijg je snel inzicht in de ruimte die je bestanden in beslag nemen.

TreeSize Free is onze favoriet omdat het overzicht net iets beter is. Laat een map of schijf onderzoeken. De mappen worden automatisch gesorteerd op omvang. TreeSize Free zal je bestanden niet opschonen, dit kun je zelf doen via Windows Verkenner.

Tip 10: Schijfopruiming

Windows heeft standaard een hulpprogramma aan boord om overbodige bestanden mee op te ruimen. Het onderdeel heet Schijfopruiming en vind je in Windows 10 via de zoekfunctie. In eerdere Windows-versies kijk je bij Start / Alle programma's / Bureau-accessoires / Systeemwerkset. De opruimmogelijkheden zijn minder uitgebreid dan gespecialiseerde programma's, maar daar staat tegenover dat je niets hoeft te installeren.

Je kunt per onderdeel aangeven wat je wilt laten opruimen. Windows toont vervolgens hoeveel schijfruimte je met de instelling terugkrijgt. Met Systeembestanden opschonen haal je in Windows 10 de bezem door oude herstelpunten en worden resten van Windows Update opgeruimd. Vergelijkbare opties vind je in Windows 7 achter het tabblad Meer opties.

©PXimport

Tip 11: Archiefmap

Het uitzoeken van persoonlijke bestanden en mappen, bijvoorbeeld in je map Documenten of op je bureaublad, is een tijdrovende klus. Je hebt waarschijnlijk vele tientallen zo niet honderden mappen verzameld. Als je iets kunt weggooien, gooi het dan weg. Doe dit echter uitsluitend als je er 100% zeker van bent dat je het kunt missen! Bij de geringste twijfel, hebben we een goede tip. Maak een archiefmap aan genaamd C:\Archief. Hierin dump je alles wat je tegenkomt, niet wilt verwijderen maar ook niet meer (vaak) nodig hebt.

Denk niet na over een nette map-structuur binnen C:\Archief. Ben je iets kwijt? Met de Windows-zoekfunctie of een programma als Everything heb je snel teruggevonden wat je zoekt. Dankzij de archiefmap ben je niets kwijt en krijg je toch snel het overzicht terug in je persoonlijke mappen.

Tip 12: Downloadmap opruimen

De downloadmap van je browser verzamelt alles wat je ooit hebt binnengehaald. Hierdoor kan deze map een zeer grote hoeveelheid bestanden bevatten. De bestanden zijn bijvoorbeeld afkomstig van e-mailbijlagen (webmail) of programma's die je ooit geïnstalleerd hebt. De map heet Downloads en is snel te openen. Gebruik de toetscombinatie Windows-toets+R en geef de opdracht %USERPROFILE% gevolgd door Enter. Open nu de map Downloads.

Als je hier nooit gekeken hebt, is de chaos waarschijnlijk compleet. Je kunt alles in één keer selecteren met de toetscombinatie Ctrl+A. Verwijder alle bestanden en mappen met de Del-toets. Bij twijfel verplaats je alle bestanden naar de archiefmap van de vorige tip en is je downloadmap weer leeg.

©PXimport

Tip 13: Voer Windows Updates uit

Je hebt weinig aan een schone pc of laptop als het systeem niet veilig is. Grijp de gelegenheid van je schoonmaakactie aan om na te gaan of alle Windows Update geïnstalleerd zijn en je beveiligingssoftware nog wel bij de tijd is. Dit laatste bekijk je via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Onderhoudscentrum of uiteraard via de beveiligingssoftware zelf. Windows Update kun je handmatig controleren via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Windows Update. Haal alle updates binnen, herstart je computer en controleer opnieuw totdat alle updates geïnstalleerd zijn.

Overige taken

Tip 14: Automatisch starten

Bij een Windows-schoonmaakactie denken we vaak aan bestanden en schijfruimte, maar automatisch opstartende programma's zijn ook de moeite waard om te controleren. Sommige programma's die automatisch starten zijn noodzakelijk, zoals je beveiligingssoftware en clouddiensten als Dropbox en Google Drive. Andere programma's kun je meestal veilig deactiveren.

Windows 10-gebruikers hebben de beschikking over de toetscombinatie Windows-toets+Shift+Esc. Controleer het tabblad Opstarten en schakel via de rechtermuisknop uit wat je niet nodig hebt. Schakel geen programma's uit waarvan je niet weet waarvoor het dient. Meer opties nodig? Probeer dan het tooltje Autoruns, dat ook op oudere versies van Windows werkt.

