ID.nl logo
Kies de juiste laptop voor gaming
© DC Studio
Huis

Kies de juiste laptop voor gaming

Tegenwoordig zijn veel laptops krachtig genoeg om zelfs de meest high-end games aan te kunnen. Maar niet zomaar elke willekeurige laptop is geschikt om te gamen. Een goede gaming-laptop heeft onder andere een krachtige grafische kaart, processor en genoeg RAM nodig. In dit artikel lees je welke specificaties belangrijk zijn in een game-laptop.

Laptop kopen om te gamen? In dit artikel lees je waar je dan op moet letten:

  • Processor: krachtig, hoge kloksnelheid
  • Grafische kaart: ondersteuning voor ray tracing, veel GDDR6 videogeheugen
  • RAM-geheugen: minstens 16 GB, kloksnelheid > 3200 MHz
  • Opslag: SSD, leessnelheid minimaal 3500 MB/s
  • Schermgrootte: minimaal 15,6 inch
  • Verversingssnelheid: minimaal 144Hz

Ook leggen we uit hoe het zit met koeling, accuduur en extra accessoires.

Lees ook: Kies het juiste besturingssysteem voor je laptop

Wat maakt een laptop geschikt voor gaming?

Op een simpele laptop kun je ook best wel een spelletje spelen, maar wil je echt snoeihard gamen, dan heb je ook serieuze hardware nodig. Hieronder gaan we alle essentiële onderdelen van je laptop puntsgewijs af.

Processor

Voor een game-laptop heb je een extreem krachtige processor nodig. De processor (of CPU) is de motor van je laptop en moet alle data en berekeningen van je games razendsnel aankunnen. Voor lichte e-sports games zoals League of Legends en Counter-Strike red je het misschien nog met een Intel Core i5 of AMD Ryzen 5 processor. Maar voor de zwaardere AAA-games zoals Elden Ring, Cyberpunk 2077en Call of Duty: Modern Warfare II heb je echt processor uit een hogere prestatiecategorie nodig: denk aan een Intel Core i7 of AMD Ryzen 7. Dit zijn zeer krachtige processors met minimaal 6 tot 8 cores en 12 tot 16 threads die de extreem veeleisende graphics en physics (zie kader verderop) van moderne games aankunnen.

Cores en threads

Cores verwijzen naar de onafhankelijke verwerkingseenheden in een processor. Een core is in feite een mini-processor die taken kan uitvoeren. Meer cores zorgt ervoor dat een processor meer taken tegelijkertijd kan uitvoeren, omdat elke core zijn eigen instructies kan verwerken. Het aantal threads geeft dus aan hoeveel taken een processor met meerdere cores tegelijk kan uitvoeren. Meer threads betekent dat de processor meer taken parallel kan uitvoeren.
Kies verder ook zeker voor een hoge turbo kloksnelheid van bijvoorbeeld 2,3 GHz of hoger. Hyperthreading en unlocked multiplicators voor overklokken zijn ook leuk extra's voor de enthusiast.

Wat betekent 'physics'? Moderne 3D-videogames proberen de gameplay en graphics zo realistisch mogelijk te maken. Een belangrijk onderdeel daarvan is het simuleren van realistische fysica, zoals zwaartekracht, botsingen tussen objecten, explosies, de manier waarop vloeistoffen zich gedragen, en hoe kleding en texturen bewegen. Het berekenen van al deze fysica vergt heel veel rekenkracht van de processor. Alle interacties moeten immers op elk moment precies goed worden gesimuleerd. Hoe geloofwaardiger de fysica, hoe meer berekeningen de processor moet doen. Daarom hebben moderne games processors nodig met veel cores, die de complexe fysica berekeningen parallel kunnen uitvoeren. Anders loopt de game niet soepel of ziet de fysica er onrealistisch uit. De term 'physics' in games verwijst dus specifiek naar deze geavanceerde berekeningen die nodig zijn om de fysica in de gamewereld écht te laten aanvoelen.

