Mijn medio 2011 Mac mini was traag geworden. Heel erg traag. De mini draaide op Mavericks en na een aantal dagen zonder opnieuw op te starten werd hij zo traag dat er een gedwongen of handmatige reboot nodig was.

Het duurde een aantal minuten om op te starten en apps te laden en vervolgens zo'n 20 minuten - of langer - voordat het apparaat volledig responsief werd. Dit ondanks 16GB aan RAM. Mijn MacBook Air (eind 2011) met slechts 4GB start binnen enkele minuten volledig op. Wat was er aan de hand? Lees ook: Een tweede leven voor je oude iPhone.

Ik moest en zou erachter komen, omdat ik steeds meer tijd aan het verspillen was en constant moest zitten wachten.

Geen druk, eerlijk waar

Het opnieuw opstarten zorgde er vaak voor dat er 20 tot 40GB aan ruimte op de 500GB interne harde schijf van de mini vrijkwam. Maar de Mac ging na een herstart helemaal niet sneller draaien.

Ik heb WhatSize gebruikt om bijna 90GB aan onnodige bestanden vrij te maken, wat enigszins leek te helpen. De vertraging had duidelijk iets te maken met tijdelijke bestanden en beschikbare schijfruimte.

©PXimport

Met WhatSize kon ik snel 90GB aan bestanden opsporen en verwijderen die ik niet nodig had. Dat hielp, maar het probleem was nog niet helemaal opgelost.

Met Activity Monitor en in de Terminal met het commando top kon ik zien dat ik vaak tegen de grenzen van het fysieke geheugen aanzat, maar de Mac leek wat het geheugen betreft niet onder druk te staan, wat voor een heleboel schijfactiviteit zou zorgen. Tijdens de trage periode na het opnieuw opstarten, waarin het apparaat niet of nauwelijks bruikbaar is, was noch het geheugen noch de opslagruimte een probleem.

In Mavericks is geheugencompressie toegevoegd, een manier om het fysiek geïnstalleerde RAM te maximaliseren, wat mijn MacBook Air nieuw leven heeft ingeblazen. Maar dat was het probleem niet. En Swap, waarbij harde schijfruimte gebruikt wordt om inactieve elementen van het geheugen op te slaan, zorgde volgens de Activity Monitor ook niet voor problemen.

En ik had geen gemakkelijke weg naar de meest voor de hand liggende oplossing: het installeren van een SSD, een solid-state drive die vele malen sneller zou kunnen zijn dan de 5400rpm harde schijf die in de mini zit. De mini modellen van de afgelopen jaren hebben een harde schijf die opgesloten zit. iFixit noemt het verwisselen "gemiddeld lastig", hoewel het 20 stappen in beide richtingen heeft. Ik vind het meestal niet eng om een Mac uit elkaar te halen, maar hier waren gewoon te veel dingen die mis konden gaan.

©PXimport

Als je de Mac mini eenmaal opengebroken hebt, ben je nog altijd 19 stappen verwijderd van het verwisselen van de harde schijf. Niet zo eenvoudig als het inpluggen van een externe SSD.

Maar het is natuurlijk mogelijk om een SSD in een externe behuizing te gebruiken. Ik heb deze route gekozen en op die manier de vertragingen verholpen.

De vele keuzemogelijkheden voor een externe SSD

Ik wilde nog geen nieuwe Mac kopen en de kosten liefst onder de €300 houden, terwijl ik meteen iets zou kopen wat ik later ook met een nieuwe computer of als draagbare opslag zou kunnen gebruiken. Een vergelijkbare Mac mini met dezelfde hoeveelheid opslag en geheugen zou op zijn minst €650 gaan kosten - en dan zonder een op bestelling gemaakte Fusiondrive (HDD/SSD-combinatie), maar met een reguliere harde schijf. (Apple biedt geen SSD-optie.)

Mijn model Mac mini heeft vier USB 2.0-poorten, één FireWire 800-poort en Thunderbolt. Een SSD die via Thunderbolt gekoppeld is lijkt overdreven en ik gebruikte al één scherm met de ingebouwde HDMI-poort en een ander scherm via DisplayPort met de Thunderbolt-verbinding. Dus als ik een Thunderbolt-drive zou kopen, zou deze minimaal twee poorten moeten hebben om doorvoer te ondersteunen en ik kon er binnen mijn budget geen vinden.

