Begint je Windows-pc traag te worden, dan kan het tijd zijn om je computer op te schonen. Hoe doe je dat effectief? In dit artikel behandelen we 17 tips die het pc schoonmaken een fluitje van een cent maken.

Voelt Windows traag aan, heb je geen overzicht in je bestanden of duurt het lang voordat je computer is opgestart? Dan is het de hoogste tijd voor een flinke schoonmaakbeurt! Je hoeft niet per se alle tips in dit artikel op te volgen om je computer te optimaliseren. Voer de punten uit waar je je al een tijdje aan ergert. Sommige optimalisaties en schoonmaakacties kunnen de eerste keer veel tijd in beslag, maar zijn in de toekomst sneller of zelfs geroutineerd uit te voeren zodat je je systeem altijd in topconditie houdt.

Voor je gaat opruimen is het overigens verstandig om een back-up te maken van je belangrijke bestanden. Gaat er toch iets mis bij de grote schoonmaak, dan ben je die in elk geval niet kwijt.

Tip 01: Gratis of betalen?

Als je een snellere computer wilt, kun je hiervoor allerlei commerciële programma's aanschaffen. Om direct met de deur in huis te vallen: dit is niet nodig. Met gereedschap dat standaard aanwezig is in Windows en een paar gratis hulpprogramma's kun je je computer snel ontdoen van overbodige rommel en de prestaties verbeteren. Sommige commerciële oplossingen zijn zelfs schadelijk. De regel 'baat het niet, dan schaadt het niet' gaat zeker niet op bij schoonmaakprogramma's en optimalisatiegereedschap. Alle programma's in dit artikel zijn veilig te gebruiken, mits je je gezonde verstand niet negeert en geen schoonmaakacties of optimalisaties uitvoert waarvan je de uitwerking niet kent.

©PXimport

Tip 02: Wat je vooral niet moet doen

Alle tips in dit artikel zijn veilig uit te voeren. Een paar taken die je misschien verwacht in een schoonmaakartikel hebben we bewust achterwege gelaten. Zo kunnen schoonmaak- en optimalisatieprogramma's voor het Windows Register ernstige schade aanrichten waardoor je computer niet meer opstart.

Het defragmenteren van een opslagmedium was misschien ten tijde van Windows XP nog wel handig in sommige situaties, maar levert nu geen noemenswaardige snelheidsverbetering op. Voor mensen met een ssd is defragmenteren zelfs af te raden omdat het extra slijtage en fouten kan veroorzaken.

Windows opschonen

Tip 03: CCleaner downloaden

Als je je computer in goede conditie wilt houden, is één basisprogramma al sinds jaar en dag essentieel: CCleaner. We zouden allerlei andere (vaak minder goede) programma's kunnen noemen, maar daar heb je niets aan. CCleaner is nog steeds het beste programma om je systeem snel te ontdoen van overbodige rommel. Download CCleaner hier. We gaan hieronder in op enkele expert-instellingen van het programma. Als CCleaner niet opstart met de Nederlandse taal, kies deze dan bij Settings / Language.

©PXimport

Tip 04: Analyse en schoonmaken

Voor de snelste schoonmaakactie start je CCleaner en klik je op Schoonmaken. Het programma zoekt tijdelijke bestanden van onder andere Windows en je browser(s) en schoont deze op. Naderhand zie je hoeveel schijfruimte er werd vrijgemaakt. Meestal krijg je in één keer vele GB's terug, bijvoorbeeld omdat er allerlei tijdelijke bestanden worden verwijderd en je overvolle prullenbak wordt geleegd.

Klik eerst op Analyseren als je eerst wilt zien hoeveel er wordt vrijgemaakt. Dit kost één extra muisklik, maar geeft beginners de mogelijkheid vooraf de onderdelen die worden opgeschoond te controleren.

Browser opschonen

Tip 05: Cache legen

Tijdens het internetten bewaart je browser veel informatie. Sommige cookies zijn zeer vervelend als ze worden ingezet voor 're-marketing'. Deze zorgen er voor dat je lange tijd achtervolgd wordt door dezelfde reclames. Gebruik in je browser de toetscombinatie Ctrl+Shift+Del en haal de bezem door opgeslagen informatie. De toetscombinatie werkt in alle bekende browsers, behalve in Safari (die gebruikt de toetscombinatie Ctrl+Alt+E). Op deze website vind je informatie over het opruimen van cachebestanden.