Grafische kaart

Natuurlijk is ook de grafische kaart van enorm groot belang in een gaming-laptop. De grafische kaart of GPU berekent en rendert alle geavanceerde 3D-graphics en visuals en bepaalt dus voor een groot deel hoe mooi, gedetailleerd en vloeiend jouw games eruitzien. Voor de beste gaming performance kies je idealiter voor een NVIDIA GeForce RTX 4080 of 4090, of een AMD Radeon RX 7900 XTX. Dit zijn zeer krachtige high-end GPU's met ondersteuning voor raytracing (dus voor voor hyperrealistische belichting, schaduwen en reflecties). Let ook zeker op dat je GPU minimaal 8 GB aan GDDR6 videogeheugen heeft, en bij voorkeur zelfs 10 of 12 GB voor games op de hoogste settings.

RAM-geheugen

Ook is het hebben van ruim voldoende RAM-geheugen een absolute must voor elke game laptop. Het RAM geheugen slaat alle actieve data en assets (zoals 3D-modellen van personages, voertuigen, gebouwen, animaties, texturen en materialen voor de 3D modellen, geluidseffecten en muziek ) op tijdens het gamen. Te weinig RAM kan zorgen voor nare haperingen, lag en extreem lange laadtijden. Ga daarom altijd voor minstens 16 GB, maar bij voorkeur 32 GB DDR4 RAM met een hoge kloksnelheid boven de 3200 MHz. Zo kun je naast je game ook Discord, YouTube, Spotify en webbrowsers open hebben staan zonder dat dat een nadelig effect op je game-ervaring heeft.

Opslag

Qua opslag is het een absolute aanrader om te kiezen voor een razendsnelle SSD. Een solide state drive laadt games, apps en besturingssystemen vele malen sneller dan een traditionele harde schijf. Kies bij voorkeur voor een 1 TB PCIe NVMe M.2 SSD van een bekend merk als Samsung of Western Digital. Met een SSD van dit type kunnen games en zware programma's binnen enkele seconden installeren en laden. Let erop dat je SSD een leessnelheid heeft van minstens 3500 MB/s, voor echt snelle laadtijden.

Schermgrootte en verversingssnelheid

Naast de interne hardware is ook het scherm van een game-laptop erg belangrijk. Je wilt immers maximaal kunnen genieten van de graphics van nieuwe games. Kies daarom bij voorkeur voor een laptop met een 15,6 inch of 17,3 inch scherm. Op een groter scherm zie je meer details en kun je makkelijker overzicht houden in multiplayer-games. Let erop dat het scherm een hoge verversingssnelheid heeft, bij voorkeur 144Hz of zelfs 240Hz. Met zo'n high refresh rate scherm worden beelden veel vloeiender en scherper weergegeven, ideaal voor competitive gamen. Ook ondersteuning voor technologie als Nvidia G-Sync of AMD FreeSync is aan te raden: dit voorkomt tearing en stuttering. Bij tearing zijn delen van twee verschillende frames tegelijk op het scherm te zien zijn. Dit gebeurt wanneer de framerate van de grafische kaart en de refresh rate van het scherm niet goed op elkaar afgestemd zijn. Stuttering is wanneer de framerate ineens daalt, waardoor er korte pauzes en 'hapjes'in de animatie optreden. Dit zorgt voor een onregelmatige, hakkelende weergave. Tot slot is een IPS lcd-paneel beter dan TN vanwege de betere kijkhoeken en kleurweergave.

Koeling

Gamen stelt hoge eisen aan de hardware van een laptop. Daarom is het belangrijk dat je kiest voor een degelijk koelsysteem. Kies bij voorkeur voor een model met vapour chamber koeling, meerdere ventilatoren en heatpipes. Dit voert de warmte van de krachtige componenten af.

Wat is een vapour chamber? Dat is een platte, gesloten koperen kamer gevuld met een klein beetje vloeistof. Via de heatpipes wordt warmte van componenten als de processor en videokaart naar deze kamer getransporteerd. De vloeistof neemt de warmte op en verdampt.