©PXimport

De SSD die ik heb uitgekozen heeft FireWire 800 voor een verbinding met mijn Mac mini die snel genoeg is, plus USB 3.0 zodat ik hem kan gebruiken met de volgende Mac die ik koop.

USB 2.0 is te traag en USB 3.0 had mijn Mac mini niet. Het was dus eenvoudig om voor FireWire 800 te kiezen, wat een ruwe snelheid van 800 megabits per seconde levert (Mbps). De schijf die ik gekocht heb is de OWC Mercury Elite Pro mini 480GB, die FireWire 800 plus USB 2.0/3.0 bevat, waardoor ik hem later ook nog met een nieuwe Mac die USB 3.0 heeft kan gebruiken. Ik heb er zo'n €265 voor betaald, inclusief USB 3.0 en FireWire 800-kabels. (Als je slechts één enkele interface nodig hebt, zijn er goedkopere opties met dezelfde opslagcapaciteit.)

Toen de drive arriveerde, moest ik wat FireWire-kabels omwisselen, omdat ik al een andere OWC-drive ingeplugd had voor back-ups. Ik gebruik CrashPlan voor incrementele back-ups en archivering en SuperDuper voor nachtelijke kloon-updates, maar voor mijn migratie heb ik Carbon Copy Cloner gebruikt omdat dit programma een speciale functie heeft.

Ik ben als volgt te werk gegaan:

1. De externe SSD initialiseren. Om OS X Recovery en andere geavanceerde functies te gebruiken, moet je het GUID Partition Table-formaat gebruiken.

2. Met Carbon Copy Cloner heb ik mijn actieve opstartschijf in de Mac mini naar de externe SSD gekopieerd. Tijdens dit onderdeel van het proces moest ik blijven doorwerken, maar gelukkig werd het systeem niet al te veel vertraagd. Er werd ongeveer 40GB per uur gekopieerd, wat redelijk traag is, maar dat is best logisch.

3. Omdat ik tijdens het maken van de kloon mijn computer aan het gebruiken was, weet ik dat ik wat gewijzigde data gemist heb. Zowel SuperDuper als CCC hebben een incrementele kloonoperatie waarbij alleen gewijzigde bestanden gekopieerd worden. Nadat de eerste kloonsessie voltooid was, heb ik alle actieve programma's afgesloten en een aantal diensten uitgeschakeld en het proces opnieuw gestart. Deze keer duurde het slechts 40 minuten.

4. Ik heb de Recovery HD-functie van CCC gebruikt, waarmee ik de herstelpartitie op een bestaande schijf kan kopiëren en deze vervolgens op een nieuwe partitie kan herstellen nadat er een opstartbaar systeem geïnstalleerd is.

5. Ik heb het opstartvolume een andere naam gegeven en de externe SSD precies dezelfde naam gegeven als de oorspronkelijke opstartschijf. Onder Startup Disk heb ik de SSD als het opstartvolume gekozen en vervolgens de computer opnieuw opgestart.

©PXimport

Carbon Copy Cloner kan dezelfde Recovery-partitie aanmaken als die op de interne schijf van mijn Mac staat.

Nadat de computer opnieuw was opgestart, moest ik een aantal diensten opnieuw linken, zoals bijvoorbeeld Dropbox, dat op slimme wijze verschillen in de setup van een computer opmerkt om zich ervan te verzekeren dat niet iemand je systeem gehijackt heeft. Ik moest ook de CrashPlan-back-up opnieuw instellen, door een back-up van een andere computer te accepteren, een techniek die het programma voor een nieuwe machine of een nieuwe opstartidentiteit gebruikt. Verder werkte alles zonder gedoe.

Het verschil is opzienbarend

Ik zag meteen een enorm verschil, alsof ik een hele nieuwe computer had in plaats van alleen een nieuwe opstartschijf. De FireWire 800 was duidelijk snel genoeg om het verschil te maken voor het soort lezen en schrijven dat er werd uitgevoerd. Toen ik voor de eerste keer opnieuw opstartte duurde dit ongeveer zes minuten, maar OS X was duidelijk bezig met opschonen en caching. Daarna duurde het zo'n twee tot drie minuten om opnieuw op te starten.

