Windows 10-licentie kopen en activeren: Wat moet je weten?

Om Windows 10 gratis te kunnen installeren zijn er verschillende mogelijkheden. Heb je bijvoorbeeld een legitieme versie van Windows 7, 8 of 8.1 (Home of Pro) draaien, dan kun je in principe nog altijd gratis upgraden naar Windows 10. 

Kom je niet in aanmerking voor een gratis Windows-licentie, dan laat je je wellicht verleiden door websites die Windows voor spotprijzen aanbieden. Vaak zijn die licenties afkomstig uit andere landen waar ze veel goedkoper zijn, zoals China. Of het gaat om educatieve of andere volume license-codes, of zelfs om aangekochte licenties met gestolen creditcards.

Vaak staan ook goedkope oem-licenties (ook wel system builder-licenties genoemd) te koop, maar ook deze bevinden zich vaak in een grijze zone. Zulke licenties zijn, in tegenstelling tot retail- en full version-licenties, gekoppeld aan een specifieke computer en moederbord. Die mogen dus strikt genomen niet worden doorverkocht zonder het bijhorende apparaat. 

Je loopt in al deze gevallen dus het risico dat Microsoft je Windows-licentie als ongeldig beschouwt. Dat kan zelfs nog enkele maanden later gebeuren. Het is daarom toch aan te raden om Windows 10 via de officiële verkoopkanalen van Microsoft aan te schaffen. Dat is duurder, maar je bent erdoor wel verzekerd van een geldige, legitieme licentie.

Windows 10-licentie activeren

Microsoft wil natuurlijk ook wel weten welke licentie je hebt en of die wel legitiem is. Daarvoor moet je je systeem dus even activeren. Laat je dat na, dan valt Windows in principe dertig dagen na de installatie terug op een meer uitgeklede versie en krijg je frequent meldingen om je systeem alsnog te activeren.

Je kunt de activeringsstatus als volgt controleren. Open de instellingen van Windows en kies Bijwerken en beveiliging, Activering. Er zijn nu vier mogelijkheden. De status Windows is niet geactiveerd spreekt voor zich en Windows is geactiveerd eveneens. Hoewel, want je kunt hier net zo goed zien verschijnen: Windows is geactiveerd met een digitale licentie en Windows is geactiveerd met een digitale licentie die gekoppeld is aan uw Microsoft-account. De begrippen ‘digitale licentie’ en ‘gekoppeld’ gaan we verder toelichten.

Je kunt Windows op twee verschillende manieren activeren. Met een productcode (vijf keer vijf tekens) of met een digitale licentie. Deze laatste is gebaseerd op de hwid (hardware id) en wordt opgeslagen op de Microsoft-activeringsservers. De hwid voor een digitale licentie van Windows 10 hangt af van de computerfabrikant, de cpu-familie, de productnaam, het sku-nummer (stock keeping unit), de moederbordfabrikant en het moederbordtype. 

Dat houdt bijvoorbeeld in dat zolang de Windows-editie, moederbord en cpu dezelfde blijven, je gerust Windows schoon mag herinstalleren. Meteen na de installatie wordt de digitale licentie via het internet gecheckt en kan je systeem automatisch worden ge(her)activeerd.

Merk op dat zo’n hwid niet afhangt van opslagmedia. Je kunt dus probleemloos Windows op een andere harde schijf of ssd installeren, zonder dat je licentie in gevaar komt. Zo’n digitale licentie hangt evenmin af van de bit-architectuur of taal van Windows. Je mag dus zomaar een Engelstalige Windows 10 Pro 32 bit vervangen door een Nederlandstalige Windows 10 Pro 64 bit.

Dat houdt ook in dat je een vooraf geïnstalleerde Windows 10 (met een digitale oem-licentie), die misschien wel vergeven zit van overtollige bloatware, mooi kunt vervangen door Windows 10 vanaf een installatiemedium.

Heb je bijvoorbeeld je systeem zelf geassembleerd, dan moet je een productcode aankopen om Windows te activeren. Na de activering wordt normaliter de digitale licentie actief en heb je de productcode niet meer nodig, tenminste zolang de originele hwid herkenbaar blijft. Gaat het om een retail-productcode, dan kun je de digitale licentie naar een andere pc overzetten.