©MuhammadSyafiq

Makkelijk uit te breiden

Let er daarnaast op dat je de laptop makkelijk moet kunnen uitbreiden. Denk bijvoorbeeld aan het zelf toevoegen van extra RAM, opslag en wifi-kaarten. Ook handig - en vooral leuk - zijn extra features zoals een rgb-toetsenbord, high-end Dolby Atmos geluid en een webcam.

Kies de juiste accuduur voor draagbaar gamen

Een belangrijk voordeel van laptops is dat je ze overal mee naartoe kunt nemen. Let er daarom op dat de accuduur voldoende is. Standaard hebben krachtige gaming laptops vaak een accuduur van zo'n 3 tot 5 uur. Dat is prima voor thuisgamers die altijd bij een stopcontact in de buurt zitten. Wil je echter lang onderweg kunnen gamen, kies dan voor een model met een accuduur van 8 uur of meer. Sommige high-end gaming laptops hebben tegenwoordig accu's tot maar liefst 90 Wh, goed voor 8 tot 10 uur gamen op één lading. Ook handig zijn snellaadfuncties via de usb-c poort, om de accu razendsnel bij te laden.

©Turan Sezer

Accessoires

Als je flink investeert in een krachtige gaming-laptop, wil je hem natuurlijk goed beschermen. Gelukkig zijn er handige accessoires om je laptop veilig te houden. Allereerst is een stevige en stijlvolle laptoptas belangrijk om je laptop te beschermen onderweg. Kies een tas met voldoende opbergvakken en foam bescherming. Ook een laptop koelerstandaard is aan te raden, zodat de ventilatie goed blijft terwijl je gamet op je bureau. Tot slot is een doekje met microvezel handig om het scherm vetvrij te houden. Met de juiste accessoires gamen laptop blijft je game laptop jarenlang als nieuw.

▼ Volgende artikel
Review Boox Go Color 7 Gen II - Kleine stap vooruit of overbodige upgrade?
© ER | ID.nl
Huis

Review Boox Go Color 7 Gen II - Kleine stap vooruit of overbodige upgrade?

De Boox Go Color 7 Gen II moet de compacte kleur-e-reader naar een hoger niveau tillen. Met Android 13, stylus-ondersteuning en toegang tot talloze apps lijkt het een veelzijdige upgrade ten opzichte van de eerste generatie. Maar wie hoopt op een spectaculair verschil, ontdekt al snel dat de verbeteringen bescheiden zijn en dat oude minpunten nog steeds aanwezig zijn.

Oké
Conclusie

De Boox Go Color 7 Gen II is een veelzijdige, compacte kleur-e-reader die vooral interessant is voor wie Android-flexibiliteit en stylus-ondersteuning belangrijk vindt. De verbeteringen ten opzichte van de eerste generatie zijn klein, terwijl kleurweergave en ghosting nog steeds beperkingen vormen. Voor pure lezers zijn er gebruiksvriendelijker en goedkopere alternatieven.

Plus- en minpunten
  • Compact, licht en prettig in de hand
  • Scherp zwart-witbeeld (300 ppi)
  • Stylus-ondersteuning
  • Ruime opslag (64 GB) en microSD-uitbreiding
  • Wifi én bluetooth voor externe accessoires
  • Kleurweergave blijft zacht en wollig
  • Ghosting nog steeds merkbaar
  • Merkbare input-lag bij tekenen en schrijven
  • Veel instelwerk; minder gebruiksvriendelijk dan Kindle/Kobo
  • Stylus niet standaard meegeleverd
  • Niet waterdicht
Specificaties