Het vreemdste wat ik na een paar dagen ontdekt heb is dat er minder geheugen gebruikt wordt. Het maximum ligt iets boven de 11GB, terwijl het eerst 15GB of meer was. Dit is onverklaarbaar en contra-intuïtief. Waarom zou snellere opslag resulteren in meer ongebruikt RAM?

Nadat ik zeker wist dat ik een schone back-up van mijn opstartschijf had, heb ik SuperDuper zo aangepast dat de SSD naar de interne schijf van de Mac mini geback-upt wordt. Mocht de SSD of de behuizing falen, dan zou ik zonder problemen vanaf de interne schijf kunnen opstarten - maar dan zou ik wel weer met een oude, trage computer zitten totdat de SSD gerepareerd is.

Wanneer ik er klaar voor ben om mijn Mac te upgraden, naar een iMac met Retina 5K of een volgende generatie mini, heb ik een draagbare oplossing: ik kan een Mac met een goedkopere harde schijf of Fusiondrive aanschaffen en deze aankoop via USB 3.0 koppelen om met een zo snel mogelijk systeem te beginnen.

De laatste paar maanden verschijnen er steeds potentere midrange smartphones. Nu zit je met de Motorola Edge 60 Pro wel aan de bovenste kant van die markt, maar dat neemt niet weg dat je nog steeds veel waar voor je geld kunt krijgen.

De Motorola Edge 60 Pro ligt in de winkels voor een adviesprijs van 599,99 euro. Voor dat geld krijg je een royale 12 GB werkgeheugen en 512 GB opslagruimte – een uitstekende deal dus. De prijs is gelijk gebleven aan die van zijn voorganger, maar onder de motorkap is er wel het nodige veranderd. De nieuwe Edge heeft een snellere processor, een krachtiger accu, een volledig vernieuwd camerasysteem en – opvallend – een flinke upgrade van het oplaadvermogen.

Net als eerdere modellen is de Edge 60 Pro slank, licht en compact, met een luxe uitstraling dankzij de aflopende schermranden. Met een gewicht van 186 gram ligt het toestel prettig in de hand. De achterkant is bekleed met veganistisch leer, wat niet alleen zorgt voor extra grip, maar ook voorkomt dat je last hebt van vingerafdrukken. En met zowel een IP68- als IP69-certificering is de smartphone uitstekend bestand tegen water en stof.

©Wesley Akkerman

Duurzaam en prachtig display

Terwijl veel andere fabrikanten de gebogen schermranden inmiddels links laten liggen, gaat Motorola er juist vol voor. Het geeft de Edge 60 Pro een premium uitstraling, maar brengt ook een klein nadeel met zich mee: in fel licht kunnen de randen reflecteren, iets waar je bij een plat scherm geen last van hebt. Storend is het niet direct, maar het valt wel op. Gelukkig maakt het p-oledscherm veel goed. Kleuren spatten van het display, het contrast is uitstekend en content kijken is dan ook een genot.

De vingerafdrukscanner zit netjes in het scherm verwerkt en reageert snel. Het display zelf biedt een scherpe resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een verversingssnelheid tot 120 Hertz, wat zorgt voor soepele beelden. Ook de helderheid is dik in orde, zelfs op zonnige dagen. Mooi meegenomen is de keuze voor het stevige Gorilla Glass 7i aan de voorkant, een krasbestendige laag die tegen een stootje kan en het scherm goed beschermt bij dagelijks gebruik.

©Wesley Akkerman

Capabele processor voor gaming

De Motorola Edge 60 Pro draait op de Mediatek Dimensity 8350 Extreme, en dat is een flinke stap vooruit ten opzichte van de Edge 50 Pro. Vooral voor wie graag games op zijn smartphone speelt, is dit goed nieuws. Maar ook bij alledaags gebruik – van appen en mailen tot bellen, browsen en foto's maken – draait het toestel soepel. Tijdens het testen zijn we geen haperingen, vertragingen of andere storende zaken tegengekomen.

Ben je van plan om te gamen op de Edge 60 Pro, houd er dan wel rekening mee dat het toestel bij intensief gebruik warm kan worden. Dat gebeurt niet snel, maar bij grafisch zware 3D-games kan de temperatuur merkbaar oplopen, wat de prestaties wel iets kan beïnvloeden. De meeste casual games draaien probleemloos, maar bij zwaardere titels uit de Play Store speel je doorgaans op medium instellingen. Dat is niet ongebruikelijk in deze prijsklasse, en het toestel houdt zich daar prima staande.