De schoonmaakactie van onder andere je browsercache en andere tijdelijke bestanden kun je eenvoudig te automatiseren met CCleaner. Start CCleaner, ga naar Opties / Instellingen en plaats een vinkje bij Computer automatisch schoonmaken tijdens het opstarten. Bijkomend voordeel van deze instelling is dat de schoonmaakbeurtjes snel klaar zijn omdat ze regelmatig worden uitgevoerd.

©PXimport

Tip 06: Toolbars verwijderen

Browseruitbreidingen kunnen handig zijn als je ze zelf uitkiest, maar soms worden ze zomaar geïnstalleerd (buiten jouw medeweten en toestemming) en kunnen zelfs hinderlijk zijn. Denk hierbij aan een aangepaste zoekmachinewerkbalk of extra toolbar van een of ander programma. Sommige uitbreidingen houden zelfs ongewenst je surfgedrag in de gaten. Je kunt de uitbreidingen en werkbalken verwijderen via je browser, maar dit is lastig omdat de instellingen vaak te diep verscholen zijn.

IObit Uninstallerheeft een handige optie aan boord om de uitbreidingen wel eenvoudig te verwijderen. De mogelijkheden vind je in het tabblad Werkbalken en plugins. Let op: sommige uitbreidingen zijn nodig om je browser correct te laten functioneren. Denk aan Java, je beveiligingsprogramma of een verificatieprogramma van internetbankieren. Verwijder geen onderdelen die je niet kent.

©PXimport

Fysiek opschonen

Tip 07: Auslogics Browser Care

IObit Uninstaller ondersteunt alleen de uitbreidingen van Internet Explorer en Firefox. De mogelijkheid om de browserextra's te beheren lijkt een nevenfunctie van dit programma. Auslogics Browser Care is hierin juist gespecialiseerd! Het programma ondersteunt Internet Explorer, Chrome en Firefox. Sluit je browser voordat je met Auslogics Browser Care aan de slag gaat. Kijk per browser welke uitbreidingen er geïnstalleerd zijn. Klik op het prullenbak-icoontje om de uitbreiding te verwijderen. Als dit niet mogelijk is, plaats dan een vinkje en schakel de uitbreiding uit met de knop Disable selected.

©PXimport

Tip 08: Extra software?

De besproken programma's in dit artikel zijn uitgebreid getest en veilig te gebruiken. Zoals we helaas steeds vaker zien, worden programma's gebundeld met extra's die je niet nodig hebt. Dit geldt helaas ook voor de software in dit artikel. Als je even niet oplet, installeer je bijvoorbeeld per ongeluk een probeerversie zijn van een commercieel pakket van softwaremakers. De overbodige extra's zijn eenvoudig te voorkomen door altijd alert te zijn tijdens de installatie.

Bekijk goed welke onderdelen een vinkje hebben en dus geïnstalleerd of gewijzigd worden. Verwijder de vinkjes waar je het niet mee eens bent. Krijg je de vraag om iets te accepteren met de knop Accept of Agree? Lees goed door wat je accepteert en weiger (via de knop Decline) als je het er niet mee eens bent.

©PXimport

Persoonlijke bestanden opruimen

Bij het opruimen van tijdelijke en overbodige bestanden van programma's en de-installeren van software en apps die je niet meer gebruikt, is het risico beperkt. Dit is niet het geval bij je eigen bestanden, zoals documenten, foto's, muziek en films. We bespreken enkele slimme trucs om hier toch de bezem doorheen te halen of in ieder geval orde te creëren in overvolle mappen.

Tip 09: TreeSize Free downloaden

We beginnen met het opsporen van grote bestanden. Je hebt bijvoorbeeld ooit geëxperimenteerd met een videobewerkingsprogramma om een dvd te maken. Hierbij heb je mogelijk ongemerkt vele GB's aan projectbestanden opgeslagen. De exacte locatie is onbekend, waar begin je met zoeken? Met de programma's SpaceSniffer, WinDirStat en TreeSize Free krijg je snel inzicht in de ruimte die je bestanden in beslag nemen.