Scherm: 7-inch E Ink Kaleido 3-kleurenscherm (4096 kleuren), resolutie 1680 × 1264 px, 300 ppi (zwart-wit) / 150 ppi (kleur) Processor & geheugen: Octa-core CPU (2,4 GHz), 4 GB RAM Opslag: 64 GB intern, uitbreidbaar via microSD Besturingssysteem: Android 13 Connectiviteit: Wifi, bluetooth 5.1 Stylus: Ondersteuning voor Boox InkSense-stylus (4096 drukniveaus, los verkrijgbaar) Verlichting: Front-light met instelbare kleurtemperatuur (warm/koud) Extra hardware: G-sensor voor automatische rotatie, ingebouwde speaker en microfoon, usb-c-aansluiting Batterij: 2.300 mAh Afmetingen & gewicht: 156 × 137 × 6,4 mm, 195 g Waterbestendigheid: Spatwaterdicht, niet volledig waterdicht Bestandsformaten: Ondersteunt o.a. pdf, epub, mobi, cbr/cbz, doc, txt, png, jpg, bmp, tiff, wav en mp3

Qua uiterlijk heeft Onyx weinig aangepast. De Gen II is net zo licht en handzaam als zijn voorganger, weegt nog steeds rond de 190 gram en ligt dankzij de matte achterkant prettig in de hand. De brede rand rondom het scherm blijft een slimme keuze, zodat je het apparaat stevig kunt vasthouden zonder per ongeluk het scherm aan te raken. De bladerknoppen lijken iets beter geplaatst en klikken overtuigender dan bij de Gen I, maar het blijft een nuanceverschil. Het formaat is precies in balans: groot genoeg om comfortabel te lezen, maar compact genoeg om gemakkelijk mee te nemen. Dat maakt het een van de grootste troeven van deze serie.

Kleuren overtuigen nog steeds niet

Het 7-inch scherm gebruikt de Kaleido 3-technologie, met 4096 kleuren op 150 ppi en 300 ppi voor zwart-wit. In de praktijk oogt het kleurbeeld nog steeds erg zacht, flets en wollig, met een lichte gelige zweem die vooral opvalt bij bepaalde achtergrondkleuren. Voor strips en grafieken is het prima, maar het haalt het niet bij zelfs de goedkoopste tablets. Het contrast blijft lager dan bij een zwart-wit-e-reader en het lichte screendoor-effect (waarbij je het fijne raster van de pixels op een scherm kunt zien, alsof je door een hor of gaas kijkt) is goed zichtbaar. Ghosting, waarbij oude beeldresten kort blijven hangen, is iets minder storend dan bij zijn voorganger, maar nog altijd aanwezig.

©ER | ID.nl

Kleuren ogen nogal flets en het screendoor-effect zorgt voor een onrustig beeld.

©ER | ID.nl

Gelukkig ogen zwart-witletters bij het lezen van een boek wel gewoon haarscherp.

Leuk voor stripverhalen, maar met beperkingen

Het kleurenscherm van de Boox Go Color 7 Gen II komt het best tot zijn recht bij het lezen van stripverhalen, manga of comics. Illustraties krijgen immers een subtiele kleurdiepte die prettiger is voor de ogen dan de felle gloed van een tablet, en het compacte 7-inch formaat voelt in de hand bijna als een klein stripboekje. Vooral bij traditionele manga werkt dat prima, zeker als je leest via een sideload-app als Tachiyomi of Perfect Viewer, die je zelf als .apk-bestand kunt installeren.

Bij webtoons of andere digitale strips met lange verticale pagina’s merk je echter dat het e-ink-scherm wat moeite heeft: het scrollen is niet altijd vloeiend en het beeld ververst uiteraard niet zo snel als op een lcd- of oled-scherm. Ook blijft de kleurweergave wat gedempt en mist het geheel de levendigheid van een tablet. Ghosting kan bij intensieve beeldwisselingen eveneens zichtbaar blijven, waardoor het apparaat beter presteert bij rustiger, pagina-gebaseerde content dan bij dynamische visuele media.

©ER | ID.nl

De e-reader leent zich prima voor het lezen van comics, al ogen de kleuren wel wat flets.

Flexibiliteit met een leercurve

De overstap naar Android 13 zorgt voor een stabielere en iets snellere ervaring dan bij de vorige generatie. Het grote voordeel is de vrijheid om via Google Play vrijwel elke lees-app te installeren, van Kindle tot Kobo en Storytel. Zo kun je vanuit één apparaat bij meerdere aanbieders terecht. Daarnaast kun je per app talloze leesinstellingen aanpassen, tot en met het installeren van specifieke lettertypes zoals een dyslexie­vriendelijk font.