©Wesley Akkerman

Meer energie, iets langere laadtijd

Een van de grootste veranderingen ten opzichte van het vorige model is de accu. Die heeft nu een indrukwekkende capaciteit van 6000 mAh, terwijl de voorganger met 4500 mAh al prima presteerde. Met de Edge 60 Pro haal je moeiteloos het einde van dag twee, zelfs als je af en toe een potje gamet. Die extra accuduur komt echter met een kleine keerzijde: de oplaadsnelheid is verlaagd van 125 naar 90 watt. Nog steeds snel, maar wel een stapje terug.

In de praktijk merk je daar weinig van. Tenzij je de Edge 60 Pro direct naast zijn voorganger legt, zul je het verschil nauwelijks opmerken. Opladen van 0 naar 100 procent duurt minder dan 50 minuten, en met een halfuurtje zit je vaak al rond de 75 procent. Draadloos laden is wél flink afgeremd: dat gaat nu met maximaal 15 watt, terwijl dat bij het vorige model nog 50 watt was. Een duidelijke concessie, al zal het voor veel gebruikers geen breekpunt zijn.

©Wesley Akkerman

De software was altijd zo goed…

Op softwaregebied heeft Motorola een aantal veranderingen doorgevoerd die niet voor iedereen positief zullen uitpakken. Zo staan er nu meer vooraf geïnstalleerde apps op het toestel, en is er een nieuwe AI-omgeving toegevoegd, ontwikkeld in samenwerking met Perplexity AI. Net als bij de Nothing Phone 3a krijg je daar via een aparte knop snel toegang toe. Daarmee kun je bijvoorbeeld meldingen laten samenvatten of informatie opvragen.

Leuk in theorie, maar in de praktijk werkt dat nog niet met alle apps. Toch zitten er handige functies tussen: zo kun je de assistent vragen om iets voor je te onthouden, zoals een foto of screenshot, die je later eenvoudig kunt terugvinden. Een duidelijke beperking is echter dat deze AI-functies alleen in het Engels werken. En hoewel we in Nederland vaak prima overweg kunnen met die taal, gaat dat ongetwijfeld ten koste van de toegankelijkheid voor sommige gebruikers.

©Wesley Akkerman

50x

Veel AI-opties

Een andere nieuwe functie is Playlist Studio. Daarmee kun je een afspeellijst laten samenstellen op basis van je eigen prompt. Klinkt veelbelovend, maar er zit een flinke beperking aan: het werkt alleen met Amazon Music, en dan ook nog uitsluitend als je een actief abonnement hebt. Daardoor zal deze functie voor veel gebruikers nauwelijks bruikbaar zijn. Image Studio – eveneens in samenwerking met Perplexity – is wél geslaagd. Hiermee maak je eenvoudig achtergronden, stickers en andere visuals, precies zoals je zou verwachten.

Daarnaast kun je rekenen op de kracht van Google Gemini, die je activeert door de powerknop ingedrukt te houden. Daarmee stel je vragen of geef je opdrachten, net als bij Google Assistant. Ook Circle to Search is aanwezig, een handige manier om snel informatie op te vragen over elementen uit foto's of screenshots. De nieuwe Moto AI-knop aan de linkerkant van het toestel is speciaal bedoeld voor deze AI-functies, maar is helaas niet aanpasbaar. Zonde, vooral voor wie weinig gebruikmaakt van Motorola's eigen AI-platform.

3x

2x

Veel dataverzameling

Opvallend is dat Motorola twee verschillende nieuwsoverzichten in zijn software-omgeving aanbiedt. Veeg je op het thuisscherm naar rechts, dan verschijnt de vertrouwde Google-feed – al kun je die eventueel uitschakelen. Daarnaast is er binnen het app-overzicht nóg een nieuwsoverzicht, afkomstig van een andere aanbieder. Het maakt duidelijk dat er veel gebeurt op het gebied van dataverzameling en -verwerking. Dat is op zich niets nieuws, maar Motorola zet het nu opvallend zichtbaar neer.