TreeSize Free is onze favoriet omdat het overzicht net iets beter is. Laat een map of schijf onderzoeken. De mappen worden automatisch gesorteerd op omvang. TreeSize Free zal je bestanden niet opschonen, dit kun je zelf doen via Windows Verkenner.

Tip 10: Schijfopruiming

Windows heeft standaard een hulpprogramma aan boord om overbodige bestanden mee op te ruimen. Het onderdeel heet Schijfopruiming en vind je in Windows 10 via de zoekfunctie. In eerdere Windows-versies kijk je bij Start / Alle programma's / Bureau-accessoires / Systeemwerkset. De opruimmogelijkheden zijn minder uitgebreid dan gespecialiseerde programma's, maar daar staat tegenover dat je niets hoeft te installeren.

Je kunt per onderdeel aangeven wat je wilt laten opruimen. Windows toont vervolgens hoeveel schijfruimte je met de instelling terugkrijgt. Met Systeembestanden opschonen haal je in Windows 10 de bezem door oude herstelpunten en worden resten van Windows Update opgeruimd. Vergelijkbare opties vind je in Windows 7 achter het tabblad Meer opties.

©PXimport

Tip 11: Archiefmap

Het uitzoeken van persoonlijke bestanden en mappen, bijvoorbeeld in je map Documenten of op je bureaublad, is een tijdrovende klus. Je hebt waarschijnlijk vele tientallen zo niet honderden mappen verzameld. Als je iets kunt weggooien, gooi het dan weg. Doe dit echter uitsluitend als je er 100% zeker van bent dat je het kunt missen! Bij de geringste twijfel, hebben we een goede tip. Maak een archiefmap aan genaamd C:\Archief. Hierin dump je alles wat je tegenkomt, niet wilt verwijderen maar ook niet meer (vaak) nodig hebt.

Denk niet na over een nette map-structuur binnen C:\Archief. Ben je iets kwijt? Met de Windows-zoekfunctie of een programma als Everything heb je snel teruggevonden wat je zoekt. Dankzij de archiefmap ben je niets kwijt en krijg je toch snel het overzicht terug in je persoonlijke mappen.

Tip 12: Downloadmap opruimen

De downloadmap van je browser verzamelt alles wat je ooit hebt binnengehaald. Hierdoor kan deze map een zeer grote hoeveelheid bestanden bevatten. De bestanden zijn bijvoorbeeld afkomstig van e-mailbijlagen (webmail) of programma's die je ooit geïnstalleerd hebt. De map heet Downloads en is snel te openen. Gebruik de toetscombinatie Windows-toets+R en geef de opdracht %USERPROFILE% gevolgd door Enter. Open nu de map Downloads.

Als je hier nooit gekeken hebt, is de chaos waarschijnlijk compleet. Je kunt alles in één keer selecteren met de toetscombinatie Ctrl+A. Verwijder alle bestanden en mappen met de Del-toets. Bij twijfel verplaats je alle bestanden naar de archiefmap van de vorige tip en is je downloadmap weer leeg.

©PXimport

Tip 13: Voer Windows Updates uit

Je hebt weinig aan een schone pc of laptop als het systeem niet veilig is. Grijp de gelegenheid van je schoonmaakactie aan om na te gaan of alle Windows Update geïnstalleerd zijn en je beveiligingssoftware nog wel bij de tijd is. Dit laatste bekijk je via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Onderhoudscentrum of uiteraard via de beveiligingssoftware zelf. Windows Update kun je handmatig controleren via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Windows Update. Haal alle updates binnen, herstart je computer en controleer opnieuw totdat alle updates geïnstalleerd zijn.

Overige taken

Tip 14: Automatisch starten

Bij een Windows-schoonmaakactie denken we vaak aan bestanden en schijfruimte, maar automatisch opstartende programma's zijn ook de moeite waard om te controleren. Sommige programma's die automatisch starten zijn noodzakelijk, zoals je beveiligingssoftware en clouddiensten als Dropbox en Google Drive. Andere programma's kun je meestal veilig deactiveren.