Tip 15: Updates

Steeds meer programma's werken zichzelf automatisch bij via internet. Zo heb je altijd de meest recente versie tot je beschikking, maar profiteer je ook van verholpen veiligheidslekken. Je kunt je programma's ook laten onderzoeken door een automatisch updateprogramma, bijvoorbeeld Secunia PSI of FileHippo App Manager. Deze software-hulpjes controleren je systeem op verouderde programmaversies waarna je de updates snel binnenhaalt.

©PXimport

Tip 16: Momentopname

De schoonmaakbeurt van je pc of laptop kun je perfect afsluiten door even de tijd te nemen om een goede back-up te maken. Gaat er vanaf nu iets mis met je systeem? Dan kun je terug naar deze schone, opgeruimde computer. Het enige wat je nodig hebt, is een extern opslagmedium, bijvoorbeeld een usb-harde schijf, en een gratis programma als Paragon Backup & Recovery Community Edition of EaseUS Todo Backup Free.

©PXimport

Tip 17: Dubbele bestanden

Het zoeken en opschonen van dubbele bestanden hebben we bewust buiten beschouwing gelaten van dit artikel. We zijn nog geen programma tegengekomen waarmee je dit risicoloos kunt doen. Als je even niet oplet en per ongeluk een verkeerde beslissing maakt, kun je zomaar gegevens kwijtraken. Dit is vooral vervelend bij fotobestanden. 

Als je hier toch mee aan de slag wilt, kun je CloneSpy proberen. Selecteer binnen welke mappen de tool naar dubbele bestanden moet speuren en stel eventueel nog allerlei filters in om het zoekproces te beperken tot bijvoorbeeld bestanden van een bepaalde grootte, tijdstip of extensie. Na afloop van elk zoekproces krijg je een overzicht van de aangetroffen dubbele bestanden. Simpel!

Nieuwe pc?

Je staat klaar om een foto te maken. Alles klopt: het licht, het moment, je onderwerp. En dan... kaart vol. Of erger: je camera herkent 'm niet eens. Het kiezen van de juiste geheugenkaart is dus heel belangrijk. Maar met al die formaten en capaciteiten kan dat nog best ingewikkeld zijn. In dit artikel lees je hoe je de juiste kaart kiest – eentje die past bij je camera én bij hoe jij fotografeert.

Lees ook: 20 tips om de mooiste foto's te maken met je compactcamera

Welk type past bij jouw camera?

Niet elke kaart past bij elke camera. Het formaat moet kloppen, de snelheid moet aansluiten op wat je ermee doet, en het merk kan het verschil maken tussen probleemloos werken en verlies van data. En dan is er natuurlijk ook nog de capaciteit. Hieronder lees je daar meer over.

Kaartformaat

De ene geheugenkaart is de andere niet. Wat je precies nodig hebt, hangt af van je camera. De meest voorkomende kaartformaten zijn SD (Secure Digital), CompactFlash (CF), XQD en de nieuwere CFexpress-kaarten.

Voor compactcamera's en instapmodel systeemcamera's is SD het meest gebruikte formaat, waarbij je onderscheid maakt tussen SDHC (tot 32GB) en SDXC (boven 32GB). Welke je nodig hebt, check je eenvoudig in je handleiding of via Menu > Instellingen > Geheugenkaart.

Voor professionele systeemcamera's en spiegelreflexen heb je vaak snellere kaarten zoals UHS-II SD-kaarten, XQD of CFexpress nodig, zeker als je 4K-video opneemt of in burst-modus fotografeert.

Snelheid

De snelheidsklasse van een kaart is minstens zo belangrijk als het formaat. Op SD-kaarten vind je aanduiding zoals Class 10, UHS-I of UHS-II, en een getal met een 'U' (bijvoorbeeld U3) of een 'V' (bijvoorbeeld V60). Hoe hoger het getal, hoe sneller de kaart. Voor 4K-video heb je minimaal V30 nodig, terwijl voor 8K-video V60 of V90 wordt aangeraden. Voor het controleren van de compatibiliteit kun je op je camera naar Bestandsinfo gaan en op de INFO-knop drukken terwijl je een foto bekijkt. Hier zie je welke schrijfsnelheid jouw camera gebruikt.

Merk

Merken maken ook verschil. SanDisk, Lexar, Kingston, Sony en Transcend staan goed bekend. Minder bekende kaartjes zijn goedkoper, maar je loopt meer risico op fouten. En een gemiste foto kun je niet terughalen.

Hoeveel opslag heb je nodig?

Dat hangt af van je camera en je manier van fotograferen. Een RAW-bestand van 24 megapixel neemt gemiddeld 30MB in beslag. Een JPEG van dezelfde camera rond de 8MB. En video? Reken voor 4K op zo'n 350MB per minuut. Even rekenen dus: hoeveel foto's of minuten video maak je op een gemiddelde dag? Tel die bij elkaar op en neem daar nog eens de helft extra als veiligheidsmarge.