Toch zit daar ook een keerzijde aan. Zowel de knoppen als het touchscreen reageren merkbaar trager dan bij conventionele e-readers, en bij complexe apps merk je dat de hardware het eigenlijk maar moeilijk kan bijbenen. Het apparaat voelt daardoor minder direct en soepel aan, zelfs bij simpele handelingen zoals het invoeren van een pincode.

©ER | ID.nl

Android is een kracht én een valkuil

Doordat het apparaat draait op Android 13 kun je zoals hierboven al genoemd via de Play Store vrijwel elke app installeren. Dat opent een deur naar een breed scala aan toepassingen: naast lees-apps zoals Kindle, Kobo en Storytel kun je er ook allerhande educatieve apps, productiviteitstools en zelfs games op zetten.

In theorie maakt dat van de Go Color 7 Gen II een soort mini-tablet met e-ink-scherm. In de praktijk loop je echter al snel tegen de grenzen van de technologie aan. Bewegende beelden, zoals video's, ogen traag en onscherp, en animaties in apps komen schokkerig over. Games werken technisch gezien, maar de reactiesnelheid van het scherm maakt ze eigenlijk onspeelbaar. Ook voelt de interface minder vloeiend aan dan op een echte tablet, waardoor het apparaat het meest tot zijn recht komt als veelzijdige e-reader, en niet als volwaardige vervanger van je iPad of Android-tablet. Houd dat dus in gedachten.

Kijk nou, een stylus!

De grootste vernieuwing is de ondersteuning voor een stylus. Met de Boox InkSense-pen kun je notities maken, documenten annoteren en zelfs illustraties maken (als je daar de juiste app voor installeert). Dat werkt, maar het schrijf-/tekengevoel is wisselend. Palm rejection is niet altijd betrouwbaar, waardoor er soms ongewenste strepen op het scherm verschijnen als je hand erop rust. Daarnaast verliest de pen soms kortstondig contact, waardoor lijnen of delen van letters ontbreken. Voor snelle krabbels of het markeren van tekst voldoet het, maar voor langdurig schrijf- of tekenwerk of precisie-aantekeningen is de Gen II minder geschikt.

Tekenen kan, maar verwacht geen wonderen

Omdat het apparaat op Android draait en toegang heeft tot de Play Store, kun je er ook creatieve tekenapps zoals Sketchbook of Tayasui Sketches op zetten. In theorie klinkt dat ideaal, maar in de praktijk valt het toch een beetje tegen. Er zit merkbare vertraging tussen je penbewegingen en wat er op het scherm verschijnt, en de drukgevoeligheid werkt niet altijd gelijkmatig. Voor snelle schetsen of nauwkeurig tekenwerk is dat hinderlijk, waardoor deze e-reader duidelijk geen volwaardig alternatief is voor een tablet of digitaal schetsboek.

Accessoires niet inbegrepen

Wie de Boox Go Color 7 Gen II optimaal wil gebruiken, moet rekening houden met extra kosten. De InkSense-stylus, die nodig is om notities te maken of te tekenen, wordt niet standaard meegeleverd en kost 54,95 euro. Ook de magnetische beschermhoes, geprijsd op 29,95 euro, moet je apart aanschaffen. Die hoes is handig voor bescherming en om de e-reader rechtop te zetten, maar de magneten zijn niet bijzonder krachtig, waardoor het apparaat er vrij gemakkelijk uit kan glijden. Voor wie het complete pakket wil, tikt de totaalprijs dus merkbaar hoger uit dan alleen de aanschaf van het apparaat zelf.

