Verwacht van Naughty Dog geen draconische maatregelen om de Uncharted-formule op zijn kop te zetten. A Thief's End blijft trouw aan zijn voorgangers, en dat is helemaal niet erg.

Wie is Nathan Drake? Voor een verhalende gamereeks met drie delen onder de riem weet Uncharted die vraag tot nu toe verrassend slecht te beantwoorden. De hoofdpersoon is een charmeur, sure, en een schatzoeker die zijn naasten meesleurt in zijn ongezonde obsessie - veel meer stukjes mens kregen we tussen alle spektakel door niet te zien. Lees ook: De 10 beste games voor de PlayStation 4.

©PXimport

Making a thief

A Thief's End, de vierde en laatste Uncharted, brengt daar verandering in. Net als die andere Naughty Dog-game is Uncharted 4 character-driven: personages staan boven plot, plot staat in dienst van karakterontwikkeling. De game introduceert Nathans dood gewaande broer Samuel "Sam" Drake en gebruikt hem van begin af aan als spiegel om ons de protagonist te leren kennen. Andere personages dienen dezelfde rol: Nathan Drake is het broertje van, de echtgenoot van en de protegé van. De rest is als middel om het doel te bereiken. Natuurlijk is er een schat, natuurlijk is er een slechterik en natuurlijk reizen Nathan, Sam en Sully de wereld over om op de prachtigste verborgen plekken te belanden (waarover later meer), maar altijd staat die ene vraag voorop.

©PXimport

Voor het antwoord neemt Naughty Dog de tijd. Uncharted 4 begint met een klap, maar neemt vervolgens gas terug en blijft lange tijd met de voet veilig boven het rempedaal hangen. Het viert de stilte, de intieme momenten tussen Sam en Nathan, tussen Nathan en Elena. Het schetst het volwassen leven van Nathan Drake, een gepensioneerde avonturier wiens dagen bestaan uit een fulltime baan en nostalgische dagdromen. Dat laatste geeft Naughty Dog een vrijbrief om op hilarische wijze los te gaan met verwijzingen naar vroeger.

De ontwikkelaar realiseert dat het met A Thief's End afscheid aan het nemen is van zijn belangrijkste franchise. Het afscheid mag even duren. De eerste drie uur van Uncharted 4 zijn een film op zich waard - en een setup voor wat er gaat gebeuren in de twaalf uur die volgen. De game is met zijn veertien à vijftien uur speeltijd veel langer dan zijn drie voorgangers. Toch verveelt A Thief's End geen moment, omdat het ook later zijn rust blijft pakken, spelers wat ruimte geeft en de actie voortdurend varieert.

Gameplaybelofte

A Thief's End vervult een gameplaybelofte die de serie ooit deed met zijn eerste deel, maar waar twee vervolgen, een zijstap (The Last of Us) en een consolegeneratieswitch voor nodig waren om te realiseren. Uncharted beloofde altijd generalisme boven specialisatie. Nooit was het bijvoorbeeld echt een shooter; daarvoor was de besturing te log, de actie te traag. A Thief's End is nog minder shooter dan zijn voorgangers, maar heeft de shooter-mechanics in ieder geval beter op orde. Afwisselend mikken en dekking zoeken gaat vloeiender dan ooit en hoewel het wapenarsenaal werkelijk geen enkele verrassing biedt, voelt elk schietijzer voldoende uniek om te blijven zoeken naar de juiste fit voor je speelstijl.

Op de plekken waar je een groot aantal vijanden om moet leggen is schieten overigens geen noodzaak. Uncharted is ook geen typische stealth-game, maar het combineert elementen van Assassin's Creed (in hoge begroeiing ben je onzichtbaar, gebruikmaken van hoogteverschillen) en de laatste Metal Gear (vijanden taggen, kleinere vijandelijke kampen uitkammen waarbij je zelf je aanpak bedenkt) om een stille aanpak mogelijk te maken. De optie is een verleidelijke, omdat stille aanvallen effectiever zijn. Iemand ongezien de nek omdraaien versus twintig kogels lossen en direct je positie verraden - tel uit je winst.

©PXimport

Dat klinkt als een makkelijke keuze, en dat is het vaak ook, maar het feit dat Uncharted 4 stealth als rendabel alternatief presenteert is winst. Je hebt überhaupt de keuze, iets wat voorheen niet altijd gezegd kon worden over combat in de Uncharted-games. Voor wie vreest dat A Thief's End daarmee te makkelijk wordt is er altijd nog de Crushing-moeilijkheidsgraad, die je ontgrendelt nadat je de game op welke moeilijkheidsgraad dan ook uitspeelt. De optie om vijanden te taggen vervalt, waarmee stealth plots even moeilijk wordt als overleven tussen alle kogelregens.

Die chaotische momenten zijn toonbeeld van de gameplay-dynamiek van Uncharted 4. Op het hoogste niveau spring en slinger je van hoog naar laag door de verticaal ontworpen levels (geen grap: bijna elke shootout speelt zich af op belachelijke hoogtes met prachtige vista's) om vijand na vijand koud te maken. Je moet ook wel. Dekking sneuvelt, soldaten slingeren granaten naar je hoofd en je wordt continu geflankt als je even te lang blijft zitten. Levels zijn groter dan ooit en geven zo de ruimte om gehoor te geven aan die noodzaak. Het aantal verschillende soorten vijanden waarop je je moordlusten kunt botvieren blijft helaas bij een karig aanbod van kanonnenvoer, een paar heavies en één eindbaas - variatie moet vooral komen van het uitstekende leveldesign.