Wie af en toe foto's maakt met een compactcamera, heeft aan 32GB of 64GB meestal genoeg. Gebruik je een systeemcamera en schiet je in RAW, dan is 128GB een logische keuze. Ga je voor reportages of video-opnames, dan kom je al snel uit op 256GB of meer. Maar: één grote kaart is niet altijd beter dan meerdere kleinere. Mocht er iets misgaan, dan ben je niet meteen álles kwijt.

©Jimmyi23

Dit kan er misgaan – en zo voorkom je dan

Een fout die vaak gemaakt wordt: de kaart verwijderen terwijl de camera nog bezig is met schrijven. Dat kun je zien aan het knipperende lampje. Wacht altijd tot dat uit is voordat je de kaart verwijdert of de camera uitschakelt.

Ga er ook niet vanuit dat geheugenkaarten eindeloos meegaan. Ze hebben een beperkt aantal schrijfcycli. Gebruik je je kaart intensief, dan is vervangen om de twee tot drie jaar verstandig.

Onderhoud verlengt de levensduur. Formatteer je kaart eens per maand via het menu van de camera – niet op je computer. Camera's gebruiken een specifieke bestandsstructuur, en die raakt snel in de war als je via een computer formatteert.

Bewaar je kaarten op een droge plek, bij voorkeur in een beschermend doosje. Houd ze uit de buurt van magnetische velden van bijvoorbeeld speakers of telefoons. Werkt een kaart niet goed? Maak de contactpunten dan schoon met een droge, zachte doek.

©PheelingsMedia

Zekerheid zit in de voorbereiding

Een goede geheugenkaart maakt het verschil tussen zorgeloos fotograferen en frustratie achteraf. Kijk verder dan alleen de opslagcapaciteit. Snelheid, betrouwbaarheid en compatibiliteit met je camera zijn minstens zo belangrijk. Kies voor kwaliteit, stem af op je manier van werken en verzorg je kaart goed. Dan kun je blijven focussen op wat er echt toe doet: het vastleggen van het juiste moment.

Tijdens het werk word je waarschijnlijk regelmatig gestoord door binnenkomende e-mails, meldingen, berichtjes, systeemupdates en pop-ups. Het zijn meestal nuttige en leuke elementen, maar ze halen je wel uit je concentratie. In Windows 11 zit een nieuwe functie om deze afleidingen tijdelijk te dempen.

Focus instellen

Deze Focusmodus is een productiviteitstool die te vinden is in de Klok-app. Je kunt hem activeren vanuit de Windows Instellingen. Druk op Windows-toets+I en ga naar Systeem, waar je Focus vindt. Hier kun je de duur van een ongestoorde werksessie invoeren. Standaard is dit op 30 minuten ingesteld. Daaronder staan vier opties. Geef de timer weer in de Klok-app om zichtbaar te maken hoelang de sessie bezig is. Vink ook de optie aan om badges te verbergen in de taakbalk-apps. Daardoor kom je niet verleiding om aan die apps aandacht te schenken. Ook het knipperen in de taakbalk-apps verberg je om dezelfde reden. Schakel Niet storen in, dan worden al deze meldingen tijdens de sessie gedempt.

De meeste gebruikers vinken de vier opties aan.

In de klok

Het is ook mogelijk om Focus te activeren vanuit het systeemmeldingscentrum. Klik in de taakbalk op de datum- of tijdaanduiding. Hiermee open je de agenda en het meldingsgebied. Onderaan waar de knop Focus staat, kun je de duur aanpassen. Zodra je op de knop klikt, verschijnt de focustimer op het scherm. Terwijl een sessie actief is, zie je de klok en de resterende tijd en nog enkele andere relevante gegevens, zoals wanneer de volgende pauze is gepland. Zie je niet graag de tijdsduur die langzaam aftelt, dan verberg je die door op de drie puntje te klikken. Daarna kun je de optie Resterende tijd weergeven uitschakelen. Als je in de instellingen de optie Niet storen hebt ingeschakeld, blokkeert deze functie alle meldingen.

Nog acht minuten geconcentreerd werken en dan volgt een pauze van vijf minuten.

Ontspannen werken

Wanneer je Focus maximaliseert, zie je rechts de voortgangsgrafiek die toont hoelang je gisteren en vandaag de tool hebt gebruikt. Je kunt ook een Spotify-afspeellijst selecteren om je sessies te begeleiden met ontspannende muziek. Onderaan krijg je de taken te zien die in de app Microsoft To Do op je wachten.

Wanneer je Focus maximaliseert, krijg je nog meer informatie te zien.