De Edge 60 Pro draait op Android 15 en krijgt drie jaar lang software-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Daarmee loopt Motorola duidelijk achter op merken als Samsung en Google, die ruimere termijnen hanteren. Volgens Motorola sluit dit beleid echter aan op het werkelijke gebruik van hun toestellen. Intern onderzoek zou uitwijzen dat gebruikers hier tevreden mee zijn – reden genoeg voor het bedrijf om daar niets aan te veranderen. Toch voelt het als een gemiste kans: het drukt de langetermijnwaarde van een verder prima smartphone.

1x

0,5x

Solide camera’s, maar…

Het camerasysteem van de Motorola Edge 60 Pro levert over het algemeen degelijke fotoprestaties. De hoofdcamera heeft een resolutie van 50 megapixel, net als de ultragroothoeklens die ook dienstdoet als macrocamera. Daarnaast is er een telelens van 10 megapixel, goed voor 3x optische zoom en tot 50 keer digitale zoom. Aan de voorkant vind je een selfiecamera van eveneens 50 megapixel, met een lichtsensor die zorgt voor betere belichting en witbalans.

De lenzen produceren heldere, scherpe foto's, en dankzij de samenwerking met Pantone ogen kleuren meestal natuurlijk en accuraat, ook bij beweging of in lastige lichtomstandigheden. De HDR-prestaties zijn sterk, met veel detail in zowel lichte als donkere delen. Een minpunt is de neiging tot overbewerking: sommige foto's worden te sterk verscherpt, waardoor ze kunstmatig aanvoelen. Dat doet wat denken aan de beeldverwerking van sommige Samsung-toestellen.

0,5x

1x

Problemen in het donker

De hoofdcamera doet het prima bij daglicht, maar zodra het donker wordt, levert hij zichtbaar in op scherpte en detail. De ultragroothoeklens schiet bij goed licht acceptabele foto's, al vertaalt de sensor-upgrade zich niet altijd in betere beeldkwaliteit. In situaties met weinig licht vallen de prestaties flink tegen. De grootste tegenvaller is de telelens. Door de kleine sensor heeft die moeite met helderheid en dynamisch bereik, en de digitale zoom kun je sowieso beter links laten liggen.

De selfiecamera scoort daarentegen wél punten, met realistische huidtinten en scherpe beelden. Het bokeh-effect – waarbij de achtergrond onscherp wordt – is wisselend, en ook kun je kleurverschillen opmerken tussen de verschillende lenzen. Het zwakste punt van de Edge 60 Pro is echter de videokwaliteit. De beeldstabilisatie schiet tekort, waardoor video's al snel schokkerig aanvoelen. Onbruikbaar is het niet, maar op dit prijsniveau had Motorola meer mogen bieden.

2x

3x

Motorola Edge 60 Pro kopen?

De Motorola Edge 60 Pro scoort op hardwarevlak overtuigend, met een krachtige processor, een indrukwekkende accuduur en een helder, prettig scherm. Toch wordt de gebruikerservaring flink geremd door de software. Waar Motorola vroeger bekendstond om zijn schone Android-ervaring, oogt de Edge 60 Pro rommeliger dan ooit. De hoeveelheid voorgeïnstalleerde apps is toegenomen, en de AI-integratie voelt onaf – zeker omdat ondersteuning voor de Nederlandse taal ontbreekt.

De niet-aanpasbare AI-knop, de dubbele nieuwsfeeds met bijbehorende dataverzameling en het magere updatebeleid van drie jaar werpen een flinke schaduw over de solide hardwarebasis. Deze softwarematige concessies zorgen ervoor dat het toestel niet de verfijnde, toegankelijke ervaring biedt die je van Motorola zou verwachten. Zonder alle onvolwassen AI-toeters en bellen – en ondanks de wisselende camerakwaliteit – hadden we de Edge 60 Pro met gemak kunnen aanraden. Maar nu blijft er vooral een gevoel van gemiste kansen hangen.

Een oven wordt flink heet tijdens het gebruik, en ook in een magnetron met grill- of ovenfunctie kan de temperatuur behoorlijk oplopen. Daardoor verdampt vet of spettert eten sneller tegen de binnenkant van de deur. Zelfs bij een gewone magnetron kunnen spetters en condens zich ophopen op het ruitje. Na een tijdje is het glas zo vettig of bruin dat je nauwelijks nog naar binnen kunt kijken. Niet gevaarlijk, wél vervelend. Gelukkig is het schoonmaken van die ruit minder lastig dan je denkt!

