Verwacht van Naughty Dog geen draconische maatregelen om de Uncharted-formule op zijn kop te zetten. A Thief's End blijft trouw aan zijn voorgangers, en dat is helemaal niet erg.

Wie is Nathan Drake? Voor een verhalende gamereeks met drie delen onder de riem weet Uncharted die vraag tot nu toe verrassend slecht te beantwoorden. De hoofdpersoon is een charmeur, sure, en een schatzoeker die zijn naasten meesleurt in zijn ongezonde obsessie - veel meer stukjes mens kregen we tussen alle spektakel door niet te zien. Lees ook: De 10 beste games voor de PlayStation 4.

©PXimport

Making a thief

A Thief's End, de vierde en laatste Uncharted, brengt daar verandering in. Net als die andere Naughty Dog-game is Uncharted 4 character-driven: personages staan boven plot, plot staat in dienst van karakterontwikkeling. De game introduceert Nathans dood gewaande broer Samuel "Sam" Drake en gebruikt hem van begin af aan als spiegel om ons de protagonist te leren kennen. Andere personages dienen dezelfde rol: Nathan Drake is het broertje van, de echtgenoot van en de protegé van. De rest is als middel om het doel te bereiken. Natuurlijk is er een schat, natuurlijk is er een slechterik en natuurlijk reizen Nathan, Sam en Sully de wereld over om op de prachtigste verborgen plekken te belanden (waarover later meer), maar altijd staat die ene vraag voorop.

©PXimport

Voor het antwoord neemt Naughty Dog de tijd. Uncharted 4 begint met een klap, maar neemt vervolgens gas terug en blijft lange tijd met de voet veilig boven het rempedaal hangen. Het viert de stilte, de intieme momenten tussen Sam en Nathan, tussen Nathan en Elena. Het schetst het volwassen leven van Nathan Drake, een gepensioneerde avonturier wiens dagen bestaan uit een fulltime baan en nostalgische dagdromen. Dat laatste geeft Naughty Dog een vrijbrief om op hilarische wijze los te gaan met verwijzingen naar vroeger.

De ontwikkelaar realiseert dat het met A Thief's End afscheid aan het nemen is van zijn belangrijkste franchise. Het afscheid mag even duren. De eerste drie uur van Uncharted 4 zijn een film op zich waard - en een setup voor wat er gaat gebeuren in de twaalf uur die volgen. De game is met zijn veertien à vijftien uur speeltijd veel langer dan zijn drie voorgangers. Toch verveelt A Thief's End geen moment, omdat het ook later zijn rust blijft pakken, spelers wat ruimte geeft en de actie voortdurend varieert.

Gameplaybelofte

A Thief's End vervult een gameplaybelofte die de serie ooit deed met zijn eerste deel, maar waar twee vervolgen, een zijstap (The Last of Us) en een consolegeneratieswitch voor nodig waren om te realiseren. Uncharted beloofde altijd generalisme boven specialisatie. Nooit was het bijvoorbeeld echt een shooter; daarvoor was de besturing te log, de actie te traag. A Thief's End is nog minder shooter dan zijn voorgangers, maar heeft de shooter-mechanics in ieder geval beter op orde. Afwisselend mikken en dekking zoeken gaat vloeiender dan ooit en hoewel het wapenarsenaal werkelijk geen enkele verrassing biedt, voelt elk schietijzer voldoende uniek om te blijven zoeken naar de juiste fit voor je speelstijl.

Op de plekken waar je een groot aantal vijanden om moet leggen is schieten overigens geen noodzaak. Uncharted is ook geen typische stealth-game, maar het combineert elementen van Assassin's Creed (in hoge begroeiing ben je onzichtbaar, gebruikmaken van hoogteverschillen) en de laatste Metal Gear (vijanden taggen, kleinere vijandelijke kampen uitkammen waarbij je zelf je aanpak bedenkt) om een stille aanpak mogelijk te maken. De optie is een verleidelijke, omdat stille aanvallen effectiever zijn. Iemand ongezien de nek omdraaien versus twintig kogels lossen en direct je positie verraden - tel uit je winst.

©PXimport

Dat klinkt als een makkelijke keuze, en dat is het vaak ook, maar het feit dat Uncharted 4 stealth als rendabel alternatief presenteert is winst. Je hebt überhaupt de keuze, iets wat voorheen niet altijd gezegd kon worden over combat in de Uncharted-games. Voor wie vreest dat A Thief's End daarmee te makkelijk wordt is er altijd nog de Crushing-moeilijkheidsgraad, die je ontgrendelt nadat je de game op welke moeilijkheidsgraad dan ook uitspeelt. De optie om vijanden te taggen vervalt, waarmee stealth plots even moeilijk wordt als overleven tussen alle kogelregens.

Die chaotische momenten zijn toonbeeld van de gameplay-dynamiek van Uncharted 4. Op het hoogste niveau spring en slinger je van hoog naar laag door de verticaal ontworpen levels (geen grap: bijna elke shootout speelt zich af op belachelijke hoogtes met prachtige vista's) om vijand na vijand koud te maken. Je moet ook wel. Dekking sneuvelt, soldaten slingeren granaten naar je hoofd en je wordt continu geflankt als je even te lang blijft zitten. Levels zijn groter dan ooit en geven zo de ruimte om gehoor te geven aan die noodzaak. Het aantal verschillende soorten vijanden waarop je je moordlusten kunt botvieren blijft helaas bij een karig aanbod van kanonnenvoer, een paar heavies en één eindbaas - variatie moet vooral komen van het uitstekende leveldesign.