Conclusie: niche-ding voor specifieke gebruikers

De Boox Go Color 7 Gen II is een degelijk apparaat voor wie (een beetje) kleur nodig heeft in een compact formaat, meerdere leesplatforms wil combineren en bereid is tijd te investeren in het instellen van apps en instellingen. De stap vooruit ten opzichte van de Gen I is echter klein. De kleurweergave blijft erg zacht, ghosting is nog steeds aanwezig en de stylus-ervaring wordt beperkt door onnauwkeurigheid en vertraging. Als e-reader voor wie vooral in zwart-wit leest of lekker snel wil kunnen bladeren, zijn er gebruiksvriendelijker en goedkopere alternatieven. En wie denkt hiermee ook meteen een tabletvervanger in huis te halen, zal snel merken dat bewegend beeld en interactieve content (bijvoorbeeld bij het browsen) simpelweg niet prettig werken op e-ink.

▼ Volgende artikel
Samsung Galaxy Buds3 FE: slimme oordopjes voor scherpe prijs
Huis

Samsung Galaxy Buds3 FE: slimme oordopjes voor scherpe prijs

Samsung heeft onlangs de Galaxy Buds3 FE uitgebracht, een set draadloze oordopjes met actieve ruisonderdrukking, AI-integratie en slimme bediening voor een scherpe prijs. Deze nieuwe Fan Edition biedt moderne eigenschappen en Galaxy-ecosysteemfunctionaliteit. Lees hieronder wat je zoal kunt verwachten van Samsungs nieuwste oordopjes.

In dit artikel lees je:

– Hoe Samsung AI inzet voor slimmere bediening en vertaling – Welke specificaties en accuduur de oordopjes bieden – Voor wie deze Fan Edition vooral interessant is

De Buds3 FE onderscheiden zich met een zogenaamd 'blade design', een langgerekte vorm met een matte tweekleurige afwerking en semi-transparante accenten. De oordopjes wegen 5 gram per stuk en de case komt uit op 41,8 gram. Ze zijn verkrijgbaar in zwart en grijs, met IP54-classificatie voor stof- en spatwaterbestendigheid.

Slimme bediening en AI-integratie

Samsung zet met deze dopjes volop in op gebruiksgemak. De Buds3 FE zijn uitgerust met touch-, druk- en nabijheidssensoren, waarmee gebruikers onder meer het volume kunnen regelen, muziek pauzeren of gesprekken aannemen door te tikken of te knijpen. Dankzij Auto Switch kunnen de oordopjes automatisch overschakelen tussen verschillende Galaxy-apparaten. Voor Galaxy-gebruikers komt daar nog een extra laag aan functionaliteit bij in de vorm van Galaxy AI. Daarmee heb je onder meer spraakcommando's, realtime vertalingen en snelle toegang tot persoonlijke content zonder het scherm aan te raken tot je beschikking.

©Samsung

Geluidsfuncties, connectiviteit en accu

De Buds3 FE zijn voorzien van een dynamische 1-weg speaker en drie microfoons per oordopje. Ze ondersteunen actieve ruisonderdrukking (ANC), een ambient sound-modus en Crystal Clear Call-technologie. Die laatste maakt gebruik van een machine-learning-model om stemmen te isoleren tijdens gesprekken. De oordopjes zijn compatibel met bluetooth 5.4 en ondersteunen de codecs AAC, SBC en SSC (Samsung Seamless Codec).

©Samsung

Qua batterijduur belooft Samsung tot 6 uur luisterplezier met ANC ingeschakeld, oplopend tot 8,5 uur zonder. In combinatie met de oplaadcase loopt dat op tot respectievelijk 24 en 30 uur. Voor bellen geldt een maximale gesprekstijd van 4 uur, met een totaal van 18 uur inclusief case. De oplaadcase bevat een 515mAh-accu, de oordopjes zelf hebben elk 53 mAh aan capaciteit.

Beschikbaarheid

De Galaxy Buds3 FE zijn per direct verkrijgbaar in de Benelux voor een adviesprijs van 149 euro. Van 18 augustus tot en met 5 oktober 2025 geldt een lanceringsactie met 50 euro cashback, waarmee de prijs dus tijdelijk op 99 euro uitkomt.