Windows 10-gebruikers hebben de beschikking over de toetscombinatie Windows-toets+Shift+Esc. Controleer het tabblad Opstarten en schakel via de rechtermuisknop uit wat je niet nodig hebt. Schakel geen programma's uit waarvan je niet weet waarvoor het dient. Meer opties nodig? Probeer dan het tooltje Autoruns, dat ook op oudere versies van Windows werkt.

Tip 15: Updates

Steeds meer programma's werken zichzelf automatisch bij via internet. Zo heb je altijd de meest recente versie tot je beschikking, maar profiteer je ook van verholpen veiligheidslekken. Je kunt je programma's ook laten onderzoeken door een automatisch updateprogramma, bijvoorbeeld Secunia PSI of FileHippo App Manager. Deze software-hulpjes controleren je systeem op verouderde programmaversies waarna je de updates snel binnenhaalt.

©PXimport

Tip 16: Momentopname

De schoonmaakbeurt van je pc of laptop kun je perfect afsluiten door even de tijd te nemen om een goede back-up te maken. Gaat er vanaf nu iets mis met je systeem? Dan kun je terug naar deze schone, opgeruimde computer. Het enige wat je nodig hebt, is een extern opslagmedium, bijvoorbeeld een usb-harde schijf, en een gratis programma als Paragon Backup & Recovery Community Edition of EaseUS Todo Backup Free.

©PXimport

Tip 17: Dubbele bestanden

Het zoeken en opschonen van dubbele bestanden hebben we bewust buiten beschouwing gelaten van dit artikel. We zijn nog geen programma tegengekomen waarmee je dit risicoloos kunt doen. Als je even niet oplet en per ongeluk een verkeerde beslissing maakt, kun je zomaar gegevens kwijtraken. Dit is vooral vervelend bij fotobestanden. 

Als je hier toch mee aan de slag wilt, kun je CloneSpy proberen. Selecteer binnen welke mappen de tool naar dubbele bestanden moet speuren en stel eventueel nog allerlei filters in om het zoekproces te beperken tot bijvoorbeeld bestanden van een bepaalde grootte, tijdstip of extensie. Na afloop van elk zoekproces krijg je een overzicht van de aangetroffen dubbele bestanden. Simpel!

Nieuwe pc?

ASUS Republic of Gamers (ROG) heeft op Gamescom 2025 in Keulen de ROG Xbox Ally en de krachtiger ROG Xbox Ally X onthuld. Beide handhelds liggen vanaf 16 oktober 2025 wereldwijd in de winkels. Bezoekers van de gamingbeurs kregen deze week de primeur om de nieuwe apparaten zelf uit te proberen.

Laten we beginnen met wat specs: de standaard ROG Xbox Ally draait op een AMD Ryzen Z2 A-processor met vier Zen 2-cores en acht RDNA 2-GPU-cores. In combinatie met 16 GB LPDDR5X-6400 RAM, een 512 GB SSD en een 60 Wh-batterij mikt dit model op solide prestaties voor onderweg. De Ally X gaat echter nog een stapje verder: deze versie krijgt de nieuwe AMD Ryzen AI Z2 Extreme met acht cores, zestien threads, 16 RDNA 3.5-GPU-cores en een geïntegreerde NPU. Daarbij hoort 24 GB sneller LPDDR5X-8000 werkgeheugen, een 1 TB SSD en een grotere 80 Wh-batterij voor langere speeltijd.

Xbox-ervaring in handheld-vorm

Bij het inschakelen start de Ally direct in een fullscreen Xbox-omgeving. Daarmee voelt het apparaat aan als een natuurlijke uitbreiding van de console, terwijl Windows 11 onderliggend toegang biedt tot je volledige pc-bibliotheek. Spelen kan via Game Pass, Steam en andere pc-stores, maar ook via cloudgaming of remote play vanaf een Xbox-console. Xbox heeft bovendien met gamestudio's samengewerkt om duizenden titels beter geschikt te maken voor handhelds. In de bibliotheek verschijnen nieuwe aanduidingen als Handheld Optimized en Mostly Compatible, zodat je meteen weet welke games vlekkeloos draaien.