©PXimport

Een echte platformer is Uncharted 4 ook niet. Toch klim en klauter je beduidend meer in A Thief's End dan in zijn voorlopers. Omdat de game zo vaak de hoogte zoekt, ben je even regelmatig muren en afbrokkelende rotsen aan het bestijgen. Uncharted 4 introduceert daarbij twee nieuwe elementen: een touw en, later in de game, een pikhouweel. De eerste bevestig je met L1 aan daarvoor aangegeven punten, bijvoorbeeld om van A naar B te slingeren of te abseilen. De tweede ram je in daarvoor geschikte stukken muur tijdens het klimmen.

Beide zijn volledig op hun plek in het Uncharted-universum, maar op geen moment word je gedwongen om de toevoegingen onder enige tijdsdruk of met gevaar voor eigen leven in te zetten. Op een hectische klautertocht in een kerk na, dienen de platformgedeeltes vooral als onderbreking op de actie en, door slim cameragebruik, als etalage voor de prachtige levels die Naughty Dog uit de PlayStation 4 weet te persen. Doodvallen omdat je in alle haast een sprong mist is er nauwelijks bij.

©PXimport

Light melange

Als game is Uncharted 4: A Thief's End een light-melange van bekende elementen, zoals Assassin's Creed en praktische elke Ubisoft-game dat ook zijn. Er zijn puzzels die wat vederlicht denkwerk vereisen, er zijn momenten in de Jeep waarvoor een rijbewijs overbodig is, er is exploratie in een paar semi-open levels; alleen met de set pieces gaat Naughty Dog zoals gebruikelijk voor het maximaal haalbare. Met succes, overigens. A Thief's End weet de hoogste hoogtepunten (de bungelende trein, de instortende flat, het uit elkaar vallende vliegtuig) uit Uncharted 2 en 3 net niet te evenaren, maar zet zijn pieken kracht bij door de vele rustmomenten ertussenin.

Door de light-benadering ligt een gebrek aan diepgang op de loer - een risico dat Uncharted graag neemt, maar waar het mee wegkomt simpelweg omdat zijn kracht ligt in de som der delen. Er zijn betere shooters, betere stealth-games, betere platformers en betere puzzelgames op de markt, maar geen game weet die verschillende elementen met zo veel bravoure tot één coherente ervaring te smeden als Uncharted.

©PXimport

Verhaal, personages en setting spelen daarbij uiteraard een belangrijke rol. A Thief's End vuurt niet à la Uncharted 3 willekeurige indrukwekkende gameplay-brokken op je af (want ¯\_(ツ)_/¯), maar benadert het briljante tweede deel qua beantwoording van de waarom-vraag: oh, dus daarom ben ik in dit prachtige Italiaanse landhuis/op een pirateneiland/een vulkaan aan het beklimmen. Uncharted 4 neemt je mee op avontuur over de hele wereld, maar verliest zijn focus geen moment.

Sterke focus is gebaat bij een mooi object. Het mag geen verrassing heten dat Uncharted 4 er goed uitziet. De game is één ononderbroken netvliezen smeltende optocht van oogstrelende beelden en uitzichten waar die andere Drake jaloers op zou zijn. Technisch gezien haalt A Thief's End het niet bij The Order: 1886 - daarvoor is de schaal te groot en de actie te snel - maar de game voegt zich moeiteloos bij de top 5 mooiste consolegames ooit gemaakt. Dertig beelden per seconde is daarbij de norm, die tijdens onze eerste run (inclusief day-one patch) op één klein explosief moment na werd gehaald.

Geen verrassing

De presentatie, de acteerprestaties van Nolan North, Troy Baker en de rest, het menselijke verhaal, de geslaagde humor, de toegankelijke mix van uitdagende gameplay-elementen, het doseren van spektakel, het temporiseren, de hoge pieken en vooral de vaardigheid om alles samen te brengen tot één kwalitatief ongeëvenaard pakket; het is inmiddels niet meer een prestatie maar de modus operandi van ontwikkelaar Naughty Dog. In die zin, en eigenlijk in elke zin, is Uncharted 4 geen verrassing meer. De game is hooguit verrassend veilig, voor wie na The Last of Us wat meer risico verwachtte.

©PXimport

Wie voorheen Uncharted niet kon waarderen, zal met dit vierde deel dan ook niet plots overtuigd raken. Wie volledige vrijheid verwacht, een combatsysteem zo diep als de Bajkal of breinbrekende puzzels, moet zijn heil zoeken bij Fallout, Dark Souls of de Denksport. Uncharted-fans daarentegen krijgen exact wat ze verwachten: na Among Thieves de beste game in de serie en een afsluiter die zijn roots geen moment vergeet. Wie is Nathan Drake? Antwoord: een verzameling pixels en polygonen die zijn bedenker in tien jaar tijd zag uitgroeien tot een van de beste gamestudio's op aarde. De potten die Uncharted 2 en The Last of Us braken blijven ditmaal ongebroken, maar Naughty Dog zet eens te meer zo'n hoog niveau neer dat we weinig anders kunnen dan applaudisseren. The End.

Conclusie

A Thief's End is een passend einde voor de Uncharted-reeks. Het combineert alles wat de vorige games zo populair maakte tot een lang, robuust, gevarieerd en persoonlijk avontuur.

Uncharted 4: A Thief's End verschijnt op 10 mei exclusief voor PlayStation 4. Op het moment van schrijven is het niet mogelijk om de online multiplayer goed te testen. De redactie van Gamer.nl ziet Uncharted 4: A Thief's End primair als singleplayerervaring en beoordeelt de game dan ook als zodanig. In een los artikel komen we uitgebreid terug op de multiplayer; mocht deze zo'n ingrijpend ander beeld van de game geven, dan past Gamer.nl het cijfer eventueel aan.

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.