Windows 10-licentie koppelen aan Microsoft-account

Het is ook mogelijk je productsleutel of digitale licentie aan je Microsoft-account te koppelen en dus niet langer aan de hardware. Hiervoor meld je je bij Windows aan met een Microsoft-account. Dat kan als volgt. Ga naar Instellingen, Accounts, Uw info. Staat hier Lokaal account, dan moet je dat nog aanpassen via de bijhorende link In plaats daarvan aanmelden met een Microsoft-account, waarna je de verdere instructies volgt.

Deze koppeling heeft voordelen. Zo kun je Windows 10 opnieuw activeren zonder Microsoft te hoeven contacteren wanneer je significante hardware-wijzigingen op je systeem doorvoert, zoals een andere processor of moederbord. Ook handig is dat je via deze link verneemt welke computers je met je Microsoft-account hebt aangemeld.

Overigens is het ook mogelijk  je eenmalig met zo’n Microsoft-account aan te melden en vervolgens je systeem te activeren. Je kunt daarna (weer) een lokaal account creëren en je daarmee aanmelden.

Activeringsproblemen

Er kunnen ook wel eens problemen optreden bij het (her)activeren van Windows. Zo kan het gebeuren dat Windows meldt dat je systeem niet is geactiveerd. Zo’n situatie treedt wel vaker op na een transfer naar een andere pc. Dan is het stuurprogramma voor de netwerkinterface niet (correct) geïnstalleerd waardoor de activeringsservers van Microsoft onbereikbaar zijn. Het is dan belangrijk om dat probleem eerst op te lossen via apparaatbeheer.

Blijkt dat niet het probleem te zijn, dan beschik je mogelijk niet over de juiste productsleutel. Dat gebeurt wel vaker als je een oudere Windows-versie naar Windows 10 hebt geüpgraded. Je moet die dan opnieuw invoeren via Instellingen, Bijwerken en beveiliging, Activering, Productcode wijzigen. 

Als dat niet werkt, doe het je het vanaf de opdrachtprompt als administrator met Slgmr /ipk <productsleutel>. Na de aanpassing kun je Windows dan reactiveren met Slgmr /ato. Let wel, bij zo’n update moet je de licentiecode van je originele Windows 7 of 8(.1) opgeven.

Bij (andere) activeringsproblemen kun je de ingebouwde troubleshooter uitproberen. Ga naar Instellingen, Bijwerken en beveiliging, Activering en kies Problemen oplossen. Deze troubleshooter verschijnt alleen wanneer je Windows-installatie niet is geactiveerd. 

Verder kun je nog terecht op de ondersteuningspagina van Microsoft, onder meer voor een lijst met foutcodes die tijdens problematische activeringen kunnen opduiken.

Licentie overzetten

Tot slot. Stel, je bent van plan Windows 10 op een andere computer te installeren. Dan moet je eerst weten over welk licentietype je systeem beschikt. Eerder legden we uit hoe je hier achter komt. In principe mag je met een retail-licentie een onbeperkt aantal keren overstappen, behalve wanneer deze licentie afkomstig is van een eerder (geüpgraded) Windows 7- of 8(.1)-systeem. In dat geval laat Microsoft strikt genomen maar één transfer toe.

Gezien Microsoft niet toestaat dat je twee Windows-installaties met dezelfde licentiesleutel gebruikt, mag je Windows dan ook niet langer op uw oude toestel gebruiken. Wil je dat toch, dan moet je die productsleutel verwijderen, wat neerkomt op het deactiveren van je Windows-licentie. 

Klik hiervoor met rechts op Opdrachtprompt in het startmenu en kies Als administrator uitvoeren. Voer vervolgens het commando Slmgr /upk uit. Je kunt nu probleemloos de transfer uitvoeren en de productsleutel tijdens of na de installatie invoeren. Dit laatste kan via Instellingen, Bijwerken en beveiliging, Activering, Productcode wijzigen of met het opdrachtregelcommando Slmgr /ipk.