©ASUS

Scherm, geluid en comfort

Zowel de Ally als de Ally X hebben een 7-inch Full-HD-scherm met 120 Hz verversingssnelheid, 500 nits helderheid en FreeSync Premium voor vloeiende beelden. Het scherm is beschermd met Gorilla Glass. De Ally X onderscheidt zich met dual Smart-Amp speakers, vibrerende triggers en subtiele RGB-verlichting rond de sticks voor extra feedback. Ook ergonomie kreeg de nodige aandacht: de vorm van de grepen is geïnspireerd op de Xbox-controller, met een gebalanceerd gewicht zodat langere speelsessies comfortabel blijven.

Prestaties en uitbreidbaarheid

Om te zorgen dat de hardware ook bij intensief gebruik koel blijft, introduceert de Ally X een zogenoemd Zero Gravity-koelsysteem dat in elke houding stabiel presteert. Beide modellen zijn bovendien eenvoudig uit te breiden dankzij een M.2-slot voor extra opslag. De connectiviteit verschilt wel enigszins: waar de standaard Ally beschikt over usb-c (3.2 Gen 2), microSD en wifi 6E, voegt de Ally X daar usb 4 met Thunderbolt-ondersteuning aan toe.

©ASUS

Slimme software en AI-functies

Nieuwe softwarefuncties moeten het gebruik verder stroomlijnen. Shaders worden al tijdens het downloaden voorgeladen, waardoor games sneller starten en minder energie verbruiken. Voor de Ally X zijn vanaf 2026 bovendien extra AI-mogelijkheden gepland, zoals Automatic Super Resolution voor hogere beeldkwaliteit en het automatisch vastleggen van hoogtepunten in korte videoclips.

Of je nu op gas, inductie of een keramische plaat kookt, het type kookplaat in je keuken bepaalt in grote mate welke pannen je kunt gebruiken. Daarbij draait het vooral om het materiaal van de pan. In dit artikel lees je wat je nodig hebt om zorgeloos en efficiënt te kunnen koken, wat er op jouw fornuis ook staat. Smakelijk alvast!

Lees ook: Overstappen van gasfornuis naar inductieplaat: de voor- en nadelen

Hoe werkt jouw kookplaat eigenlijk?

Om te begrijpen welke pannen het best op jouw kookplaat werken, is het handig om eerst te weten hoe die kookplaten precies hun werk doen. Een gaskookplaat verwarmt je pan direct via een open vlam: simpel, doeltreffend en visueel controleerbaar. Bij inductie gebeurt dat heel anders: een spoel onder het kookoppervlak wekt een magnetisch veld op, waardoor alleen pannen met een magnetiseerbare bodem zelf warm worden. De plaat zelf blijft koel. Keramische kookplaten zitten daar qua techniek tussenin. Onder een glad glasoppervlak zit een elektrisch verwarmingselement dat de plaat en vervolgens de pan verwarmt.

Van koper tot RVS: welke pan werkt waarbij?

Pannen zijn er in allerlei materialen, en elk daarvan gedraagt zich anders op een kookplaat. Hieronder lees je wat je van de bekendste soorten kunt verwachten.

Roestvrijstaal (RVS)

RVS is een echte alleskunner. Deze pannen doen het goed op alle soorten kookplaten, zolang ze voor inductie wel een magnetische bodem hebben. RVS geleidt warmte iets minder goed dan bijvoorbeeld koper of gietijzer, maar met een goede, dikke bodem kun je er uitstekend mee uit de voeten, ook op inductie.

©tsarenko | Fototocam

Gietijzer

Gietijzeren pannen zijn zwaar, maar daar krijg je gelijkmatige warmteverdeling voor terug. Ze zijn prima geschikt voor gas en keramisch, en door hun magnetische eigenschappen ook voor inductie. Let wel op bij glas-keramische kookplaten: de wat ruwe of ongelijke bodem van gietijzer kan krassen veroorzaken en minder efficiënt verwarmen. Ook het onderhoud vraagt aandacht – afwassen doe je met warm water en keukenpapier, niet in de vaatwasser.