Lees ook: Magnetron kopen? Dit is waar je op moet letten

Hoe ontstaat die vettige aanslag eigenlijk?

Tijdens het verwarmen van eten verdampt vet. In een oven branden die vetdruppeltjes langzaam in op het glas, zeker bij temperaturen boven de 180 graden. Ook etensresten die over de rand borrelen of spetteren kunnen tegen het ruitje aankomen. In een magnetron gebeurt min of meer hetzelfde, al speelt condens daar ook een rol. Het resultaat is een doffe waas die met alleen een vaatdoekje niet meer weggaat.

Wat heb je nodig?

Met een paar alledaagse schoonmaakmiddelen kun je die bruine aanslag al te lijf gaan:

🞐 Warm water
🞐 Scheutje afwasmiddel
🞐 Zachte doek (liefst microvezel)
🞐 Oude tandenborstel
🞐 Klein beetje baking soda
🞐 Schoonmaakazijn of citroensap
🞐 Eventueel een plastic schrapertje (géén metaal)

Let op: laat de oven of magnetron altijd goed afkoelen voor je begint.

Stap voor stap schoonmaken

Begin met de buitenkant van de ruit. Maak een lauwwarm sopje met afwasmiddel en veeg het glas schoon met een microvezeldoek. Hardnekkige plekken? Maak een dik papje van baking soda en een beetje water. Smeer dit op de vlekken en laat het tien minuten zitten. Daarna veeg je het eenvoudig weg met een vochtige doek.

Voor de binnenkant helpt het om vet eerst los te weken. Maak een doek nat met heet water en een flinke scheut azijn of citroensap. Houd deze een paar minuten tegen de binnenkant van het ruitje aan – of leg de doek er voorzichtig op, als dat lukt. De warmte en het zuur helpen om het vet los te weken. Gebruik daarna een tandenborstel om voorzichtig langs de randjes te schrobben.

Sommige ovens hebben een dubbele glasplaat. In veel gevallen kun je die losmaken om ook daar tussen schoon te maken. Kijk hiervoor in de handleiding van je oven: vaak zitten er klemmetjes of schroeven aan de bovenrand van de ovendeur. Wees voorzichtig en zorg dat je alles stevig terugplaatst.

©Андрей Журавлев

Let op bij zelfreinigende ovens

Heb je een zelfreinigende oven? Dan werkt het schoonmaken net even anders. Sommige ovens hebben een pyrolysefunctie: hierbij wordt de oven verhit tot zo'n 500 graden, waardoor vet en vuil veranderen in as. Dat kun je daarna eenvoudig opvegen met een doek. Andere modellen gebruiken katalyse of stoomreiniging. In al deze gevallen geldt: gebruik géén agressieve middelen op de wanden of het glas, want daarmee kun je de speciale coating beschadigen.

Ook belangrijk: de ruit kan tijdens zo'n reinigingsprogramma flink heet worden. Wacht dus altijd tot de oven volledig is afgekoeld voor je eraan begint. En poets het glas alleen met zachte doeken en neutrale middelen, zoals lauw water met een druppeltje afwasmiddel. Baking soda of citroen kun je in dit geval beter vermijden, tenzij je zeker weet dat jouw oven geen speciale coating heeft.

Wat moet je níet doen?

Gebruik geen schuursponsjes of staalwol. Ook ovenreiniger en agressieve sprays zijn geen goed idee op glas: ze kunnen het ruitje beschadigen of dof maken. Gebruik bij voorkeur ook geen mesjes of metalen schrapers – hoe verleidelijk dat soms ook is. Krassen zijn snel gemaakt en vrijwel niet meer weg te werken.

En daarna? Zo houd je het ruitje schoon

Veeg de ruit na elk gebruik even kort na met een vochtige doek, vooral als je ziet dat er gespetterd is. Dat kost je amper tijd en voorkomt dat vuil zich opbouwt. Gebruik je ovenschalen die kunnen overkoken? Zet er een lekbak onder. En voor magnetrons werkt een eenvoudig spatdekseltje echt verrassend goed – die vangt het meeste op.