©PXimport

Een echte platformer is Uncharted 4 ook niet. Toch klim en klauter je beduidend meer in A Thief's End dan in zijn voorlopers. Omdat de game zo vaak de hoogte zoekt, ben je even regelmatig muren en afbrokkelende rotsen aan het bestijgen. Uncharted 4 introduceert daarbij twee nieuwe elementen: een touw en, later in de game, een pikhouweel. De eerste bevestig je met L1 aan daarvoor aangegeven punten, bijvoorbeeld om van A naar B te slingeren of te abseilen. De tweede ram je in daarvoor geschikte stukken muur tijdens het klimmen.

Beide zijn volledig op hun plek in het Uncharted-universum, maar op geen moment word je gedwongen om de toevoegingen onder enige tijdsdruk of met gevaar voor eigen leven in te zetten. Op een hectische klautertocht in een kerk na, dienen de platformgedeeltes vooral als onderbreking op de actie en, door slim cameragebruik, als etalage voor de prachtige levels die Naughty Dog uit de PlayStation 4 weet te persen. Doodvallen omdat je in alle haast een sprong mist is er nauwelijks bij.

©PXimport

Light melange

Als game is Uncharted 4: A Thief's End een light-melange van bekende elementen, zoals Assassin's Creed en praktische elke Ubisoft-game dat ook zijn. Er zijn puzzels die wat vederlicht denkwerk vereisen, er zijn momenten in de Jeep waarvoor een rijbewijs overbodig is, er is exploratie in een paar semi-open levels; alleen met de set pieces gaat Naughty Dog zoals gebruikelijk voor het maximaal haalbare. Met succes, overigens. A Thief's End weet de hoogste hoogtepunten (de bungelende trein, de instortende flat, het uit elkaar vallende vliegtuig) uit Uncharted 2 en 3 net niet te evenaren, maar zet zijn pieken kracht bij door de vele rustmomenten ertussenin.

Door de light-benadering ligt een gebrek aan diepgang op de loer - een risico dat Uncharted graag neemt, maar waar het mee wegkomt simpelweg omdat zijn kracht ligt in de som der delen. Er zijn betere shooters, betere stealth-games, betere platformers en betere puzzelgames op de markt, maar geen game weet die verschillende elementen met zo veel bravoure tot één coherente ervaring te smeden als Uncharted.

©PXimport

Verhaal, personages en setting spelen daarbij uiteraard een belangrijke rol. A Thief's End vuurt niet à la Uncharted 3 willekeurige indrukwekkende gameplay-brokken op je af (want ¯\_(ツ)_/¯), maar benadert het briljante tweede deel qua beantwoording van de waarom-vraag: oh, dus daarom ben ik in dit prachtige Italiaanse landhuis/op een pirateneiland/een vulkaan aan het beklimmen. Uncharted 4 neemt je mee op avontuur over de hele wereld, maar verliest zijn focus geen moment.

Sterke focus is gebaat bij een mooi object. Het mag geen verrassing heten dat Uncharted 4 er goed uitziet. De game is één ononderbroken netvliezen smeltende optocht van oogstrelende beelden en uitzichten waar die andere Drake jaloers op zou zijn. Technisch gezien haalt A Thief's End het niet bij The Order: 1886 - daarvoor is de schaal te groot en de actie te snel - maar de game voegt zich moeiteloos bij de top 5 mooiste consolegames ooit gemaakt. Dertig beelden per seconde is daarbij de norm, die tijdens onze eerste run (inclusief day-one patch) op één klein explosief moment na werd gehaald.

Geen verrassing

De presentatie, de acteerprestaties van Nolan North, Troy Baker en de rest, het menselijke verhaal, de geslaagde humor, de toegankelijke mix van uitdagende gameplay-elementen, het doseren van spektakel, het temporiseren, de hoge pieken en vooral de vaardigheid om alles samen te brengen tot één kwalitatief ongeëvenaard pakket; het is inmiddels niet meer een prestatie maar de modus operandi van ontwikkelaar Naughty Dog. In die zin, en eigenlijk in elke zin, is Uncharted 4 geen verrassing meer. De game is hooguit verrassend veilig, voor wie na The Last of Us wat meer risico verwachtte.

©PXimport

Wie voorheen Uncharted niet kon waarderen, zal met dit vierde deel dan ook niet plots overtuigd raken. Wie volledige vrijheid verwacht, een combatsysteem zo diep als de Bajkal of breinbrekende puzzels, moet zijn heil zoeken bij Fallout, Dark Souls of de Denksport. Uncharted-fans daarentegen krijgen exact wat ze verwachten: na Among Thieves de beste game in de serie en een afsluiter die zijn roots geen moment vergeet. Wie is Nathan Drake? Antwoord: een verzameling pixels en polygonen die zijn bedenker in tien jaar tijd zag uitgroeien tot een van de beste gamestudio's op aarde. De potten die Uncharted 2 en The Last of Us braken blijven ditmaal ongebroken, maar Naughty Dog zet eens te meer zo'n hoog niveau neer dat we weinig anders kunnen dan applaudisseren. The End.

Conclusie

A Thief's End is een passend einde voor de Uncharted-reeks. Het combineert alles wat de vorige games zo populair maakte tot een lang, robuust, gevarieerd en persoonlijk avontuur.

Uncharted 4: A Thief's End verschijnt op 10 mei exclusief voor PlayStation 4. Op het moment van schrijven is het niet mogelijk om de online multiplayer goed te testen. De redactie van Gamer.nl ziet Uncharted 4: A Thief's End primair als singleplayerervaring en beoordeelt de game dan ook als zodanig. In een los artikel komen we uitgebreid terug op de multiplayer; mocht deze zo'n ingrijpend ander beeld van de game geven, dan past Gamer.nl het cijfer eventueel aan.

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.