©kseyale

Lees ook: Zo kook je extra zuinig op een inductiekookplaat

Koper

Met koperen pannen kook je snel en nauwkeurig: koper geleidt warmte als de beste. Tegelijk zijn ze kwetsbaarder voor krassen en deuken, en ze vergen wat meer onderhoud om mooi te blijven. Niet geschikt voor de vaatwasser dus. Op gas en keramisch doen ze het prima, maar voor inductie heb je een speciale bodem nodig. Zonder die aanpassing werkt het simpelweg niet.

©fotofabrika

Aluminium

Aluminium is licht, betaalbaar en geleidt warmte goed. Het doet zijn werk uitstekend op gas en keramisch. Voor inductie moet aluminium speciaal bewerkt zijn – alleen dan werkt het magnetische veld. Aluminium krast en deukt snel, dus voorzichtigheid is geboden bij gebruik én schoonmaak.

Pannen met een dikke, goed geleidende bodem leveren doorgaans het beste resultaat, ongeacht het fornuis. Koper en gietijzer scoren hoog op warmteverdeling en -behoud, terwijl roestvrij staat en aluminium het juist moeten hebben van slimme combinaties en coatings. Denk bijvoorbeeld aan een antiaanbaklaag of een gelaagde bodem, die verschillende eigenschappen combineren voor betere prestaties.

Welke pan op welke kookplaat?

*= Mits voorzien van een ferromagnetische bodem ** = Alleen als ze een speciale inductie-geschikte bodem hebben

Zo houd je je kookplaat en pannen in topvorm

Met een beetje aandacht gaan je kookplaat én pannen langer mee. Voor inductie is het cruciaal dat de bodem van je pan vlak en onbeschadigd is, anders kunnen er krassen op de plaat ontstaan. Keramische platen vragen om een zachte aanpak: gebruik geen schurende middelen of scherpe voorwerpen. Hardnekkige resten? Leg er wat vochtig keukenpapier op en laat het twintig minuten weken. Daarna kun je het vuil meestal met een nat doekje verwijderen. Voor echt aangekoekte plekken is een speciale keramische schraper een veilig alternatief.

Lees ook: Inductiekookplaat schoonmaken? Dit moet je wel doen en dit niet

©Maryna Pleshkun | zest_marina

Misverstanden de wereld uit: vier hardnekkige kookmythes

Er doen nogal wat verhalen de ronde over pannen en kookplaten. Tijd om de vier hardnekkigste misverstanden recht te zetten.

1. Overstappen betekent al je pannen vervangen

Niet per se. Veel pannen kun je gewoon blijven gebruiken, ook als je overstapt naar een andere kookplaat. Kijk goed naar het materiaal, de staat van de pan en of de bodem geschikt is voor je nieuwe kooktype. Je hoeft dus zeker niet halsoverkop een nieuwe pannenset te kopen.

2. Inductie is gevaarlijk

Sommige mensen maken zich zorgen over het magnetisme van inductieplaten. Dat is nergens voor nodig: het magnetische veld is zwak en werkt alleen als er een geschikte pan op staat. Voor de gebruiker is het volkomen veilig.

3. Keramische platen zijn breekbaar

Zolang je ze met zorg gebruikt en pannen met een gladde bodem kiest, gaan keramische kookplaten jarenlang mee zonder noemenswaardige schade. Het glas is stevig, maar vraagt wel om voorzichtig gebruik.

4. Elke pan werkt op elke kookplaat

Helaas, zo eenvoudig is het niet. Niet elk materiaal is compatibel met elk type kookplaat. De juiste pan kiezen begint bij weten wat voor kookplaat je hebt en wat voor bodem die pan nodig heeft.

Tot slot

Je weet nu waar je op moet letten als je een pan kiest voor jouw kookplaat. Niet ieder materiaal werkt overal even goed, maar met de juiste match zit je altijd goed. Tijd om de keuken in te duiken en je kookkunsten de vrije loop te laten. Veel plezier aan het fornuis!